 |
| pixabay / geralt |
Dr. Vladislav B. Sotirovic
Το κράτος μπορεί να οριστεί ως μια πολιτική ένωση που εγκαθιδρύει αυτόνομη/υπερεθνική δικαιοδοσία εντός καθορισμένων εδαφικών συνόρων. Επιπλέον, η κυριαρχία είναι η πρακτική της ανώτερης πολιτικής εξουσίας που αντανακλάται από το κράτος να είναι ο μόνος και ανώτερος δημιουργός νόμων και η εξουσία να τους προστατεύει εντός των συνόρων του κράτους (πραγματικών ή φανταστικών). Στην πράξη, υπάρχουν δύο τύποι κρατικής κυριαρχίας: η εξωτερική και η εσωτερική.
Η εξωτερική (πολιτική) κυριαρχία εξετάζει την ικανότητα του κράτους να ενεργεί ως ανεξάρτητος φορέας στις διεθνείς σχέσεις. Ωστόσο, πρακτικά, συνεπάγεται δύο κρίσιμα σημεία:
1) Ότι τα κράτη πρέπει να είναι από διαφορετικές απόψεις (ή τουλάχιστον νομικά) ισότιμα στις μεταξύ τους σχέσεις και
2) Πως η εδαφική ακεραιότητα που ακολουθείται από την πολιτική ανεξαρτησία ενός κράτους είναι απαραβίαστη.
Η εσωτερική (πολιτική) κυριαρχία του κράτους, ωστόσο, αναφέρεται στην επικράτεια εντός των κρατικών συνόρων από την ανώτατη πολιτική εξουσία (κυβέρνηση, η οποία στην πράξη υποστηρίζεται από ένοπλες δυνάμεις ασφαλείας). Τέλος, η πολιτική είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της εξουσίας, η οποία είναι η ικανότητα επηρεασμού της πολιτικής των άλλων, βασικά, με βάση το απαιτούμενο καθήκον και την υπακοή.
Παρ' όλα αυτά, όπως είναι αναμενόμενο, η κατανόηση και ιδίως ορισμένοι επίσημοι ορισμοί της πολιτικής είναι ιστορικά μιλώντας πολύ έντονα και μάλιστα ουσιαστικά αμφισβητούμενο ζήτημα. Στην πράξη, υπάρχει μεγάλος βαθμός διαφωνίας για πολύ πρακτικά ζητήματα σχετικά με το ποιες πτυχές της κοινωνικής ζωής και του ανθρώπινου περιβάλλοντος μπορούν να εφαρμοστούν στην τέχνη της πολιτικής. Σύμφωνα με μια προσέγγιση, ένα άτομο εκ γενετής είναι πολιτικό, πράγμα που στην πράξη σημαίνει απλώς ότι η θεμελιώδης ουσία της πολιτικής ζωής θα πρέπει να φαίνεται σε κάθε δια-ανθρώπινη σχέση, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, των σχέσεων των δύο φύλων (άνδρας/γυναίκα). Ωστόσο, στη λαϊκή χρήση σε όλο τον κόσμο (αλλά κυρίως στη Δύση), το περιορισμένο πλαίσιο για την πολιτική έχει σχεδιαστεί. Προκειμένου να ειπωθούν λόγια, γίνεται, βασικά, κατανοητό πως η πολιτική λειτουργεί μόνο σε κυβερνητικό επίπεδο που ασχολείται με κρατικές υποθέσεις. Στις δυτικές κοινωνίες, η πολιτική, επιπλέον, πρέπει να περιλαμβάνει τον ανταγωνισμό των πολιτικών κομμάτων που ακολουθείται από πολυκομματικές εκλογές για διάφορα επίπεδα εξουσίας. Γενικά, η πολιτική ως κοινωνικοϊστορικό φαινόμενο είναι εξαιρετικά περιορισμένη τόσο στο χώρο όσο και στο χρόνο.
Η παραδοσιακή κατανόηση του φαινομένου της πολιτικής ήταν ότι είναι "η τέχνη και η επιστήμη της διακυβέρνησης" ή "η διαχείριση των κρατικών υποθέσεων". Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή, το πρακτικό πρόβλημα παραμένει άλυτο: δεν επιτεύχθηκε ποτέ κοινή συμφωνία σχετικά με το πεδίο εφαρμογής των δραστηριοτήτων και των επιπέδων διαχείρισης του κράτους για τα οποία είναι υπεύθυνη η κυβέρνηση. Για παράδειγμα, ορισμένα από τα κεντρικά ερωτήματα είναι τα εξής:
1) Περιορίζεται η κυβέρνηση μόνο στις κρατικές υποθέσεις;
2) Έχει η κυβέρνηση το δικαίωμα να παρεμβαίνει στις υποθέσεις της εκκλησίας, της τοπικής κοινότητας ή της οικογένειας;
3) Η κυβέρνηση λαμβάνει χώρα σε μια (φιλελεύθερη) οικονομία;; κ.λπ.
Ιστορικά, οι φιλόσοφοι της πολιτικής επιστήμης έχουν ασχοληθεί με δύο κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν το φαινόμενο της πολιτικής:
1) Ασκούν πολιτική άλλα πλάσματα εκτός από τον άνθρωπο; και
2) Είναι δυνατόν να υπάρχει κοινωνία χωρίς πολιτική;
Ορισμένοι από αυτούς υποστήριξαν ότι άλλα πλάσματα (όπως οι μέλισσες) ασκούν πολιτική και πως κάποιο είδος κοινωνίας, τουλάχιστον θεωρητικά, (όπως η ουτοπική) μπορεί να υπάρξει χωρίς πολιτική. Στην πράξη, παρ' όλα αυτά, η πολιτική εφαρμόζεται μόνο στα ανθρώπινα όντα- με άλλα λόγια, στα όντα εκείνα που μπορούν να επικοινωνούν συμβολικά και ως εκ τούτου να κάνουν δηλώσεις, να αποδέχονται ορισμένες αρχές, να διαφωνούν και τελικά να διαφωνούν. Για παράδειγμα, η πολιτική συμβαίνει στις περιπτώσεις που τα ανθρώπινα όντα διαφωνούν για κάποια πρακτικά ζητήματα στις κοινωνίες τους και έχουν ορισμένες διαδικασίες επίλυσης του προβλήματος προκειμένου να βρεθεί μια κοινή συμφωνία αποδεκτή τουλάχιστον από την αριθμητική πλειοψηφία (δημοκρατία) αλλά όχι απαραίτητη. Στη δυτική (φιλελεύθερη δημοκρατική) αντίληψη της πολιτικής, δεν υπάρχει (πραγματική) πολιτική στις περιπτώσεις που υπάρχει μονολιθική και απόλυτη συμφωνία για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σε μια κοινωνία (π.χ. στο μονοκομματικό δικτατορικό/ολοκληρωτικό σύστημα).
Ωστόσο, από την ευρύτερη οπτική γωνία, η πολιτική αναφέρεται σε ορισμένες δραστηριότητες που χρησιμοποιούνται από τα ανθρώπινα όντα για να δημιουργήσουν, να υπερασπιστούν και να αλλάξουν τους κανόνες σε διάφορα επίπεδα κάτω από τα οποία ζουν. Η πολιτική ήταν πάντα στενά συνδεδεμένη τόσο με συγκρούσεις και συνεργασίες όσο και με συμφωνίες και διαφωνίες. Από μια άποψη, υπάρχει η πρακτική των αντίθετων επιχειρημάτων, των αντίθετων επιθυμιών για τον τρόπο επίλυσης του προβλήματος, των ανταγωνιστικών πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών κ.λπ. επιθυμιών και του κτύπηματος των συμφερόντων των άλλων. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει διαφωνία σχετικά με τους κανόνες βάσει των οποίων ζουν οι άνθρωποι ορισμένων κοινωνιών. Ωστόσο, σε πολλές πρακτικές περιπτώσεις, με σκοπό να επηρεάσουν τους κανόνες αυτούς (νόμους) ή να επιβάλουν την πρακτική εφαρμογή τους, οι άνθρωποι μπορούν να συνεργαστούν με άλλους ανθρώπους. Παρ' όλα αυτά, η πολιτική στην ουσία είναι ένα εξαιρετικά αμφισβητούμενο φαινόμενο, καθώς ιστορικά κατανοήθηκε ως η τέχνη της διακυβέρνησης/του κράτους, ως δημόσιες υποθέσεις στις περισσότερες γενικές απόψεις, ως μη βίαιη επίλυση διαφόρων διαφορών και, τέλος, ως εξουσία και κατανομή διαφόρων ειδών πόρων. Τέλος, η κρατική τέχνη (πολιτική διαχείριση του κράτους) μπορεί να οριστεί ως η τέχνη της διεξαγωγής των δημόσιων υποθέσεων και της εξωτερικής πολιτικής για την υλοποίηση του εθνικού συμφέροντος: στόχοι της κρατικής εξωτερικής πολιτικής προς (υποτιθέμενο) όφελος της κοινωνίας.
Σε κάθε περίπτωση δράσης του κράτους ως ανεξάρτητου πολιτικού παράγοντα είτε στην εσωτερική είτε στην εξωτερική πολιτική, είναι απαραίτητη η κατοχή πραγματικής εξουσίας. Το φαινόμενο της πολιτικής εξουσίας μπορεί να κατανοηθεί ως η ικανότητα να επηρεάζει τα αποτελέσματα ορισμένων ενεργειών, η οποία περιλαμβάνει την ικανότητα του κράτους να διαχειρίζεται πολιτικές και άλλες υποθέσεις εντός των συνόρων του χωρίς την παρέμβαση άλλων (εξωτερικών) πολιτικών δρώντων. Υπό αυτή την έννοια, η κρατική πολιτική και η ισχύς βρίσκονται σε πολύ στενή σχέση, ουσιαστικά συνώνυμα.
Translated with www.DeepL.com/Translator (free version)
* Dr. Vladislav B. Sotirovic
Ex-University Professor
Research Fellow at Centre for Geostrategic Studies
Belgrade, Serbia
www.geostrategy.rs
Personal disclaimer: The author writes for this publication in a private capacity which is unrepresentative of anyone or any organization except for his own personal views. Nothing written by the author should ever be conflated with the editorial views or official positions of any other media outlet or institution.