 |
| Αnatolii SΤΕΡΑNOV / ΑFΡ |
Ακούμε όλο και περισσότερες προτάσεις ότι το Κίεβο θα πρέπει να προετοιμαστεί για μια συμβιβαστική ειρήνη. Συγκεκριμένα, πληθαίνουν οι εκκλήσεις για παραχώρηση εδαφών στη Ρωσία.
Tarik Cyril Amar - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Δύο πράγματα έχουν αλλάξει τόσο στη Δύση όσο και στην Ουκρανία: Πρώτον, υπάρχουν πλέον αυξανόμενες απαιτήσεις για ένα "σχέδιο Β", όπως το αποκαλεί η πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιούλια Τιμοσένκο, και, το σημαντικότερο, το ταμπού για να μιλήσουμε για αυτή την ανάγκη έχει φύγει.
Δεδομένης της δύσκολης και επικίνδυνης - για να μην αναφέρουμε ότι τα πράγματα θα μπορούσαν γρήγορα να γίνουν πολύ χειρότερα - στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής κατάστασης της Ουκρανίας, αυτές οι εκκλήσεις δεν αποτελούν έκπληξη. Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά τι μπορεί να σημαίνει για το μέλλον: Σηματοδοτούν αυτές οι εκκλήσεις μια πραγματική ετοιμότητα για ειρήνευση; Και αν ναι, με ποιους όρους; Και είναι μια ρεαλιστική προοπτική;
Ας ξεκινήσουμε με μια φωνή από τη Δύση: James Stavridis - ένας Αμερικανός ναύαρχος εν αποστρατεία, πρώην στρατιωτικός επικεφαλής του ΝΑΤΟ και ομότιμος πρύτανης της διάσημης αμερικανικής Σχολής Fletcher School of Law and Diplomacy - χρησιμοποίησε την θέση του ως αρθρογράφος του Bloomberg για να ρωτήσει πώς θα τελειώσει ο πόλεμος. Διαπιστώνει πως η Ουκρανία είναι απίθανο να ανακτήσει ό,τι έχει χάσει από τη Ρωσία και, ουσιαστικά, της συνιστά "να εξετάσει το ενδεχόμενο να παραχωρήσει προσωρινά ή ακόμη και μόνιμα την Κριμαία και τη "χερσαία γέφυρα" που τη συνδέει με τη Ρωσία".
Πριν από λίγους μήνες, μια τέτοια δήλωση θα ήταν σκανδαλώδης- τώρα αποτελεί μέρος της νέας κανονικότητας. Παρά το γεγονός πως έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τους επίσημους πολεμικούς στόχους της Ουκρανίας, δηλαδή να μην κάνει καμία απολύτως εδαφική παραχώρηση. Και σημειώστε ότι ένα τέτοιο σενάριο είναι αυτό που ο Σταυρίδης θέτει ως το επιθυμητό αποτέλεσμα της συνέχισης της δυτικής υποστήριξης: Πρόκειται για έναν πρώην διοικητή του ΝΑΤΟ που λέει στη Δύση ότι το νέο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα είναι μια συμβιβαστική ειρήνη που το Κίεβο επισήμως απεχθάνεται.
Τι ακούμε από την Ουκρανία; Η πιο ηχηρή δήλωση προέρχεται από την Τιμοσένκο. Κάποτε μια πονηρή και ενεργητική κορυφαία παίκτρια στην πολιτική του Κιέβου και ακόμα ηγέτης του κόμματός της "Batkivshchyna", είναι σαφές πως δεν έχει εγκαταλείψει την προσπάθεια για επιστροφή: Πρόσφατα, έγινε πρωτοσέλιδο με την αντίστασή της σε έναν νέο νόμο περί επιστράτευσης και την επίθεση που εξαπέλυσε κατά της πολιτικής των ΛOATΚΙ.
Τα δύο τεύχη έχουν ελάχιστα κοινά, εκτός από το ότι και τα δύο δείχνουν την προσπάθειά της να αποκτήσει απήχηση στη δημοσιότητα: Όσον αφορά τον νόμο περί επιστράτευσης, παρουσιάζεται ως υπερασπίστρια της επόμενης κοόρτης νεαρών νεοσύλλεκτων που θα μπουν στη μηχανή του κιμά (προτείνει την αποστολή αστυνομικών και άλλων "σιλόβικων [επαγγελματιών ασφαλείας]" αντ' αυτού...)- και όσον αφορά τα ΛΟΑΤΚΙ, παρουσιάζεται ως υπερασπίστρια των παραδοσιακών αξιών.
Ο πιο προκλητικός τσαμπουκάς της Τιμοσένκο, ωστόσο, ήταν να καλέσει τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να "δείξει την ηγετική του ικανότητα" παρουσιάζοντας ένα "σχέδιο Β" για τον πόλεμο. Ένα σχέδιο που θα συνεπαγόταν "έξοδο από τη σημερινή δύσκολη, αρκετά τραγική κατάσταση". Επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή της για τη νίκη και την "εδαφική ακεραιότητα", επιμένει ωστόσο πως μια "μετωπική" προσέγγιση δεν είναι πλέον βιώσιμη, επειδή η Ουκρανία δεν μπορεί να αντέξει έναν μακρύ πόλεμο με αυτόν τον τρόπο.
Και έπειτα υπάρχει και ο Αλεξέι Αρέστοβιτς. Πρώην σύμβουλος του Ζελένσκι και κορυφαίος υποστηρικτής του πολέμου κατά της Μόσχας, όταν αυτός θα μπορούσε ακόμη να είχε αποφευχθεί, έκανε πρόσφατα αίσθηση προτείνοντας ότι η Ουκρανία και η Ρωσία θα πρέπει να κάνουν ειρήνη και στη συνέχεια να ενωθούν εναντίον της Δύσης. Αυτός θα ήταν ένας ακόμη τρόπος να τερματιστεί ο πόλεμος, αν ήταν ρεαλιστικός.
Αλλά τι γίνεται με τις συνθήκες που προβλέπουν ο Σταυρίδης, η Τιμοσένκο και ο Αρέστοβιτς;
Ο πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ είναι ένα παράδειγμα του πώς ακόμη και εκείνοι στη Δύση που έχουν ανακαλύψει ξανά κάποιο ρεαλισμό, εξακολουθούν να υποφέρουν από ευσεβείς πόθους. Το σενάριο του Σταυρίδη για τον τερματισμό των συγκρούσεων περιλαμβάνει όχι μόνο την παραχώρηση εδαφών της Ουκρανίας στη Ρωσία, αλλά και τη συγκατάθεση της Μόσχας στην προσχώρηση του Κιέβου στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Αν το εννοεί σοβαρά αυτό, τότε περιγράφει κάτι που είναι ένα τέλειο non-starter για τη Ρωσία. Όπως μόλις επανέλαβε ο πρόεδρός της Βλαντίμιρ Πούτιν, οι πολεμικοί στόχοι της Μόσχας εξακολουθούν να περιλαμβάνουν την ουδετερότητα της Ουκρανίας.
Οι ιδέες της Τιμοσένκο δεν φαίνονται πολύ πιο ελπιδοφόρες. Μπορεί να έχει μόνο έναν πραγματικό στόχο: να φέρει σε δύσκολη θέση τον Ζελένσκι και την "ηγεσία" του. Το "σχέδιο Β" της εξακολουθεί να είναι ένα σχέδιο "νίκης" και η ρητορική της έχει παραμείνει γενικά έντονη: Σε ένα πρόσφατο δημοσίευμα, επιμένει ότι η Ουκρανία έχει "ήδη κερδίσει" πολλαπλές μάχες, όπως το να αναγνωριστεί ως μέρος της "Δύσης" (καλή τύχη με αυτό...), να επιτύχει εσωτερική ενότητα και να διαλύσει τη ρωσική επιρροή. Και όμως, είναι ένας πονηρός χειριστής: Θα μπορούσε ο κατάλογος των νικών που έχει ήδη διεκδικήσει να διαβαστεί και ως ένδειξη ότι, ίσως, προς το παρόν τουλάχιστον, δε χρειάζονται περισσότερες;
Ο Αρέστοβιτς, εν τω μεταξύ, αμφισβητήθηκε από τον Εβγκένι Κισέλιωφ - ένα Ρώσο δημοσιογράφο που τώρα βρίσκεται εξόριστος στην Ουκρανία - ο οποίος ουσιαστικά έβαλε τον πρώην σύμβουλο του Ζελένσκι στο στόχαστρο επειδή δεν είναι πλέον αξιόπιστα αντιρωσικός. Ο Αρέστοβιτς, σε απάντηση, ισχυρίζεται τώρα ότι απλώς προσπαθούσε να "τρομάξει τη Δύση" και πως αναζητά ειλικρινά έναν τρόπο να αποφύγει χρόνια μελλοντικού πολέμου στην Ευρώπη (και όχι μόνο), ειδικά με πεδίο μάχης την Ουκρανία. Έχει καταλήξει να πιστεύει ότι μια μεγάλη διευθέτηση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων είναι η μόνη διέξοδος.
Ποιος είναι ο πραγματικός Αρέστοβιτς: αυτός που καλεί σε μια αντιδυτική συμμαχία με τη Ρωσία, αυτός που λέει (σε ένα κανάλι στο YouTube που φαίνεται να υποθέτει ότι κανείς στη Δύση δεν θα ακούσει ποτέ γι' αυτό) πως αυτό ήταν απλώς μια μπλόφα για να καλοπιάσει τη Δύση, ή αυτός που αιωρείται ψηλά πάνω από τέτοια παιχνίδια τακτικής για να αναλογιστεί την πολύ μεγάλη εικόνα, δηλαδή το πώς θα διασφαλιστεί η παγκόσμια ειρήνη;
Και όμως, και εδώ τα πράγματα μπορεί να είναι πιο περίπλοκα: Στην ίδια συνέντευξη και μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις του πρώην αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών της Ουκρανίας Αλεξάντρ Τσάλι, ο Αρέστοβιτς αφιερώνει επίσης πολύ χρόνο στη μεγάλη χαμένη ευκαιρία των συνομιλιών της Κωνσταντινούπολης την άνοιξη του 2022, επιβεβαιώνοντας ότι η Μόσχα προσέφερε τότε πολύ ευνοϊκούς όρους στο Κίεβο και πως η ειρήνη παραλίγο να γίνει. Ως "παρέλαση απροσδόκητων γενναιοδωριών" από τη Ρωσία χαρακτηρίζει τώρα αυτό που υπήρχε τότε στο τραπέζι.
Πριν από την Κωνσταντινούπολη, ο Αρέστοβιτς ασχολήθηκε επίσης με τις συμφωνίες του Μινσκ. Μεταξύ της άνοιξης του 2015 και των αρχών του 2022, ιδίως το Μινσκ ΙΙ, το οποίο εγκρίθηκε από τον ΟΗΕ, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για την ειρηνική επίλυση της τότε συγκριτικά μικρής κλίμακας σύγκρουσης. Ωστόσο, ούτε η ουκρανική ηγεσία ούτε οι δυτικοί χορηγοί της ενδιαφέρθηκαν να λειτουργήσει η συμφωνία, όπως καυχήθηκαν τότε οι Ουκρανοί πολιτικοί (συνήθως στα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης) και παραδέχθηκαν εκ των υστέρων οι δυτικοί ηγέτες. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως ο Αρέστοβιτς χλευάζει τις συμφωνίες του Μινσκ ως "παγίδα" και "αδιέξοδο". Ωστόσο, ενώ αυτό απλώς επιβεβαιώνει την ουκρανική κωλυσιεργία που ήδη γνωρίζαμε, εξακολουθεί να είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι, για τον ίδιο, το Κίεβο πήρε πολύ καλύτερα από τις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης.
Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε απλώς τον Αρέστοβιτς. Και αυτός, όπως και η Τιμοσένκο, είναι ένας πανούργος και αδίστακτος επιχειρηματίας που επιδιώκει περισσότερα, συμπεριλαμβανομένης, όσο περίεργο και αν ακούγεται, της ουκρανικής προεδρίας. Προς το παρόν, τον ενδιαφέρει να αποδυναμώσει όσο περισσότερο μπορεί το πρώην αφεντικό του, τον Ζελένσκι. Η εμβάθυνση της εντύπωσης πως ο τελευταίος έχασε μια εξαιρετική ευκαιρία να κάνει ειρήνη για την Ουκρανία από νωρίς στον πόλεμο μεγάλης κλίμακας έχει νόημα για τον Αρέστοβιτς. Ωστόσο, ακόμη και αν ο πρώην σύμβουλος του Ζελένσκι είναι προκατειλημμένος από τις δικές του φιλοδοξίες, σε αυτή την περίπτωση, η ιστορία του είναι αληθινή. Μέχρι τώρα έχουμε πολλαπλές αλληλοεπιβεβαιούμενες μαρτυρίες που δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση.
Υπό αυτή την έννοια, οι νέες δηλώσεις του Αρέστοβιτς για την Κωνσταντινούπολη 2022 μπορούν να διαβαστούν ως υπονοούμενα για μελλοντικές δυνατότητες: Αν η ειρήνη ήταν τόσο κοντά κάποτε, δεν μπορεί να είναι εντελώς αδύνατη τώρα. Ωστόσο, ο πρώην προεδρικός σύμβουλος προειδοποιεί επίσης - ρεαλιστικά - ότι οι όροι τόσο καλοί όσο ήταν διαθέσιμοι τότε στο Κίεβο δεν είναι πιθανό να επιστρέψουν. Μάλιστα, ομολογεί την απαισιοδοξία του ως προς την εξεύρεση ενός τέλους του πολέμου σύντομα.
Η ομάδα του "Σχεδίου Β" τολμά να συμμετάσχει στη συζήτηση, αν και με προσοχή. Αυτά είναι καλά νέα. Αλλά μια πιο προσεκτική ματιά είναι απογοητευτική. Βρίσκουμε λίγες σοβαρές, συγκεκριμένες και σαφείς προτάσεις για το πώς θα επιτευχθεί η ειρήνη. Ο Σταυρίδης, ο οποίος έχει την ελευθερία να είναι ο πιο ειλικρινής, συνδυάζει το ρεαλιστικό αίτημά του για εδαφικές παραχωρήσεις από το Κίεβο με την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, μια ιδέα που πρέπει να γνωρίζει πως δε θα πετύχει ποτέ στη Μόσχα. Η Τιμοσένκο και ο Αρέστοβιτς παραμένουν διφορούμενοι, ακόμη και αυτοαναιρούμενοι. Και κανένας τους δεν καταβάλλει πραγματική προσπάθεια να σκεφτεί αυτό που ο Σταυρίδης - στην πιο διορατική του παρένθεση - τουλάχιστον αναφέρει: ότι τα όποια σχέδια θα εξαρτηθούν από τη συμφωνία της Ρωσίας.