Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Σύμφωνα με ιρανικές διπλωματικές πηγές που επικαλέστηκε χθες το Reuters, οι κινεζικές αρχές κάλεσαν τους Ιρανούς ομολόγους τους να βοηθήσουν στον περιορισμό των επιθέσεων των Χούτι σε πλοία που ταξιδεύουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Ένας τέτοιος ανώνυμος αξιωματούχος δήλωσε: "Οι κινεζικές αρχές δεν έχουν καμία σχέση με την Κίνα: "Βασικά, η Κίνα λέει: Αν τα συμφέροντά μας πληγούν με οποιονδήποτε τρόπο, αυτό θα επηρεάσει τις επιχειρήσεις μας με την Τεχεράνη. Πείτε λοιπόν στους Χούτι να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση". Οι αντι-ισραηλινές επιχειρήσεις των Χούτι έχουν διαταράξει μια βασική εμπορική οδό μεταξύ Ευρώπης και Ασίας - η οποία χρησιμοποιείται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το Πεκίνο. Ορισμένα πλοία έχουν αλλάξει δρομολόγιο σε μια διαδρομή Ανατολής-Δύσης μέσω του νότιου άκρου της Αφρικής - η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη και συνεπώς κοστίζει περισσότερο.
Η Κίνα είναι σαφώς σε θέση να μεσολαβήσει στην κρίση. Το 2021, το Πεκίνο και η Τεχεράνη υπέγραψαν μια συμφωνία συνεργασίας 25 ετών. Ωστόσο, οι ιρανοκινεζικές σχέσεις απέχουν πολύ από το να είναι τέλειες: από το 2021, κινεζικές επιχειρήσεις έχουν επενδύσει μόλις 185 εκατομμύρια δολάρια στο Ιράν, ενώ δεσμεύονται να επενδύσουν δισεκατομμύρια στη Σαουδική Αραβία, τον κύριο αντίπαλο του Ιράν (το Ριάντ και το Πεκίνο υπέγραψαν τη δική τους συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης τον Δεκέμβριο του 2022). Από την άλλη πλευρά, στο πλαίσιο των αμερικανικών κυρώσεων, πέρυσι, το 90% των ιρανικών εξαγωγών αργού πετρελαίου πήγε σε κινεζικά διυλιστήρια πετρελαίου, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας εμπορικών αναλύσεων Kpler. Έχοντας αρκετούς εναλλακτικούς προμηθευτές, το Πεκίνο με τη σειρά του δεν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το Ιράν για αργό πετρέλαιο: ανέρχεται μόνο στο 10% των εισαγωγών του πρώτου. Η διπλωματική του επιρροή στην περιοχή έγινε εμφανής πέρυσι, όταν βοήθησε στη διαμεσολάβηση για την προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, η οποία ήταν από μόνη της ένα ιστορικό γεγονός.
Οι Κινέζοι έχουν επομένως μεγάλη επιρροή στη Μέση Ανατολή, σίγουρα, αλλά το Ιράν είναι μια δική του αναδυόμενη δύναμη - ήδη το 2018, ο Μπέντζαμιν Μίλερ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Χάιφα, υποστήριξε πως η Τεχεράνη έχει αναδειχθεί (στον κόσμο μετά την "Αραβική Άνοιξη") ως η "κυρίαρχη δύναμη" της Μέσης Ανατολής. Η περιγραφή αυτή είναι ακόμη πιο υπερασπίσιμη σήμερα, υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων στα σύνορα με το Πακιστάν και το Λεβάντε.
Το περσικό έθνος μπορεί ασφαλώς να ασκήσει πίεση στους Χούτι, όταν χρειάζεται, και το κάνει. Ωστόσο, θα ήταν υπερβολικό και βασικά λάθος να υποθέσουμε ότι, όντας "ιρανικός πληρεξούσιος", οι Χούτι απλώς θα χορεύουν στο ρυθμό του Ιράν, αυτόματα. Όσον αφορά την εν λόγω λήψη αποφάσεων, σε κάθε περίπτωση, οι ιρανικές αρχές στην Τεχεράνη πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τους ιδεολογικές διαβουλεύσεις αρχών - για να μην αναφέρουμε τα συμφέροντα των βασικών περιφερειακών εταίρων και των ενδιαφερόμενων μερών στο Λεβάντε, συμπεριλαμβανομένου του λεγόμενου άξονα αντίστασης. Το Πεκίνο με τη σειρά του, αν και υπερασπίζεται τα συμφέροντά του, δεν θα κάνει υπερβολική χρήση της επιρροής του: ο αναπληρωτής μόνιμος αντιπρόσωπός του στον ΟΗΕ, Geng Shuang, έχει περιγράψει σταθερά τη συνεχιζόμενη κρίση ως αποτέλεσμα του πολέμου του Ισραήλ κατά της Γάζας, ενώ έχει επικρίνει τις ΗΠΑ για περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής.
Στις 14 Ιανουαρίου, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι είχε κατά περίπτωση ήδη ζητήσει τον τερματισμό των επιθέσεων εναντίον πολιτικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα (χωρίς να αναφέρει ούτε το Ιράν ούτε τους Χούθι), ώστε να διατηρηθεί η διεθνής εμπορική τάξη και οι αλυσίδες εφοδιασμού της. Όντας το μεγαλύτερο εμπορικό έθνος στον κόσμο, η Κίνα επηρεάζεται τρομερά από οποιαδήποτε διαταραχή της ναυσιπλοΐας σε μια τόσο σημαντική εμπορική διαδρομή. Αυτό κάνει το αμερικανικό αίτημα προς το Πεκίνο να φαίνεται ακόμη πιο περίεργο σε σχέση με το τι μπορεί να το οδήγησε. Πρώτον, μπορεί σίγουρα να ερμηνευτεί ως ένα είδος ταπεινωτικής χειρονομίας αδυναμίας.
Κατά κάποιον τρόπο, η Ουάσινγκτον ουσιαστικά παρακάλεσε τον κύριο γεωπολιτικό της αντίπαλο να αποκαταστήσει την τάξη σε μια κατάσταση που η πρώτη δεν μπορεί να λύσει.
Θα ήταν πολύ πιο λογικό, από αμερικανικής πλευράς, να πιέσει τον ισραηλινό σύμμαχό της να αποκλιμακώσει την κρίση. Το εβραϊκό κράτος, άλλωστε, "είναι εδώ και καιρό ο κύριος αποδέκτης της αμερικανικής εξωτερικής βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής υποστήριξης", όπως γράφουν στο άρθρο τους τα μέλη του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων Τζόναθαν Μάστερς και Γουίλ Μέροου. Από την ίδρυσή του, έχει λάβει, σύμφωνα με τους δύο ειδικούς, "περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια (προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό) σε συνολική οικονομική και στρατιωτική βοήθεια".
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν έχει καλέσει το Ισραήλ να λάβει μέτρα για την αποφυγή απωλειών μεταξύ των αμάχων (στην Παλαιστίνη), αλλά παρά τα λόγια αυτά, τα αμερικανικά χρήματα συνεχίζουν να ρέουν στο Τελ Αβίβ. Και η κρίση των Χούτι συνεχίζει να επιδεινώνεται.
Σε μια ειλικρινή παραδοχή ανικανότητας (που μεταμφιέστηκε σε πρακτικότητα), ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν την περασμένη εβδομάδα, όταν ρωτήθηκε αν οι αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές εναντίον των Χούτι στην Υεμένη αποδίδουν, είχε να πει τα εξής: "όταν λέτε "δουλεύουν", σταματούν τους Χούτι; Όχι. Θα συνεχιστούν; Ναι". Όπως το θέτει ο Αμερικανός δημοσιογράφος Seymour Hersh, "οι Αμερικανοί πρόεδροι τείνουν να υπερβάλλουν όταν πιστεύουν ότι αντιμετωπίζουν τον κομμουνισμό ή την τρομοκρατία".
Για να το συνοψίσω:
Η Κίνα έχει τα δικά της συμφέροντα στη διατήρηση της εμπορικής τάξης στην Ερυθρά Θάλασσα (ανεξάρτητα από οποιοδήποτε αμερικανικό αίτημα), αλλά το Πεκίνο δεν θα ασκήσει μεγάλη πίεση για να "χαλιναγωγήσει" το ζήτημα των Χούτι, καθώς θεωρεί ότι η κατάσταση είναι κυρίως μια άμεση παρενέργεια της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ καταστροφικής ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας στην Παλαιστίνη.
Το Ιράν είναι η αναδυόμενη δύναμη στη Μέση Ανατολή, αλλά δεν διαθέτει τον απόλυτο έλεγχο των περιφερειακών "πληρεξουσίων" του, ο Άξονας της Αντίστασης περιλαμβάνει πολλούς διαφορετικούς παίκτες και το ζήτημα της Παλαιστίνης είναι μια πολωτική αιτία που πυροδοτεί και κινεί αρκετούς παράγοντες. Αν και η Τεχεράνη δεν μπορεί να αγνοήσει την Κίνα, δεν μπορεί επίσης να αγνοήσει όλες αυτές τις εκτιμήσεις.
Καταφεύγοντας στο να ζητήσουν από τους Κινέζους να βοηθήσουν στον περιορισμό της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα, οι ΗΠΑ δείχνουν αδυναμία και πιστοποιούν την αποτυχία της εξωτερικής τους πολιτικής, ως μια υπερφορτωμένη, φθίνουσα υπερδύναμη που θα έπρεπε να επιδεικνύει αυτοσυγκράτηση.
Το Ισραήλ, με τη σειρά του, πρέπει να πιεστεί διεθνώς, με συνεπή τρόπο (συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού τομέα), και από τις ΗΠΑ επίσης, να επιδείξει αυτοσυγκράτηση στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη. Η παγκοσμίως καταδικασμένη εκστρατεία εθνοκάθαρσής του εκεί (η οποία προκάλεσε την κλιμάκωση του "μυστικού πολέμου" του Ισραήλ με το Ιράν) είναι η βασική αιτία των κρίσεων στην Ερυθρά Θάλασσα και αλλού.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr