Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
"Η θέση μας σχετικά με την αξιοποίηση των μερισμάτων και των τόκων από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία είναι σαφής. Πρώτον: αυτό θα πρέπει να είναι μια παγκόσμια απόφαση, στην οποία θα πρέπει ιδανικά να συμμετέχουν όλα τα μέλη της G7", δήλωσε ο Guindos στις εφημερίδες De Standaard και La Libre Belgique στις 29 Νοεμβρίου, σύμφωνα με απομαγνητοφωνημένο κείμενο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο της ΕΚΤ.
"Πρώτον: αυτό θα πρέπει να είναι μια παγκόσμια απόφαση, στην οποία θα πρέπει ιδανικά να συμμετέχουν όλα τα μέλη της G7", δήλωσε ο αναπληρωτής επικεφαλής. "Επιπλέον, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, διότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε βλάβη της φήμης".
"Πρέπει να δούμε πέρα από αυτή τη σύγκρουση μεμονωμένα και θα μπορούσαν να υπάρξουν επιπτώσεις για το ευρώ ως ασφαλές νόμισμα", συνέχισε, προσθέτοντας πως η ΕΚΤ θα πρέπει να εξετάσει τη μακροπρόθεσμη φήμη του ευρώ, καθώς είναι το "δεύτερο πιο σημαντικό" νόμισμα στον κόσμο.
"Νομίζω ότι υπάρχουν άλλοι τρόποι χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας", κατέληξε ο Guindos.
Οι Βρυξέλλες αναζητούν έναν τρόπο για την ταχεία εφαρμογή των σχεδίων για την εφαρμογή ενός έκτακτου φόρου επί των κερδών που προκύπτουν από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας και την αξιοποίηση των εσόδων αυτών για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Η ΕΚΤ και άλλοι εμπειρογνώμονες έχουν προειδοποιήσει κατά μιας τέτοιας κίνησης, ιδίως από τη στιγμή που οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως περισσότερα από 200 δισεκατομμύρια ευρώ από τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία που υπόκεινται σε κυρώσεις βρίσκονται στην ΕΕ.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Ηνωμένα Έθνη, το κόστος ανοικοδόμησης για την Ουκρανία ανέρχεται σε πάνω από 411 δισεκατομμύρια δολάρια. Υπενθυμίζεται ότι το Νοέμβριο του 2022, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε στους ηγέτες του μπλοκ πως επεξεργάζεται σχέδιο για τη διάθεση των κατασχεθέντων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων προς το κόστος αυτό.
"Η Ρωσία και οι ολιγάρχες της πρέπει να αποζημιώσουν την Ουκρανία για τις ζημιές και να καλύψουν το κόστος για την ανοικοδόμηση της χώρας", είχε δηλώσει τότε η πρόεδρος της Κομισιόν. "Και έχουμε τα μέσα για να κάνουμε τη Ρωσία να πληρώσει. Έχουμε δεσμεύσει 300 δισεκατομμύρια ευρώ από τα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας και έχουμε παγώσει 19 δισεκατομμύρια ευρώ από τα χρήματα των Ρώσων ολιγαρχών". Η ΕΕ συνέστησε επίσης το Φεβρουάριο του 2023 μια ομάδα εργασίας για να καθορίσει εάν τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να διατεθούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Πιστεύεται ότι οι χώρες της ΕΕ και της G7 έχουν κατασχέσει το ήμισυ των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της Τράπεζας της Ρωσίας που βρίσκονται στο εξωτερικό από την έναρξη της ρωσικής στρατιωτικής επιχείρησης το Φεβρουάριο του 2022. Τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν οι Ευρωπαίοι βρίσκονται τώρα στο κέντρο εκκαθάρισης του Βελγίου, το Euroclear, και αυτό έχει προκαλέσει συζήτηση μεταξύ των πολιτικών λόγω των νομικών και πολιτικών ζητημάτων.
Ωστόσο, η περυσινή σιγουριά της Leyen δεν έχει υλοποιηθεί και η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Janet Yellen παραδέχθηκε το Φεβρουάριο πως υπάρχουν σημαντικά εμπόδια στην κατάσχεση σημαντικών δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
"Έχουμε, σε αυτή τη μικρή κλίμακα, κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία, αλλά σίγουρα υπάρχουν νομικές προκλήσεις για να κάνουμε κάτι περισσότερο από αυτό", εξήγησε τότε στο Reuters.
Το μεγαλύτερο ζήτημα, ωστόσο, δεν είναι ο τρόπος αξιοποίησης των ρωσικών κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, αλλά η μακροπρόθεσμη ζημία που έχει προκαλέσει η Δύση στα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα και στη φήμη της, ακολουθώντας παράνομες μεθόδους για να πλήξει τη Μόσχα. Η πρόσφατη δήλωση του Guindos δεν είναι η πρώτη φορά που η ΕΚΤ προειδοποιεί για τη ζημία που θα έχει η επιδίωξη μιας τέτοιας πολιτικής.
Τον Ιούνιο, η ΕΚΤ προειδοποίησε ότι άλλες κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να "γυρίσουν την πλάτη τους" στο ευρώ εάν χρησιμοποιηθούν τα έσοδα από τα επιτόκια των ρωσικών δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων, ιδίως εάν η ΕΕ ενεργήσει μονομερώς χωρίς άλλες χώρες της G7, σύμφωνα με σχέδιο εσωτερικού σημειώματος της ΕΕ, το οποίο αναφέρουν οι Financial Times. "Οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι ουσιαστικές: μπορεί να οδηγήσει σε διαφοροποίηση των αποθεματικών μακριά από περιουσιακά στοιχεία σε ευρώ, να αυξήσει το κόστος χρηματοδότησης για τα ευρωπαϊκά κράτη και να οδηγήσει σε διαφοροποίηση του εμπορίου", προστίθεται στο σημείωμα.
Οι προειδοποιήσεις της ΕΚΤ έρχονται εν μέσω της συνεχιζόμενης παγκόσμιας τάσης της απο-δολαριοποίησης, του διαζυγίου από τους δυτικούς θεσμούς και της κατασκευής μη δυτικών χρηματοπιστωτικών συστημάτων από τη Μόσχα και το Πεκίνο. Ωστόσο, όπως σημείωνε δημοσίευμα του Al-Jazeera τον Μάρτιο, "δεν είναι μόνο το Πεκίνο και η Μόσχα. Από την Ινδία έως την Αργεντινή, τη Βραζιλία έως τη Νότια Αφρική και από τη Μέση Ανατολή έως τη Νοτιοανατολική Ασία, έθνη και περιοχές έχουν επιταχύνει τους τελευταίους μήνες τις προσπάθειες για ρυθμίσεις που θα μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο. Στο επίκεντρο αυτών των πρωτοβουλιών απο-δολαριοποίησης βρίσκεται ο φόβος σε πολλές πρωτεύουσες πως οι ΗΠΑ θα μπορούσαν κάποια μέρα να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη του νομίσματός τους για να τις στοχοποιήσουν με τον τρόπο που έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, σύμφωνα με πολιτικούς οικονομολόγους και ειδικούς σε θέματα κυρώσεων".
Παρόλο που η ΕΚΤ και αμέτρητοι παγκόσμιοι εμπειρογνώμονες έχουν προειδοποιήσει κατά της χρήσης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, φαίνεται ότι πολλοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθούν να ακολουθούν αυτή την απερίσκεπτη πολιτική χωρίς καν να εξετάζουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει αυτό στην παγκόσμια εικόνα τους, ιδίως καθώς χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, η Ινδία και η Βραζιλία συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Πολλές από αυτές τις χώρες δεν κάνουν διάκριση μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ και βλέπουν μια ευρύτερη Δύση να οπλοποιεί τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τα νομίσματά τους.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr