 |
| pixabay / Ralphs_Fotos |
Το καταδικαστικό Ψήφισμα της Ευρωβουλής «για το κράτος δικαίου και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα» αναμφισβήτητα αποτελεί κόλαφο για την κυβέρνηση της ΝΔ. Πλην όμως το ιερατείο των Βρυξελλών, αξιοποιώντας τις τεράστιες πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τα ζητήματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου στην Ελλάδα, αποκτά πλέον ένα ισχυρό άλλοθι προκειμένου να κουνά πάνω από την ελληνική οικονομία τη δαμόκλειο σπάθη της αναστολής εκταμίευσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ - Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com
Αυτό γίνεται σαφές ευθύς εξ αρχής από το ίδιο το κείμενο του ενδεκασέλιδου Ψηφίσματος, το οποίο διασυνδέει άμεσα την παραβίαση του κράτους δικαίου στη χώρα με τη διακοπή χρηματοδότησης της Ελλάδας από τα ευρωπαϊκά κονδύλια κάνοντας άμεση αναφορά τόσο στον Προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και σε όλα τα Ευρωπαϊκά Ταμεία που χρηματοδοτούν την Πατρίδα μας. Πολύ δε περισσότερο καθώς το Ψήφισμα αναφέρεται επιπλέον όχι μόνο στη διαφθορά που επικρατεί στη χώρα (Παράγραφοι Θ, Ι, ΙΑ και 13 του Ψηφίσματος) αλλά και σε ολιγάρχες (Παράγραφος 6).
Στη συνέχεια το Ψήφισμα αφού επισημαίνει «ότι η συμμόρφωση ενός κράτους μέλους με τις αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση όλων των δικαιωμάτων που απορρέουν από την εφαρμογή των Συνθηκών στο εν λόγω κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε ενωσιακή χρηματοδότηση» (Παράγραφος Β) στη συνέχεια «εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για τις πολύ σοβαρές απειλές κατά της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ελλάδα» (Παράγραφος 1).
Και το κερασάκι στην τούρτα η ακροτελεύτια παράγραφος του Ψηφίσματος που «καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει πλήρως τα εργαλεία που διαθέτει για να αντιμετωπίσει τις παραβιάσεις των αξιών που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ στην Ελλάδα· ζητεί, ειδικότερα, κατά την εκτέλεση των σχετικών κονδυλίων της ΕΕ, να αξιολογείται η συμμόρφωση με τον Χάρτη, όπως ορίζει ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων· ζητεί από την Επιτροπή, στο πλαίσιο του κανονισμού για την αιρεσιμότητα όσον αφορά το κράτος δικαίου, να αξιολογήσει τις συνέπειες της μη εφαρμογής των σχετικών αποφάσεων των ευρωπαϊκών δικαστηρίων» (Παράγραφος 27).
Από την πλευρά μας αρκετά έγκαιρα και συγκεκριμένα από τις 28 Ιανουαρίου 2023 σε άρθρο μας με τον τίτλο «Και αναστολή εκταμίευσης ευρωπαϊκών κονδυλίων λόγω υποκλοπών» (www.notismarias.gr 28/1/2023) είχαμε επισημάνει τον σχετικό κίνδυνο.
Ειδικότερα τονίζαμε στο άρθρο μας αυτό ότι: «Με τις υποκλοπές να βρίσκονται στο κέντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης εντός και εκτός Βουλής το ζήτημα της λειτουργίας του κράτους δικαίου στην Ελλάδα τέθηκε επί τάπητος. Πλην όμως οι μετέχοντες της σχετικής πολιτικής αντιπαράθεσης άφησαν εκτός σκηνής μια σοβαρή πτυχή του ζητήματος. Και αυτή δεν είναι άλλη από τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν οι καταγγελίες περί παραβίασης του κράτους δικαίου λόγω των υποκλοπών στην διαδικασία εκταμίευσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων εκ μέρους της Αθήνας, όπως τονίσαμε την Πέμπτη 26/1/2023 σε συνέντευξή μας στο Κανάλι 1-Δημοτική Ραδιοφωνία Πειραιά».
Και συνεχίζαμε: «Ως γνωστόν ο Κανονισμός 2020/2092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης καθορίζει στο άρθρο 4 παρ.1 ότι λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα όταν διαπιστώνεται, ότι παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου σε ένα κράτος μέλος επηρεάζουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης κατά τρόπο επαρκώς άμεσο. Στα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνονται και η αναστολή εκταμίευσης των διαφόρων ευρωπαϊκών κονδυλίων, η μείωση της προχρηματοδότησης, η αναστολή της έγκρισης ενός ή περισσοτέρων ευρωπαϊκών προγραμμάτων κλπ».
Και αφού αναφερόμασταν επίσης στο Ταμείο Ανάκαμψης τονίζαμε: «Επομένως οι εκταμιεύσεις τόσο των επιχορηγήσεων όσο και των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης τελούν υπό τον όρο σεβασμού του κράτους δικαίου από τους δικαιούχους του Ταμείου, δηλαδή από τα κράτη μέλη. Σε εκτέλεση του παραπάνω Κανονισμού περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος ήδη με απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ η οποία δημοσιεύθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022 επιβλήθηκε στην Ουγγαρία λόγω μη σεβασμού του κράτους δικαίου αναστολή της εκταμίευσης του 55% των κοινοτικών κονδυλίων που δικαιούται από τρία Ταμεία της ΕΕ (https://eur-lex.europa.eu 20/12/2022) συνολικού ύψους 6,3 δις ευρώ (https://eulawlive.com 20/12/2022). Καθόλου τυχαίο βέβαια καθώς ήδη η PEGA, δηλαδή η Εξεταστική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διερεύνηση της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης στο από 4/1/2023 σχετικό Σχέδιο Σύστασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή (Έγγραφο B9-0000/2023) που συνέταξε η εισηγήτρια Sophie in ‘t Veld και το οποίο συζητήθηκε στις 24/1/2023 και αναμένεται να ψηφιστεί από την PEGA στα τέλη Απριλίου (www.euractiv.com 24/1/2023) διασυνδέει το ζήτημα των υποκλοπών με την κρίση του κράτους δικαίου (σελ.25) ζητώντας ουσιαστικά την ενεργοποίηση του παραπάνω καθεστώτος αιρεσιμότητας του προϋπολογισμού για το κράτος δικαίου, ιδίως με την εξέταση των επιπτώσεων της χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού στη λογοδοσία για τις δημόσιες δαπάνες (σελ. 26)».
Και καταλήγαμε με νόημα: «Αυτό σημαίνει σε απλά ελληνικά την αναστολή εκταμίευσης ευρωπαϊκών κονδυλίων για όσες χώρες δεν σέβονται το κράτος δικαίου. Το θέμα αφορά και την Αθήνα μιας και η εισηγήτρια του παραπάνω Σχεδίου Σύστασης της PEGA καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα έχουν σημειωθεί παραβάσεις και κακοδιοίκηση κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης (σελ. 13) καλώντας την Ελλάδα πέραν των άλλων να αντιστρέψει τη νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού».
Η συνέχεια επί της οθόνης από Κομισιόν και Ελεγκτικό Συνέδριο που μετά το καταδικαστικό Ψήφισμα της Ευρωβουλής για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα δεν πρόκειται να χάσουν την ευκαιρία να θέσουν στο στόχαστρο όλες τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις των μεγάλων έργων που εκτελούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και από τα άλλα ευρωπαϊκά Ταμεία στη χώρα.
Πάντως «η σιωπή των αμνών» που επικράτησε σε σχέση με το ζήτημα αυτό κατά τη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης του Νίκου Ανδρουλάκη προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη την Παρασκευή 9/2/2024 είναι ενδεικτική της ανησυχίας που επικρατεί πλέον στους διάφορους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους της χώρας για τον ενδεχόμενο κίνδυνο διακοπής της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ ύψους άνω των 70 δις ευρώ.
Ιδίως σε μια φάση που ο προϋπολογισμός της ίδιας της ΕΕ αντιμετωπίζει στενότητα κονδυλίων και οι Βρυξέλλες ψάχνουν ευκαιρία να κόψουν τις διάφορες χρηματοδοτήσεις.
Στη συνέχεια το Ψήφισμα αφού επισημαίνει «ότι η συμμόρφωση ενός κράτους μέλους με τις αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση όλων των δικαιωμάτων που απορρέουν από την εφαρμογή των Συνθηκών στο εν λόγω κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε ενωσιακή χρηματοδότηση» (Παράγραφος Β) στη συνέχεια «εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για τις πολύ σοβαρές απειλές κατά της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ελλάδα» (Παράγραφος 1).
Και το κερασάκι στην τούρτα η ακροτελεύτια παράγραφος του Ψηφίσματος που «καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει πλήρως τα εργαλεία που διαθέτει για να αντιμετωπίσει τις παραβιάσεις των αξιών που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ στην Ελλάδα· ζητεί, ειδικότερα, κατά την εκτέλεση των σχετικών κονδυλίων της ΕΕ, να αξιολογείται η συμμόρφωση με τον Χάρτη, όπως ορίζει ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων· ζητεί από την Επιτροπή, στο πλαίσιο του κανονισμού για την αιρεσιμότητα όσον αφορά το κράτος δικαίου, να αξιολογήσει τις συνέπειες της μη εφαρμογής των σχετικών αποφάσεων των ευρωπαϊκών δικαστηρίων» (Παράγραφος 27).
Από την πλευρά μας αρκετά έγκαιρα και συγκεκριμένα από τις 28 Ιανουαρίου 2023 σε άρθρο μας με τον τίτλο «Και αναστολή εκταμίευσης ευρωπαϊκών κονδυλίων λόγω υποκλοπών» (www.notismarias.gr 28/1/2023) είχαμε επισημάνει τον σχετικό κίνδυνο.
Ειδικότερα τονίζαμε στο άρθρο μας αυτό ότι: «Με τις υποκλοπές να βρίσκονται στο κέντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης εντός και εκτός Βουλής το ζήτημα της λειτουργίας του κράτους δικαίου στην Ελλάδα τέθηκε επί τάπητος. Πλην όμως οι μετέχοντες της σχετικής πολιτικής αντιπαράθεσης άφησαν εκτός σκηνής μια σοβαρή πτυχή του ζητήματος. Και αυτή δεν είναι άλλη από τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν οι καταγγελίες περί παραβίασης του κράτους δικαίου λόγω των υποκλοπών στην διαδικασία εκταμίευσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων εκ μέρους της Αθήνας, όπως τονίσαμε την Πέμπτη 26/1/2023 σε συνέντευξή μας στο Κανάλι 1-Δημοτική Ραδιοφωνία Πειραιά».
Και συνεχίζαμε: «Ως γνωστόν ο Κανονισμός 2020/2092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης καθορίζει στο άρθρο 4 παρ.1 ότι λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα όταν διαπιστώνεται, ότι παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου σε ένα κράτος μέλος επηρεάζουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης κατά τρόπο επαρκώς άμεσο. Στα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνονται και η αναστολή εκταμίευσης των διαφόρων ευρωπαϊκών κονδυλίων, η μείωση της προχρηματοδότησης, η αναστολή της έγκρισης ενός ή περισσοτέρων ευρωπαϊκών προγραμμάτων κλπ».
Και αφού αναφερόμασταν επίσης στο Ταμείο Ανάκαμψης τονίζαμε: «Επομένως οι εκταμιεύσεις τόσο των επιχορηγήσεων όσο και των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης τελούν υπό τον όρο σεβασμού του κράτους δικαίου από τους δικαιούχους του Ταμείου, δηλαδή από τα κράτη μέλη. Σε εκτέλεση του παραπάνω Κανονισμού περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος ήδη με απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ η οποία δημοσιεύθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022 επιβλήθηκε στην Ουγγαρία λόγω μη σεβασμού του κράτους δικαίου αναστολή της εκταμίευσης του 55% των κοινοτικών κονδυλίων που δικαιούται από τρία Ταμεία της ΕΕ (https://eur-lex.europa.eu 20/12/2022) συνολικού ύψους 6,3 δις ευρώ (https://eulawlive.com 20/12/2022). Καθόλου τυχαίο βέβαια καθώς ήδη η PEGA, δηλαδή η Εξεταστική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διερεύνηση της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης στο από 4/1/2023 σχετικό Σχέδιο Σύστασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή (Έγγραφο B9-0000/2023) που συνέταξε η εισηγήτρια Sophie in ‘t Veld και το οποίο συζητήθηκε στις 24/1/2023 και αναμένεται να ψηφιστεί από την PEGA στα τέλη Απριλίου (www.euractiv.com 24/1/2023) διασυνδέει το ζήτημα των υποκλοπών με την κρίση του κράτους δικαίου (σελ.25) ζητώντας ουσιαστικά την ενεργοποίηση του παραπάνω καθεστώτος αιρεσιμότητας του προϋπολογισμού για το κράτος δικαίου, ιδίως με την εξέταση των επιπτώσεων της χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού στη λογοδοσία για τις δημόσιες δαπάνες (σελ. 26)».
Και καταλήγαμε με νόημα: «Αυτό σημαίνει σε απλά ελληνικά την αναστολή εκταμίευσης ευρωπαϊκών κονδυλίων για όσες χώρες δεν σέβονται το κράτος δικαίου. Το θέμα αφορά και την Αθήνα μιας και η εισηγήτρια του παραπάνω Σχεδίου Σύστασης της PEGA καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα έχουν σημειωθεί παραβάσεις και κακοδιοίκηση κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης (σελ. 13) καλώντας την Ελλάδα πέραν των άλλων να αντιστρέψει τη νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού».
Η συνέχεια επί της οθόνης από Κομισιόν και Ελεγκτικό Συνέδριο που μετά το καταδικαστικό Ψήφισμα της Ευρωβουλής για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα δεν πρόκειται να χάσουν την ευκαιρία να θέσουν στο στόχαστρο όλες τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις των μεγάλων έργων που εκτελούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και από τα άλλα ευρωπαϊκά Ταμεία στη χώρα.
Πάντως «η σιωπή των αμνών» που επικράτησε σε σχέση με το ζήτημα αυτό κατά τη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης του Νίκου Ανδρουλάκη προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη την Παρασκευή 9/2/2024 είναι ενδεικτική της ανησυχίας που επικρατεί πλέον στους διάφορους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους της χώρας για τον ενδεχόμενο κίνδυνο διακοπής της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ ύψους άνω των 70 δις ευρώ.
Ιδίως σε μια φάση που ο προϋπολογισμός της ίδιας της ΕΕ αντιμετωπίζει στενότητα κονδυλίων και οι Βρυξέλλες ψάχνουν ευκαιρία να κόψουν τις διάφορες χρηματοδοτήσεις.