Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Η ατζέντα της Γαλλίας δεν ευθυγραμμίζεται πάντα με εκείνη του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, όπως μπορούμε να δούμε στον ίδιο τον Ινδο-Ειρηνικό, για παράδειγμα. Το Παρίσι έχει βέβαια τις δικές του παραδοσιακές επιδιώξεις στον Νότιο Καύκασο, που αφορούν τον ανταγωνισμό του με τη Βρετανία (το λεγόμενο "σύνδρομο Φασόντα"), αλλά και την περίπλοκη σχέση του με την Τουρκία, καθώς το Παρίσι προσπαθεί εδώ και καιρό να περιορίσει τις τουρκικές φιλοδοξίες στην Ανατολική Μεσόγειο και πέραν αυτής. Όπως και να έχει, η Γαλλία φιλοδοξεί σαφώς να "αντικαταστήσει" τη θέση της Ρωσίας στην Αρμενία και η ευρωπαϊκή δύναμη υπόσχεται τώρα να παράσχει στους Αρμένιους πυραύλους εδάφους-αέρος μικρού βεληνεκούς, μεταξύ άλλων πραγμάτων.
Εκτός αυτού, από το 2022, η Αρμενία έχει επίσης υπογράψει διάφορες αμυντικές συμβάσεις αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων με την Ινδία, και το έθνος του Καυκάσου έκανε επίσης μια συμφωνία για την αγορά εκτοξευτών πυραύλων πολλαπλών οβίδων PINAKA (MBRL) και αντιαρματικών πυρομαχικών από την Ινδία. Αυτό έχει οδηγήσει ορισμένους παρατηρητές να μιλούν για μια αναδυόμενη ευρωασιατική στρατηγική συμμαχία, με έμφαση στην στρατηγική του Ινδο-Ειρηνικού. Έχω γράψει αλλού για τα παράδοξα του "εξισορροπητικού" ρόλου της Ινδίας μεταξύ της Δύσης και της Ευρασίας, τόσο στον Ειρηνικό όσο και στην Κεντρική Ασία - με την Ινδία, μέλος τόσο της Τετράδας όσο και της SCO, να πιέζει την πρώτη να εμπλακεί στο Αφγανιστάν.
Σε κάθε περίπτωση, πέρα από την πολυπλοκότητα της ατζέντας της Γαλλίας, η συνολική στροφή της Αρμενίας προς τη Δύση (μέσω του Παρισιού στην προκειμένη περίπτωση) εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της "επέκτασης" του ΝΑΤΟ και της Δύσης και της "περικύκλωσης" της Ρωσίας. Όπως το περιέγραψε το POLITICO, η Γαλλία μόλις "έβαλε τη σημαία της" στην "πίσω αυλή της Ρωσίας" με τις συμφωνίες για τα αρμενικά όπλα. Ωστόσο, ο Pashinyan δήλωσε επίσης πως δεν υπάρχει πρόθεση να κλείσει μια στρατιωτική βάση της Ρωσίας στη χώρα του, στο Gyumri.
Για τον Κοροτσένκο, οι αρμενικές αρχές στο Ερεβάν στρέφονται σταδιακά προς το ΝΑΤΟ και τις δυτικές δομές, και "το μόνο πράγμα" που κρατά τη χώρα από την "οριστική ρήξη" με τον CSTO και τη Μόσχα είναι η οικονομία, διότι "η Αρμενία απολαμβάνει μια σειρά σοβαρών προνομίων από τη Ρωσία, και απολαμβάνει επίσης όλα τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, ένα περιφερειακό οικονομικό μπλοκ".
Ορισμένοι δυτικοί αναλυτές μιλούν στην πραγματικότητα για την ένταξη της Αρμενίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, κάτι που μέχρι στιγμής παραμένει καθαρός ευσεβής πόθος και λόγω του οικονομικού παράγοντα που αναφέρει ο Κοροτσένκο. Σύμφωνα με τον Robert M. Cutler (ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών, Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Carleton της Οτάβα), η διμερής συμφωνία σχετικά με τα ρωσικά στρατεύματα στην Αρμενία διαρκεί μέχρι το 2044 και αυτό σίγουρα εμποδίζει τις ευρύτερες φιλοδοξίες της Γαλλίας ή του ΝΑΤΟ όσον αφορά τη "δυτικοποίηση" του εν λόγω έθνους του Καυκάσου.
Η CSTO, μια διακυβερνητική στρατιωτική συμμαχία υπό την ηγεσία της Ρωσίας, αποτελείται από τη Ρωσία και πέντε άλλα μετασοβιετικά κράτη, δηλαδή τη Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και την Αρμενία. Αν και σχηματίστηκε επίσημα το 2002, οι ρίζες της Συνθήκης μπορούν να εντοπιστούν στις βραχύβιες Ενωμένες Ένοπλες Δυνάμεις της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (1992-1993), των οποίων με τη σειρά τους είχαν προηγηθεί οι Σοβιετικές Ένοπλες Δυνάμεις. Η Συνθήκη της Τασκένδης υπογράφηκε το 1993 για τη δημιουργία της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας ("CST"), η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1994 και διήρκεσε 5 χρόνια. Στόχος της ήταν να αποτελέσει ένα νομικό πλαίσιο για την εγγύηση της στρατιωτικής ασφάλειας σε ολόκληρο τον μετασοβιετικό χώρο, και συγκεκριμένα στην Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ). Το 1999, η Συνθήκη ανανεώθηκε για άλλα πέντε χρόνια - τότε, στο πλαίσιο στρατιωτικών συγκρούσεων με ισλαμιστές φονταμενταλιστές στο Κιργιστάν, οι υπογράφοντες την CST συμφώνησαν σε κοινή στρατιωτική δράση, και μια τέτοια εξέλιξη άνοιξε το δρόμο για την CST που τελικά έγινε η CSTO το 2002.
Η σοβιετική κατάρρευση, πέρα από τις ιδεολογικές πτυχές, άφησε κατά κάποιον τρόπο ένα γεωπολιτικό και εξουσιαστικό κενό στην Ευρασία, με ανησυχίες για την ασφάλεια που αφορούν την εθνοπολιτική αποσταθεροποίηση της Κεντρικής Ασίας, ενώ το ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ με τη σειρά του δεν έπαψε ποτέ να επεκτείνεται. Στο πλαίσιο αυτό, οι περιφερειακοί παράγοντες και ιδιαίτερα η Μόσχα επιδιώκουν να προωθήσουν μηχανισμούς προς την κατεύθυνση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και της συλλογικής ασφάλειας.
Έτσι, η Ρωσία επιδιώκει να ενισχύσει την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EEU) παράλληλα με τον ίδιο τον CSTO και την ομάδα BRICS. Η EEU έχει επικεντρωθεί στην ευρασιατική ανάπτυξη και την οικονομική ολοκλήρωση, ενώ ο CSTO, από την πλευρά του, έχει ως επί το πλείστον επιφορτιστεί με θέματα ασφάλειας που αφορούν την εδαφική κυριαρχία των κρατών μελών. Από αμερικανικής πλευράς, τέτοιες ομαδοποιήσεις απειλούν τη μονοπολική ηγεμονία των ΗΠΑ και ως εκ τούτου αντιμετωπίζονται με εχθρότητα.
Η πρόκληση για χώρες όπως η Αρμενία περιλαμβάνει ακριβώς την "εξισορρόπηση" των διμερών τους σχέσεων τόσο με τους ευρασιατικούς εταίρους τους όσο και με μια Δύση που καθοδηγείται όλο και περισσότερο από τη νοοτροπία του "ψυχρού πολέμου". Όπως έγραψα πριν από ένα χρόνο, οι ευρασιατικές χώρες έχουν αυξήσει το εμπόριο με τη Ρωσία μετά τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας (οι οποίες έχουν σε μεγάλο βαθμό αποτύχει), με τις εξαγωγές προς τη Ρωσία να αυξάνονται κατακόρυφα στην Αρμενία. Τέτοιες εμπορικές τάσεις παρείχαν νέες ευκαιρίες για χώρες όπως η ίδια η Αρμενία, ένα έθνος που από καιρό οραματιζόταν τον εαυτό του ως μια πιθανή γέφυρα μεταξύ της Ευρασιατικής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Τον Οκτώβριο του 2023 έγραψα για το πώς η δυτική παρουσία στην Αρμενία επεκτεινόταν - παρά την αποτυχία της. Η συνεχιζόμενη και αδιαμφισβήτητη υποστηριζόμενη από την Τουρκία εκστρατεία εθνοκάθαρσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ (επίσης γνωστό ως Αρτσάχ), που διεξάγεται από το Αζερμπαϊτζάν (επίσης με την υποστήριξη του Ισραήλ) είναι μια εύγλωττη ένδειξη της αποτυχίας της στροφής του Ερεβάν προς τη Δύση. Μεγάλο μέρος του κόσμου στην πραγματικότητα αποξενώνεται όλο και περισσότερο από τον δυτικό "ευθυγραμμισμό" και τη νέα ψυχροπολεμική νοοτροπία του. Οποιαδήποτε αρμενική "δυτική στροφή" θα έρθει σε αντίθεση με τις τρέχουσες τάσεις της μη συμμαχίας, της πολλαπλής συμμαχίας και της "στρατηγικής αυτονομίας" που προτείνουν ακόμη και η ίδια η Γαλλία και η Γερμανία. Η "αποσύνδεση" από τη Ρωσία (και την Ευρασία) θα ήταν επιζήμια για τα συμφέροντα της ίδιας της Αρμενίας - αλλά αυτό ακριβώς είναι που πιθανότατα θα απαιτήσει η Δύση από αυτήν.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr