 |
| ΖURIΜΑR CAMΡΟS / Venezuelan Presidency / ΑFΡ |
Το νοτιοαμερικανικό έθνος της Βενεζουέλας φέρεται να ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία σε δημοψήφισμα για να επιβεβαιώσει την εδαφική του διεκδίκηση σε μέρος του γειτονικού έθνους της Γουιάνας.
Timur Fomenko - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Το Καράκας, το οποίο αποτέλεσε πρόσφατα αντικείμενο μιας αποτυχημένης αμερικανικής προσπάθειας αλλαγής καθεστώτος για την ανατροπή του ηγέτη του Νικολάς Μαδούρο, υποστηρίζει ότι η περιοχή που φθάνει στο πετρέλαιο και είναι γνωστή ως περιοχή Essequibo ήταν ιστορικά δική του, αλλά της την έκλεψε η Βρετανική Αυτοκρατορία. Τέτοια παράπονα μπορεί να συναντήσει κανείς σε όλο τον κόσμο.
Αν και μια εισβολή στην περιοχή παραμένει απίθανη σε αυτό το σημείο, δεδομένου του ρόλου της περιφερειακής δύναμης Βραζιλίας και της προφανής αντίδρασης των κοντινών ΗΠΑ, είναι ένα ενδεικτικό σημάδι για τον κόσμο σήμερα πως η Βενεζουέλα αισθάνεται ότι μπορεί να επιβεβαιώσει βιώσιμα τις διεκδικήσεις της με αυτόν τον τρόπο. Μόλις πριν από λίγα χρόνια, οι ΗΠΑ επέβαλαν εξοντωτικές κυρώσεις στη χώρα και διόρισαν τον Χουάν Γκουαϊδό ως "προσωρινό πρόεδρο". Πού είναι ο Γκουαϊδό τώρα; Είναι ένας πολιτικός εξόριστος που καβάλησε ένα αποτυχημένο όνειρο και τελικά εντάχθηκε στον σκουπιδότοπο των μαριονετών που χρησιμοποιούνται, κακοποιούνται και απορρίπτονται καθώς αλλάζουν οι πολιτικές προτιμήσεις της Ουάσινγκτον - η πιθανή διαφαινόμενη μοίρα του Ουκρανού προέδρου Βλαντιμίρ Ζελένσκι.
Αλλά, κυρίως, είναι μια επιβεβαίωση ότι η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παγκόσμια τάξη κατακερματίζεται και πως η αμερικανική ισχύς μειώνεται. Αυτό ανοίγει το δρόμο σε άλλες χώρες να αναδιαμορφώσουν τη διεθνή τάξη για να αντιμετωπίσουν αυτά που θεωρούνται ιστορικά παράπονα ή αδικίες. Η αποδυνάμωση της ικανότητας της μονοπολικής πολιτικής τάξης να διεκδικεί την εξουσία της δημιουργεί ένα παράθυρο για ανοιχτές προκλήσεις του status quo για έθνη που προηγουμένως δεν ήταν σε θέση να το πράξουν.
Το 1990, ο Ιρακινός πρόεδρος Σαντάμ Χουσεΐν προσπάθησε να κάνει το ίδιο, αλλά υπολόγισε μαζικά λάθος τη μετατόπιση προς την αμερικανική μονοπολική ηγεμονία στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, πιστεύοντας ότι η Ουάσινγκτον δεν είχε τη βούληση να πολεμήσει. Επιδιώκοντας να διορθώσει τον αντιληπτό διαμελισμό του Ιράκ από τη Βρετανική Αυτοκρατορία και τη δημιουργία του Σεϊχικού Βασιλείου του Κουβέιτ, ο Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε και επιχείρησε να προσαρτήσει το κράτος του Κόλπου. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αντέδρασαν με ισχυρή απάντηση και ο Τζορτζ Μπους διακήρυξε περίφημα τον στόχο της δημιουργίας μιας "νέας παγκόσμιας τάξης". Το μήνυμά του ήταν ουσιαστικά πως η αμερικανική ηγεμονία ήταν εδώ και ότι οι ΗΠΑ θα αναδιαμόρφωναν τώρα τον κόσμο με τους δικούς τους όρους.
Το μήνυμα αυτό υποστηρίχθηκε από τη συντριπτική χρήση στρατιωτικής βίας, η οποία συνέτριψε τις δυνάμεις του Σαντάμ, ανοίγοντας το δρόμο για δεκαετίες αδιάκοπων αλλαγών καθεστώτων και πολέμων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων και στο Ιράκ. Ωστόσο, μέσα σε αυτές τις δεκαετίες που πέρασαν ο κόσμος άλλαξε. Οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η μόνη γεωπολιτική δύναμη στην πόλη και η κατανομή της ισχύος έχει διαφοροποιηθεί. Νέοι δρώντες, όπως η αναγεννημένη Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και το Ιράν, μεταξύ άλλων, έχουν αλλάξει το γεωπολιτικό τοπίο προς την κατεύθυνση της πολυπολικότητας και εξαιτίας αυτού, άλλα κράτη μπορούν πλέον να βρουν πολιτικό χώρο για να κάνουν τις δικές τους κινήσεις χωρίς να έχουν την ίδια τύχη με τον Σαντάμ Χουσεΐν.
Οι δύο πόλεμοι του 2022-2023 έχουν συμβάλει καθοριστικά στην αλλαγή αυτή. Πρώτα απ' όλα, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν την πολιτική βούληση να νικήσουν τη Ρωσία στην Ουκρανία ή, όπως είχαν υποθέσει, να συντρίψουν ακόμη και την οικονομία της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Δεύτερον, η υποστήριξη της Αμερικής προς το Ισραήλ και οι προσπάθειές της να συμπιέσει το Ιράν προκάλεσαν έναν πόλεμο στη Γάζα, με τη Χαμάς να διαισθάνεται με επιτυχία την ευκαιρία να παρασύρει το Ισραήλ σε μια καταστροφική σύγκρουση που θα καταρρακώσει την αξιοπιστία του και την παγκόσμια θέση του για πολλές γενιές. Καθώς οι ΗΠΑ έχουν αποσπαστεί από τις αναδυόμενες κρίσεις και φαίνεται να μην μπορούν να τις επιλύσουν, η Βενεζουέλα βλέπει έτσι μια ευκαιρία να ενισχύσει τα χέρια της επιβεβαιώνοντας τις εδαφικές της διεκδικήσεις επί της Γουιάνας ως διαπραγματευτικό χαρτί με γνώμονα τον εθνικισμό.
Η Βενεζουέλα δεν είναι μεγάλη στρατιωτική δύναμη και η γεωγραφική της θέση σημαίνει πως μια απόπειρα βίαιης κατάληψης του Essequibo θα ηττηθεί, καθώς οι ΗΠΑ βρίσκονται στο κατώφλι της και θα κάνουν ό,τι χρειάζεται για να συντρίψουν εχθρικά κράτη στο δυτικό ημισφαίριο. Ωστόσο, η αποτυχημένη αλλαγή καθεστώτος της Ουάσινγκτον, σε συνδυασμό με την ανάγκη της να διαπραγματευτεί την ανακούφιση από τις κυρώσεις λόγω των επιπτώσεων στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου, σημαίνει πως τα δικά της χέρια εναντίον του Καράκας έχουν συρρικνωθεί και οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση να συντρίψουν τη Βενεζουέλα προς το παρόν. Ακόμη και χωρίς την στρατιωτική δυναμική, μια εκτεταμένη εδαφική διεκδίκηση δίνει σε μια χώρα διπλωματική επιρροή που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να αποσπάσει παραχωρήσεις και να επιβάλει την εξουσία της, όπως η Κίνα στη Νότια Σινική Θάλασσα, πάνω από την Ταϊβάν, ή η Ρωσία που ενσωματώνει μια σειρά ουκρανικών περιφερειών στη δική της επικράτεια. Όλα αυτά αποτελούν μέρος ενός μακρού καταλόγου ιστορικών προβλημάτων που τα συγκεκριμένα κράτη δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν στο παρελθόν, συγκρατούμενα από την αμερικανική ηγεμονία, αλλά τώρα ζούμε σε ένα διαφορετικό κόσμο και εξαιτίας αυτού, ο πολιτικός χάρτης όπως τον ξέρουμε αλλάζει.