 |
| pixabay / Mauistik |
Alastair Crooke - strategic-culture.su / Παρουσίαση Freepen.gr
Στο μυαλό αυτών των δύο - καθώς και για τους περισσότερους Ισραηλινούς σήμερα - βρίσκεται ο "γόρδιος δεσμός" που βρίσκεται στην καρδιά του σιωνισμού: Πώς να διατηρηθούν τα διαφορικά δικαιώματα σε ένα φυσικό έδαφος που περιλαμβάνει ένα μεγάλο παλαιστινιακό πληθυσμό.
Οι ισραηλινοί ηγέτες πίστευαν πως με την αντισυμβατική προσέγγιση του Σαρόν για τη "χωρική ασάφεια", το Ισραήλ βρισκόταν κοντά στην εξέλιξη μιας λύσης στο αίνιγμα της διαχείρισης των διαφορετικών δικαιωμάτων μέσα σε ένα κράτος σιωνιστικής πλειοψηφίας, το οποίο περιλαμβάνει σημαντικές μειονότητες. Οι Παλαιστίνιοι, πίστευαν πολλοί Ισραηλινοί (μέχρι πρόσφατα), περιορίζονταν επιτυχώς σε ένα ραβδωτό πολιτικό και φυσικό χώρο - και μάλιστα "εξαφανίζονταν" από τη σημασία τους - για να έρθει η Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου, να τινάξει στον αέρα όλο αυτό το περίτεχνο παράδειγμα.
Το γεγονός αυτό πυροδότησε έναν ευρέως διαδεδομένο και υπαρξιακό φόβο ότι το σιωνιστικό εγχείρημα θα μπορούσε ενδεχομένως να καταρρεύσει, εάν τα σιωνιστικά εξαιρετικά θεμέλιά του απορρίπτονταν από μια ευρεία αντίσταση έτοιμη να οδηγήσει το ζήτημα σε πόλεμο.
Το πρόσφατο άρθρο του Αμερικανού δημοσιογράφου Steve Inskeep - Η έλλειψη στρατηγικής του Ισραήλ είναι η στρατηγική - φέρνει στο επίκεντρο το φαινομενικό παράδοξο: Ενώ ο Νετανιάχου είναι πολύ σαφής σχετικά με αυτό που δε θέλει, την ίδια στιγμή παραμένει πεισματικά αδιαφανής σχετικά με αυτό που θέλει ως μέλλον για τους Παλαιστίνιους που ζουν σε ένα κοινό έδαφος.
Για όσους πιστεύουν πως η ειρήνη στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε (ή θα έπρεπε) να είναι ο στόχος του Νετανιάχου, αυτή η αδιαφάνεια εμφανίζεται ως σοβαρό "ελάττωμα" για την επίλυση της κρίσης στη Γάζα. Ωστόσο, αν ο Νετανιάχου (που υποστηρίζεται από το υπουργικό του συμβούλιο και την πλειοψηφία των Ισραηλινών) δεν προσφέρει καμία στρατηγική για ειρήνη με τους Παλαιστίνιους, τότε ίσως η παράλειψή του να μην είναι "σφάλμα", αλλά να είναι το χαρακτηριστικό του.
Για να κατανοήσετε το υποκείμενο οξύμωρο, πρέπει να αντιληφθείτε γιατί ο Αριέλ Σαρόν και ο Ούρι Νταν "είπαν αυτά που είπαν", και να καταλάβετε πώς η στρατιωτική εμπειρία του Σαρόν από τον πόλεμο του 1973 έχει ουσιαστικά διαμορφώσει ολόκληρο το παλαιστινιακό παράδειγμα. Το 2011, έγραψα ένα άρθρο στο Foreign Policy, το οποίο διατύπωσε την άποψη ότι η έννοια του Σαρόν για τη Μόνιμη Ασάφεια των Παλαιστινίων ήταν -και ήταν- η βασική απάντηση των Σιωνιστών στο πώς να παρακάμψουν το παράδοξο που ενυπάρχει στον Σιωνισμό. Τριάντα χρόνια αργότερα, εξακολουθεί να παραμονεύει σε όλες τις πρόσφατες δηλώσεις του Νετανιάχου (και των ισραηλινών ηγετών όλου του πολιτικού φάσματος).
Ακόμη και το 2008, η υπουργός Εξωτερικών (και δικηγόρος), Τζίπι Λίβνι, εξηγούσε γιατί "η μόνη απάντηση του Ισραήλ (στο ζήτημα της διατήρησης του σιωνισμού) ήταν να διατηρήσει τα σύνορα του κράτους ακαθόριστα - κρατώντας παράλληλα τους σπάνιους υδάτινους και εδαφικούς πόρους - αφήνοντας τους Παλαιστίνιους σε μια κατάσταση μόνιμης αβεβαιότητας, εξαρτώμενη από την καλή θέληση του Ισραήλ".
Και σημείωσα σε ένα ξεχωριστό άρθρο:
"Η Λίβνι έλεγε ότι ήθελε το Ισραήλ να είναι ένα σιωνιστικό κράτος - βασισμένο στο νόμο της επιστροφής και ανοιχτό σε κάθε Εβραίο. Ωστόσο, η εξασφάλιση ενός τέτοιου κράτους σε μια χώρα με πολύ περιορισμένη επικράτεια - σημαίνει πως η γη και το νερό πρέπει να παραμείνουν υπό εβραϊκό έλεγχο, με διαφορετικά δικαιώματα για Εβραίους και μη Εβραίους - δικαιώματα που επηρεάζουν τα πάντα, από τη στέγαση και την πρόσβαση στη γη, μέχρι τις θέσεις εργασίας, τις επιδοτήσεις, τους γάμους και τη μετανάστευση".
Η λύση των δύο κρατών εγγενώς, επομένως, δεν έλυνε το πρόβλημα της διατήρησης του σιωνισμού- μάλλον, το επέτεινε. Το αναπόφευκτο αίτημα για πλήρη ισότητα των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων θα έφερνε το τέλος των εβραϊκών "ειδικών δικαιωμάτων" και του ίδιου του σιωνισμού, υποστήριξε η Livni - μια απειλή με την οποία συμφωνούν οι περισσότεροι σιωνιστές.
Η απάντηση του Σάρον σε αυτό το απόλυτο παράδοξο, ωστόσο, ήταν διαφορετική:
Ο Σαρόν είχε ένα εναλλακτικό σχέδιο για τη διαχείριση μιας μεγάλης μη εβραϊκής "εξωτερικής ομάδας", που θα ήταν φυσικά παρούσα σε ένα σιωνιστικό κράτος με διαφοροποιημένα δικαιώματα. Η εναλλακτική λύση του Σαρόν ισοδυναμούσε με ματαίωση μιας λύσης δύο κρατών εντός σταθερών συνόρων.
Αυτό υποδήλωνε μια πολύ διαφορετική σκέψη, σε αντίθεση με αυτό που εδώ και πολύ καιρό υποτίθεται από τη διεθνή συναίνεση, δηλαδή: ότι μια λύση δύο κρατών θα προέκυπτε τελικά - ό,τι κι αν συμβεί - επειδή αυτό ήταν προς το απώτερο δημογραφικό συμφέρον του Ισραήλ.
Οι ρίζες της "εναλλακτικής" του Σαρόν βρίσκονταν στη ριζικά ανορθόδοξη στρατιωτική του σκέψη για το πώς θα υπερασπιστεί το κατεχόμενο τότε Σινά από τον αιγυπτιακό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου με την Αίγυπτο το 1973.
Η έκβαση του ισραηλινοαραβικού πολέμου του 1973 δικαίωσε πλήρως το δόγμα του Σαρόν για μια δικτυακή άμυνα που βασιζόταν σε ένα πλέγμα υπερυψωμένων ισχυρών σημείων που ήταν διασκορπισμένα σε όλο το βάθος του Σινά - ένα πλαίσιο που λειτουργούσε ως μια εκτεταμένη χωρική "παγίδα" που παρείχε στους Ισραηλινούς υψηλό επίπεδο κινητικότητας, ενώ παρέλυε τον εχθρό που παγιδευόταν μέσα στο πλέγμα των αλληλένδετων ισχυρών σημείων.
(Αν ο αναγνώστης παρατηρήσει την ομοιότητα της προσέγγισης με τα ισραηλινά στρατηγικά σημεία των "ισχυρών σημείων" των οικισμών που είναι σήμερα διασκορπισμένα στη Δυτική Όχθη, δεν είναι τυχαίο!).
Ο Σαρόν οραματιζόταν το βάθος της Δυτικής Όχθης στο σύνολό της ως ένα εκτεταμένο, διαπερατό και προσωρινό "σύνορο". Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε επομένως να αγνοήσει οποιαδήποτε γραμμή με λεπτό μολύβι, που χαράσσεται για να υποδηλώσει κάποιο πολιτικό σύνορο. Αυτό το πλαίσιο είχε ως στόχο να αφήσει τους Παλαιστίνιους σε μια κατάσταση μόνιμης αβεβαιότητας, εγκλωβισμένους σε ένα πλέγμα αλληλένδετων οικισμών και υποκείμενους σε ισραηλινή στρατιωτική επέμβαση κατά την αποκλειστική κρίση του Ισραήλ.
Το 1982, ο Σαρόν σχεδίασε τη μήτρα του σχεδίου "Η" με ισχυρούς οικισμούς για τη Δυτική Όχθη, που θα αντικατόπτριζε την στρατηγική του Σινά. Αυτή η αμυντική στρατηγική, ωστόσο, είχε επίσης ως αποτέλεσμα να προσδώσει νέο σκοπό και νομιμοποίηση στον "σιωνισμό των εποίκων".
Η επιτυχία αυτής της στρατηγικής την είδε έτσι να μεταφέρεται από μια ουσιαστικά στρατιωτική αμυντική δομή (για να παραλύσει τους Παλαιστίνιους μέσα σε ένα πλέγμα ισχυρών σημείων των IDF) για να γίνει στη συνέχεια η βάση για τη διαχείριση των Παλαιστινίων ευρύτερα. Με την πάροδο των ετών, θα γινόταν πιο κατασταλτική, πιο άδικη και πιο δυσαρεστημένη. Και τελικά, έσπειρε το απαρτχάιντ της λύσης των δύο κρατών.
Όταν ο Αριέλ Σαρόν "έσυρε" τα άκρα της συνοριακής γραμμής του Ισραήλ και τα "έριξε" εκατέρωθεν της Δυτικής Όχθης, ουσιαστικά έλεγε πως οι έποικοι της Δυτικής Όχθης είναι η χωρικά διευρυμένη συνοριακή γραμμή της επικράτειας πριν από το 1967, όπως είχε επεκτείνει τα σύνορα του Ισραήλ μέσω των μητρών ισχυρών σημείων στο Σινά.
Αυτό ακριβώς ήταν το νόημα του οράματός του: Δεν έχει σημασία αν το Ισραήλ είναι το προ του 1967 ή το μετά το 1967 έδαφος - όλα τα σύνορα ήταν ρευστά και μεταβαλλόμενα, κατά την άποψή του. Τα εκτεταμένα, ελαστικά, διαπερατά, παγιδευμένα σε μήτρες "σύνορα" του Σαρόν άρχισαν έτσι τη διαδικασία -στη στρατιωτική σφαίρα- της θόλωσης των διακρίσεων μεταξύ ενός πολιτικού εσωτερικού και εξωτερικού. Αυτό, μαζί με την έννοια του Sharon για τον "ασεβή" χώρο, έγινε το καθιερωμένο ισραηλινό στρατιωτικό δόγμα.
"Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τον ραβδωτό χώρο της παραδοσιακής, παλιομοδίτικης στρατιωτικής πρακτικής με την ομαλότητα που επιτρέπει την κίνηση στον χώρο και που διασχίζει ανεμπόδιστα τα όποια σύνορα και εμπόδια. Αντί να περιορίζουμε και να οργανώνουμε τις δυνάμεις μας σύμφωνα με τα υπάρχοντα σύνορα, θέλουμε να κινούμαστε μέσα από αυτά", σημείωνε ένας ανώτερος ισραηλινός αξιωματικός το 2006.
Το κρίσιμο είναι ότι η θόλωση του καθιερωμένου και οριοθετημένου χώρου διείσδυσε σταδιακά από τον στρατό στην ισραηλινή πολιτική σφαίρα. Επιπροσθέτως, η αρχή της σύγχυσης του εσωτερικού με το εξωτερικό επεκτάθηκε στον πολιτικό και νομικό χώρο των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών. Επέτρεψε τη διαμόρφωση ενός χώρου δύο επιπέδων, υποβάλλοντας τους Ισραηλινούς Εβραίους και τους Παλαιστίνιους Άραβες σε διαφορετικές κλίμακες κινητικότητας και διοικητικής μεταχείρισης.
Ο διαφοροποιημένος νομικός και διοικητικός χώρος παγίωσε έτσι και τη σιωνιστική πολιτική αρχή των διαφορετικών πολιτικών δικαιωμάτων. Αυτό το σύστημα δύο επιπέδων προβλέπει τον πολιτικό αποκλεισμό των Παλαιστινίων, αλλά διατηρεί την εξάρτηση και τη νομική ένταξη των Παλαιστινίων κάτω από τον ισραηλινό μηχανισμό ελέγχου. Το σύστημα αυτό είναι ουσιαστικά ένα σύστημα κυρίαρχης εξαίρεσης με το οποίο έχουν ασχοληθεί φιλόσοφοι όπως ο Carl Schmitt και ο Giorgio Agamben.
Γρήγορα στο σήμερα: Μόλις καταστεί σαφές πως ο πρωταρχικός στόχος είναι η διατήρηση του σιωνισμού, όλα όσα κάνει ο Νετανιάχου αποκτούν νόημα. Η ουσία του προβλήματος παραμένει αμετάβλητη: Η εγγενής αντίφαση ενός εξαιρετικού σιωνιστικού κράτους που ενσωματώνει μια ουσιαστική μη εβραϊκή ομάδα χωρίς δικαιώματα - είτε αυτή βρίσκεται στο περιφραγμένο γκέτο της Γάζας είτε σε ένα "οχυρό των εποίκων" στη Δυτική Όχθη - έχει γίνει αβάσιμη.
Μόλις το "σύστημα" διχοτόμησης του Αριέλ Σαρόν καταρρεύσει (όπως έγινε στις 7 Οκτωβρίου), έννοιες όπως οι προτάσεις του Μπλίνκεν για την "επόμενη μέρα" στη Γάζα θέτουν υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα του σιωνιστικού σχεδίου καθεαυτού. Με απλά λόγια, ο Σιωνισμός θα πρέπει να επανεξεταστεί - ή να εγκαταλειφθεί.
Το ίδιο ισχύει και για τις πολιτικές απαντήσεις της Δύσης, οι οποίες θα πρέπει να επανεξεταστούν. Οι καλοπροαίρετες κοινοτοπίες για μια "λύση" δύο κρατών είναι χρόνια αργά. Πολύ νερό έχει κυλήσει κάτω από τη γέφυρα. Αντίθετα, η Δύση θα μπορούσε να αρχίσει να εξετάζει τις συνέπειες της ήττας για όσους έχουν υιοθετήσει μια πλευρά σε αυτή τη σύγκρουση. Δεν είναι μόνο το Ισραήλ στη Γάζα που βρίσκεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου στη Χάγη, αλλά και πολλά άλλα (από την οπτική γωνία του Παγκόσμιου Νότου).
Θα μπορούσε πραγματικά να έχει επιμείνει αυτή η ισραηλινή "αποκλειστική ένταξη"; Το τεχνικο-χωρικό πολιτικό σύστημα του Σαρονίτη, παρά τη φιλοσοφική νομιμοποίησή του, τελικά, δεν είναι στη βάση του παρά μια εξέλιξη του παραδείγματος που συνδέεται με ένα βασικό Σιωνιστή στρατηγιστή, τον Βλαντιμίρ Τζαμποτίνσκι: δηλαδή ένας διαφορετικός τρόπος για να "εξαφανιστούν" οι Παλαιστίνιοι.
Και αν η παλαιστινιακή ομάδα δεν μπορεί να "εξαφανιστεί" από τεχνο-χωρικές κατασκευές, δεν θα ήταν έκπληξη αν η λογική της κατάστασης οδηγούσε τον Νετανιάχου και την κυβέρνησή του πίσω στην αρχική στρατηγική του Σαρόν, που ήταν η ριζική έλλειψη σεβασμού του στρατιωτικού χώρου και των πολιτικών συνόρων - να αιφνιδιάσει και να δημιουργήσει μια εκτεταμένη χωρική παγίδα για τους Παλαιστίνιους (όπως έκανε ο Σαρόν με τον αιγυπτιακό στρατό).
"Το Ισραήλ είναι το κράτος του εβραϊκού λαού", υπογράμμισε η Λίβνι το 2008 -τονίζοντας τη σιωνιστική "κατώτατη γραμμή" - "και θα ήθελα να τονίσω πως το νόημα του "λαού του" είναι ο εβραϊκός λαός, με την Ιερουσαλήμ να είναι η ενιαία και αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ και του εβραϊκού λαού εδώ και 3007 χρόνια".