Τα στοιχεία για τις ισραηλινές εισαγωγές αποκαλύπτουν ότι ορισμένες αραβικές χώρες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του όγκου του εμπορίου του κράτους κατοχής, παρά τις προσπάθειες άλλων περιφερειακών κρατών να αποδυναμώσουν την οικονομία του Ισραήλ.
Mohamad Hasan Sweidan - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Από την έναρξη αυτής της δεκαετίας, τα ισραηλινά λιμάνια σφύζουν από την άφιξη αγαθών από όλη την περιοχή. Κάθε φορτίο όχι μόνο ενισχύει την οικονομία του κράτους κατοχής, αλλά επίσης υφαίνει μια αφήγηση που υπερβαίνει τις εμπορικές στατιστικές, καθώς αυτές οι οικονομικές αλληλεπιδράσεις μεταφέρουν μια κρυφή ροή πολιτικής σημασίας.
Αν και δεν είναι αραβική χώρα, η Τουρκική Δημοκρατία ήταν το πρώτο μουσουλμανικό κράτος που σύναψε διπλωματικές σχέσεις με το Τελ Αβίβ, και σήμερα ηγείται της ομάδας των κρατών της Δυτικής Ασίας που ενισχύουν τις ισραηλινές εισαγωγές. Μόνο το 2020, η αξία των τουρκικών εξαγωγών εκτοξεύθηκε στα 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια, αποτελώντας το 6,2% των συνολικών ισραηλινών εισαγωγών εκείνης της χρονιάς.
Mohamad Hasan Sweidan - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο σίδηρος και ο χάλυβας (1,06 δισ. δολάρια), τα πλαστικά (464,67 εκατ. δολάρια), ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός (346,83 εκατ. δολάρια), τα οχήματα (331,48 εκατ. δολάρια), τα μηχανήματα (298,89 εκατ. δολάρια), τα μέταλλα (261,66 εκατ. δολάρια) και τα οικοδομικά υλικά (188,39 εκατ. δολάρια) αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο των τουρκικών εξαγωγών προς τη σιωνιστική οντότητα.
Στη δεύτερη θέση βρίσκονται τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία εξομάλυναν τους δεσμούς τους με το Τελ Αβίβ στο πλαίσιο των συμφωνιών Αβραάμ που μεσολάβησαν οι ΗΠΑ το 2020 και ήταν το πρώτο αραβικό κράτος που υπέγραψε συμφωνία ελεύθερου εμπορίου (2022) με το Ισραήλ στο πλαίσιο ενός σχεδίου για την αύξηση του αμοιβαίου εμπορίου σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Οι εξαγωγές του κράτους του Περσικού Κόλπου αποτιμήθηκαν σε 1,89 δισ. δολάρια το 2022, αντιπροσωπεύοντας το 2,1% του συνόλου των ισραηλινών εισαγωγών.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η αύξηση κατά 1543% της αξίας των εξαγωγών των Εμιράτων προς το Ισραήλ μετά τη συμφωνία εξομάλυνσης. Αξιοσημείωτες κατηγορίες εξαγωγών είναι τα πολύτιμα μέταλλα και πέτρες (525,32 εκατ. δολάρια), ο σίδηρος και ο χάλυβας (483,95 εκατ. δολάρια), ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός (210,71 εκατ. δολάρια) και το πετρέλαιο (94,55 εκατ. δολάρια).
Συνήθης επιχειρηματική δραστηριότητα
Την τρίτη θέση καταλαμβάνει η Ιορδανία, οι εξαγωγές της οποίας προς το Ισραήλ το 2022 ανήλθαν σε 469,25 εκατ. δολάρια, σημειώνοντας τεράστια αύξηση 489% σε σχέση με το 2018. Στις βασικές κατηγορίες εξαγωγών από το Χασεμιτικό Βασίλειο περιλαμβάνονται τα πλαστικά (135,2 εκατ. δολάρια), ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός (127,93 εκατ. δολάρια) και ο σίδηρος και ο χάλυβας (74,35 εκατ. δολάρια).
Όσον αφορά την Αίγυπτο, το πρώτο αραβικό κράτος που έκανε ειρήνη με το Ισραήλ και το αναγνώρισε, οι εξαγωγές της το 2022 προς το κράτος κατοχής ανήλθαν σε 179,31 εκατομμύρια δολάρια. Αξιοσημείωτες κατηγορίες εξαγωγών είναι τα ανόργανα χημικά, οι ενώσεις πολύτιμων μετάλλων (61,15 εκατ. δολάρια), τα οικοδομικά υλικά (14,26 εκατ. δολάρια), τα τρόφιμα (12,78 εκατ. δολάρια) και τα πλαστικά (11,32 εκατ. δολάρια).
Παραδόξως, στην πέμπτη θέση βρίσκεται η Αλγερία, με τις εξαγωγές προς το Ισραήλ να φτάνουν τα 21,38 εκατ. δολάρια το 2022, η πλειονότητα των οποίων είναι ανόργανα χημικά προϊόντα, ενώσεις πολύτιμων μετάλλων και ισότοπα. Η αποκάλυψη των εμπορικών σχέσεων μεταξύ της Αλγερίας και του Ισραήλ από τη βάση δεδομένων του ΟΗΕ εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη μακροχρόνια στάση της Αλγερίας κατά της εξομάλυνσης, συμπεριλαμβανομένης της ποινικοποίησής της πριν από δύο χρόνια.
Το Μαρόκο βρίσκεται στην έκτη θέση, με εξαγωγές προς το Ισραήλ ύψους 17,92 εκατομμυρίων δολαρίων το 2022, οι οποίες αποτελούνται κυρίως από τρόφιμα. Το Ραμπάτ επανέλαβε τις διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ στο πλαίσιο των συμφωνιών του 2020.
Τέλος, οι εξαγωγές του Μπαχρέιν προς το Ισραήλ το 2022 ανήλθαν σε 10,58 εκατ. δολάρια, αντανακλώντας μια εκπληκτική αύξηση 12.083% από το 2020, έτος της συμφωνίας εξομάλυνσης μεταξύ Μανάμα και Τελ Αβίβ. Στις βασικές εξαγωγές περιλαμβάνονται το αλουμίνιο (8,78 εκατ. δολάρια) και ο σίδηρος και ο χάλυβας (2,62 εκατ. δολάρια).
Ως εκ τούτου, οι συνδυασμένες εξαγωγές των χωρών της Δυτικής Ασίας προς το Ισραήλ εκτινάχθηκαν κατά 4.359.530.000 δολάρια μεταξύ 2020 και 2022, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 111 τοις εκατό.
Ισραηλινές εισαγωγές ενέργειας
Το Ισραήλ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για την παραγωγή ενέργειας, με τις πηγές αυτές να αποτελούν το 80% του συνολικού ενεργειακού του εφοδιασμού. Είναι καθαρός εξαγωγέας φυσικού αερίου, έχοντας στείλει 9,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα στο εξωτερικό το 2022, με 6,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα να πηγαίνουν στην Αίγυπτο και 2,9 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα στην Ιορδανία.
Αντίθετα, το Ισραήλ εισάγει όλο τον εφοδιασμό του σε πετρέλαιο και καταναλώνει περίπου 220 χιλιάδες βαρέλια ημερησίως. Από αυτά, το 62% προέρχεται από δύο χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία, δηλαδή το Καζακστάν (93 χιλιάδες βαρέλια) και το Αζερμπαϊτζάν (45 χιλιάδες βαρέλια). Το υπόλοιπο προέρχεται από χώρες της Δυτικής Αφρικής, όπως η Γκαμπόν, η Νιγηρία και η Αγκόλα, εκτός από τη Βραζιλία, ενώ μια αδιευκρίνιστη ποσότητα μεταφέρεται παράνομα από το ιρακινό Κουρδιστάν.
Για τη διευκόλυνση της εισαγωγής του μεγαλύτερου μέρους του πετρελαίου του Ισραήλ, το τουρκικό λιμάνι του Ceyhan στη νοτιοανατολική Τουρκία παίζει καθοριστικό ρόλο. Χρησιμεύει ως σημείο φόρτωσης για πετρελαιοφόρα που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο από το Καζακστάν και το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Κασπίας Θάλασσας μέσω του αγωγού Μπακού-Τιφλίδα-Τζεϊχάν. Τα δεξαμενόπλοια μεταφέρουν επίσης πετρέλαιο από το ιρακινό Κουρδιστάν κατά μήκος της ανατολικής Μεσογείου στα λιμάνια της Χάιφα και της Ασχελόν.
Τα πετρελαιοφόρα φθάνουν στο κατεχόμενο κράτος μέσω δύο κύριων θαλάσσιων λιμένων: του προαναφερθέντος Ashkelon, εξοπλισμένου με 22 δεξαμενές που χωρούν 11 εκατομμύρια βαρέλια, και του Eilat στο νότο, με 16 μεγάλες δεξαμενές πετρελαίου ικανές να χωρέσουν περίπου 1,4 εκατομμύρια κυβικά μέτρα πετρελαίου. Στο τελευταίο σημειώθηκε πτώση της δραστηριότητας κατά 85% εν μέσω αυξημένων ναυτικών επιχειρήσεων που εκτελούνται από τις δυνάμεις που πρόσκεινται στην Ανσαράλα της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα εναντίον πλοίων με προορισμό το Ισραήλ.
Περίπου 180.000 βαρέλια ημερησίως φθάνουν στο Άσκελον, από όπου εσωτερικοί αγωγοί μεταφέρουν το πετρέλαιο στα λιμάνια του Άσντοντ και της Χάιφα. Και τα δύο λιμάνια διαθέτουν διυλιστήρια πετρελαίου με δυναμικότητα 100.000 και 197.000 βαρέλια ημερησίως, αντίστοιχα. Επιπλέον, ένας αγωγός συνδέει το Ashkelon με το Eilat, διασχίζοντας την έρημο Negev, με χωρητικότητα 1,2 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως.
Παρά τις αυξανόμενες εντάσεις και την έντονη ρητορική ορισμένων περιφερειακών κρατών προς το Ισραήλ από την έναρξη της στρατιωτικής επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας, η εμπορική δραστηριότητα παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιάλειπτη. Η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι αποκαλεί το Ισραήλ "τρομοκρατικό" κράτος, συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ευημερία του Ισραήλ βοηθώντας το Τελ Αβίβ να παρακάμψει τον αποκλεισμό της Υεμένης, αυξάνοντας τις συνολικές εξαγωγές της προς το Ισραήλ και διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στη μεταφορά πετρελαίου.
Παρά τον πόλεμο στη Γάζα, οι τουρκικές εξαγωγές αυξήθηκαν από 319,5 εκατ. δολάρια τον Νοέμβριο του 2023 σε 430,6 εκατ. δολάρια τον Δεκέμβριο - υψηλότερα ακόμη και από τα 408,3 εκατ. δολάρια που είχαν εξαχθεί τον Ιούλιο, πριν από την επιχείρηση της 7ης Οκτωβρίου για τον κατακλυσμό της Al-Aqsa.
Οι εξαγωγές προς το Ισραήλ από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιορδανία, την Αίγυπτο και το Μαρόκο δεν προκαλούν έκπληξη: πρόκειται για τα αραβικά κράτη που είναι περισσότερο προσηλωμένα στην υπεράσπιση περιφερειακών πολιτικών που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του κράτους κατοχής. Η πιο εκπληκτική σύνδεση, ωστόσο, είναι οι εμπορικές σχέσεις -όσο κι αν είναι ελάχιστες- μεταξύ της Αλγερίας και του Ισραήλ.
Για να κατανοήσουμε τις πραγματικές θέσεις των κρατών σημαίνει να προσπεράσουμε την επίσημη ρητορική και να εξετάσουμε τους οικονομικούς δεσμούς που η πολιτική συχνά αποκρύπτει.