Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Κάποιο αμερικανικό προσωπικό τραυματίστηκε επίσης. Την επόμενη ημέρα, ωστόσο, ο ταξίαρχος Γιαχία Ρασούλ, εκπρόσωπος της Κοινής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Ιράκ, αναφερόμενος στην παρουσία του αμερικανικού στρατού, δήλωσε ότι η κυβέρνηση της χώρας του είναι " αποφασισμένη να θέσει τέλος στην ανάπτυξη ξένων δυνάμεων στη χώρα. Έχει εκπονήσει ένα σχέδιο οράματος για το επόμενο στάδιο, το οποίο περιλαμβάνει κοινές τεχνικές δραστηριότητες που προορίζονται για την αποχώρηση του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και την επακόλουθη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και στρατιωτικής συνεργασίας".
Στις 18 Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, ο Ιρακινός πρωθυπουργός Μοχάμεντ Σια' αλ-Σουντανί είχε ήδη επαναλάβει την έκκληση για την αποχώρηση των στρατευμάτων: "ο τερματισμός της αποστολής του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ αποτελεί αναγκαιότητα για την ασφάλεια και τη σταθερότητα του Ιράκ. Είναι επίσης μια αναγκαιότητα για τη διατήρηση των εποικοδομητικών διμερών σχέσεων μεταξύ του Ιράκ και των χωρών του συνασπισμού".
Από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διέταξε τη δολοφονία (με χτύπημα από μη επανδρωμένο αεροσκάφος κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης) του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί το 2020, πολλές φωνές στο Ιράκ ζητούν την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων. Η δολοφονία επαινέθηκε τόσο από το Ισραήλ όσο και από την τρομοκρατική ομάδα ISIS. Ο Σουλεϊμανί και ο διοικητής της ιρακινής πολιτοφυλακής Αμπού Μαχντί αλ Μουχάντις, ο οποίος επίσης σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του πλήγματος, ήταν και οι δύο ηγετικές φυσιογνωμίες στον αγώνα κατά του ISIS στο Λεβάντε. Ο πρωθυπουργός του Ιράκ Σουντανί έχει επανειλημμένα απαιτήσει την αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ, με τη χώρα του να υιοθετεί νόμο για την απομάκρυνση των ξένων στρατευμάτων.
Μετά την επίθεση στην αεροπορική βάση αλ Άσαντ το περασμένο Σαββατοκύριακο, ωστόσο, οι ΗΠΑ προσπαθούν να εκμεταλλευτούν το επεισόδιο για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους στη χώρα. Ο πρωθυπουργός της χώρας δεν είναι ιδιαίτερα διατεθειμένος να συμφωνήσει με μια τέτοια συλλογιστική, έτσι η πρέσβειρα των ΗΠΑ στο Ιράκ Alina Romanowski συναντήθηκε με τον πρώην πρωθυπουργό του Ιράκ Nuri al-Maliki στις 21 Ιανουαρίου, την επόμενη ημέρα μετά την επίθεση. Αν και ο αλ-Μαλίκι τόνισε "τη σημασία της ενίσχυσης των δεσμών φιλίας και συνεργασίας" μεταξύ Ουάσιγκτον και Βαγδάτης κατά τη διάρκεια της συνάντησης, παραμένει κορυφαίος ηγέτης αυτού που μπορεί να χαρακτηριστεί ως φιλο-ιρανικό μπλοκ στη χώρα του. Η επιρροή του Ιράν στο Ιράκ έχει αυξηθεί τρομερά τα τελευταία χρόνια και η Τεχεράνη θα μπορούσε στην πραγματικότητα να χαρακτηριστεί ως ο κύριος νικητής του πολέμου στο Ιράκ, μετά την αποτυχία του νεοαποικιακού σχεδίου της Ουάσινγκτον.
Το επεισόδιο στην αεροπορική βάση al-Assad είναι μόνο το τελευταίο σε μια σειρά επιθέσεων εναντίον αμερικανικών θέσεων στο Λεβάντε (τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ) από τον Οκτώβριο του 2023, όταν κλιμακώθηκε η σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης. Οι επιθέσεις αυτές εξαπολύονται από ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν στην περιοχή. Δεν είναι όμως το μόνο πράγμα που αφορά το Ιράν που προβληματίζει τις ΗΠΑ και τη Δύση, αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στην Ερυθρά Θάλασσα, για παράδειγμα.
Στις 21 Ιανουαρίου, η αμερικανική Centcom δήλωσε ότι δύο Navy Seals (αμερικανικό επίλεκτο προσωπικό ειδικών επιχειρήσεων) κηρύχθηκαν νεκροί μετά από 10ήμερη αναζήτηση. Εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια επιχείρησης στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας για την κατάσχεση ιρανικού οπλισμού που προοριζόταν για τις δυνάμεις των Χούτι στην Υεμένη.
Εδώ και χρόνια, το Ισραήλ πραγματοποιεί πλήγματα με στόχο το ιρανικό προσωπικό και τους συμμάχους τους στη Συρία, όπου το Ιράν έχει στρατιωτική παρουσία. Αυτό έχει ενταθεί από τότε που ξεκίνησε η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ που καταδικάστηκε ευρέως στη Γάζα. Όπως έγραψα, αυτή η τροπή των γεγονότων στην Παλαιστίνη προκάλεσε επίσης μια κλιμάκωση του μακροχρόνιου κρυφού ιρανο-ισραηλινού πολέμου - αυτός ο "μυστικός πόλεμος" μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε ανοιχτό, όπως μπορούμε να δούμε στην Ερυθρά Θάλασσα και όχι μόνο.
Στις 20 Ιανουαρίου, μια επίθεση στη Συρία στη συνοικία Mazzeh (νοτιοδυτικά της Δαμασκού) σκότωσε τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Ιρανικής Φρουράς της Επανάστασης (IRGC) και τον αναπληρωτή του, καθώς και άλλα μέλη της IRGC, και έναν αριθμό συριακών δυνάμεων. Ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι δήλωσε πως το Ισραήλ ευθύνεται για το χτύπημα, το οποίο χαρακτήρισε "τρομοκρατικό και εγκληματικό", προσθέτοντας ότι "δε θα μείνει αναπάντητο". Ο Ραΐσι κάλεσε τους διεθνείς παράγοντες να καταδικάσουν την επίθεση, η οποία πραγματοποιήθηκε σε μια περιοχή όπου βρίσκονται πρεσβείες και η έδρα του ΟΗΕ - οι τοποθεσίες αυτές δεν επλήγησαν, αλλά ένα κτίριο κατοικιών και τουλάχιστον 10 άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ άλλοι πολίτες τραυματίστηκαν. Τον περασμένο μήνα, ένα άλλο ύποπτο ισραηλινό πλήγμα κοντά στη Δαμασκό σκότωσε έναν ανώτερο διοικητή του IRGC.
Η Αραβική Δημοκρατία της Συρίας και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν παραμένουν στενοί στρατηγικοί σύμμαχοι, και η τελευταία παρείχε στην πρώτη σημαντική στρατιωτική, οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη καθ' όλη τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου. Επιπλέον, οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν μαχητές της Χεζμπολάχ από το Λίβανο έχουν αναλάβει άμεσους πολεμικούς ρόλους. η Ιρανική Φρουρά της Επανάστασης και η Χεζμπολάχ αποτέλεσαν στην πραγματικότητα τον κύριο αποτρεπτικό παράγοντα για την επέκταση της τρομοκρατικής ομάδας Daesh (το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος ή ISIS) σε ολόκληρη την περιοχή του Λεβάντε.
Ορισμένοι παρατηρητές περιγράφουν το Ιράν σήμερα ως "την κύρια δύναμη" στη Μέση Ανατολή, και μια τέτοια εκτίμηση μπορεί να έχει κάποια αλήθεια. Αυτή η αυξανόμενη επιρροή ωστόσο δε θα μείνει αδιαμφισβήτητη, αλλά έχει πολλούς υποστηρικτές.
Η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα έχει περιγραφεί από πολλούς διεθνείς παρατηρητές και οργανισμούς ως απόπειρα εθνοκάθαρσης ή γενοκτονίας, καθώς το Τελ Αβίβ ανακοίνωσε πλήρη αποκλεισμό της Γάζας, ο οποίος σταμάτησε τις προμήθειες τροφίμων, νερού, ιατρικών ειδών και ενέργειας. Αυτό έχει πολώσει περαιτέρω την κοινή γνώμη στη Μέση Ανατολή, την αφρικανική ήπειρο αλλά και την Ευρώπη. Η κλιμάκωση των εντάσεων επέφερε επίσης την εντατικοποίηση του μακροχρόνιου ιρανοϊσραηλινού πολέμου, ο οποίος εκτείνεται πλέον από το Λεβάντε μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα, με παγκόσμιες συνέπειες.
Την περασμένη εβδομάδα, στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, 15 εβραίοι βουλευτές εξέδωσαν δήλωση στην οποία δήλωσαν ότι "διαφωνούν έντονα με τον πρωθυπουργό" του Ισραήλ, ενώ κορυφαία προοδευτικά μέλη του Κογκρέσου καλούν την Ουάσιγκτον να επαναφέρει την "άνευ όρων υποστήριξή της προς το Ισραήλ". Η ριζική υποστήριξη των ΗΠΑ προς το εβραϊκό κράτος τροφοδοτεί πράγματι τα αντιαμερικανικά αισθήματα σε όλο τον κόσμο και επιδεινώνει την κρίση.
Μέρος του προβλήματος είναι το γεγονός ότι η Ουάσινγκτον βλέπει έναν αριθμό παραγόντων, όπως οι Χούθι, η Χεζμπολάχ και άλλοι, ως απλά πιόνια του Ιράν. Η αλήθεια είναι ότι η Ισλαμική Δημοκρατία δεν μπορεί να "ελέγξει" τους "πληρεξουσίους" της - με τον ίδιο τρόπο που η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να το κάνει με τον όλο και πιο τολμηρό ισραηλινό σύμμαχό της. Σε μια τόσο πολύπλοκη εξίσωση, υπάρχει μεγάλος βαθμός απρόβλεπτου και πολλά περιθώρια για πισώπλατες εκρήξεις. Όλες οι προαναφερθείσες ομάδες έχουν τη δική τους λαϊκή βάση, ατζέντα και δράση ως πολιτικοί και κοινωνικοί φορείς. Και κάθε καλή διπλωματία πρέπει να τα λαμβάνει όλα αυτά υπόψη της - πράγμα που δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Προσπαθώντας να αντιταχθεί στον Ιρανό αντίπαλό της, η Ουάσινγκτον μπορεί να καταλήξει να αποξενώσει τους δυνητικούς εταίρους και συμμάχους της στη Μέση Ανατολή - οι οποίοι ήδη επενδύουν σε νέες σχέσεις. Οι Ιρακινοί, για παράδειγμα, φαίνεται να έχουν βαρεθεί την αμερικανική παρουσία, η οποία, από τη δική τους οπτική γωνία, φέρνει μόνο προβλήματα. Και αυτοί, όπως και οι Σύριοι, οι Λιβανέζοι και άλλοι, μπορεί να έχουν καλούς λόγους να υποστηρίξουν και ακόμη και να καλωσορίσουν την ιρανική παρουσία, επιρροή και βοήθεια.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr