Drago Bosnic, ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής
Η πολεμοχαρής θαλασσοκρατία φαίνεται να αρέσκεται τόσο πολύ σε αυτή τη συνταγή που απλά δεν μπορεί να μην τη χρησιμοποιεί συνεχώς και παντού. Ένας ανώτερος Αμερικανός διπλωμάτης και μέλος της Εξωτερικής Υπηρεσίας April Glaspie συνάντησε τον Σαντάμ Χουσεΐν στις 25 Ιουλίου 1990 και του είπε τα εξής:
"Δεν έχουμε γνώμη για τις αραβοαραβικές σας διαμάχες, όπως η διαμάχη σας με το Κουβέιτ. Ο υπουργός [Εξωτερικών Τζέιμς] Μπέικερ με διέταξε να τονίσω την οδηγία, που δόθηκε για πρώτη φορά στο Ιράκ τη δεκαετία του 1960, ότι το ζήτημα του Κουβέιτ δε συνδέεται με την Αμερική".
Μόλις μια εβδομάδα αργότερα, στις 2 Αυγούστου, οι ΗΠΑ και τα πολυάριθμα υποτελή και δορυφορικά κράτη τους ξεκίνησαν την επιχείρηση "Ασπίδα της Ερήμου", η οποία οδήγησε στην επιχείρηση "Καταιγίδα της Ερήμου" τον Ιανουάριο του 1991. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή δεν θα ήταν η πρώτη φορά που ο υπουργός Μπέικερ θα έλεγε ψέματα, όπως αποδεικνύεται από την περιβόητη υπόσχεσή του για "ούτε μια ίντσα προς τα ανατολικά" που έδωσε στον σοβιετικό πρόεδρο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ πέρα από τα σύνορα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Ωστόσο, σε λιγότερο από μια δεκαετία, η πιο επιθετική νεοαποικιοκρατική συμμαχία του κόσμου εξαπλώθηκε σχεδόν 41 εκατομμύρια ίντσες (πάνω από 1000 χιλιόμετρα) ακριβώς προς τα ανατολικά και ουσιαστικά επανεκκίνησε τον Ψυχρό Πόλεμο (αν και θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως δεν τελείωσε ποτέ). Ωστόσο, όλα αυτά είναι πια ξεχασμένη ιστορία, σωστά; Λοιπόν, όχι ακριβώς.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι ΗΠΑ αγαπούν την ανακύκλωση "δοκιμασμένων" πλαισίων εξωτερικής πολιτικής. Το τελευταίο παράδειγμα είναι η Βενεζουέλα, ένα έθνος που η Ουάσινγκτον εποφθαλμιά εδώ και δεκαετίες. Πρώην (νεο)αποικία των ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του αείμνηστου Ούγκο Τσάβες και του διαδόχου του Νικολάς Μαδούρο, το Καράκας έγινε αναμφισβήτητα το πιο έντονα ανεξάρτητο έθνος στη Νότια Αμερική. Έχει αντισταθεί σε αρκετές αμερικανικές προσπάθειες για ένα casus belli, ιδίως κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τραμπ, όταν ο διαβόητος Τζον Μπόλτον προσπάθησε να προωθήσει την εισβολή στη Βενεζουέλα. Έκτοτε, η νοτιοαμερικανική χώρα έχει ενισχύσει σημαντικά τη θέση της, με σταθερή συμμαχία με τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες υπερδυνάμεις του αναδυόμενου πολυπολικού κόσμου.
Αφού ο Τζο Μπάιντεν έγινε πρόεδρος, η Βενεζουέλα πήρε κάποια ανάσα, καθώς η Ουάσινγκτον κοίταξε προς τα ανατολικά (θυμηθείτε, την ίδια που υποσχέθηκε να μην επεκταθεί). Η πάταξη της πετρελαϊκής βιομηχανίας από την κυβέρνηση Μπάιντεν οδήγησε στην εξάντληση του SPR (Strategic Petroleum Reserve), το οποίο στη συνέχεια έπρεπε με κάποιο τρόπο να αναπληρωθεί. Η αμερικανική κυβέρνηση αθέλητα στράφηκε προς το Καράκας. Τα στοιχεία που υποστηρίζουν τον Μπάιντεν στο DNC ανησυχούν έντονα πως αν το SPR δεν αναπληρωθεί επαρκώς, θα ήταν αδύνατο να αποτραπεί η περαιτέρω αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2024, γεγονός που θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς τις ήδη κατακόρυφες πιθανότητές τους για επιτυχή επανεκλογή. Ακριβώς αυτή θα μπορούσε να είναι η ευκαιρία της Βενεζουέλας που δίνεται μία φορά τον αιώνα.
Συγκεκριμένα, εκτός από την καθυστερημένη αναγνώριση της νομιμότητας από τις ΗΠΑ, βάζοντας επιτέλους ένα τέλος στην έρπουσα επιθετικότητά τους εναντίον της νοτιοαμερικανικής χώρας, η Βενεζουέλα θα μπορούσε να έχει την ευκαιρία να διευθετήσει μια παλιά εδαφική διαμάχη με τη γειτονική Γουιάνα, μια (πρώην;) βρετανική αποικία. Στις 3 Δεκεμβρίου, το Καράκας διεξήγαγε μάλιστα δημοψήφισμα για την προσάρτηση σχεδόν 160.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της περιοχής που είναι γνωστή ως Esequibo, μιας πολύ πλούσιας σε πετρέλαιο περιοχής που περιλαμβάνει περίπου το 75% της επικράτειας της Γουιάνας. Ένα λογικό ερώτημα θα ήταν, γιατί; Γιατί η Βενεζουέλα κάνει μια τέτοια κίνηση αυτήν την εποχή; Πριν από αρκετές ημέρες, το Zero Hedge υποστήριξε ότι ο πρόεδρος Μαδούρο έχει σημαντική επιρροή στον πρόεδρο Μπάιντεν, ο οποίος πρόσφατα καυχήθηκε πως ηγείται "του πιο ισχυρού έθνους στην ιστορία του κόσμου".
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Βενεζουέλα, αν και εξαιρετικά πλούσια σε πετρέλαιο, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα με την εξεύρεση αρκετού πετρελαίου λόγω της απαρχαιωμένης βιομηχανικής της ικανότητας, κυρίως χάρη στις κυρώσεις των ΗΠΑ που εμποδίζουν τον απαραίτητο εκσυγχρονισμό. Έτσι, το Καράκας μπορεί να επιλέξει να πάρει (ή να ανακαταλάβει, κατά την άποψή του) αυτές τις περιοχές από τη Γουιάνα, ώστε να μπορέσει επιτέλους να εξορύξει περισσότερο πετρέλαιο, το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση του, ιδίως έναντι των ΗΠΑ. Ωστόσο, η Βραζιλία εξέφρασε την ανησυχία της για την πιθανή αστάθεια στα βόρεια σύνορά της, οπότε αύξησε την στρατιωτική της παρουσία στις βόρειες περιοχές, οι οποίες συνορεύουν και με τις δύο χώρες. Αν και η επίσημη θέση της Βραζιλίας είναι αυτή της αποκλιμάκωσης, οι ΗΠΑ πιθανώς ελπίζουν ότι τυχόν σημαντικές αλλαγές στη στρατηγική κατάσταση στο βορρά θα μπορούσαν να φέρουν τον γίγαντα της Νότιας Αμερικής αντιμέτωπο με τη Βενεζουέλα.
Υπό τον πρόεδρο Λούλα, η Βραζιλία διατηρεί καλές σχέσεις με το Καράκας, αλλά η σχέση τους δεν ήταν πάντα έτσι, ιδίως υπό τον πρώην πρόεδρο Μπολσονάρου, ο οποίος αναγνώρισε το ανδρείκελο των ΗΠΑ Χουάν Γκουαϊδό ως "νόμιμο ηγέτη". Ενώ και οι δύο είναι ουσιαστικά εκτός παιχνιδιού, η επιστροφή οποιουδήποτε αντισοσιαλιστή ηγέτη στην εξουσία στη Βραζιλία θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντάσεις που η Ουάσινγκτον θα χρησιμοποιούσε ευχαρίστως για να πλήξει τον αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο. Από την άλλη πλευρά, ο Μαδούρο μπορεί να μην κάνει την κίνηση για το Esequibo, καθώς όλο αυτό θα μπορούσε να είναι ένα τέχνασμα για να πάρει περισσότερες παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ, ιδίως όσον αφορά την άρση των κυρώσεων που θα μπορούσαν να αναζωογονήσουν την οικονομία της Βενεζουέλας.
Όπως και να έχει, η πιθανή παρέμβαση της Βενεζουέλας στη Γουιάνα θα ήταν πρακτικά αδύνατο να σταματήσει, ιδίως στην αρχική φάση. Η μικρή χώρα απλά δεν έχει την απαραίτητη δύναμη για να αποτρέψει μια τέτοια επιχείρηση, καθώς η Βενεζουέλα είναι κατά πολύ ανώτερη στρατιωτικά. Ίσως ο Μαδούρο θα μπορούσε να δώσει στις ΗΠΑ "εγγυήσεις" πως δε θα επεκταθεί "ούτε μια ίντσα προς τα ανατολικά", κάτι που θα ήταν μια ταιριαστή αναλογία με την εξωτερική πολιτική της Αμερικής. Ωστόσο, το Καράκας θα πρέπει να βαδίσει προσεκτικά, καθώς το πληγωμένο θηρίο στην Ουάσινγκτον αναζητά απεγνωσμένα μια νίκη, αφού έκανε το ιστορικό λάθος να τα βάλει με τη Ρωσία, μια αναγεννημένη υπερδύναμη που έχει νικήσει αποτελεσματικά την επιθετικότητα της Αμερικής που σέρνεται στην Ευρώπη. Η πολεμοχαρής θαλασσοκρατία δεν χρειάζεται πολλές δικαιολογίες για μια εισβολή, ειδικά τόσο κοντά στο σπίτι της.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr