 |
| Pedro PARDO / AFP |
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα απεβίωσε ο διάσημος πρώην υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Χένρι Κίσινγκερ. Η είδηση αυτή ανακοινώθηκε με ανακοίνωση της εταιρείας συμβούλων του, χωρίς να κατονομάζεται η αιτία θανάτου. Ο Κίσινγκερ είχε ζήσει μια μακρά ζωή (μέχρι την ώριμη ηλικία των 100 ετών) και πιθανότατα πέθανε όπως έζησε: Αδιαφορώντας για την τιμωρία που οι περισσότεροι εκτός της Α-λίστας της δυτικής ελίτ θα ήθελαν να είχε αντιμετωπίσει.
Bradley Blankenship - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο Κίσινγκερ ήταν σταθερό μέλος της αμερικανικής πολιτικής για δεκαετίες. Ενώ βρισκόταν στην κυβέρνηση του πρώην προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, ενός Ρεπουμπλικανού που υποτίθεται πως μισούσε τους φιλελεύθερους, ιδίως εκείνους που συμμετείχαν στο αντιπολεμικό κίνημα που βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη εκείνη την εποχή για το Βιετνάμ, ήταν γνωστός φίλος της ελίτ της υψηλής κοινωνίας. Ο Κίσινγκερ, Ρεπουμπλικάνος, βρέθηκε συχνά με μερικούς από τους βασιλιάδες του Χόλιγουντ, καθώς και με πολιτικούς του Δημοκρατικού Κόμματος.
Αυτό ήταν ένα από τα πιο αγαπητά χαρακτηριστικά του, τουλάχιστον για την ελίτ: η επιμονή του στο δικομματισμό. Όμως ο δικός του κομματισμός, όπου άνθρωποι που μπορεί να διαφωνούν διαφορετικά έρχονται κοντά, αναπτύσσουν έναν συμβιβασμό και καταστρώνουν ένα σχέδιο για τους συμπολίτες τους, δεν είναι αυτός που σκέφτονται οι περισσότεροι Αμερικανοί. Κάθε άλλο, ο Κίσινγκερ φανταζόταν ένα κόμμα όπου οι συντηρητικές και οι φιλελεύθερες ελίτ θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στο ένα πιο κρίσιμο ζήτημα για τη διατήρηση της αμερικανικής αυτοκρατορίας: Τον ατελείωτο πόλεμο.
Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη το γεγονός ότι αιμοδιψείς πολεμοκάπηλοι όπως ο Τζον Μακέιν και η Χίλαρι Κλίντον όχι μόνο θαύμαζαν τον άνθρωπο, αλλά και θα ερχόντουσαν μαζί του για να γιορτάσουν έναν κοινό σκοπό - όπως έκαναν στο γκαλά των 90ών γενεθλίων του το 2013. Ο διάσημος Αμερικανός γλωσσολόγος και αντιφρονούντας Νόαμ Τσόμσκι παραπονέθηκε κάποτε πως αν τα πρότυπα των Δικών της Νυρεμβέργης εφαρμόζονταν σήμερα, τότε κάθε Αμερικανός πρόεδρος θα κρεμόταν για τα εγκλήματά του. Αν αυτό όντως ίσχυε, ο Κίσινγκερ θα έπρεπε να κρεμαστεί δέκα φορές για τον ρόλο του ως σύμβουλος κάθε προέδρου μετά τον Νίξον.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Χένρι Κίσινγκερ δε μνημονεύεται με αγάπη από τις νεότερες γενιές των Αμερικανών. Στις μέρες μας, οι άνθρωποι γνωρίζουν πολύ καλύτερα το βεβαρημένο παρελθόν της Αμερικής και ο Κίσινγκερ βρέθηκε τις περισσότερες φορές στην καρδιά της δράσης: Ο πόλεμος του Βιετνάμ, οι παράνομοι βομβαρδισμοί του Λάος και της Καμπότζης, η γενοκτονία στο Ανατολικό Τιμόρ και τα πραξικοπήματα στη Νότια Αμερική, ιδίως στη Χιλή. Συμμετείχε σε όλα αυτά και, στην περίπτωση της Χιλής, παραλίγο να βρεθεί αντιμέτωπος με δικαστήριο για τον ρόλο του σε αυτή τη θηριωδία.
Αλλά, για να είμαστε σίγουροι, δεν επρόκειτο για τυχαίες πράξεις βίας που ο Κίσινγκερ βοήθησε να κατασκευαστούν για χάρη τους. Αντίθετα, ήταν ένας από τους βασικούς αρχιτέκτονες της αμερικανικής μεγάλης στρατηγικής σε ένα κομβικό σημείο της οικοδόμησης της αυτοκρατορίας. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ είχαν γίνει το καθεστώς που στήριζε τον παγκόσμιο καπιταλισμό και η Ουάσινγκτον είχε αναλάβει να διαιωνίσει και να προστατεύσει το διεθνές κεφάλαιο - με άλλα λόγια, τις επιχειρήσεις χωρίς να υπολογίζει καμία συγκεκριμένη εταιρεία. Στα μέσα του 20ού αιώνα, αυτό ανατράπηκε τόσο από τον παγκόσμιο αντιαποικιακό αγώνα όσο και, σε μικρότερο βαθμό, από την άνοδο της Σοβιετικής Ένωσης ως ισότιμου ανταγωνιστή.
Συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός συστήματος πολιτικών που είδε τις επιχειρήσεις να αναπτύσσονται απτόητες, συγκράτησε τις παγκόσμιες μάζες στον αγώνα τους ενάντια στην ευρωατλαντική κυριαρχία και πολέμησε τις ανταγωνιστικές ιδεολογίες του καπιταλισμού. Για τον λόγο αυτό ο Χένρι Κίσινγκερ είναι ταυτόχρονα αγαπητός από τη διεθνή ελίτ και περιφρονημένος ουσιαστικά από όλους τους άλλους, εκτός ίσως από ένα ενδιαφέρον παράδειγμα.
Πρέπει να πούμε ότι η περίπτωση της Κίνας ξεχωρίζει. Το Πεκίνο έχει εδώ και καιρό υπεραμυνθεί της εικόνας του Κίσινγκερ, τιμώντας τον με σχεδόν θεϊκή εκτίμηση. Πράγματι, κατά την τελευταία του επίσκεψη στο Πεκίνο αυτό το καλοκαίρι, τα ανώτατα κλιμάκια της Κίνας ουσιαστικά του έκαναν ένα λεπτομερές και εξαίσιο τελετουργικό μακροζωίας. Αυτό συμβαίνει επειδή, ως υπουργός Εξωτερικών, ο Κίσινγκερ ήταν ο άνθρωπος που ήταν ουσιαστικά υπεύθυνος για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας - χωρίς την οποία η Κίνα πιθανότατα θα εξακολουθούσε να είναι ένα φτωχό και υπανάπτυκτο έθνος.
Αλλά δεν είναι μόνο ιστορικό, επίσης. Σαφώς, θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως η ευρύτερη στρατηγική του Κίσινγκερ μπορεί να ήταν να εκμεταλλευτεί τη σινοσοβιετική διάσπαση ως μέσο τριγωνισμού εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Και είναι συζητήσιμο σε ποιο βαθμό αυτό συνέβαινε, ή αν είχε κάποιο αποτέλεσμα αν συνέβαινε, ο Κίσινγκερ παρέμενε πάντοτε ένας θετικός δημόσιος διπλωμάτης για τις πάντα σημαντικές διμερείς σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Γι' αυτό, τον θυμούνται με αγάπη στο Πεκίνο - και είναι αναμφισβήτητο ότι, στο θέμα αυτό, έδειξε πολύ μεγαλύτερη στοχαστικότητα ακόμη και στην προχωρημένη ηλικία του.
Όταν κάποιος βρίσκεται τόσο πολύ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και βρίσκεται σε τόσες πολλές ιστορικές συγκυρίες, είναι σχεδόν αδύνατο να μην είναι πολωτική φιγούρα. Με τον Κίσινγκερ, είναι αρκετά ξεκάθαρο - το πού βρίσκεται η γνώμη σας γι' αυτόν μπορεί σχεδόν να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης της τάξης σας (εκτός αν είστε Κινέζος).Παρ' όλα αυτά, ένα θετικό που μπορούμε να δούμε γι' αυτόν, σε σύγκριση με τους σημερινούς πολιτικούς και διπλωμάτες, είναι πως ήταν ένας πολύ πιο έξυπνος και αξιόλογος άνθρωπος από τους σημερινούς ομοίους του και δεν είναι καν κοντά. Είτε τον αγαπάτε είτε τον μισείτε, ο Χένρι Κίσινγκερ ήταν μια βαθιά διανόηση και ένας λαμπρός στρατηγιστής.