Ένα βροχερό πρωινό, μια ομάδα Παλαιστίνιων παιδιών συγκεντρώθηκε στην πόλη Ράφα στη νότια Λωρίδα της Γάζας. Η συγκέντρωση δεν ήταν αυθόρμητη, καθώς τα παιδιά άρχισαν γρήγορα να κρατούν πλακάτ που έγραφαν "Ανοίξτε το πέρασμα". Η έκκλησή τους απευθυνόταν προς τους διεθνείς οργανισμούς στην απέναντι πλευρά των συνόρων στην Αίγυπτο και μεταφερόταν μέσω των πινακίδων, καθώς τα φορτηγά με τη βοήθεια στοιβάζονταν, περιμένοντας την αιγυπτιακή άδεια για να περάσουν.
The Cradle's Egypt Correspondent / Παρουσίαση Freepen.gr
Καθώς τα παιδιά περιφέρονταν γύρω από τον συνοριακό φράχτη, προσφέρθηκε γεύμα στους παρατηρητές της ΕΕ και στο προσωπικό της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι παρέδωσαν τα γεύματά τους στα παιδιά της Ράφα. Τώρα, εδώ είναι το πρόβλημα. Αυτά τα πλακάτ δεν απευθύνονταν στην Αίγυπτο. Το πέρασμα δεν ήταν η Ράφα, αλλά το βορειοανατολικό συνοριακό σημείο Karni της Γάζας με το Ισραήλ. Και το περιστατικό έλαβε χώρα το 2006, όχι το 2024.
Συμφωνίες για τη διασφάλιση του ελέγχου
Το 2006, η τιμωρία του Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους που ψήφισαν τη Χαμάς κατά τη διάρκεια ελεύθερων και δίκαιων εκλογών ήταν η πείνα. Αυτός είναι ο σιωπηλός πόλεμος του Τελ Αβίβ, μια πολιορκία που ζητάει σιγά σιγά τα θύματά της, στερώντας από τους 2,3 εκατομμύρια πολίτες της Γάζας τροφή και ιατρική βοήθεια.
Από τότε που οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρθηκαν από τη Γάζα το 2005, η Λωρίδα βρέθηκε υπό στενό αποκλεισμό, μετατρέποντάς την σε μια τεράστια υπαίθρια φυλακή που περιβάλλεται από σύρματα και σημεία ελέγχου.
Οχτώ περάσματα ελέγχονται - έξι από αυτά από το Ισραήλ - που συνδέουν τη Γάζα με τα παλαιστινιακά εδάφη που κατελήφθησαν το 1948. Τέσσερα από αυτά τα περάσματα παρέμειναν εντελώς κλειστά και δύο άνοιγαν κατά διαστήματα: "Beit Hanoun" και "Kerem Shalom".
Από τότε που το Ισραήλ αποσύρθηκε στρατιωτικά από τη Λωρίδα της Γάζας, το Τελ Αβίβ έχει έναν μοναδικό στόχο: να εγκαθιδρύσει την απόλυτη ηγεμονία στη Γάζα από ξηράς, αέρος και θαλάσσης. Για να επιτύχει τους στόχους του, υπογράφηκαν τρεις συμφωνίες για τη ρύθμιση της μετακίνησης στα περάσματα: η Συμφωνία για τα περάσματα μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής (2005), η Παλαιστινιακή-Ευρωπαϊκή-Ισραηλινή συμφωνία για τον έλεγχο των συνόρων και το Πρωτόκολλο της Φιλαδέλφειας μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ.
Η τελευταία συμφωνία καθιέρωσε μια ρυθμιστική λωρίδα 14 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων Αιγύπτου-Γάζας και απαιτούσε τον ισραηλινο-αιγυπτιακό συντονισμό ασφαλείας, την παρουσία αιγυπτιακών συνοριοφυλάκων κατά μήκος του διαδρόμου Φιλαδέλφειας και περιπολίες ασφαλείας και από τις δύο πλευρές.
Η Ράφα ως η μοναδική γραμμή ζωής για τους κατοίκους της Γάζας
Το πέρασμα της Ράφα ήταν περιορισμένο για τους κατόχους παλαιστινιακής ταυτότητας, με εξαιρέσεις που απαιτούσαν προηγούμενη ειδοποίηση της ισραηλινής κυβέρνησης και έγκριση από τις ανώτατες αρχές της Παλαιστινιακής Αρχής.
Η Γενική Αρχή για τα περάσματα στη Γάζα, που υπάγεται στην ΠΑ, χειριζόταν τις εγκρίσεις και τις αντιρρήσεις, με αυστηρά χρονοδιαγράμματα που όριζε η συμφωνία για τα περάσματα. Ωστόσο, οι εντάσεις αυξήθηκαν όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο του περάσματος το 2007, οδηγώντας σε μετατοπίσεις στις επιχειρήσεις και το κλείσιμο με βάση τις εξελισσόμενες σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Χαμάς.
Η δυναμική άλλαξε το 2017, όταν οι αντίπαλοι Φατάχ και Χαμάς υπέγραψαν συμφωνία συμφιλίωσης, με στόχο να τερματιστεί η επίμονη εσωτερική διαίρεση.
Ωστόσο, ο πλήρης αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ μετά την αντιστασιακή επιχείρηση της 7ης Οκτωβρίου υπό την ηγεσία της Χαμάς αύξησε τη σημασία των συνοριακών διαβάσεων της Λωρίδας με την Αίγυπτο. Μόλις ένα χρόνο νωρίτερα, το πέρασμα της Ράφα ήταν ανοιχτό για 245 ημέρες και διευκόλυνε τη διέλευση περισσότερων από 140.000 ανθρώπων και πολλών βασικών αγαθών, όπως ντίζελ, μαγειρικό αέριο και οικοδομικά υλικά.
Παράλληλα με τη βίαιη, πρωτοφανή στρατιωτική επίθεση στη Γάζα, το Τελ Αβίβ έχει επιβάλει μια δρακόντεια πολιορκία στους Παλαιστίνιους της Λωρίδας, διακόπτοντας την πρόσβαση σε νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και επικοινωνίες - καθώς και τα απαραίτητα περάσματα - για πάνω από 100 ημέρες τώρα.
Το πέρασμα της Ράφα έχει γίνει η μοναδική σανίδα σωτηρίας για τους αμάχους που αναζητούν καταφύγιο από τους βομβαρδισμούς ή λαμβάνουν ιατρική περίθαλψη ή ακόμη και ένα γεύμα. Ενώ οι διεθνείς οργανισμοί έχουν συρρεύσει για να παράσχουν βοήθεια μέσω του περάσματος, η μαζική εκτόπιση που προκαλείται από τους αδιάκριτους ισραηλινούς βομβαρδισμούς - και η αιγυπτιακή αντίθεση σε ένα σχέδιο επανεγκατάστασης στο Σινά - έχουν επιδεινώσει την κατάσταση, οδηγώντας στην εμφάνιση μιας κατηγορίας δικαιούχων.
Τρεις τρόποι εξόδου από τη Γάζα
Πριν από τον πόλεμο, υπήρχαν τρεις οδοί εξόδου από τη Λωρίδα της Γάζας. Η επίσημη οδός περιελάμβανε την υποβολή καταλόγων ονομάτων για έγκριση από την ισραηλινή πλευρά, μια διαδικασία που συχνά διαρκούσε αρκετούς μήνες. Τα άτομα που είχαν εγκριθεί αντιμετώπιζαν πρόσθετα εμπόδια από την αιγυπτιακή πλευρά, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων και της μεταφοράς στο αεροδρόμιο του Καΐρου με ένα "καραβάνι απέλασης".
Η ανεπίσημη διαδρομή, την οποία διαχειρίζονταν γραφεία διαμεσολάβησης, προσέφερε ταχύτερη διέλευση έναντι αμοιβών που κυμαίνονταν από 300 έως 500 δολάρια ή ακόμη και 10.000 δολάρια.
Η τρίτη διαδρομή, που συνδέεται με τις αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες, διαχειρίζεται αποκλειστικά από την ταξιδιωτική εταιρεία Hala, η οποία, σύμφωνα με μια πηγή που λέει στο The Cradle, συνδέεται με τον διαβόητο επιχειρηματία και πολέμαρχο του Σινά Ιμπραχίμ αλ-Αρτζάνι.
Αυτή η διαδρομή "VIP", η οποία καθιερώθηκε το 2021, επιτρέπει την ταχεία διέλευση, την απαλλαγή από τους ελέγχους και τη δυνατότητα των ταξιδιωτών να παραμείνουν στην Αίγυπτο προτού κατευθυνθούν στο αεροδρόμιο, με κόστος που κυμαίνεται από 500 έως 700 δολάρια ανά άτομο.
Το κέρδος της Αιγύπτου από τον παλαιστινιακό πόνο
Εν μέσω των τελευταίων ισραηλινών φρικαλεοτήτων, το κράτος κατοχής έχει απαγορεύσει μόνιμα την έξοδο ατόμων που δεν περιλαμβάνονται σε εγκεκριμένους καταλόγους, με εξαίρεση τους διπλούς υπηκόους μετά από παρεμβάσεις ξένων πρεσβειών. Ωστόσο, ορισμένοι Αιγύπτιοι αξιωματικοί στο πέρασμα έχουν εκμεταλλευτεί ένα παραθυράκι γνωστό ως "αποκλεισμός ασφαλείας". Αυτό περιλαμβάνει την άρνηση εξόδου για λόγους που σχετίζονται με την αντιληπτή σχέση του ταξιδιώτη με τη Χαμάς, οδηγώντας σε διαπραγματεύσεις για σημαντικά ποσά για την έξοδο.
Παρά την στρατιωτική και ανθρωπιστική καταστροφή της Γάζας και τα επείγοντα αιτήματα παγκόσμιων ΜΚΟ να επιτραπεί η είσοδος βοήθειας στη Λωρίδα, το Ισραήλ κωφεύει. Στην υπερασπιστική επιχειρηματολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔΔ), ο Ισραηλινός δικηγόρος Κρίστοφερ Στάκερ έδειξε το δάχτυλο της ευθύνης αλλού, λέγοντας ευθέως πως "η πρόσβαση στη Λωρίδα της Γάζας μέσω του περάσματος της Ράφα ελέγχεται από την Αίγυπτο".
Ήταν μια αδύναμη προσπάθεια να απαλλάξει το Ισραήλ από τις υποχρεώσεις του στο διεθνές δίκαιο: η αιγυπτιακή κυβέρνηση διέψευσε αμέσως τους ισχυρισμούς, με τον επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (SIS), Diaa Rashwan, να τους απορρίπτει ως "ψέματα".
Το Κάιρο όχι μόνο αρνήθηκε τους ισχυρισμούς του Ισραήλ, αλλά υπέβαλε και σχόλιο στο Διεθνές Δικαστήριο, διευκρινίζοντας ότι η Αίγυπτος δεν έκλεισε το πέρασμα της Ράφα. Ενώ η Αίγυπτος ελέγχει το πέρασμα από ξηράς, το Ισραήλ είναι αυτό που διατηρεί τον έλεγχο από αέρος. Ήταν οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στο πέρασμα της Ράφα και στην κοντινή πόλη Χαν Γιουνίς όπου σκοτώθηκαν τουλάχιστον 49 άνθρωποι στα τέλη του περασμένου έτους.
Η απειλή είναι μεγάλη. Εάν δεν ληφθεί έγκριση από το Ισραήλ για τη διέλευση ενός "κομβόι απέλασης" ή ενός φορτηγού βοήθειας, το Τελ Αβίβ μπορεί να επανέλθει με περαιτέρω βομβαρδισμούς της Ράφα.
Αλλά και το Κάιρο δεν έχει ξεφύγει από το αγκίστρι. Ακόμα και αν η Αίγυπτος θεωρείται άμοιρη ευθυνών για τον πρωταρχικό αποκλεισμό της Γάζας, αναμφισβήτητα επωφελείται και από αυτόν.