Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Το κόμμα OPZZh ήταν έτσι ένα ακόμη παράδειγμα μιας πολιτικής παράδοσης στην Ουκρανία που, μέχρι το 2014 (έτος της υπερεθνικιστικής επανάστασης του Μαϊντάν), ήταν μέρος ενός "μεγάλου στρατοπέδου", σύμφωνα με τον Volodymyr Ishchenko, επιστημονικό συνεργάτη στο Ινστιτούτο Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών (Freie Universität Berlin). Αυτό το στρατόπεδο χαρακτηρίστηκε "φιλορωσικό", περιθωριοποιήθηκε και τελικά απαγορεύτηκε (η Ουκρανία έχει αναστείλει όχι λιγότερα από 11 πολιτικά κόμματα - το σύνολο της αριστεράς και της αντιπολίτευσης), και στην πραγματικότητα, περιλαμβάνει μια σειρά από "κυριαρχικές, κρατικοαναπτυξιακές, αντιδυτικές, ανελεύθερες, λαϊκιστικές, αριστερές και πολλές άλλες" θέσεις, γράφει ο Ishchenko. Παραδοσιακά ζητούσε "στενότερη ενσωμάτωση με τους διεθνείς θεσμούς υπό την ηγεσία της Ρωσίας και όχι με εκείνους της ευρωατλαντικής σφαίρας".
Όταν ξεκίνησε η στρατιωτική εκστρατεία της Μόσχας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η OPZZh την καταδίκασε. Τον Απρίλιο, οι ουκρανικές αμυντικές αρχές ανέστειλαν το κόμμα ως ύποπτο για προδοσία. Τον ίδιο μήνα, ο Μεντβέντσουκ συνελήφθη. Τον Σεπτέμβριο του 2022, μέλη της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένου του διαβόητα ακροδεξιού Αποσπάσματος Ειδικών Επιχειρήσεων Αζόφ (γνωστό και ως Σύνταγμα Αζόφ), απελευθερώθηκαν από την αιχμαλωσία σε μια ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Ανταλλάχθηκαν με κανέναν άλλον από τον Βίκτορ Μεντβέντσουκ. Τον Ιανουάριο του 2023, το Κίεβο του αφαίρεσε την ουκρανική υπηκοότητα.
Όπως έχω ξαναγράψει, η Ουκρανία σήμερα έχει ένα ζήτημα μειονοτικών δικαιωμάτων και ένα πρόβλημα πολιτικών δικαιωμάτων, καθώς υποβιβάζει τους ρωσόφωνους "σε μόνιμο καθεστώς δεύτερης κατηγορίας", σύμφωνα με τον Nicolai N. Petro, ο οποίος ήταν υπότροφος Fulbright των ΗΠΑ στην Ουκρανία το 2013-2014. Επικαλούμενος διακεκριμένους Ουκρανούς, όπως ο φιλόσοφος Σεργκέι Ντάτσιουκ και ο Ολέξι Αρέστοβιτς (πρώην προεδρικός σύμβουλος του Ζελένσκι), ο Nicolai N. Petro, στο άρθρο γνώμης του για το Foreign Policy, αναλύει πώς "η ελευθερία της θρησκείας, η ελευθερία του Τύπου και τα δικαιώματα των μειονοτήτων" είναι όλοι τομείς που προκαλούν ανησυχία στη χώρα, όλοι τους "βαθιά συνυφασμένοι με το ζήτημα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, ειδικά με τη μεταχείριση της μεγαλύτερης μειονότητας της χώρας, των ρωσόφιλων Ουκρανών - αυτών που ταυτίζονται με τη ρωσική κληρονομιά, είτε μέσω της γλώσσας, του πολιτισμού, της ιστορίας ή της θρησκείας".
Έχουν γραφτεί και ειπωθεί τόσα πολλά σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ ως τον βασικό παράγοντα που προκάλεσε την απόφαση της Μόσχας να ξεκινήσει την στρατιωτική της εκστρατεία το Φεβρουάριο του 2022 - αυτό το πλαίσιο και η πτυχή πρέπει να αναγνωριστεί. Υπάρχει όμως και ένας άλλος παράγοντας αστάθειας στην Ουκρανία, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο οι πολιτικές "ουκρανοποίησης" μετά το Μαϊντάν αποξένωσαν τον "φιλορωσικό" και ρωσόφωνο πληθυσμό. Αυτό το ζήτημα των πολιτικών δικαιωμάτων και της εσωτερικής πολιτικής επηρεάζει άμεσα τα θέματα που σχετίζονται με την εξωτερική πολιτική. Όλα αυτά πρέπει να τα έχει κανείς κατά νου κάθε φορά που βλέπει την ετικέτα του "φιλορώσου" να χρησιμοποιείται για την απαξίωση των επικριτών του Ζελένσκι - όποια ελαττώματα και αν έχουν αυτοί οι διαφωνούντες, πολλοί από αυτούς αντιπροσωπεύουν ωστόσο μια δημοφιλή άποψη στη χώρα, ιδίως στο ανατολικό τμήμα της, και έχουν βάσιμα επιχειρήματα.
Επιστρέφοντας στα σημεία του Medvedchuk (σχετικά με το ότι ο Zelensky έχει αποξενώσει συμμάχους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό), δύσκολα θα μπορούσε κανείς να διαφωνήσει.Τον περασμένο μήνα, για παράδειγμα, ο Ουκρανός πρόεδρος ακύρωσε ξαφνικά μια υψηλού επιπέδου ενημέρωση με Αμερικανούς γερουσιαστές. Υπάρχει αδιέξοδο μεταξύ των Αμερικανών σχετικά με οποιαδήποτε μελλοντική χρηματοδότηση της ανατολικοευρωπαϊκής χώρας.
Όσον αφορά την εσωτερική σφαίρα, ο Konstantin Skorkin, ειδικός στην ουκρανική πολιτική που γράφει για την ιστοσελίδα του Carnegie Endowment for International Peace, σχολιάζει πώς ο στρατός στη χώρα αυτή εμπλέκεται όλο και περισσότερο στην πολιτική και πώς αυτό επιδεινώνει "τους κινδύνους εσωτερικής αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας". Αν και ο Ζελένσκι "μιλάει ήδη για την απειλή ενός τρίτου Μαϊντάν" (το οποίο, όπως ισχυρίζεται ο Ουκρανός πρόεδρος, θα μπορούσε να "σχεδιαστεί" από τη Μόσχα), ο πραγματικός κίνδυνος, υποστηρίζει ο Σκόρκιν, έγκειται στη "διχόνοια μεταξύ των ίδιων των Ουκρανών", με ένα πραγματικό "φάσμα εμφύλιων συγκρούσεων". Δεν υπάρχει πλέον ενότητα μεταξύ της ουκρανικής πολιτικής και στρατιωτικής ελίτ, με την "πιο επικίνδυνη διαχωριστική γραμμή" να "προσωποποιείται από τον πρόεδρο Volodymyr Zelensky και τον αρχηγό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων Valery Zaluzhny". Όπως έχω γράψει, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ δημοσιογράφος Seymour Hersh ανέφερε πως ο προαναφερόμενος στρατηγός Valery Zaluzhny της Ουκρανίας φέρεται να διαπραγματεύεται άμεσα μια συμφωνία ειρήνης με τον Ρώσο στρατηγό Valery Gerasimov, "με ή χωρίς τον Volodymyr Zelensky".
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα, η προειδοποίηση του Viktor Medvedchuk σχετικά με μια πιθανή ανατροπή του Zelensky αξίζει κάποια προσοχή. Έχει αναφερθεί ότι η ίδια η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να ενδιαφέρεται να "ξεφορτωθεί" τον Ζελένσκι, καθώς ασκεί πιέσεις για εκλογές στην Ουκρανία. Μένει να δούμε αν ένα τέτοιο υποθετικό σενάριο θα μπορούσε στην πραγματικότητα να επιφέρει μια ακόμη πιο περίπλοκη κατάσταση: η Δύση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, άλλωστε, χρηματοδοτεί, υποστηρίζει και λευκαίνει εδώ και χρόνια τον ακροδεξιό βίαιο εξτρεμισμό, ακόμη και τον νεοναζισμό στη χώρα αυτή. Έτσι, με την αποχώρηση του Ζελένσκι, θα μπορούσαν να αναδυθούν ακόμη χειρότερα προβλήματα - ακόμη και μετά το τέλος της τρέχουσας σύγκρουσης. Το "ρωσικό ζήτημα" στην Ουκρανία απλώς δεν θα εξαφανιστεί μέχρι να αντιμετωπιστεί σωστά και να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες και τα συμφέροντα αυτού του πληθυσμού.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr