 |
| Wikipedia |
Τα σύνορα μήκους 14 χιλιομέτρων που χωρίζουν τη Γάζα από την Αίγυπτο χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια από τους μαχητές του θύλακα για τη λαθραία διακίνηση όπλων, τεχνολογίας, χρημάτων και προσωπικού. Για να σταματήσει αυτό να συμβαίνει, το Ισραήλ εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο να το καταλάβει εκ νέου.
Elizabeth Blade - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Έχουν περάσει περισσότερες από εκατό ημέρες από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε την επιχείρηση "Σιδερένια Σπαθιά" στη Γάζα μετά την αιματηρή επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, όταν περισσότεροι από 1.200 Ισραηλινοί δολοφονήθηκαν βάναυσα από μαχητές της Χαμάς.
Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υποσχέθηκε να τιμωρήσει τους υπεύθυνους για τη σφαγή, η οποία άφησε επίσης περισσότερους από 5.000 τραυματίες. Υποσχέθηκε επίσης να εξαλείψει την ισλαμική ομάδα που ελέγχει τη Γάζα και να αποστρατιωτικοποιήσει το θύλακα που αποτελεί απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ. Αλλά περισσότερο από τρεις μήνες μετά, οι αξιωματούχοι στη Δυτική Ιερουσαλήμ φαίνεται να εξακολουθούν να ξύνουν το κεφάλι τους για το πώς θα επιτύχουν αυτούς τους στόχους.
Η κύρια πρόκληση είναι η συνεχής ροή όπλων, τεχνολογίας και χρημάτων προς τη Γάζα, από την οποία οι μαχητές της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ συνεχίζουν να εκτοξεύουν ρουκέτες. Και το Ισραήλ πιστεύει ότι αυτά προέρχονται από τη χερσόνησο του Σινά, τα οποία περνούν λαθραία από τα σύνορα μέσω της λεγόμενης οδού Φιλαδέλφειας.
Ο όρος προέκυψε το 1982 μετά τη συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου και την επακόλουθη οριοθέτηση των συνόρων. Σύμφωνα με τη συμφωνία αυτή, και οι δύο πλευρές ανέπτυξαν στρατεύματα στις αντίστοιχες πλευρές τους κατά μήκος της γραμμής των 14 χιλιομέτρων, μια κίνηση που υποσχόταν σταθερότητα και ασφάλεια. Αλλά αρκετά χρόνια αργότερα, το 1987, κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα, οι Παλαιστίνιοι άρχισαν να σκάβουν σήραγγες κάτω από τον άξονα, μέσω των οποίων διακινούσαν λαθραία αγαθά και όπλα, καθώς και μαχητές και χρήματα.
Μέχρι το 2005, όταν το Ισραήλ εκκένωσε τους 17 οικισμούς του από τη Γάζα και παρέδωσε τον έλεγχο του άξονα στην Παλαιστινιακή Αρχή, η ισλαμική ομάδα διέθετε ήδη εκατοντάδες τέτοιες σήραγγες, και ο αριθμός τους συνέχισε να αυξάνεται - ειδικά αφότου η Χαμάς κατέλαβε την εξουσία στον θύλακα το 2007.
"Αρχικά, η Αίγυπτος δεν κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να σταματήσει αυτό το λαθρεμπόριο, απλώς και μόνο επειδή απέφερε πολλά οικονομικά οφέλη και στις δύο πλευρές", δήλωσε ο Δρ Ely Karmon, ανώτερος ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο Αντιτρομοκρατίας.
"Ήταν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που η Χαμάς ενίσχυσε το οπλοστάσιο της, εισάγοντας λαθραία όπλα, χρήματα και τεχνολογίες. Ήταν επίσης τότε, όταν Ιρανοί και Χεζμπολάχ εμπειρογνώμονες και τεχνικοί έφτασαν στη Γάζα και δίδαξαν στους μηχανικούς της Χαμάς πώς να αναπτύξουν τη δική τους βιομηχανία", πρόσθεσε.
Στη συνέχεια, το 2011, ήρθε η Αραβική Άνοιξη. Ο μακροχρόνιος κυβερνήτης της Αιγύπτου, Χόσνι Μουμπάρακ, καθαιρέθηκε και τα ριζοσπαστικά στοιχεία στο Σινά άρχισαν να σηκώνουν κεφάλι. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις έγιναν τακτικό φαινόμενο, ιδίως μετά το 2014, όταν το ΙΚ (Ισλαμικό Κράτος/IS) ανέλαβε τον έλεγχο των περισσότερων τζιχαντιστικών ομάδων στη χερσόνησο, ιδρύοντας το λεγόμενο Wilayat Sinai.
"Οι ομάδες αυτές ήταν εναντίον της νεοσύστατης κυβέρνησης του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Α-Σίσι. Στοχοποιούσαν τον στρατό και σκότωναν πολίτες σε όλη τη χώρα, οπότε το Κάιρο συνειδητοποίησε πως υπήρχε συνεργασία μεταξύ της Χαμάς και αυτών των τρομοκρατών και αποφάσισε να σπάσει αυτή τη σύνδεση", δήλωσε ο Karmon.
Με την πάροδο των ετών, το Κάιρο κατέβαλε πολλαπλές προσπάθειες για την καταπολέμηση της απειλής που προερχόταν από το Σινά. Ενίσχυσε την στρατιωτική του παρουσία στη χερσόνησο, ξεκίνησε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις και πλημμύρισε εκατοντάδες σήραγγες που συνέδεαν τη Γάζα με την Αίγυπτο. Αλλά οι ειδικοί στο Ισραήλ πιστεύουν ότι δεν εξαλείφθηκαν όλα τα παραθυράκια. Ακόμη περισσότερο, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για τη λαθραία μεταφορά μαχητών, όπλων και ενδεχομένως ισραηλινών ομήρων.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τις τελευταίες εβδομάδες, αρκετοί ισραηλινοί πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του Νετανιάχου, δήλωσαν ότι η οδός Φιλαδέλφειας πρέπει να ανακαταληφθεί, με το Ισραήλ να εγκαθιδρύσει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής.
Ο Karmon υποστηρίζει ότι το Ισραήλ δεν έχει καμία πρόθεση να καταλάβει την περιοχή. Αντιθέτως, η ιδέα είναι ότι η χώρα του θα ενισχύσει απλώς τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή για να διατηρήσει την ασφάλεια.
"Η ανακατάληψη της περιοχής θα ήταν πολύ δύσκολο να εκτελεστεί, απλώς και μόνο επειδή έχουμε ειρηνευτική συμφωνία με την Αίγυπτο. Φυσικά, υπάρχουν φωνές της δεξιάς που ζητούν την κατάληψη της Γάζας ή την οικοδόμηση οικισμών εκεί, αλλά ο Νετανιάχου κατανοεί τη σημασία αυτών των στρατηγικών σχέσεων με το Κάιρο και δεν θα βλάψει αυτούς τους δεσμούς", υποστήριξε ο ειδικός.
Ωστόσο, στην Αίγυπτο ορισμένοι εξακολουθούν να ανησυχούν. Ο Hany Soliman, εκτελεστικός διευθυντής του Αραβικού Κέντρου Έρευνας και Μελετών (ACRS) στο Κάιρο, λέει ότι τα λόγια του Νετανιάχου υποστηρίζονται από πράξεις.
Αυτές περιλαμβάνουν διαπραγματεύσεις με τους Αμερικανούς για την κατασκευή ενός υπόγειου τείχους στην αιγυπτιακή πλευρά. Το έργο, το οποίο υπόσχεται να έχει βάθος 1 χιλιομέτρου και μήκος 13 χιλιομέτρων, θα είναι εξοπλισμένο με αισθητήρες και άλλη τεχνολογία, επιτρέποντας τον εντοπισμό της εκσκαφής και ως εκ τούτου αποτρέποντας τους ριζοσπάστες από το να δοκιμάσουν την τύχη τους.
Το έργο πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από τις ΗΠΑ. Αλλά η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο εγχείρημα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη βούληση των Αιγυπτίων, λέει ο Soliman, και ίσως δεν θέλουν να βιαστούν.
"Πρώτον, σε πολιτικό επίπεδο και σε επίπεδο ασφάλειας, η Αίγυπτος δε θα υπογράψει ένα τέτοιο πρωτόκολλο, ειδικά σε μια εποχή που δεν υπάρχει σαφήνεια σχετικά με τις ισραηλινές προθέσεις και που υπάρχουν ανησυχίες για τις ισραηλινές προσπάθειες να περάσουν και να επιβάλουν το σχέδιο εκτοπισμού τους", είπε.
Και, δεύτερον, ας μην ξεχνάμε την Παλαιστινιακή Αρχή. Έχει πλήρη δικαιώματα να αντιταχθεί σε αυτό το έργο. Μπορεί να ισχυριστεί ότι η κατάληψη του άξονα Φιλαδέλφειας δεν συνάδει με τις συμφωνίες του Όσλο και ότι παραβιάζει την κυριαρχία τους".
Και υπάρχει επίσης η κοινή γνώμη. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση που διεξήχθη σε 16 αραβικά κράτη από το Αραβικό Κέντρο Έρευνας και Πολιτικών Μελετών έδειξε ότι το 92% των ερωτηθέντων αισθάνεται αλληλεγγύη με τους Παλαιστίνιους. Από τους ερωτηθέντες, το 89% αρνήθηκε να εξομαλύνει η χώρα τους τις σχέσεις με το Ισραήλ, ενώ το 36% δήλωσε ότι οι κυβερνήσεις τους θα πρέπει να αυστηροποιήσουν τις σχέσεις τους με τους αξιωματούχους στην Ιερουσαλήμ. Αυτό μπορεί να σημαίνει πως η στενότερη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μεταξύ του Ισραήλ και της Αιγύπτου στον άξονα Φιλαδέλφειας είναι μια αποστολή πολύ δύσκολη για να υλοποιηθεί.
Δε σημαίνει, ωστόσο, ότι το Ισραήλ δε θα προσπαθήσει. Στα τέλη Οκτωβρίου, οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) συνέλαβαν μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών που φέρεται να διακινήθηκαν λαθραία από τη Συρία στο Σινά και από εκεί στη Χαμάς μέσω του άξονα Φιλαδέλφειας. Πολλά από αυτά τα όπλα χρησιμοποιήθηκαν από τους μαχητές της Χαμάς κατά τη διάρκεια της φονικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου και ο φόβος στη Δυτική Ιερουσαλήμ είναι πως η ισλαμική ομάδα δεν θα εξαλειφθεί μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα των περιβόητων συνόρων.
Όμως ο Σολιμάν προειδοποιεί ότι η εγκαθίδρυση ισραηλινής παρουσίας στη γραμμή θα οδηγήσει σε ολέθριες συνέπειες.
"Θα ερμηνευθεί ως κατάφωρη επίθεση στην ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών. Θα διακινδυνεύσει να καταστήσει την Αίγυπτο συμβαλλόμενο μέρος σε μια διαμάχη για τα σύνορα και θα καταστρέψει τις συμφωνίες μεταξύ Καΐρου και Παλαιστινιακής Οργάνωσης για την Απελευθέρωση - κάτι που τελικά θα υπονομεύσει την ειρήνη [στην περιοχή - σ.σ.]".
Το πρόβλημα είναι ότι η ζημία μπορεί να μην περιορίζεται στη διπλωματία, υποστηρίζει ο Soliman. Ο πόλεμος στη Γάζα έχει εκτοπίσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιους από τα σπίτια τους, οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στα νότια του θύλακα στη Ράφα, στα σύνορα με την Αίγυπτο. Μια αυξημένη ισραηλινή παρουσία εκεί θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω φόβο και πανικό σε αυτές τις μάζες, κάτι που θα μπορούσε να τις ωθήσει να παραβιάσουν τα σύνορα με τη βία και να πλημμυρίσουν την Αίγυπτο.
Ο πρόεδρος Σίσι έχει ήδη χαρακτηρίσει ένα τέτοιο σενάριο ως "κόκκινη γραμμή" για την Αίγυπτο. Ανέφερε επίσης ότι η χώρα του δεν θα δίσταζε να χρησιμοποιήσει βία για να το αποτρέψει.
"Σε μια τέτοια περίπτωση, η Αίγυπτος μπορεί να χρειαστεί να αναλάβει στρατιωτική δράση και να αυξήσει τις δυνάμεις της για την ασφάλεια των συνόρων. Αυτό θα οδηγούσε τη σύγκρουση σε μια πολύ επικίνδυνη και ευαίσθητη φάση και θα αύξανε τις πιθανότητες σύγκρουσης και αντιπαράθεσης", προειδοποίησε ο Σολιμάν.
Στο Ισραήλ, ο Karmon τείνει να συμφωνεί με αυτή την εκτίμηση. Κατανοεί την πολυπλοκότητα του ζητήματος, αλλά παραμένει αισιόδοξος. "Αυτή τη στιγμή υπάρχουν διαπραγματεύσεις [μεταξύ Ισραήλ, Αιγύπτου και ΗΠΑ] που αποσκοπούν στην εξεύρεση της σωστής φόρμουλας και στη διασφάλιση της αποκατάστασης της σταθερότητας", λέει.
* Elizabeth Blade, ανταποκρίτρια του RT στη Μέση Ανατολή