 |
| Photo: SCF |
Stephen Karganovic - strategic-culture.su / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις που προέρχονται από τα ανώτατα κλιμάκια του ουκρανικού καθεστώτος αναδεικνύουν ωστόσο για άλλη μια φορά το σημαντικό ερώτημα του τρόπου με τον οποίο το ουκρανικό Δικαστήριο θα αναλάβει τα καθήκοντά του. Σύμφωνα με τον David Arakhamia, έναν σημαίνοντα συνεργάτη του Zelensky και διαπραγματευτή της Ουκρανίας στις ειρηνευτικές συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν τον Μάρτιο του 2022, αυτό που πολλοί υποπτεύονταν έχει πλέον επιβεβαιωθεί. Τον Μάρτιο του 2022, λίγο μετά την έναρξη της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης, επιτεύχθηκε στην Κωνσταντινούπολη μια ειρηνευτική συμφωνία ικανοποιητική και για τις δύο πλευρές. Αυτή η ειρηνευτική διευθέτηση ναυάγησε μετά τη ρητή απαίτηση που έθεσε στις αρχές του Κιέβου ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον κατά την αιφνιδιαστική και βιαστικά οργανωμένη επίσκεψή του τον Απρίλιο του 2022.
Οι πληροφορίες σχετικά με την αλληλουχία των γεγονότων με την οποία παρεμποδίστηκε η επικείμενη ειρήνη μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας εγείρουν σημαντικά ζητήματα σχετικά με το εύρος των εργασιών του μελλοντικού δικαστηρίου. Δεδομένου του καθοριστικού ρόλου του Τζόνσον στην παράταση του πολέμου, το Δικαστήριο της Ουκρανίας πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει το ερώτημα αν η εξουσία του θα πρέπει να περιοριστεί στη δίωξη άμεσων δραστών εγκλημάτων πολέμου ή θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη δίωξη των υποκινητών τους.
Ο Τζόνσον είναι προφανώς ένας τέτοιος υποκινητής. Πρόσφατα αποκαλυφθέντα στοιχεία δείχνουν πως χρησιμοποίησε τους πόρους του υψηλού αξιώματός του για να εμποδίσει την ειρηνευτική πρωτοβουλία και να ενθαρρύνει περαιτέρω μάχες.
Μετά την προσωπική παρέμβαση του Μπόρις Τζόνσον, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την παράταση της σύγκρουσης, περίπου μισό εκατομμύριο Ουκρανοί και αρκετές δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι σκοτώθηκαν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις κάτι που θα μπορούσε να αποφευχθεί. Οι επιχειρήσεις αυτές ήταν άμεση συνέπεια της παρέμβασης του Τζόνσον στη σύγκρουση. Σύμφωνα με στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες, εκτός από τους νεκρούς σε μάχες, ο αριθμός των τραυματιών και των ακρωτηριασμένων και στις δύο πλευρές μπορεί να υπολογιστεί κατά προσέγγιση πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό των νεκρών επί έναν παράγοντα τουλάχιστον τριών. Αυτό ανεβάζει πάρα πολύ το επίπεδο των ανθρώπινων θυμάτων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν στις εχθροπραξίες που ο Τζόνσον παρέτεινε χωρίς λόγο. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν οι υλικές καταστροφές και στις δύο πλευρές που επίσης δε θα είχαν συμβεί χωρίς την παρέμβαση του Τζόνσον και αν τα μέρη είχαν αφεθεί να επεξεργαστούν μια αμοιβαία αποδεκτή λύση με διαπραγματεύσεις.
Η διεθνής νομολογία που έχει τις ρίζες της στις αρχές της Νυρεμβέργης έχει καθορίσει σαφώς ότι η εκ προθέσεως υποκίνηση σε πόλεμο και η παρεμπόδιση της ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων αποτελεί διωκόμενο έγκλημα κατά της ειρήνης. Επομένως, όσοι το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2022 χρησιμοποίησαν την επιρροή και τον έλεγχό τους στην Ουκρανία για να αποτρέψουν την ειρηνική διευθέτηση μεταξύ των μερών πρέπει να λογοδοτήσουν. Οι υποκείμενες περιστάσεις υποστηρίζουν το συμπέρασμα πως η φύση της συμπεριφοράς τους δεν ήταν απλώς πολιτική. Θα μπορούσε δυνητικά να είναι και ποινική, εφόσον αποδειχθεί ότι ενήργησαν με απερίσκεπτη αδιαφορία για την απώλεια ανθρώπινων ζωών και την καταστροφή περιουσίας και πως γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι αυτό θα ήταν φυσικό επακόλουθο της πολιτικής που ακολουθούσαν.
Αναμφισβήτητα, ο Τζόνσον δεν ενήργησε μόνος του, αλλά κατ' εντολή της συμμορίας λήψης αποφάσεων στη συλλογική Δύση, η οποία στις 9 Απριλίου 2022 τον έστειλε στο Κίεβο με οδηγίες να πείσει την Ουκρανία να συνεχίσει τον πόλεμο. Η ευθύνη των συμμάχων του μπορεί να παραμεριστεί προς το παρόν. Όσον αφορά την προσωπική ευθύνη του Τζόνσον, ωστόσο, δύσκολα μπορεί να υπάρξει περιθώριο αμφισβήτησης. Συναινούσε εν γνώσει του να αναλάβει μια διεφθαρμένη αποστολή για λογαριασμό της συμμορίας της οποίας ήταν μέλος, προκειμένου να υπονομεύσει την επικείμενη ειρηνική επίλυση της διαφοράς μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Συνέπεια της ενέργειάς του ήταν να αποτρέψει την Ουκρανία από το να εφαρμόσει την ειρηνευτική συμφωνία που είχε συνάψει με τη Ρωσία, προσφέροντάς της υλικά κίνητρα και εγγυήσεις απεριόριστης υποστήριξης σε αντάλλαγμα για την συνέχιση των εχθροπραξιών. Οι ανθρώπινες και υλικές απώλειες που υπέστησαν στη συνέχεια και οι δύο πλευρές αποτελούν άμεσα αποδιδόμενη, προβλέψιμη και αποφεύξιμη συνέπεια της επέμβασης του Τζόνσον τον Απρίλιο του 2022.
Το προηγούμενο περίγραμμα της ποινικής ευθύνης του Johnson ακολουθεί πιστά τη νομική ανάλυση που χρησιμοποίησε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, γνωστό και ως Δικαστήριο της Χάγης, καταδικάζοντας πολυάριθμους κατηγορούμενους που οδηγήθηκαν ενώπιον του.
Ο συγγραφέας έχει καταγραφεί πως προτρέπει το ουκρανικό Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου, το οποίο βρίσκεται σε διαδικασία σύστασης, να μην σπαταλήσει τον χρόνο του ανακαλύπτοντας εκ νέου τον τροχό. Όπου είναι εφικτό, θα πρέπει να ενσωματώσει δημιουργικά τις διαδικασίες του Δικαστηρίου της Χάγης. Αυτό θα καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη την αξιόπιστη αμφισβήτηση των πρακτικών του ουκρανικού Δικαστηρίου, τουλάχιστον στο βαθμό που αντικατοπτρίζουν τις νομικές λογικές και τους δικαστικούς μηχανισμούς που επινόησαν οι δυτικοί επικριτές του κατά την περίοδο της ηγεμονικής τους κυριαρχίας προς όφελος του προνομιακού νομικού τους εργαλείου, του Δικαστηρίου της Χάγης.
Ακολουθώντας τα χνάρια του δικαστηρίου της Νυρεμβέργης, εκτός από την καταδίωξη των άμεσων δραστών, το Δικαστήριο της Χάγης απήγγειλε κατηγορίες και σε υπόπτους που χαρακτήρισε ως υποκινητές και υποκινητές εγκλημάτων πολέμου (η υπόθεση Šešelj αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα). Το ουκρανικό Δικαστήριο για τα εγκλήματα πολέμου θα πρέπει να πράξει το ίδιο.
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις υψηλού επιπέδου για τις πολεμοκάπηλες δραστηριότητες του Μπόρις Τζόνσον, που είχαν ως αποτέλεσμα τον μαζικό αριθμό των νεκρών και την ανυπολόγιστη θλίψη εκατοντάδων χιλιάδων ουκρανικών και ρωσικών οικογενειών, παρέχουν επαρκή πραγματική βάση για την έναρξη έρευνας που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ποινική δίωξη. Μόλις δημιουργηθεί και τελειοποιηθεί ο μηχανισμός για την αντιμετώπιση αυτής της κατηγορίας υποθέσεων, το Δικαστήριο της Ουκρανίας θα πρέπει να προχωρήσει στη διερεύνηση και, όπου αυτό δικαιολογείται, στην απαγγελία κατηγοριών σε άλλα εξέχοντα πρόσωπα της συλλογικής ηγεσίας της Δύσης. Η εστίαση θα πρέπει να γίνει σε εκείνους που, ενώ δρούσαν ως μη δράστες, συνέβαλαν ωστόσο σημαντικά στη διάπραξη εγκληματικών πράξεων και σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης που λαμβάνει χώρα στην Ουκρανία.
Το ουκρανικό δικαστήριο πρέπει να είναι αμείλικτο στην καταδίωξη των παραβατών, όποιοι και όπου κι αν είναι αυτοί. Θα πρέπει να διαδώσει μια σαφή προειδοποίηση ότι κανείς δεν θα παραμείνει απαλλαγμένος από τη λογοδοσία. Πολλοί από αυτούς για το υπόλοιπο της φυσικής τους ζωής θα παραμείνουν πιθανότατα εκτός της εμβέλειας της αποτελεσματικής δικαιοσύνης, αλλά πρέπει να σταλεί σε όλους αυτούς ένα ξεκάθαρο μήνυμα πως οι μέρες της ηγεμονικής ατιμωρησίας έχουν τελειώσει. Καθώς ο αριθμός των κυρίαρχων κρατών που απορρίπτουν τις ηγεμονικές επιταγές αυξάνεται σταθερά, η θηλιά γύρω τους θα σφίγγει. Στο ελάχιστο, ακόμη και αν είναι προς στιγμήν ασφαλείς από τη σύλληψη και τη δίωξη, οι κατηγορούμενοι εγκληματίες πολέμου πρέπει να αναγκάζονται να προσέχουν τα νώτα τους και να αισθάνονται συνεχώς ανασφαλείς γνωρίζοντας ότι το παραμικρό παραπάτημα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απόδοση δικαιοσύνης.