 |
| 09/04/2022. Kyiv, Ukraine. The Prime Minister Boris Johnson meets Volodymyr Zelensky in Kyiv, Ukraine. Picture supplied by the Ukrainian government. (Number 10/Flickr/Creative Commons) |
Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να αρνηθούμε πως ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να είχε τερματιστεί μόλις λίγους μήνες μετά τη ρωσική εισβολή - και ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου εργάστηκε για να το αποτρέψει αυτό.
Branko Marcetic - responsiblestatecraft.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Η τελευταία επιβεβαίωση έρχεται από τον Ντέιβιντ Αρακάμια, τον κοινοβουλευτικό ηγέτη του κόμματος "Υπηρέτης του Λαού" του Ζελένσκι, ο οποίος ηγήθηκε της ουκρανικής αντιπροσωπείας στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Μόσχα. Ο Arakhamia δήλωσε στη δημοσιογράφο Natalia Moseichuk σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη πως "ο στόχος της Ρωσίας ήταν να μας πιέσει να υιοθετήσουμε την ουδετερότητα", δηλαδή να δεσμευτούμε ότι δε θα ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ, και πως "ήταν έτοιμοι να τερματίσουν τον πόλεμο αν αποδεχόμασταν την ουδετερότητα".
Υπήρχαν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι διαπραγματεύσεις τελικά κατέρρευσαν, είπε, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να αλλάξει το ουκρανικό σύνταγμα (το οποίο είχε τροποποιηθεί το Φεβρουάριο του 2019 για να κατοχυρώσει τις φιλοδοξίες της χώρας για το ΝΑΤΟ) και το γεγονός ότι ο Τζόνσον είχε έρθει στο Κίεβο για να ενημερώσει τους Ουκρανούς αξιωματούχους πως η Δύση δεν θα υπέγραφε καμία συμφωνία με τη Μόσχα, αντίθετα προέτρεπε: "απλά ας πολεμήσουμε".
Ο Arakhamia είπε επίσης ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης του Κιέβου στη ρωσική πλευρά για την εκπλήρωση του μέρους της συμφωνίας σήμαινε πως η ειρηνευτική συμφωνία "θα μπορούσε να γίνει μόνο εάν υπήρχαν εγγυήσεις ασφαλείας" - υπονοώντας, εμμέσως, ότι οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να έχουν αποδώσει καρπούς εάν είχαν λάβει την υποστήριξη και τη συμμετοχή των κρατών του ΝΑΤΟ. Η παροχή εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία από τις δυτικές κυβερνήσεις αποτελεί εδώ και καιρό μέρος της συζήτησης για το πώς θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα μιας μεταπολεμικής ειρηνευτικής συμφωνίας.
Η συνέντευξη επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς που αναφέρθηκαν για πρώτη φορά το Μάιο του 2022 από το ευρέως δυτικόστροφο πρακτορείο Ukrainska Pravda - το οποίο ανέφερε ότι ο Μπόρις Τζόνσον είπε στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι πως η Δύση δε θα υποστήριζε οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία, ανεξάρτητα από το τι ήθελε η Ουκρανία, και ότι προτιμούσαν να συνεχίσουν να δίνουν τη μάχη με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος ήταν λιγότερο ισχυρός από ό,τι πίστευαν.
Ο ίδιος ο Τζόνσον είχε επιβεβαιώσει, αν και όχι με τόσα πολλά λόγια, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν πως είχε προτρέψει τον Ζελένσκι να μην κάνει ειρήνη.
Όλα αυτά προσδίδουν περαιτέρω βαρύτητα σε πολλαπλές αναφορές κατά τη διάρκεια των τελευταίων 21 μηνών που υποστήριζαν ότι η Ουκρανία και η Ρωσία βρίσκονταν στα πρόθυρα της ειρήνης, αλλά εμποδίστηκαν από τα κράτη του ΝΑΤΟ που επιθυμούσαν έναν παρατεταμένο πόλεμο που θα αποδυνάμωνε τη Ρωσία και ενδεχομένως θα την αποσταθεροποιούσε.
Η πρώην αξιωματούχος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Fiona Hill ανέφερε ότι οι δύο πλευρές είχαν καταλήξει σε μια προσωρινή ειρηνευτική συμφωνία τον ίδιο μήνα της αιφνιδιαστικής επίσκεψης του Johnson στο Κίεβο, ενώ ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Gerhard Schroeder, ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ Naftali Bennett και αρκετοί Τούρκοι αξιωματούχοι - όλοι τους συμμετείχαν σε διάφορες περιόδους στις συνομιλίες - δήλωσαν πως αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ σταμάτησαν ή υπονόμευσαν τις διαπραγματεύσεις.
Πολλαπλές αμερικανικές εκθέσεις τεκμηρίωσαν ένα χάσμα στο ΝΑΤΟ, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο να φέρονται να ηγούνται μιας φράξιας κρατών που προτιμούσαν ένα μακρύτερο πόλεμο από μια συντομότερη ειρήνη. Ο ιστορικός Niall Ferguson ανέφερε πως άκουσε έναν ανώνυμο αξιωματούχο των ΗΠΑ να λέει το Μάρτιο του 2022 ότι "το μόνο τελικό παιχνίδι τώρα είναι το τέλος του καθεστώτος Πούτιν [sic]".
Αυτό που είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι το πόσο δραματικά αυτές οι αποκαλύψεις έρχονται σε αντίθεση με τη συντριπτική ώθηση της κύριας συζήτησης και της ανάλυσης αυτού του πολέμου για δύο χρόνια. Μέχρι πρόσφατα, τόσο οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ όσο και οι σχολιαστές όλου του πολιτικού φάσματος επέμεναν ότι οι διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα ήταν αδύνατες και πως ο πόλεμος θα μπορούσε να τερματιστεί μόνο με την επιδίωξη της νίκης στο πεδίο της μάχης, συνήθως με την επιδίωξη των μαξιμαλιστικών στόχων του Κιέβου για την ανακατάληψη όλων των εδαφών που είχε χάσει από το 2014. (Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε τον περασμένο Απρίλιο θα έβλεπε την Ουκρανία να ανταλλάσσει την ουδετερότητα με την αποχώρηση της Ρωσίας στα σύνορά της πριν από τον Φεβρουάριο του 2022).
Οι φωνές που ζητούσαν διπλωματική λύση αγνοήθηκαν ή συκοφαντήθηκαν με κακοήθεια, όπως και όσοι έλεγαν ότι η πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ήταν το επίκεντρο της σύγκρουσης και πως η υιοθέτηση ουδετερότητας θα μπορούσε να βοηθήσει στον τερματισμό του πολέμου. Υπάρχει τώρα ένα βουνό από στοιχεία που υποστηρίζουν και τους δύο αυτούς ισχυρισμούς. Στην πραγματικότητα, η συνέντευξη του Arakhamia οδήγησε ακόμη περισσότερο το θέμα της ένταξης στο ΝΑΤΟ.
"Στην πραγματικότητα ήλπιζαν μέχρι σχεδόν την τελευταία στιγμή πως θα μπορούσαν να μας πιέσουν να υπογράψουμε αυτή τη συμφωνία, υιοθετώντας την ουδετερότητα", δήλωσε στη συνέντευξη. "Αυτό ήταν ουσιαστικά το κύριο σημείο. Όλα τα υπόλοιπα ήταν καλλωπιστικά και πολιτικά στολίδια σχετικά με την "αποναζιστικοποίηση", τον ρωσόφωνο πληθυσμό, μπλα μπλα μπλα μπλα".
Υπάρχουν πολλά βασικά συμπεράσματα εδώ. Το ένα είναι ότι οι Αμερικανοί, και πράγματι όλα τα δυτικά κοινά, θα πρέπει να είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί στο μέλλον στους ισχυρισμούς αξιωματούχων και σχολιαστών πως οι διπλωματικές λύσεις στις συγκρούσεις και οι διαπραγματεύσεις με αντίπαλες κυβερνήσεις είναι αδύνατες ή αναποτελεσματικές και ότι οι στρατιωτικές λύσεις είναι η μόνη απάντηση. Πράγματι, έχουμε δει σχεδόν τα ίδια επιχειρήματα να αναπτύσσονται κατά των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς - μια σύγκρουση που πρόσφατα είδε μια επιτυχή προσωρινή κατάπαυση του πυρός και ανταλλαγή ομήρων - όπως ακριβώς τα είδαμε να αναπτύσσονται σε προηγούμενες συγκρούσεις που έληξαν επίσης με επιτυχείς διαπραγματεύσεις.
Ένα άλλο είναι το μακελειό που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Μόλις λίγους μήνες μετά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων ο Ζελένσκι παραδέχθηκε ότι η Ουκρανία έχανε 60 έως 100 στρατιώτες κάθε μέρα. Μέχρι τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους, οι εκτιμήσεις των ΗΠΑ για τις ουκρανικές απώλειες, οι οποίες αποτελούν επίσημο κρατικό μυστικό, ανέρχονταν σε σχεδόν 200.000, συμπεριλαμβανομένων 70.000 νεκρών. Οι ακρωτηριασμοί μεταξύ των Ουκρανών έχουν ήδη φθάσει σε κλίμακα ανάλογη με εκείνη που υπέστησαν οι Γερμανοί και οι Βρετανοί κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, σε ένα κλάσμα του χρόνου. Εκτός από αυτόν τον αριθμό των νεκρών, η παράταση του πολέμου σήμανε βαθιές οικονομικές, δημογραφικές, ακόμη και εδαφικές απώλειες για την Ουκρανία.
Τέλος, η προσπάθεια να αποτραπούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες από το να αποδώσουν καρπούς έθεσε σε κίνδυνο όχι μόνο περισσότερους Ουκρανούς, αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Αφού διαβεβαίωσε το αμερικανικό κοινό το Φεβρουάριο πως δεν χρειάζεται να φοβάται τον πυρηνικό πόλεμο με τη Ρωσία, τον Σεπτέμβριο, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προειδοποιούσε κατ' ιδίαν ότι ο κόσμος βρισκόταν πιο κοντά στον "Αρμαγεδδώνα" εδώ και εξήντα χρόνια. Στους δεκαεννέα μήνες που ακολούθησαν την αποτυχία των ειρηνευτικών συνομιλιών Ρωσίας-Ουκρανίας σημειώθηκαν αρκετές παρ' ολίγον καταστάσεις που θα μπορούσαν να μετατρέψουν τον πόλεμο σε πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, ο οποίος πιθανότατα θα κλιμακωνόταν σε πυρηνική αντιπαράθεση.
Η απόφαση να μην επιδιωχθεί σοβαρά μια βιώσιμη διπλωματική λύση για τον πόλεμο στην Ουκρανία υπήρξε καταστροφή για τη χώρα αυτή και τους κατοίκους της. Η μόνη ελαφριά παρηγοριά είναι ότι θα μπορούσε να προσφέρει ένα ζωτικής σημασίας μάθημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα κράτη του ΝΑΤΟ, το οποίο θα μπορούσαν να εφαρμόσουν και να αποτρέψουν μελλοντικές συγκρούσεις - αν τολμήσουμε να το μάθουμε, δηλαδή.