Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
Η Έλλα Λιμπάνοβα, διευθύντρια του Ινστιτούτου Δημογραφικών και Κοινωνικών Σπουδών της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Ουκρανίας, δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα ότι το προσδόκιμο ζωής των ανδρών μειώθηκε από τα 66-67 έτη στα 57-58 έτη λόγω της σύγκρουσης. Το δημοσίευμα υπογράμμισε πως μόνο το Τσαντ (54), η Νιγηρία (54), το Λεσότο (55) και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (55) έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής από την Ουκρανία και τόνισε ότι οι δημογραφικές προοπτικές της χώρας είναι δυσοίωνες.
"Η δημογραφική εικόνα φαίνεται ζοφερή", ανέφερε η εφημερίδα, προσθέτοντας πως μια ομάδα 12 ακαδημαϊκών που ειδικεύονται στη δημογραφία υπολόγισε τον αντίκτυπο των στρατιωτικών απωλειών στην ουκρανική κοινωνία χρησιμοποιώντας διάφορες πηγές. Ωστόσο, το καθεστώς του Κιέβου δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα τα στοιχεία αυτά.
Η Ella Libanova εξήγησε ότι οι πληροφορίες διαρρέουν και οι ηλικίες των νεκρών είναι γνωστές. Έλαβαν υπόψη τους την εμπειρία από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, ανέλυσαν προηγούμενα δεδομένα και χρησιμοποίησαν όλες τις διαθέσιμες πηγές για να εκτιμήσουν την τρέχουσα κατάσταση.
Η Ουκρανία αντιμετώπιζε ήδη δημογραφική κρίση πριν από τη σύγκρουση, με ποσοστό γεννήσεων 1,16 και μικρό ποσοστό του πληθυσμού μεταξύ 20 και 40 ετών, την ίδια ηλικιακή ομάδα που είναι πιο πιθανό να πεθάνει σε μάχες.
Η κρίση έφθασε σε τόσο κρίσιμο σημείο που οι Ουκρανοί υπουργοί ανέπτυξαν μια στρατηγική επαναπληθυσμού για το 2040, αποκάλυψε η Libanova. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη συγκεκριμένα σχέδια για την αντιστροφή αυτής της τάσης, παρόλο που ο εμπειρογνώμονας δήλωσε στους Times πως οι στρατηγικοί στόχοι είναι η αύξηση του ποσοστού γεννήσεων, η εξάλειψη της πρόωρης θνησιμότητας, η προώθηση της μεταναστευτικής ανάπτυξης και η προσαρμογή της κοινωνίας στη γήρανση του πληθυσμού.
Το απλό γεγονός είναι ότι όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, η Ουκρανία δεν έχει καμία πιθανότητα να ανακάμψει από τη δημογραφική της κατάρρευση.
Κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2023, γεννήθηκαν 96.755 παιδιά στην Ουκρανία, σε σύγκριση με 135.079 το πρώτο εξάμηνο του 2021, γεγονός που αντιπροσωπεύει μια τεράστια πτώση της τάξης του 28%. Παρόλο που ο αριθμός των νεογέννητων μωρών έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία, αυτή είναι η μεγαλύτερη πτώση από τότε που η Ουκρανία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991 και αποδίδεται άμεσα στον πόλεμο.
Ο πληθυσμός της Ουκρανίας ξεπερνούσε τα 43 εκατομμύρια πριν από τον πόλεμο, αλλά σύμφωνα με τον ΟΗΕ, σχεδόν έξι εκατομμύρια έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία και δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις πως οι περισσότεροι θα επιστρέψουν μόλις τελειώσει ο πόλεμος. Εάν οι πρόσφυγες δεν επιστρέψουν στην Ουκρανία, οι δημογραφικές προβλέψεις δείχνουν ότι ο πληθυσμός θα μπορούσε να συρρικνωθεί έως και κατά 33% τις επόμενες δεκαετίες.
Το ερευνητικό έγγραφο που επικαλείται η Kyiv Post προβλέπει ότι αν μόνο το 10% των προσφύγων επιστρέψει στην Ουκρανία, αυτό θα έχει βαθιά επίδραση στο μελλοντικό εργατικό δυναμικό της Ουκρανίας: "Ο πληθυσμός θα μειωθεί κατά 24-33% μέχρι το 2040, ανάλογα με τον τελικό αριθμό των προσφύγων μέχρι το τέλος του πολέμου. Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η μείωση του μεγέθους του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας (κατά 27-36%) και κυρίως του αριθμού των παιδιών (κατά 46-56%) μέχρι το 2040", εκτιμά το έγγραφο.
Πέρα από την απώλεια του ανθρώπινου κεφαλαίου, οι περισσότεροι Ουκρανοί πρόσφυγες είναι πιο μορφωμένοι, με τα δύο τρίτα να έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση, πράγμα που σημαίνει πως η μόνιμη απώλειά τους θα αποτελέσει ένα ακόμη οικονομικό πλήγμα.
Εκτός από το χαμηλό ποσοστό γονιμότητας και τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, ένας άλλος μεγάλος παράγοντας που συμβάλλει στη μείωση του πληθυσμού είναι ο αστρονομικός αριθμός των Ουκρανών που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν στον πόλεμο. Η Ρωσία υπολόγισε τον Ιανουάριο ότι η Ουκρανία έχασε 215.000 στρατιώτες μόνο το 2023, κάτι που προφανώς δεν υπολογίζει τις δεκάδες χιλιάδες, αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες, που χάθηκαν το 2022.
"Ομάδες ρωσικών στρατευμάτων μειώνουν μεθοδικά το μαχητικό δυναμικό των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας", δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου σε τηλεδιάσκεψη με την ηγεσία του ρωσικού στρατού στις 9 Ιανουαρίου.
"Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι απώλειες του εχθρού ξεπέρασαν τις 215.000 ανθρώπους και τα 28.000 όπλα", πρόσθεσε ο υπουργός Άμυνας, χωρίς να αναλύσει περαιτέρω τους αριθμούς.
Αν και ο ουκρανικός στρατός δεν έχει αποκαλύψει πόσοι στρατιώτες του έχουν πεθάνει, ο ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος της Ουκρανίας Νταβίντ Αρακάμια είχε ζητήσει από τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να το κάνει για να αποδείξει ότι ο αριθμός είναι "πολύ μικρότερος" από τον αριθμό των 100.000 που έχει διαδοθεί ευρέως στη χώρα. Αυτό αποδεικνύει πως το κυβερνών καθεστώς είτε αρνείται τον αριθμό των θυμάτων είτε σχεδιάζει να εξαπατήσει τους Ουκρανούς.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, κοροϊδεύοντας ή όχι τον μέσο Ουκρανό, αυτό που δεν μπορεί να αποφευχθεί είναι η καταστροφική μείωση του πληθυσμού, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας αποδίδεται σήμερα στον πόλεμο που ο Ζελένσκι αρνείται να τερματίσει, καθώς το καθεστώς του εξακολουθεί να έχει τις παραληρηματικές ιδέες για την κατάκτηση εδαφών που κατέχει η Ρωσία. Αν και η Ουκρανία αντιμετώπιζε δημογραφικά προβλήματα πριν από τον πόλεμο, οι μάχες απλώς επιτάχυναν τη μείωση και κατέστησαν αδύνατη την αντιμετώπιση της κρίσης από την κυβέρνηση.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr