 |
| pixabay / Freiheitsjunkie |
Του Aaryaman Nijhwan, ερευνητή διεθνών σχέσεων και πολιτικού σχολιαστή. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Δελχί και του Κρατικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας (MGIMO) - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Γάζας διανύει τη 13η εβδομάδα του, οι καταστροφικές επιπτώσεις του γίνονται αισθητές σε όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου. Πιο αισθητά, ο θάνατος χιλιάδων Παλαιστινίων αμάχων ως αποτέλεσμα της ισραηλινής εισβολής στη Γάζα έχει προκαλέσει οργή στον παναραβικό κόσμο. Απροσδόκητες μέθοδοι αντίστασης εμφανίζονται - επιθέσεις σε στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ, μαζικές διαδηλώσεις σε ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις, διακοπή των αραβοϊσραηλινών σχέσεων και επιθέσεις των Χούτι στο Ισραήλ.
Σε μια σημαντική εξέλιξη της κρίσης, οι αντάρτες Χούτι με έδρα την Υεμένη άρχισαν να επιτίθενται σε θαλάσσια φορτία που κατευθύνονται προς το Ισραήλ και διέρχονται από τα Στενά του Ορμούζ. Τον περασμένο Νοέμβριο, οι αντάρτες είχαν επιβιβαστεί και καταλάβει ένα φορτηγό πλοίο με προορισμό το Ισραήλ, το Galaxy Leader. Το βρετανικής ιδιοκτησίας και ιαπωνικής εκμετάλλευσης πλοίο εκτράπηκε στη συνέχεια στο λιμάνι της Χοντέιντα στην Υεμένη, όπου το πλοίο και το πλήρωμά του κρατούνται όμηροι. Μετά την επίθεση αυτή, περισσότερα από 40 πλοία έχουν γίνει στόχος των Χούθι, κυρίως στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η τρίμηνη σύγκρουση στη Γάζα, η οποία προηγουμένως περιοριζόταν στη Μέση Ανατολή, επηρεάζει πλέον τους οικονομικούς δεσμούς και τη θαλάσσια εφοδιαστική αλυσίδα σε παγκόσμιο επίπεδο. Το Στενό Bab-el-Mandeb διακινεί το 30% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων και είναι ένα από τα ναυτικά σημεία αποχέτευσης του κόσμου, με τα άλλα δύο να είναι το Στενό της Μάλακα και η Διώρυγα του Παναμά.
Παγκόσμια πετρελαϊκή αρτηρία
Οι τακτικές που χρησιμοποιούν οι αντάρτες Χούτι δεν είναι καινούργιες. Σε αυτό που είναι πλέον γνωστό ως ο πόλεμος των δεξαμενόπλοιων κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του 1980, τα δύο κράτη έβαλαν στο στόχαστρο δεξαμενόπλοια του άλλου και των συμμάχων τους που περνούσαν από το Στενό του Ορμούζ. Οι σημερινοί αντάρτες Χούτι πιστεύεται ευρέως ότι χρηματοδοτούνται από την ιρανική κυβέρνηση και η τρέχουσα τακτική έχει ως στόχο να πιέσει τις δυτικές κυβερνήσεις να σταματήσουν τη συνεχιζόμενη σύγκρουση.
Δεδομένου ότι ο Πορθμός αποτελεί ζωτικό σημείο αποχέτευσης του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου, συμπεριλαμβανομένου τουλάχιστον του 1/5 της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου, έχει εύστοχα αναφερθεί ως "η σημαντικότερη πετρελαϊκή αρτηρία του κόσμου". Οποιαδήποτε διαταραχή στην εμπορική κυκλοφορία που διέρχεται από την περιοχή αυτή έχει άμεσο αντίκτυπο στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου και των εμπορευμάτων. Για παράδειγμα, το Brent Crude, ο διεθνής δείκτης αναφοράς για το πετρέλαιο, έχει αυξηθεί κατά 8% από την έναρξη της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου των δεξαμενόπλοιων της δεκαετίας του 1980, η τιμή του αργού πετρελαίου Brent ξεπερνούσε τα 40 δολάρια ανά βαρέλι, ποσό που ισοδυναμεί με 140 δολάρια ανά βαρέλι σήμερα. Μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες έχουν δώσει οδηγίες στα πλοία να πλεύσουν γύρω από τη νότια Αφρική αντί για αυτό, μια μακρύτερη και, ως εκ τούτου, ακριβότερη διαδρομή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εντείνει τις περιπολίες και την επιτήρηση της περιοχής, όπου είχαν αναπτύξει πλοία μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Η Βρετανία και το Μπαχρέιν έχουν επίσης αποστείλει πλοία στην περιοχή, αλλά η αβεβαιότητα μεταξύ των ναυτιλιακών εταιρειών εξακολουθεί να παραμένει. Η Evergreen Line ανακοίνωσε την αναστολή της περαιτέρω ναυσιπλοΐας μέσω της Ερυθράς Θάλασσας "μέχρι νεωτέρας".
Οι ανησυχίες του Νέου Δελχί
Οι συχνές επιθέσεις έχουν επίσης αυξήσει τα έξοδα ασφάλισης και τις τιμές των ναύλων από τις ναυτιλιακές εταιρείες, οι οποίες επιβάλλουν πλέον προσαυξήσεις για τον κίνδυνο πολέμου επί των συνήθων τιμών διέλευσης των εμπορευμάτων. Αυτό θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε ακριβότερες τιμές για τα ινδικά φορτία που κατευθύνονται προς την Ευρώπη και την Αφρική. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι τιμές των φορτίων μπορεί να αυξηθούν έως και 25-30% λόγω των επιθέσεων των Χούτι.
Το MV Chem Pluto με προορισμό τη Μανγκαλόρη είχε δεχθεί πυρά από τους Χούτι ενώ ταξίδευε μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Έστειλε κλήσεις κινδύνου στα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ στην περιοχή, τα οποία στη συνέχεια ανταποκρίθηκαν. Στις 24 Δεκεμβρίου, δύο ακόμη ναυτιλιακά πλοία υπό ινδική εκμετάλλευση, το MV Saibaba και το Blaamanen, αποτέλεσαν στόχους επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εξαπέλυσαν οι Χούτι. Μετά τα περιστατικά, το ινδικό ναυτικό και η ακτοφυλακή έστειλαν πλοία στην περιοχή για να διασφαλίσουν την ασφαλή διέλευση της θαλάσσιας κυκλοφορίας. Τουλάχιστον πέντε ινδικά αντιτορπιλικά κατευθυνόμενων πυραύλων, συμπεριλαμβανομένου του INS Visakhapatnam, περιπολούν στην περιοχή για την ενίσχυση της ασφάλειας.
Ωστόσο, οι ινδικές παραδόσεις πετρελαίου που διέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα παρέμειναν ανεπηρέαστες. Το μυστικό αυτής της ινδικής ασυλίας ήταν η εμπλοκή της Μόσχας. Από την έναρξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία, σχεδόν το 40% των συνολικών εισαγωγών πετρελαίου της Ινδίας προέρχεται από τη Ρωσία. Το Ιράν, το οποίο υποστηρίζει τους αντάρτες Χούτι, υπήρξε σταθερός εταίρος και σύμμαχος της Μόσχας και η ιρανορωσική εταιρική σχέση έχει γίνει πιο στενή με τις εξαγωγές στρατιωτικού υλικού, ιδίως των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Shaheed που φέρουν την υπογραφή της, τα οποία έχουν ενισχύσει το ρωσικό στρατιωτικό οπλοστάσιο.
Ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα αυτής της αυξανόμενης καλοσύνης είναι ότι οι Χούτι απέφυγαν να στοχεύουν εμπορικά πλοία που προέρχονται από τη Ρωσία. Ωστόσο, παρά αυτή την ασημένια επένδυση, το φορτίο της Ινδίας που προέρχεται ή κατευθύνεται σε άλλα μέρη, όπως η Δυτική Ευρώπη, μπορεί να μην είναι τόσο ασφαλές. Τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη, μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, θεωρούνται ευρέως στον αραβικό κόσμο ως συμπαθούντες του Ισραήλ και, κατά συνέπεια, παθητικοί συμμετέχοντες στον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Γάζα.
Ο δρόμος προς τα εμπρός
Τέτοιες ανοιχτές επιθέσεις των Χούτι για την επίτευξη των στόχων τους είναι παρόμοιες με τον ολοκληρωτικό πόλεμο που κήρυξε η Γερμανία κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Σε μια προσπάθεια να καταστείλουν τη βρετανική οικονομία εν καιρώ πολέμου, οι Γερμανοί είχαν δηλώσει πως όλα τα πλοία, ακόμη και από ουδέτερες χώρες, που κατευθύνονταν προς τη Βρετανία θα αποτελούσαν έγκυρους στόχους.
Η τακτική αυτή είναι διαβόητα γνωστή για το γεγονός ότι προκάλεσε την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στη σύγκρουση, οδηγώντας τελικά στη γερμανική ήττα. Παρομοίως, είναι πιθανό ότι μια τέτοια αδιάκριτη στόχευση εμπορικών πλοίων που διέρχονται από τα Στενά του Ορμούζ θα μπορούσε αντίθετα να έχει το αντίστροφο αποτέλεσμα της απομάκρυνσης άλλων χωρών από την παλαιστινιακή υπόθεση.
Η Ινδία, από την πλευρά της, πρέπει να αξιοποιήσει τη διπλωματική της επιρροή στο Ιράν για να εξασφαλίσει την ασφαλή διέλευση των ινδικών φορτίων. Οι σχέσεις Ινδίας-Ιράν ήταν γενικά θερμές και δεδομένου ότι η Ινδία ήταν ένας από τους λίγους σταθερούς συμμάχους της Τεχεράνης, τα αιτήματα της Ινδίας για ασυλία από τις επιθέσεις των Χούτι θα εξεταστούν σοβαρά. Συνολικά, οι επιθέσεις έδειξαν και πάλι την ευπάθεια των παγκόσμιων εμπορικών σημείων αποχέτευσης να διαταράξουν τις εμπορικές κινήσεις και να προκαλέσουν αστάθεια στην αγορά.
Η άνοδος πολλαπλών κρατικών και μη κρατικών δρώντων στον αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο σημαίνει επίσης ότι περισσότεροι δρώντες θα είναι σε θέση να επηρεάσουν τις οικονομικές εμπορικές ροές. Οι σημερινοί πόλεμοι των δεξαμενόπλοιων είναι μια απόδειξη γι' αυτό. Σε έναν τέτοιο κόσμο, οι ισορροπημένοι δρώντες με πολυπολική εξωτερική πολιτική, όπως η Ινδία, αποκτούν κρίσιμη σημασία για τη γεφύρωση των παγκόσμιων διαφορών, διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια και την ανεξαρτησία τους.