 |
| pixabay / Joe_Hillsund |
Η χρονιά αυτή ξεκίνησε με μια σφοδρή στρατιωτική αντιπαράθεση παγκόσμιας σημασίας και τελειώνει με δύο. Και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι δεν θα συνεχιστούν μέχρι το τέλος του 2024. Η αλυσίδα των συγκρούσεων, φαινομενικά εδαφικών αλλά ουσιαστικά υπαρξιακών (τουλάχιστον κατά την αντίληψη των εμπλεκομένων), μπορεί να αποδειχθεί αρκετά μακρά.
Fyodor Lukyanov, αρχισυντάκτης του Russia in Global Affairs, πρόεδρος του Προεδρείου του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής και διευθυντής ερευνών του Valdai International Discussion Club - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Στον 20ό αιώνα -με τους πολέμους, τις επαναστάσεις, τις αποικιακές κτήσεις και τις εθνικές απελευθερώσεις- ο κόσμος τεμαχίστηκε παράξενα και παράλογα. Η στρατιωτική-ιδεολογική αντιπαράθεση του δεύτερου μισού του αιώνα μετατράπηκε σταδιακά σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο. Με τη βοήθειά του, όλες οι συγκρούσεις θα έπρεπε, θεωρητικά, να έχουν επιλυθεί. Αλλά δε συνέβη αυτό. Αντιθέτως, μόλις τα θεμέλια άρχισαν να ταλαντεύονται, επανεμφανίστηκαν με νέα σφοδρότητα.
Ο σημερινός πολλαπλασιασμός των συγκρούσεων αποτελεί σύμπτωμα της αποδυνάμωσης της σύγχρονης διεθνούς δομής ισχύος. Αυτή ασκήθηκε με τη μορφή μιας "φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης" (που πιο πρόσφατα ονομάστηκε "τάξη βασισμένη σε κανόνες"). Η βάση της ήταν η εμπιστοσύνη μιας ομάδας χωρών στη δικαιοσύνη τους και στην αλήθεια της ιδεολογίας τους, που αποκτήθηκε μέσω της νίκης στον Ψυχρό Πόλεμο. Η φιλελεύθερη δημοκρατία και η οικονομία της αγοράς νίκησαν το σοβιετικό καθεστώς και τη σχεδιασμένη οικονομία του. Σύντομα όμως η δημοκρατία ως εξουσία της πλειοψηφίας, που λαμβάνει υπόψη της τη γνώμη της μειοψηφίας, μετατράπηκε σε ένα φιλελεύθερο σχήμα στο οποίο η μειοψηφία έχει περισσότερα ηθικά και πολιτικά δικαιώματα από την πλειοψηφία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: σε όλες σχεδόν τις χώρες της G7 τα ποσοστά των κυβερνώντων κομμάτων/συνασπισμών είναι πλέον εξαιρετικά χαμηλά, δηλαδή οι κυβερνήσεις εκπροσωπούν τα συμφέροντα ενός μικρότερου μέρους του πληθυσμού. Οι εναλλακτικές δυνάμεις που αμφισβητούν την τρέχουσα κυβέρνηση χαρακτηρίζονται ως λαϊκιστικές. Αυτός ο όρος (ο οποίος, παρεμπιπτόντως, προέρχεται από τη λέξη populus - "λαός") έχει γίνει σχεδόν βρισιά, και το κυρίαρχο ρεύμα έχει λάβει οδηγίες να πολεμήσει όσους έχουν στιγματιστεί με τον όρο αυτό. Η ιδέα είναι ότι οι σημερινές ελίτ δε χρειάζεται να αλλάξουν.
Ως αποτέλεσμα, το κατεστημένο παρουσιάζει πλέον σχεδόν κάθε ψήφο ως μάχη για τη δημοκρατία. Το συμπέρασμα είναι πως η δημοκρατία είναι η νίκη των δυνάμεων που διατηρούν τη "σωστή" συνέχεια. Κατά συνέπεια, όσοι θέλουν να αλλάξουν πορεία ανακηρύσσονται εχθροί της δημοκρατίας, ακόμη και αν έχουν την πλειοψηφία με το μέρος τους.
Η έννοια της "παγκόσμιας πλειοψηφίας" (δηλαδή των χωρών εκτός της δυτικής κοινότητας), η οποία εισήλθε φέτος στο ρωσικό πολιτικό λεξιλόγιο, ταιριάζει με τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των διεργασιών σε μεμονωμένες χώρες και σε παγκόσμιο επίπεδο. Το ρόλο του παγκόσμιου κατεστημένου παίζει η Δύση. Δεν υπάρχει καμία ενιαία "λαϊκιστική" δύναμη που να την αντιμάχεται. Υπάρχει όμως ένας τεράστιος χώρος (η ίδια η "παγκόσμια πλειοψηφία") που πιστεύει ότι η μειοψηφία (η Δύση) κάνει κατάχρηση της εξουσίας της. Αυτό που αναδύεται δεν είναι μια άκαμπτη αντιπολίτευση, αλλά μάλλον μια συσπειρωμένη -αν και αυξανόμενη- αντίσταση που μειώνει την αποτελεσματικότητα των πολιτικών των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Στο εσωτερικό της ίδιας της δυτικής κοινότητας, βλέπουμε να αυξάνεται η απαίτηση των "λαϊκιστών" να μειωθεί η ανάμειξη στις παγκόσμιες υποθέσεις, επειδή το κόστος είναι μεγαλύτερο από τα οφέλη. Αυτό δεν έχει άμεσο και άμεσο αποτέλεσμα, αλλά μάλλον ένα διαρκές έμμεσο αποτέλεσμα. Καθώς όμως η ιστορία κινείται όλο και πιο γρήγορα, η έννοια του "διαρκούς" αλλάζει.
Το 2022 ήταν ένα σημείο καμπής, διότι για πρώτη φορά αμφισβητήθηκε άμεσα η κυρίαρχη μειοψηφία. Όχι βέβαια από την πλειοψηφία, διότι η Ρωσία βρισκόταν σε ένα είδος θέσης "ούτε εδώ ούτε εκεί". Αλλά δημιουργήθηκε ένα προηγούμενο. Αυτή η χρονιά ήταν μια περίοδος συνήθειας στο γεγονός πως οι παλιοί περιορισμοί, οι ίδιοι οι "κανόνες" πάνω στους οποίους βασίζεται η τάξη, εξαφανίζονται και ο χώρος των δυνατοτήτων διευρύνεται για όλους. Το 2024 θα είναι "το έτος των μεγάλων αποφάσεων". Κυριολεκτικά, η πλειοψηφία του κόσμου θα ψηφίσει (απλά προσθέστε τους πληθυσμούς της Ινδίας, των ΗΠΑ, του Πακιστάν, του Μπαγκλαντές, της Νότιας Αφρικής, της Ινδονησίας, της Ρωσίας, της Αιγύπτου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (θα γίνει ψηφοφορία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), κ.λπ. Στις κορυφαίες χώρες της Δύσης, διεξάγεται μια σοβαρή μάχη μεταξύ των "λαϊκιστών" και του κατεστημένου, με κύρια αρένα φυσικά την ίδια την Αμερική.
Σε αυτό, η παγκόσμια πλειοψηφία και οι πλειοψηφίες στις μειονοτικές χώρες μπορούν να βρουν κάποιο κοινό έδαφος. Και εδώ είναι που ο περαιτέρω μετασχηματισμός του παγκόσμιου χώρου θα λάβει ισχυρή ώθηση.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από το Profile.ru, μεταφρασμένο και επιμελημένο από την ομάδα του RT