Η υιοθέτηση ψηφίσματος από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) την Παρασκευή με έμφαση στην παύση των μαχών στη Γάζα, ώστε να επιτραπεί η παράδοση περισσότερης ανθρωπιστικής βοήθειας, μπορεί να θεωρηθεί ως σημείο καμπής στη βασανιστική πορεία προς την επιβολή μιας βιώσιμης κατάπαυσης του πυρός.
MK Bhadrakumar - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Όμως πρέπει να προστεθεί μια προειδοποίηση ότι η τελική δοκιμασία είναι η εφαρμογή του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς το ιστορικό του παρελθόντος τέτοιων ψηφισμάτων για την Παλαιστίνη δεν εμπνέει αισιοδοξία.
Στην πραγματικότητα, η περιφρόνηση του Ισραήλ ήταν ήδη σε πλήρη θέα. Καθώς το Συμβούλιο Ασφαλείας ψήφιζε το ψήφισμα, οι ισραηλινές δυνάμεις συνέχισαν την Παρασκευή την επίθεσή τους στη Γάζα και διέταξαν τους κατοίκους στην Αλ Μπουρέιτζ -μια περιοχή στην κεντρική Γάζα όπου το Ισραήλ δεν είχε επικεντρώσει προηγουμένως την επίθεσή του- να εκκενώσουν την περιοχή. Ο επικεφαλής εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού υποναύαρχος Ντάνιελ Χαγκάρι δήλωσε την Πέμπτη: "Οι δυνάμεις μας συνεχίζουν να εντείνουν τις χερσαίες επιχειρήσεις στη βόρεια και νότια Γάζα".
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ήταν εύστοχος όταν δήλωσε στους δημοσιογράφους μετά την ψήφιση του ψηφίσματος πως "μια ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός είναι ο μόνος τρόπος για να αρχίσουμε να ικανοποιούμε τις απελπισμένες ανάγκες των ανθρώπων στη Γάζα και να τερματίσουμε τον συνεχιζόμενο εφιάλτη τους".
Το ίδιο το ψήφισμα είναι το αποτέλεσμα εβδομαδιαίων εντατικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των αραβικών χωρών που το υποστήριξαν - ιδίως των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αιγύπτου - για να συμβιβαστούν με τον μικρότερο παρονομαστή, πράγμα που σήμαινε την αποδοχή ενός φιλικού προς την Ουάσινγκτον κειμένου που επέτρεψε στην κυβέρνηση Μπάιντεν να αποφύγει την ευθύνη για ένα ακόμη βέτο, για τρίτη φορά από τις 7 Οκτωβρίου.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ κατέφυγαν θρασύτατα σε τακτικές πίεσης, επιστρατεύοντας τη συνήθη διπλωματική τους εργαλειοθήκη -εκβιασμούς, πιέσεις και τελεσίγραφα- για να αποδυναμώσουν το κείμενο σε βαθμό που να εγκαταλειφθούν σημαντικές διατάξεις σχετικά με την κατάπαυση του πυρός και ένα μηχανισμό του ΟΗΕ που θα διευκολύνει την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και θα διασφαλίζει την παρακολούθησή της.
Και, παρόλα αυτά, οι ΗΠΑ απείχαν από την ψηφοφορία στο τέλος της ημέρας, καταγράφοντας τις επιφυλάξεις τους - κυρίως, επειδή το ψήφισμα σιωπούσε σχετικά με την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.
Το πιο άσχημο κόψιμο από όλα είναι ότι το ψήφισμα ικανοποίησε τη δικτατορία των ΗΠΑ να αντικαταστήσει τη γλώσσα που περιγράφει την άμεση παύση της βίας με μια διφορούμενη φράση που καλεί τα μέρη να "δημιουργήσουν τις συνθήκες για την παύση των εχθροπραξιών". Η διατύπωση ικανοποιεί την ισραηλινή απαίτηση να έχει ελεύθερα χέρια για να συνεχίσει τις βάρβαρες στρατιωτικές επιχειρήσεις του.
Αυτή η ανωμαλία, σε συνδυασμό με την απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στην καταδίκη των αδιάκριτων επιθέσεων του ισραηλινού στρατού εναντίον αμάχων, σχεδόν δίνει το λάθος μήνυμα πως το Συμβούλιο Ασφαλείας γίνεται ουσιαστικά συνένοχος στην καταστροφή της Γάζας - ένα λάθος που αναστάτωσε τόσο πολύ τη Ρωσία, ώστε πρότεινε τροπολογία της τελευταίας στιγμής για την αντικατάσταση της φρασεολογίας στο ψήφισμα: "να δημιουργηθούν οι συνθήκες για μια βιώσιμη παύση των εχθροπραξιών" με την ξεκάθαρη έκκληση "για επείγοντα βήματα προς μια βιώσιμη παύση των εχθροπραξιών".
Η απαίτηση της Ρωσίας για άμεση κατάπαυση του πυρός ήταν σύμφωνη με ένα ψήφισμα που εγκρίθηκε πρόσφατα με συντριπτική πλειοψηφία από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, αλλά οι Αμερικανοί δε δέχονταν τίποτα τέτοιο. Το δυσάρεστο είναι πως οι Άραβες υποστηρικτές του ψηφίσματος υπέκυψαν στον αμερικανικό εκβιασμό και άσκησαν βέτο. Το τι συνέβη μεταξύ των πρωταγωνιστών στο παρασκήνιο δεν είναι γνωστό.
Το παράδοξο είναι ότι, στην πραγματικότητα, οι ίδιοι οι Αμερικανοί επιθυμούσαν απεγνωσμένα να αποφύγουν την άσκηση βέτο -το τρίτο μέσα σε λίγους μήνες- που θα γελοιοποιούσε τη βομβιστική παρατήρηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν στην ομιλία του τον περασμένο Σεπτέμβριο στον ΟΗΕ ότι τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας θα πρέπει να ασκούν βέτο μόνο σε "σπάνιες, έκτακτες καταστάσεις για να διασφαλιστεί πως το συμβούλιο παραμένει αξιόπιστο και αποτελεσματικό".
Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι οι ΗΠΑ έχουν έντονη συνείδηση πως βρίσκονται "διπλωματικά απομονωμένες και σε αμυντική στάση", όπως το έθεσαν οι New York Times σε ένα καυστικό σχόλιο για τη δυσχερή θέση της κυβέρνησης Μπάιντεν ως "ένας όλο και πιο μοναχικός προστάτης του Ισραήλ ... (που) την φέρνει σε αντιπαράθεση ακόμη και με σταθερούς συμμάχους όπως η Γαλλία, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία".
Το σχόλιο αναφέρει ότι αυτό που ενοχλεί περισσότερο είναι πως πρώτον, όταν οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν δώσει το πράσινο φως για μια μαζική ισραηλινή στρατιωτική απάντηση στην 7η Οκτωβρίου "χωρίς δικλείδες ασφαλείας", αυτό:
"επιβεβαίωσε με οδυνηρό τρόπο σε πολλούς στον (παγκόσμιο) Νότο την αίσθηση ότι υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά" - και δεύτερον, ακόμη περισσότερο, "η ρωσική στρατηγική λειτουργεί, διότι πέρα από τα Ηνωμένα Έθνη αυτό που βλέπουν όλοι είναι η Ρωσία να υπερασπίζεται το διεθνές δίκαιο - και οι ΗΠΑ να στέκονται εναντίον του".
Η ουσία του θέματος είναι πως η επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα προσκρούει σε ένα κορνελιανό δίλημμα (dilemme cornélien), όπου αργά ή γρήγορα, είναι υποχρεωμένο να επιλέξει μια επιλογή από μια σειρά επιλογών, όλες από τις οποίες αποκαλύπτουν επιζήμια αποτελέσματα για το ίδιο.
Οι κορυφαίοι ηγέτες της Χαμάς έχουν διαφύγει τη σύλληψη μέχρι στιγμής και οι ένοπλες ομάδες αντίστασης της Γάζας συνεχίζουν να εκτοξεύουν ρουκέτες στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων δύο πυρών που έφτασαν στο Τελ Αβίβ και τα περίχωρά του την περασμένη εβδομάδα.
Σύμφωνα με άλλο δημοσίευμα των New York Times, "οι πολιτικοί σχολιαστές και ορισμένοι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες έχουν μειώσει τις προσδοκίες για μια γρήγορη και αποφασιστική ισραηλινή νίκη".
"Κανείς δεν πρέπει να φανταστεί ότι θα υπάρξει μια κατάσταση όπου θα βάλουμε μια σημαία στην κορυφή ενός λόφου και θα πούμε: Εντάξει, κερδίσαμε και τώρα η Γάζα θα είναι ειρηνική και ασφαλής. Αυτό δε θα συμβεί", δήλωσε ο Γκάμπι Σιμπόνι, συνταγματάρχης των εφέδρων και συνεργάτης στο συντηρητικό Ινστιτούτο Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ. "Η πραγματικότητα είναι ότι θα πολεμάμε στη Γάζα για τα επόμενα χρόνια".
Αλλά είναι αυτό βιώσιμο - ακόμη και αν το Ισραήλ ελέγχει το Κογκρέσο των ΗΠΑ; Πιθανώς, ο κύριος στόχος του Ισραήλ στη Γάζα ήταν να εκκαθαρίσει εθνοτικά τη Λωρίδα και να οδηγήσει τον παλαιστινιακό πληθυσμό στην Αίγυπτο και την Ιορδανία, σκοτώνοντας και λιμοκτονώντας τους και καθιστώντας τη Γάζα αβίωτη.
Η πραγματική σημασία του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, επομένως, έγκειται στο ότι ένα τέτοιο ισραηλινό σχέδιο παιχνιδιού δεν θα πετύχει. Με το να μην ασκήσουν βέτο στο ψήφισμα, οι ΗΠΑ μπορεί επίσης να έχουν σηματοδοτήσει πως δεν θα επιτρέψουν την εθνοκάθαρση. Φαίνεται ότι υπάρχει μια κατανόηση σε αυτό το θέμα μεταξύ των ΗΠΑ και των Αράβων πρωταγωνιστών σε πολιτικό επίπεδο - ιδίως της Αιγύπτου.
Από την άλλη πλευρά, μπορεί το Ισραήλ να καταστρέψει πραγματικά τη Χαμάς ενώ ο παλαιστινιακός πληθυσμός παραμένει στη Γάζα; Όχι, αυτό δεν θα είναι δυνατό. Τώρα, υπάρχει λόγος να πιστεύουμε πως η Χαμάς προκαλεί σημαντική ζημιά στον ισραηλινό στρατό. Η υποχώρηση της ταξιαρχίας Γκολάνι από την επιχείρηση στη Γάζα δείχνει επίσης προς αυτή την κατεύθυνση.
Το συμπέρασμα είναι ότι η ισραηλινή επιχείρηση στη Γάζα θα πρέπει να πάρει μια διαφορετική μορφή κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων - που θα εδράζεται σε χειρουργικά πλήγματα αντί να συνεχίσει την εκτεταμένη χερσαία επιχείρηση και την ανοιχτή ισραηλινή κατοχή. Με όλα τα ελαττώματα, το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας που εγκρίθηκε την Παρασκευή ανοίγει το δρόμο για μια τέτοια μετάβαση.