Στα 20 χρόνια ύπαρξής τους οι Χούτι έχουν συνηθίσει σε συνεχείς αγώνες για τη σιιτική τους πίστη και τη χώρα τους
Hussein al-Houthi.
"Προς μεγάλη μου λύπη, οι Υεμενίτες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση μόνοι τους. Όμως οι μεγάλοι παίκτες στην περιοχή και η διεθνής κοινότητα μπορούν να βοηθήσουν, διότι στα χέρια τους βρίσκεται η λύση. Ως εκ τούτου, τους ζητάμε να βοηθήσουν τη χώρα μας και το λαό μας να τερματίσουν τον πόλεμο, να καθίσουν τα αντιμαχόμενα μέρη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, να αρχίσουν την αναζήτηση μιας λύσης που θα ανταποκρίνεται στα συμφέροντα όλων των δυνάμεων της Υεμένης, της περιοχής και του κόσμου. Η ασφάλεια και η σταθερότητα στην Υεμένη αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή και στον κόσμο".
- Ali Nasir Muhammad, πρώην πρόεδρος της Νότιας Υεμένης (1980-86)- απόσπασμα από συνέδριο της λέσχης Valdai, Φεβρουάριος 2018
Από τον Abbas Juma, διεθνή δημοσιογράφο, πολιτικό σχολιαστή, ειδικό στη Μέση Ανατολή και την Αφρική - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν μόνο τα παγκόσμια ζητήματα που βγαίνουν στις ειδήσεις. Αν τα μέσα ενημέρωσης δεν αναφέρουν την ιστορία, αισθανόμαστε ότι το πρόβλημα δεν υπάρχει. Για τον λόγο αυτό, σε αντίθεση με τα γεγονότα στη Συρία, το Ιράκ ή το Αφγανιστάν, η κρίση στην Υεμένη παρέμενε για πολύ καιρό ένα ασαφές και μακρινό θέμα για τους περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Αλλά αυτές τις μέρες, όταν οι Υεμενίτες στράφηκαν εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, τα πράγματα άλλαξαν ξαφνικά. Το κίνημα των Χούτι ήταν η μόνη ομάδα στην περιοχή που τόλμησε να πει την αλήθεια για τα γεγονότα στην Παλαιστίνη και να υπερασπιστεί τους Παλαιστίνιους. Ξαφνικά, όλοι άρχισαν να μιλούν γι' αυτούς. Στις 12 Ιανουαρίου, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο επιτέθηκαν στους Χούτι στην Υεμένη. Η επίθεση ήταν μια απάντηση στον αποκλεισμό που επέβαλαν οι Χούτι στα ισραηλινά πλοία (καθώς και στα πλοία που έπλεαν από και προς το Ισραήλ) στην Ερυθρά Θάλασσα. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποστηρίζουν τους Χούτι, επίσημα γνωστούς ως κίνημα "Ansar Allah". Είναι επίκαιρο να μάθουμε περισσότερα για το κίνημα αυτό και να κατανοήσουμε βαθύτερα τι συμβαίνει στην Υεμένη.
Αδιάκοπος πόλεμος
Είναι αρκετά δύσκολο να εκπλήξεις το λαό της Υεμένης με βομβαρδισμούς. Για πολλά χρόνια, ένας αιματηρός πόλεμος μαίνεται στην περιοχή μεταξύ των αρχών και των ανταρτών Χούτι. Η κατάσταση επιδεινώθηκε το 2015, όταν ένας αραβικός συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας επενέβη στη σύγκρουση. Σύμφωνα με το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ανάπτυξης της Υεμένης, πάνω από 10.000 άμαχοι σκοτώθηκαν στη χώρα μέσα σε τρία χρόνια μαχών. Μεταξύ των θυμάτων περιλαμβάνονται σχεδόν 2.000 γυναίκες και 2.500 παιδιά.
Τον Νοέμβριο του 2017 η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της αποφάσισαν να κλείσουν όλα τα χερσαία, θαλάσσια και εναέρια λιμάνια της Υεμένης. Ως αποτέλεσμα, η κατεστραμμένη χώρα υποβλήθηκε σε πλήρη αποκλεισμό, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα μια ανθρωπιστική καταστροφή. Εκτός από εκείνους που έχασαν τη ζωή τους στο πεδίο της μάχης, χιλιάδες πέθαναν από την πείνα και τη χολέρα. Όταν τα κύρια λιμάνια της χώρας και η αεροπορική γέφυρα προς το Marib απελευθερώθηκαν τελικά και οι Υεμενίτες μπόρεσαν να λάβουν ανθρωπιστική βοήθεια, αυτό δεν έλυσε πλήρως το πρόβλημα. Μέχρι σήμερα, πάνω από το 70% του πληθυσμού εξακολουθεί να χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια.
Οι Χούτι εμφανίζονται
Η Υεμένη βυθίστηκε στο χάος μετά την ενοποίηση της Νότιας Υεμένης και της Βόρειας Υεμένης το 1990. Η σημερινή σύγκρουση ξεκίνησε με μια διαμάχη μεταξύ σουνιτών και σιιτών το 2004. Στη Saada, μια πόλη στα βορειοδυτικά της Υεμένης, οι σιίτες μίλησαν εναντίον των σουνιτικών αρχών, οι οποίες, όπως είπαν, τους καταπιέζουν για θρησκευτικούς λόγους και είναι διεφθαρμένες. Η θρησκευτική μειονότητα δήλωσε πως ήθελε ανεξαρτησία και σύντομα ξεκίνησε μια ένοπλη εξέγερση.
Επικεφαλής της εξέγερσης ήταν ο σιίτης ιμάμης ηγέτης Χουσεΐν Μπαντρεντίν αλ Χούτι, ο οποίος σκοτώθηκε στα τέλη του 2004. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι μαχητές του κινήματος αποκαλούνται πλέον "Χούτι". Ωστόσο, επίσημα το κίνημα ονομάζεται "Ansar Allah" ("Υποστηρικτές του Θεού"). Μετά το θάνατο του Χουσεΐν, ο αδελφός του Αμπντούλ-Μαλίκ αλ-Χούτι ανέλαβε τη θέση του και οι μάχες συνεχίστηκαν. Οι αρχές της Υεμένης αποκάλεσαν τους Χούτι "φιλοϊρανική πέμπτη φάλαγγα". Σε απάντηση, το κίνημα κατηγόρησε το πολιτικό κατεστημένο της Υεμένης για προδοσία και για εξυπηρέτηση των συμφερόντων του θρησκευτικού κινήματος των Ουαχαμπίτες της Σαουδικής Αραβίας. Ωστόσο, το 2010 οι πλευρές κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία και καθιερώθηκε η πολυαναμενόμενη εκεχειρία. Αυτή όμως δε διήρκεσε πολύ.
Το 2010-2011, η λεγόμενη Αραβική Άνοιξη, μια σειρά επαναστατικών εξεγέρσεων, εξαπλώθηκε σε όλη τη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Υεμένης. Χιλιάδες εξαγριωμένοι κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας την παραίτηση του προέδρου Αλί Αμπντουλάχ Σάλεχ, ο οποίος κυβερνούσε τη χώρα επί 33 χρόνια. Για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ο πρόεδρος αντιστάθηκε και επέζησε ακόμη και από μια απόπειρα δολοφονίας, αλλά τελικά αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Το Νοέμβριο του 2011, ενώ βρισκόταν στη Σαουδική Αραβία, ο Σάλεχ παραιτήθηκε. Το Φεβρουάριο του 2012 εξελέγη πρόεδρος ο φιλοσαουδάραβας Abdrabbuh Mansur Hadi. Παρεμπιπτόντως, οι ισχυρισμοί των Χούτι ότι η Σαουδική Αραβία παρενέβη στις εσωτερικές υποθέσεις της Υεμένης δεν είναι καθόλου αβάσιμοι.
Η αραβική άνοιξη τελειώνει, ο πόλεμος αρχίζει
Η παραίτηση του Σάλεχ και η ανάληψη της εξουσίας από νέο ηγέτη σίγουρα δεν έλυσε τα προβλήματα της χώρας. Αντιθέτως, οι τρομοκράτες έγιναν ακόμη πιο ισχυροί και η διαφθορά αυξήθηκε, ενώ ο αριθμός των φτωχών και των ανέργων αυξήθηκε.
Εν μέσω μίσους και εμφύλιων συγκρούσεων, οι Χούτι πήραν ξανά τα όπλα και αυτή τη φορά πολέμησαν όχι μόνο εναντίον των αρχών αλλά και εναντίον των μαχητών της Αλ Κάιντα, του κόμματος Αλ Ισλάχ (η τοπική εκδοχή της "Μουσουλμανικής Αδελφότητας") και άλλων ριζοσπαστών. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος, ο οποίος δεν ήθελε να ξεκινήσει διάλογο με τους Χούτι, έριξε λάδι στη φωτιά.
Ως αποτέλεσμα, το καλοκαίρι του 2014 οι μαχητές της Ansar Allah ανέλαβαν τον έλεγχο των βόρειων επαρχιών Amran και Saada και τις καθάρισαν από τους τρομοκράτες. Όταν οι Χούτι έφτασαν στην πρωτεύουσα Σαναά, ο Χάντι αναγκάστηκε να διαφύγει στο Άντεν. Όταν το Άντεν καταλήφθηκε επίσης από τους σιίτες, ο πρόεδρος της Υεμένης κατέφυγε στη Σαουδική Αραβία.
Παρεμπιπτόντως, ο ανατραπείς πρόεδρος είχε αρχικά ταχθεί στο πλευρό των Χούτι. Παρά τις πολυάριθμες προσπάθειες των εχθρών να διαλύσουν τη συμμαχία τους, η συνεργασία μεταξύ του Σάλεχ και των Χούτι φαινόταν αρκετά ισχυρή - τουλάχιστον εκείνη την εποχή.
Η Σαουδική Αραβία μπαίνει στο παιχνίδι
Οι νίκες των Χούτι στο πεδίο της μάχης δεν έδιωξαν απλώς τον Χάντι από τη χώρα. Προκάλεσαν επίσης έντονη αντίδραση στη Σαουδική Αραβία. Το Μάρτιο του 2015 το σαουδαραβικό βασίλειο ανακοίνωσε την έναρξη μιας διεθνούς στρατιωτικής επιχείρησης κατά της οργάνωσης Ansar Allah, την οποία κήρυξε πλέον τρομοκρατική οργάνωση. Ενωμένοι από την ιδέα της "σιιαφοβίας", δημιουργήθηκε ένας αραβικός συνασπισμός στον οποίο συμμετείχαν το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ιορδανία, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Βόρειο Σουδάν, η Αίγυπτος και το Πακιστάν.
Αργότερα, εκπρόσωποι του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ (WFP) κατηγόρησαν το Ριάντ για την ανθρωπιστική κρίση στην Υεμένη.
"Η Σαουδική Αραβία θα πρέπει να χρηματοδοτήσει το 100 τοις εκατό [των αναγκών] της ανθρωπιστικής κρίσης στην Υεμένη", δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής του WFP Ντέιβιντ Μπίσλεϊ. "Είτε να σταματήσει τον πόλεμο είτε να χρηματοδοτήσει την κρίση. Η τρίτη επιλογή είναι να κάνουμε και τα δύο".
Τέλος της συμμαχίας Σάλεχ-Χούτι
"Και αυτό θα περάσει" - αυτές οι λέξεις πιστεύεται πως ήταν χαραγμένες στο δαχτυλίδι του βασιλιά Σολομώντα. Και για άλλη μια φορά το ρητό αποδείχθηκε αληθινό. Ο Σάλεχ και οι Χούθι - που κάποτε πολεμούσαν δίπλα-δίπλα κατά της ξένης επέμβασης και των αρχών - έγιναν τελικά άσπονδοι εχθροί. Ωστόσο, αυτό δεν αποτέλεσε έκπληξη. Ο πρώην πρόεδρος ήταν πρόθυμος να ανακτήσει την εξουσία και αντιμετώπιζε τους Χούτι αποκλειστικά ως συμμάχους της κατάστασης.
Τον Νοέμβριο του 2017 το κίνημα Ansar Allah επιχείρησε να συλλάβει τον Saleh και την οικογένειά του. Τότε, οι πλευρές κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία. Στη συνέχεια, όμως, ξέσπασε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των μερών. Ο Σάλεχ αποκάλεσε τους Χούτι "αντάρτες" και τους κατηγόρησε ότι υποκινούν εμφύλιο πόλεμο. Απηύθυνε επίσης έκκληση στη Σαουδική Αραβία να άρει τον αποκλεισμό και να ξεκινήσει διάλογο.
Οι μάχες στοίχισαν τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους και από τις δύο πλευρές. Ο ίδιος ο Σάλεχ δολοφονήθηκε.
Συμπέρασμα
Οι Υεμενίτες δεν είναι άγνωστοι στον πόλεμο και τους βομβαρδισμούς. Αντιστάθηκαν στις πιέσεις των γειτονικών χωρών και, με τη βοήθεια του Ιράν, έγιναν ισχυρότεροι από στρατιωτική άποψη. Παρά τα σύγχρονα όπλα και τις σημαντικές επενδύσεις στην προσπάθεια, ο συνασπισμός κατά των Χούτι δεν κατάφερε να νικήσει την Ansar Allah. Η ομάδα κατάφερε ακόμη και να οργανώσει μονάδες πυραυλικής άμυνας, να επιτεθεί σε μια περιοχή κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο του Ριάντ και να πλήξει στρατιωτικές βάσεις της Σαουδικής Αραβίας.
Και τώρα οι Χούθι της Υεμένης αψηφούν τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.