Αναγκασμένος σε εκεχειρία στη Γάζα από ένα εξαγριωμένο κοινό που απαιτεί ανταλλαγή αιχμαλώτων, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αντιμετωπίζει τώρα την πιο δύσκολη πρόκληση από τότε που εξαπέλυσε αεροπορικές και χερσαίες επιθέσεις στη Λωρίδα της Γάζας τον Οκτώβριο.
The Cradle's Lebanon Correspondent / Παρουσίαση Freepen.gr
Η συχνότητα των απειλών του τόσο προς τη Χαμάς στη Γάζα όσο και προς τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου στο βόρειο μέτωπο του Ισραήλ έχει αυξηθεί μετά την απρόθυμη αποδοχή από τον Νετανιάχου της εκεχειρίας με τη μεσολάβηση του Κατάρ.
Ενώ οι στόχοι του πρωθυπουργού και της Ουάσινγκτον ευθυγραμμίζονται ως προς τη διεξαγωγή πολέμου κατά της παλαιστινιακής αντίστασης και, κατ' επέκταση, κατά της Γάζας, οι πολιτικές τους αποκλίνουν ως προς την στρατηγική και τη διάρκεια της σύγκρουσης. Αντιμέτωπες με δικές τους απειλές και επιθέσεις από αντιστασιακές ομάδες στη Δυτική Ασία, οι ΗΠΑ προτιμούν να χρησιμοποιούν μια μοχλευμένη στρατιωτική προσέγγιση χωρίς εκτεταμένη εμπλοκή στο έδαφος.
Τον τελευταίο καιρό, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει υιοθετήσει μια πιο αυστηρή προσέγγιση απέναντι στις ενέργειες του Τελ Αβίβ στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας και έχει ζητήσει τον συντονισμό του Ισραήλ με τις ΗΠΑ για τον χερσαίο πόλεμο. Λίγες ώρες πριν από την εφαρμογή της εκεχειρίας, ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν υπογράμμισε ότι "οι μαζικές απώλειες ζωής αμάχων και οι εκτοπίσεις της κλίμακας που είδαμε στη βόρεια Γάζα [δεν πρέπει] να επαναληφθούν στο νότο".
Ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε επίσης πρόσφατα στους δημοσιογράφους πως η κυβέρνηση Μπάιντεν "δεν υποστηρίζει τις επιχειρήσεις στο νότο, εκτός και αν οι Ισραηλινοί μπορούν να δείξουν ότι έχουν υπολογίσει όλους τους εσωτερικά εκτοπισμένους της Γάζας".
Παράταση του πολέμου για προσωπικό όφελος
Ο Νετανιάχου, ωστόσο, κρύβει μια διαφορετική ατζέντα, επιδιώκοντας να παρατείνει τη σύγκρουση για προσωπικά οφέλη και όχι για πολιτική επιτυχία. Η συνέχιση του πολέμου σημαίνει ότι θα παραμείνει στην εξουσία περισσότερο και θα έχει το χρόνο να συνάψει εσωτερικές και εξωτερικές συμφωνίες που θα του εξασφαλίσουν την επιβίωσή του μετά τη σύγκρουση.
Προς το παρόν, ο "βασιλιάς Μπίμπι" αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση τόσο από συμμάχους όσο και από αντιπάλους. Οι διεθνείς εκκλήσεις για απτά αποτελέσματα από τη σύγκρουση εντείνονται, με τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης να αναγκάζονται όλο και περισσότερο - μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης - να αναδεικνύουν τα ισραηλινά εγκλήματα πολέμου στη Γάζα. Στο εσωτερικό, ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει σχεδόν καθημερινά αιτήματα για την παραίτησή του ή για την απομάκρυνση εξτρεμιστών υπουργών του υπουργικού συμβουλίου από το κόμμα Otzma Yehudit και το θρησκευτικό σιωνιστικό κόμμα.
Στον απόηχο της επιχείρησης " Πλημμύρα της Αλ-Άκσα", η ισραηλινή αντιπολίτευση έβαλε σε πειρασμό το κόμμα Λικούντ του Νετανιάχου με προσφορές για την αποπομπή του υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς και του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβίρ - καθώς και την απομάκρυνση του ίδιου του πρωθυπουργού - ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή του σε μια κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης.
Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούσαν στην επίλυση της συνεχιζόμενης πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής στο Ισραήλ από το 2019, η οποία έχει οδηγήσει σε πέντε διαδοχικούς εκλογικούς κύκλους μέσα σε τέσσερα χρόνια και σε συχνές μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας θα ήταν επίσης σε θέση να επαναλάβει και ενδεχομένως να αναπτύξει τις συμφωνίες του Αβραάμ, οι οποίες καταπονούνται από την παρουσία εξτρεμιστικών κομμάτων στην κυβέρνηση. Οι ριζοσπαστικοί υπουργοί του Νετανιάχου έχουν συχνά επηρεάσει αρνητικά τόσο αυτές τις εκκολαπτόμενες ισραηλινοαραβικές σχέσεις όσο και τη σχέση του Τελ Αβίβ με τους Αμερικανούς Δημοκρατικούς.
Ειδικότερα, η συμμετοχή του ηγέτη του Εθνικού Στρατοπέδου Μπένι Γκαντζ και του πρώην αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού Γκαντί Αζινκότ στην κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης του Ισραήλ μετά την 7η Οκτωβρίου εξαρτάται από τη διάρκεια του πολέμου ή από την εξέλιξη της σχέσης μεταξύ της κυβέρνησης Μπάιντεν και του Νετανιάχου. Τα ζητήματα εμπιστοσύνης μεταξύ Νετανιάχου και Γκαντζ προσθέτουν ένα ακόμη επίπεδο σε μια ήδη πολύπλοκη πολιτική κρίση.
Όλοι οι άνδρες του βασιλιά
Ακόμα και οι σύμμαχοι του "βασιλιά" δείχνουν λίγη υποστήριξη, στρέφοντας το παιχνίδι εναντίον του Νετανιάχου εν μέσω αδυσώπητων πολιτικών ελιγμών. Οι άλλοτε σταθεροί εταίροι του στον συνασπισμό, κουρασμένοι από τις συνεχείς απειλές του και τις κυβερνητικές διαταραχές, απειλούν τώρα να αποχωρήσουν από την κυβέρνησή του, εκτός αν συνεχιστεί ο πόλεμος στη Γάζα - μια κίνηση που συνδέεται με την απελευθέρωση των κρατουμένων και στις δύο πλευρές.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την εκεχειρία στα τέλη Νοεμβρίου, ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Μπεν-Γβιρ εξέφρασε δημοσίως αυτές τις απειλές στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X, λέγοντας: "Η παύση του πολέμου ισοδυναμεί με διάλυση της κυβέρνησης". Ο υπουργός Οικονομικών Σμότριχ, επίσης σε ανάρτησή του στο X, αποκάλεσε την παύση του πολέμου με αντάλλαγμα την απελευθέρωση όλων των κρατουμένων στη Γάζα "σχέδιο εξόντωσης του Ισραήλ".
Για τον Νετανιάχου, η προτεραιότητα δεν είναι ο πόλεμος στη Γάζα και οι γενοκτονικοί του στόχοι, αλλά μάλλον το πώς θα αντιμετωπίσει καλύτερα τις εσωτερικές διαμάχες εν μέσω των φόβων του για πραξικόπημα. Συνεχίζουν να κυκλοφορούν αναφορές σχετικά με την τάση του Λικούντ να τον καθαιρέσει μέσω μιας ψήφου δυσπιστίας στην Κνεσέτ και να επιλέξει ένα άλλο μέλος του κόμματος για να σχηματίσει κυβέρνηση - χωρίς να χρειαστεί να διεξαχθούν ακόμη μία γενική εκλογική αναμέτρηση.
Οι προτάσεις αυτές έχουν φθάσει στο σημείο να κατονομάζουν πιθανούς αντικαταστάτες - ένας τέτοιος υποψήφιος είναι ο σημερινός πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Ασφάλειας της Κνέσετ, Γιούλι Εντελστάιν, ο οποίος θα διοριζόταν προσωρινός πρωθυπουργός μέχρι να εκλεγεί νέος αρχηγός του κόμματος.
Τον περασμένο μήνα, σε μια ύστατη προσπάθεια να εξασφαλίσει την υποστήριξη του δεξιού κόμματός του, ο Νετανιάχου φέρεται να υπενθύμισε στα μέλη του Λικούντ: "Είμαι ο μόνος που θα αποτρέψει ένα παλαιστινιακό κράτος στη Γάζα και [στη Δυτική Όχθη] μετά τον πόλεμο".
Θυσιάζοντας το Ισραήλ για να σωθεί ο Μπίμπι
Ουσιαστικά, η στρατηγική πολιτικής επιβίωσης του Νετανιάχου επικεντρώνεται στο να παρουσιάσει τον εαυτό του ως τον μοναχικό υπερασπιστή απέναντι στη ρηχή ρητορική των ΗΠΑ για λύση δύο κρατών. Προσπαθώντας να αποφύγει την ευθύνη για τις αποτυχίες του κράτους κατοχής, ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει τώρα έναν αναγεννημένο Μπένι Γκαντζ στην αντιπολίτευση. Πρόσφατες ισραηλινές δημοσκοπήσεις προβλέπουν μια σημαντική στροφή μεταξύ του ευρύτερου κοινού, που ευνοεί τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα αραβικά κόμματα έναντι του σημερινού δεξιού συνασπισμού. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ένας νέος συνασπισμός αναμένεται να κερδίσει 79 έδρες, έναντι 41 εδρών για τα κόμματα της σημερινής κυβέρνησης Λικούντ-ακροδεξιάς.
Η επισφαλής πολιτική κατάσταση του Ισραήλ έχει κάνει τον Νετανιάχου να αντιστέκεται σε οποιαδήποτε λύση, διευθέτηση ή έξοδο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νομικές συνέπειες για τον ίδιο. Υπονομεύει το κόμμα του απειλώντας με άμεσες εκλογές μετά τον πόλεμο, αν δεν σταματήσουν οι εσωτερικές μεθοδεύσεις του Λικούντ εναντίον του - έχοντας ήδη αρνηθεί να παραιτηθεί από τη θέση του.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι παρά τις καταστροφικές προηγούμενες πολεμικές εμπειρίες του Ισραήλ στον Λίβανο, ο Νετανιάχου μπορεί να θεωρήσει έναν βόρειο πόλεμο ως τη μόνη πιθανή οδό διαφυγής του - έναν τρόπο να αναδιατάξει την πολιτική του τύχη για να αποφύγει τις κατηγορίες διαφθοράς και να αντιμετωπίσει τις στρατιωτικές του αποτυχίες. Γιατί να μην παίξει ρωσική ρουλέτα με το Λίβανο, όταν η μόνη άλλη επιλογή είναι μια μακρά θητεία σε ένα κελί φυλακής;
Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ, έχοντας επίγνωση των περιορισμένων επιλογών του Νετανιάχου και του δυνητικού του τεχνάσματος, μεταφέρουν αποχρωματισμένα μηνύματα στη Χεζμπολάχ και τη λιβανέζικη κυβέρνηση μέσω διαφόρων μεσαζόντων, προτρέποντας σε αυτοσυγκράτηση.
Ενώ ο ισραηλινός στρατός δεν μπορεί να διεξάγει πόλεμο για να προστατεύσει το πολιτικό και προσωπικό μέλλον του Νετανιάχου, οι διαρροές των τελευταίων εβδομάδων δείχνουν πως ο στρατός φαίνεται να είναι πιο ενθουσιώδης για την διεξαγωγή πολέμου κατά του Λιβάνου από ό,τι οι περισσότεροι ισραηλινοί πολιτικοί.
Δε θα ήθελαν τίποτα περισσότερο από το να καταστρέψουν τη Δύναμη Ραντουάν, τη μονάδα ειδικών δυνάμεων της Χεζμπολάχ, ή τουλάχιστον να την απομακρύνουν από τα σύνορα. Αυτό, εκτός από τη μακροπρόθεσμη φιλοδοξία του ισραηλινού στρατού να καταστρέψει το στρατηγικό οπλοστάσιο της λιβανέζικης αντίστασης και να την αναγκάσει να αποσυρθεί από την περιοχή νότια του ποταμού Λιτάνι. Εδώ είναι που οι υπολογισμοί του Νετανιάχου διασταυρώνονται με εκείνους των κορυφαίων στελεχών του στρατού του, οι οποίοι απειλούνται εξίσου από την ευθύνη που πρέπει να αντιμετωπίσουν στο τέλος του πολέμου.
Τα πρωτοφανή γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου αποκάλυψαν βαθιά κενά στις στρατιωτικές πληροφορίες και την ετοιμότητα του Ισραήλ και ο στρατός είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πληρώσει μελλοντικά το τίμημα.
Παρά την αλληλοεπικάλυψη απόψεων μεταξύ του Νετανιάχου και των διοικητών του στρατού του, ένας ισραηλινός πόλεμος κατά του Λιβάνου δεν είναι απαραίτητα αναπόφευκτος - κατ' αρχήν. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ και ορισμένοι από τους ιθύνοντες του Τελ Αβίβ γνωρίζουν πολύ καλά πως οι υπολογισμοί ενός πολέμου με τη Χεζμπολάχ είναι διαφορετικοί από τους υπολογισμούς ενός πολέμου σε οποιοδήποτε άλλο μέτωπο. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στις σημαντικές στρατιωτικές δυνατότητες και την εμπειρία της Χεζμπολάχ στο πεδίο της μάχης, αλλά και στο συντονισμό που λαμβάνει χώρα με απόλυτη ακρίβεια μεταξύ του Άξονα Αντίστασης της περιοχής -Ιράν, Ιράκ, Υεμένη, Συρία, Λίβανος και Παλαιστίνη.
Αν και ο Νετανιάχου και οι στρατηγοί του μπορεί να βλέπουν τον πόλεμο με τον Λίβανο ως προσωπική οδό σωτηρίας, θα αντιμετωπίσουν εμπόδια ακόμη και στη γραμμή εκκίνησης. Πρώτον, η Ουάσινγκτον θα αρνηθεί σχεδόν σίγουρα μια σύγκρουση που θα καταστρέψει εντελώς τα συμφέροντα των ΗΠΑ σε όλη τη Δυτική Ασία.