Η αποτροπή στην άμυνα είναι μια στρατιωτική στρατηγική όπου μια δύναμη χρησιμοποιεί την απειλή αντιποίνων για να αποκλείσει την επίθεση από έναν αντίπαλο, διατηρώντας ταυτόχρονα την ελευθερία δράσης και την ευελιξία να ανταποκριθεί σε όλο το φάσμα των προκλήσεων. Σε αυτό το πεδίο, η λιβανέζικη αντίσταση, η Χεζμπολάχ, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα.
MK Bhadrakumar - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Η σαφήνεια του σκοπού της Χεζμπολάχ στη θέσπιση και την αυστηρή τήρηση των βασικών κανόνων που αποτρέπουν την ισραηλινή στρατιωτική επίθεση έχει θέσει έναν υψηλό περιφερειακό πήχη. Σήμερα, οι σύμμαχοί της στη Δυτική Ασία έχουν υιοθετήσει παρόμοιες στρατηγικές, οι οποίες έχουν πολλαπλασιαστεί στο πλαίσιο του πολέμου στη Γάζα.
Η Αμερική, περικυκλωμένη
Ενώ το κίνημα αντίστασης της Υεμένης Ansarallah είναι συγκρίσιμο με τη Χεζμπολάχ από ορισμένες απόψεις, είναι το τολμηρό σήμα της αμυντικής αποτροπής που εφαρμόζει η Ισλαμική Αντίσταση του Ιράκ που θα έχει μεγάλη συνέπεια στο εγγύς μέλλον.
Την περασμένη εβδομάδα, επικαλούμενο πηγές στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο, το περιοδικό Foreign Policy έγραψε πως ο Λευκός Οίκος δεν ενδιαφέρεται πλέον να συνεχίσει την στρατιωτική αποστολή των ΗΠΑ στη Συρία. Ο Λευκός Οίκος διέψευσε αργότερα την πληροφορία αυτή, αλλά το δημοσίευμα κερδίζει έδαφος.
Η τουρκική εφημερίδα Hurriyet έγραψε την Παρασκευή ότι ενώ η Άγκυρα αντιμετωπίζει με προσοχή τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης, βλέπει "μια γενική προσπάθεια" της Ουάσιγκτον να βγει όχι μόνο από τη Συρία αλλά από ολόκληρη την περιοχή της Δυτικής Ασίας, καθώς αισθάνεται πως έχει παρασυρθεί σε ένα τέλμα από το Ισραήλ και το Ιράν από την Ερυθρά Θάλασσα μέχρι το Πακιστάν.
Ο ειδικός προεδρικός εκπρόσωπος της Ρωσίας για τη συριακή διευθέτηση, Αλεξάντερ Λαβρέντιεφ, δήλωσε επίσης στο Tass την Παρασκευή ότι πολλά εξαρτώνται από οποιαδήποτε "απειλή φυσικού αντίκτυπου" στις αμερικανικές δυνάμεις που βρίσκονται στη Συρία. Η ταχεία στρατιωτική έξοδος των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά χωρίς καμία προειδοποίηση, σε συντονισμό με τους Ταλιμπάν. "Κατά πάσα πιθανότητα, το ίδιο μπορεί να συμβεί στο Ιράκ και τη Συρία", δήλωσε ο Lavrentiev.
Πράγματι, η Ισλαμική Αντίσταση του Ιράκ έχει εντείνει τις επιθέσεις της σε αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις και στόχους. Σε μια επίθεση με βαλλιστικό πύραυλο στην αεροπορική βάση Ain al-Asad στο δυτικό Ιράκ πριν από μια εβδομάδα, άγνωστος αριθμός Αμερικανών στρατιωτών τραυματίστηκε, ενώ ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε τον πρώτο θάνατο στρατιωτών την Κυριακή, όταν τρεις Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν στα σύνορα Συρίας-Ιορδανίας σε επιθέσεις νωρίτερα την ίδια ημέρα.
Έκκληση προς το Πεκίνο για βοήθεια
Η κατάσταση αυτή είναι πολιτικά αφόρητη για τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν - στην προσπάθεια επανεκλογής του τον προσεχή Νοέμβριο - γεγονός που εξηγεί τον επείγοντα χαρακτήρα της συνάντησης του συμβούλου εθνικής ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν με τον Κινέζο υπουργό Εξωτερικών Γουάνγκ Γι την Παρασκευή και το Σάββατο στην Ταϊλάνδη για να συζητήσουν τις επιθέσεις της Ανσαράλα στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζον Κίρμπι εξήγησε έτσι τη βιασύνη της Ουάσινγκτον για κινεζική διαμεσολάβηση:
"Η Κίνα έχει επιρροή στην Τεχεράνη, έχει επιρροή στο Ιράν. Και έχουν τη δυνατότητα να έχουν συζητήσεις με τους Ιρανούς ηγέτες που - που εμείς δεν μπορούμε. Αυτό που έχουμε πει επανειλημμένα είναι: Θα καλωσορίζαμε έναν εποικοδομητικό ρόλο της Κίνας, χρησιμοποιώντας την επιρροή και την πρόσβαση που γνωρίζουμε ότι έχουν...".
Αυτή είναι μια δραματική τροπή των γεγονότων. Ενώ οι ΗΠΑ ανησυχούν εδώ και καιρό για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στη Δυτική Ασία, χρειάζονται επίσης αυτή την επιρροή τώρα, καθώς οι προσπάθειες της Ουάσινγκτον για τη μείωση της βίας δεν οδηγούν πουθενά. Το αφήγημα των ΗΠΑ σχετικά με αυτό θα είναι ότι η "στρατηγική, στοχαστική συζήτηση" μεταξύ Sullivan και Wang όχι μόνο θα είναι "ένας σημαντικός τρόπος για την υπεύθυνη διαχείριση του ανταγωνισμού και των εντάσεων [μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας]", αλλά και "θα καθορίσει την κατεύθυνση της σχέσης" συνολικά.
Εν τω μεταξύ, υπήρξε έντονη διπλωματική κίνηση μεταξύ Τεχεράνης, Άγκυρας και Μόσχας, καθώς ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι ταξίδεψε στην Τουρκία και το θνησιγενές σχήμα της Αστάνα για τη Συρία ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα. Συνοπτικά, οι τρεις χώρες προβλέπουν ότι σύντομα θα προκύψει μια "μετα-αμερικανική" κατάσταση στη Συρία.
Έξοδος των ΗΠΑ από τη Συρία και το Ιράκ;
Φυσικά, οι διαστάσεις της ασφάλειας είναι πάντα δύσκολες. Την Παρασκευή, ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ προήδρευσε στη Δαμασκό μιας συνάντησης των διοικητών του μηχανισμού ασφαλείας του στρατού για να διαμορφώσουν ένα σχέδιο για το τι μέλλει γενέσθαι. Σύμφωνα με ανακοίνωση, η συνάντηση συνέταξε έναν ολοκληρωμένο οδικό χάρτη ασφαλείας που "ευθυγραμμίζεται με τα στρατηγικά οράματα" για την αντιμετώπιση των διεθνών, περιφερειακών και εγχώριων προκλήσεων και κινδύνων.
Βέβαια, αυτό που δίνει ώθηση σε όλα αυτά είναι η ανακοίνωση της Ουάσιγκτον και της Βαγδάτης την Πέμπτη πως οι ΗΠΑ και το Ιράκ συμφώνησαν να ξεκινήσουν συνομιλίες για το μέλλον της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στο Ιράκ με στόχο τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος για την σταδιακή αποχώρηση των στρατευμάτων.
Η ιρακινή ανακοίνωση ανέφερε ότι η Βαγδάτη στοχεύει να "διαμορφώσει ένα συγκεκριμένο και σαφές χρονοδιάγραμμα που θα προσδιορίζει τη διάρκεια της παρουσίας των συμβούλων του διεθνούς συνασπισμού στο Ιράκ" και να "ξεκινήσει την σταδιακή και σκόπιμη μείωση των συμβούλων του στο ιρακινό έδαφος", οδηγώντας τελικά στον τερματισμό της αποστολής του συνασπισμού. Το Ιράκ δεσμεύεται να διασφαλίσει την "ασφάλεια των συμβούλων του διεθνούς συνασπισμού κατά τη διάρκεια της διαπραγματευτικής περιόδου σε όλα τα μέρη της χώρας" και να "διατηρήσει τη σταθερότητα και να αποτρέψει την κλιμάκωση".
Από την πλευρά των ΗΠΑ, ο υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν ανέφερε σε δήλωσή του ότι οι συζητήσεις θα διεξαχθούν στο πλαίσιο μιας ανώτερης στρατιωτικής επιτροπής που θα συσταθεί τον Αύγουστο του 2023 για να διαπραγματευτεί τη "μετάβαση σε μια διαρκή διμερή εταιρική σχέση ασφαλείας μεταξύ του Ιράκ και των Ηνωμένων Πολιτειών".
Οι διοικητές του Πενταγώνου θα εναποθέσουν ελπίδες σε παρατεταμένες διαπραγματεύσεις. Οι ΗΠΑ είναι σε θέση να εκβιάσουν το Ιράκ, το οποίο είναι υποχρεωμένο, σύμφωνα με τη μονόπλευρη συμφωνία που υπαγόρευσε η Ουάσιγκτον κατά τη διάρκεια της κατοχής το 2003, να διατηρεί στις αμερικανικές τράπεζες όλα τα έσοδα του Ιράκ από τις εξαγωγές πετρελαίου.
Όμως, σε τελική ανάλυση, οι πολιτικές εκτιμήσεις του προέδρου Μπάιντεν κατά τη διάρκεια της χρονιάς των εκλογών θα είναι οι καθοριστικές. Και αυτό θα εξαρτηθεί από τη βαθμονόμηση των αντιστασιακών ομάδων της Δυτικής Ασίας και την ικανότητά τους να "σαρώνουν" τις ΗΠΑ σε πολλαπλά μέτωπα μέχρι να υποκύψουν. Είναι αυτός ο παράγοντας "γνωστός άγνωστος" που εξηγεί τη συνάντηση του μορφώματος της Αστάνα της Ρωσίας, του Ιράν και της Τουρκίας στις 24-25 Ιανουαρίου στο Καζακστάν. Οι τρεις χώρες προετοιμάζονται για το τελικό παιχνίδι στη Συρία. Καθόλου τυχαία, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την περασμένη Παρασκευή, ο Μπάιντεν είπε για άλλη μια φορά στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου "να μειώσει την ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα, τονίζοντας πως δεν είναι μέσα σε ένα χρόνο πολέμου", ανέφερε ο Barak Ravid του Axios.
Η κοινή δήλωσή τους μετά τη συνάντηση του σχήματος της Αστάνα στο Καζακστάν είναι ένα αξιοσημείωτο έγγραφο που βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στον τερματισμό της αμερικανικής κατοχής της Συρίας. Προτρέπει έμμεσα την Ουάσινγκτον να εγκαταλείψει την υποστήριξή της προς τις τρομοκρατικές ομάδες και τις θυγατρικές τους που "δρουν με διαφορετικά ονόματα σε διάφορα μέρη της Συρίας", στο πλαίσιο των προσπαθειών να δημιουργηθούν νέες πραγματικότητες στο έδαφος, συμπεριλαμβανομένων παράνομων πρωτοβουλιών αυτοκυβέρνησης με το πρόσχημα της "καταπολέμησης της τρομοκρατίας". Απαιτεί τον τερματισμό της παράνομης κατάσχεσης και μεταφοράς από τις ΗΠΑ πετρελαϊκών πόρων "που θα έπρεπε να ανήκουν στη Συρία", των μονομερών αμερικανικών κυρώσεων κ.ο.κ.
Ταυτόχρονα, σε συνάντηση στη Μόσχα την Τετάρτη μεταξύ του γραμματέα του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Νικολάι Πατρούσεφ και του Αλί-Ακμπάρ Αχμαντιάν, γραμματέα του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν, ο τελευταίος φέρεται να τόνισε ότι η συνεργασία Ιράν-Ρωσίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας "πρέπει να συνεχιστεί, ιδίως στη Συρία". Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αναμένεται να φιλοξενήσει τριμερή σύνοδο κορυφής με τους ομολόγους του της Τουρκίας και του Ιράν για να εδραιωθεί μια συντονισμένη προσέγγιση.
Ο άξονας της αντίστασης: αποτροπή σημαίνει σταθερότητα
Η υπομονή του Ιράν έχει εξαντληθεί όσον αφορά την στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη Συρία και το Ιράκ μετά την αναβίωση του ISIS με αμερικανική υποστήριξη. Είναι ενδιαφέρον ότι το Ισραήλ δεν τηρεί πλέον τον μηχανισμό "αποκλιμάκωσης" με τη Ρωσία στη Συρία. Είναι σαφές πως υπάρχει στενή αμερικανοϊσραηλινή συνεργασία στη Συρία και το Ιράκ σε επίπεδο πληροφοριών και επιχειρήσεων, η οποία αντιβαίνει στα ρωσικά και ιρανικά συμφέροντα. Περιττό να πούμε ότι εδώ πρέπει να συνυπολογιστεί και το σκηνικό της επικείμενης αναβάθμισης της στρατηγικής εταιρικής σχέσης Ρωσίας-Ιράν.
Οι εξελίξεις αυτές αποτελούν μια vintage απεικόνιση της αμυντικής αποτροπής. Ο Άξονας της Αντίστασης αποδεικνύεται το κύριο εργαλείο ειρήνης για τα ζητήματα ασφάλειας που εμπλέκουν τις ΗΠΑ και το Ιράν. Είναι σαφές πως δεν υπάρχει καμία μέθοδος ή καμία λογική ελπίδα σύγκλισης σε αυτή τη διαδικασία, αλλά, ευτυχώς, η εμφάνιση του χάους στη Δυτική Ασία είναι απατηλή.
Πέρα από τους περισπασμούς της κομματικής αντιπαράθεσης και των διπλωματικών τελετουργιών, μπορεί κανείς να εντοπίσει τα περιγράμματα μιας πρακτικής λύσης στο συριακό αδιέξοδο που θα αντιμετωπίζει τα εγγενή συμφέροντα ασφαλείας των ΗΠΑ και του Ιράν, τα οποία είναι ενσωματωμένα σε έναν εξωτερικό δακτύλιο συμφωνίας ΗΠΑ-Κίνας για την κατάσταση στη Δυτική Ασία.
Η Ρωσία μπορεί να φαίνεται προς το παρόν μια εξαίρεση, αλλά υπάρχει κάτι για όλους, καθώς η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων ανοίγει τον δρόμο για μια συριακή διευθέτηση, η οποία παραμένει κορυφαία προτεραιότητα για τη Μόσχα και για τον Πούτιν προσωπικά.