 |
| (U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 3rd Class Janae Chambers) |
Οι ΗΠΑ φέρονται να εξετάζουν το ενδεχόμενο να πλήξουν τους αντάρτες Χούτι στην Υεμένη, οι οποίοι απειλούν εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα από την έναρξη της σύγκρουσης στη Γάζα. Το Πεντάγωνο έχει μια σειρά από επιλογές για πυραυλικές επιθέσεις κατά θέσεων των Χούθι και έχει μετακινήσει την ομάδα κρούσης του αεροπλανοφόρου Dwight D. Eisenhower σε θέση στα ανοικτά των ακτών της Υεμένης.
Basil Germond - theconversation.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Από το Νοέμβριο του 2023, οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Χούτι έχουν πραγματοποιήσει αρκετές επιθέσεις κατά εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι επιθέσεις τους έχουν αυξήσει τους κινδύνους ναυσιπλοΐας στην περιοχή και έχουν επηρεάσει την αντίληψη κινδύνου στον τομέα της ναυτιλίας. Οι οικονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις γίνονται αισθητές πολύ πέρα από τις ακτές της Υεμένης.
Η παγκόσμια οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την παγκόσμια αλυσίδα θαλάσσιου εφοδιασμού. Περίπου το 80% του διεθνούς εμπορίου σε όγκο μεταφέρεται δια θαλάσσης. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 95% για το Ηνωμένο Βασίλειο. Από τα κινητά τηλέφωνα μέχρι τα ρούχα και από τον καφέ μέχρι τη ζάχαρη, τα βιομηχανικά είδη που χρησιμοποιούμε και τα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά έχουν, τουλάχιστον εν μέρει, μεταφερθεί μέσω της θάλασσας.
Τρωτά σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού
Δεν χρειάζονται πολλά για να διαταραχθεί η παγκόσμια θαλάσσια αλυσίδα εφοδιασμού. Για παράδειγμα, ένα απλό ατύχημα που μπλόκαρε τη διώρυγα του Σουέζ για έξι ημέρες το 2021 ή η έλλειψη εργατικού δυναμικού στα κινεζικά λιμάνια κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid ήταν αρκετά για να επηρεάσουν αρνητικά τις θαλάσσιες αλυσίδες εφοδιασμού και την παγκόσμια οικονομία.
Οι σκόπιμες διακοπές της αλυσίδας θαλάσσιου εφοδιασμού από πειρατές ή τρομοκράτες αποτελούν πρόκληση που υπερβαίνει την απλή εφοδιαστική.
Οι επιθέσεις κατά της πολιτικής ναυτιλίας επηρεάζουν άμεσα τα ασφάλιστρα και αποτρέπουν τις επιχειρήσεις από τη διέλευση από ορισμένες περιοχές για οικονομικούς λόγους και λόγους ασφαλείας. Ο ιδιωτικός ναυτιλιακός τομέας δεν είναι απρόσβλητος από τη γεωπολιτική και τα υψηλότερα ασφάλιστρα ή το κόστος της αλλαγής δρομολόγησης των πλοίων καταλήγουν τελικά στους καταναλωτές.
Η πειρατεία είναι μια κερδοσκοπική εγκληματική δραστηριότητα που διαταράσσει το θαλάσσιο εμπόριο εδώ και δεκαετίες, ιδίως στην ανατολική και δυτική Αφρική. Τα κράτη έχουν αφιερώσει σημαντικούς πόρους για την αποτροπή και την καταπολέμηση των πειρατών, τόσο στη θάλασσα (για παράδειγμα, αναπτύσσοντας μια ναυτική ομάδα κρούσης για την περιπολία των ναυτιλιακών οδών) όσο και στην ξηρά για την αντιμετώπιση των υποκείμενων κοινωνικοοικονομικών αιτιών της πειρατείας.
Οι ομάδες με πολιτικά κίνητρα, συμπεριλαμβανομένων των τρομοκρατικών οργανώσεων, αποτελούν διαφορετικό είδος απειλής. Πρωταρχικός τους στόχος δεν είναι να βγάλουν χρήματα, αλλά να αυξήσουν την προβολή της οργάνωσής τους ή να ασκήσουν επιρροή σε άλλους πολιτικούς παράγοντες σε περιφερειακό ή παγκόσμιο επίπεδο.
Αυτό επιτυγχάνεται με τη διενέργεια επιθέσεων που αυξάνουν τον κίνδυνο και την αντίληψη του κινδύνου σε μια συγκεκριμένη περιοχή, διαταράσσουν τις θαλάσσιες αλυσίδες εφοδιασμού και έχουν δυσανάλογες επιπτώσεις στη γεωπολιτική κατάσταση.
Οι Χούθι έχουν πολιτικά κίνητρα. Οι επιθέσεις τους έχουν στόχο να επηρεάσουν τον πόλεμο στη Γάζα. Η θέση τους κατά μήκος ενός σημαντικού θαλάσσιου δρόμου επικοινωνίας στην Ερυθρά Θάλασσα τους δίνει ασύμμετρο πλεονέκτημα όταν πρόκειται για επιθέσεις κατά της εμπορικής ναυτιλίας.
Μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες και φορείς, από τη Maersk έως την BP, έχουν διακόψει τις δραστηριότητές τους στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να αυξηθούν. Κατά συνέπεια, οι επιθέσεις των Χούθι επηρεάζουν το εμπόριο και την οικονομία πολύ πέρα από την Ερυθρά Θάλασσα. Αλλά οι επιλογές για την αντιμετώπιση της απειλής είναι περιορισμένες.
Οι ομάδες με πολιτικά κίνητρα είναι πιο δύσκολο να αποτραπούν από ό,τι οι πειρατές, επειδή συχνά είναι πρόθυμες να πεθάνουν για τον σκοπό τους. Δεν αναζητούν λύτρα ή αμοιβή, αλλά προσπαθούν να καταστρέψουν ή να βλάψουν πλοία και να διαταράξουν τη ναυσιπλοΐα, οπότε η ανάπτυξη αποσπασμάτων προστασίας πλοίων ή προσωπικού ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας επί των πλοίων θα έχει ελάχιστα ή καθόλου αποτελέσματα.
Στρατιωτική αντίδραση
Εάν δεν καταφέρει να αποτρέψει τους Χούθι από το να επιτίθενται στην εμπορική ναυτιλία, η δεύτερη καλύτερη επιλογή είναι η αύξηση της ναυτικής παρουσίας για την περιπολία στην Ερυθρά Θάλασσα. Αλλά αυτό δεν είναι χωρίς πολιτικούς κινδύνους, καθώς μια περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της κρίσης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους Χούθι και άλλους για να φουντώσει η γεωπολιτική κατάσταση στην Υεμένη και σε ολόκληρη την περιοχή.
Στο πλαίσιο αυτού που ονόμασαν "Επιχείρηση Prosperity Guardian", οι ΗΠΑ συγκρότησαν μια διεθνή ναυτική ομάδα κρούσης -συμπεριλαμβανομένων των ναυτικών μέσων του Ηνωμένου Βασιλείου- η οποία θα έχει δυνατότητες αναχαίτισης πυραύλων και υπεράσπισης της εμπορικής ναυτιλίας σε περίπτωση επίθεσης.
Όμως, με περιορισμένο αριθμό πολεμικών πλοίων για την περιπολία μιας μεγάλης περιοχής και με περιορισμένο χρόνο έγκαιρης προειδοποίησης για πυραυλικές επιθέσεις λόγω της εγγύτητας της Υεμένης, θα είναι δύσκολο να αμυνθεί με επιτυχία ενάντια σε απολύτως όλες τις επιθέσεις και να αποτρέψει την πρόκληση οποιασδήποτε ζημίας.
Τούτου λεχθέντος, η συμβολική αξία μιας τέτοιας ομάδας κρούσης είναι σημαντική. Η επιτυχία της ειδικής ομάδας θα αξιολογηθεί με βάση την ικανότητά της βραχυπρόθεσμα να προσθέσει στους υφιστάμενους μηχανισμούς για να καθησυχάσει τους ασφαλιστές, τους φορείς εκμετάλλευσης και τις παγκόσμιες αγορές ότι η διαδρομή είναι αρκετά ασφαλής για ναυτιλιακές επιχειρήσεις, χωρίς να διακινδυνεύσει στρατιωτική κλιμάκωση σε μια εξαιρετικά ταραγμένη περιοχή.
* Basil Germond, Καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας, Τμήμα Πολιτικής, Φιλοσοφίας και Θρησκείας, Πανεπιστήμιο Lancaster