Πυρηνική απειλή, Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος και Τουρκία: Πολιτική ισορροπίας ή παιχνίδι;

Photo: Public domain

Ο Αλεξάντερ Στουμπ, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Φινλανδίας, έχει προβεί σε αρκετές αξιοσημείωτες δηλώσεις σχετικά με το σημερινό γεωπολιτικό κλίμα. Τόνισε την κλιμάκωση των εντάσεων εν μέσω συζητήσεων για έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Στουμπ, που εκπροσωπεί το κεντροδεξιό Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού, εξέφρασε τη θετικότητα του στο ενδεχόμενο να επιτραπεί η μεταφορά και η αποθήκευση αμερικανικών πυρηνικών όπλων στο φινλανδικό έδαφος, χαρακτηρίζοντάς τα ως "εγγύηση της ειρήνης". Η στάση αυτή παρέμεινε συνεπής καθ' όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας και επαναλήφθηκε με την ανάληψη των καθηκόντων του. Ο Στουμπ υπογράμμισε την αναγκαιότητα να διαθέτει η Φινλανδία μια απτή πυρηνική αποτρεπτική δύναμη, αναφέροντας πως η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ είναι κομβικής σημασίας για την παροχή πολλαπλών επιπέδων αποτροπής, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής, των πυρομαχικών και της πυρηνικής αποτροπής από τις ΗΠΑ. Υποστήριξε περαιτέρω ότι η ευθυγράμμιση της Φινλανδίας με το ΝΑΤΟ σηματοδοτεί ένα οριστικό βήμα προς την υιοθέτηση των δυτικών αξιών, ένα συναίσθημα που επαναλαμβάνεται από την ένταξη της Τουρκίας ως ενθουσιώδη συμμετέχοντα στην αναμενόμενη τρίτη μεγάλη σύγκρουση.

Erkin Oncan - strategic-culture.su / Παρουσίαση Freepen.gr

Ωστόσο, ο ενθουσιασμός της Φινλανδίας για την ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν πέρασε απαρατήρητος από τη Ρωσία, η οποία μοιράζεται σημαντικά σύνορα με τη χώρα. Σε απάντηση στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν ανακοίνωσε σχέδια ενίσχυσης της στρατιωτικής παρουσίας κατά μήκος των δυτικών συνόρων για την αντιμετώπιση των αντιληπτών απειλών που απορρέουν από την επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ μετέφερε την αναγνώριση από τη Μόσχα της δημοκρατικής επιλογής του φινλανδικού λαού, αλλά έδειξε απαισιοδοξία όσον αφορά τις πιθανές βελτιώσεις στις ρωσο-φινλανδικές σχέσεις.

Η πιο ρητή αντίδραση στην πυρηνική πολιτική του Stubb ήρθε από την εκπρόσωπο του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Mariya Zakharova. Εξετάζοντας το θέμα κατά τη διάρκεια εβδομαδιαίας συνέντευξης Τύπου στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στο Σότσι, η Ζαχάροβα περιέγραψε την στάση της Ρωσίας σχετικά με την τοποθέτηση πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ στη Βόρεια Ευρώπη. Υποστήριξε ότι τέτοιες τοποθετήσεις θα θεωρούνταν άμεση απειλή και κατά συνέπεια θα χαρακτηρίζονταν ως νόμιμοι στόχοι σε περίπτωση άμεσης στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ. Η Ζαχάροβα υπογράμμισε ότι η Ρωσία έχει επίγνωση των επιθυμιών των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους στο θέμα αυτό.

Η κύρια πηγή ανησυχίας σχετικά με τις πυρηνικές δυνατότητες αναγνωρίζεται πλέον ευρέως ότι προέρχεται από το ενδεχόμενο ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος να είναι πυρηνικός. Όταν συζητείται η πυρηνική ισχύς, το ενδιαφέρον στρέφεται συχνά στη Ρωσία, η οποία αναγνωρίζεται ως η "μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη στον κόσμο".

Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης υπογραμμίζουν σταθερά την αντιληπτή "πυρηνική απειλή που προέρχεται από το αυταρχικό Κρεμλίνο". Ωστόσο, για να αντιμετωπιστεί πραγματικά η έννοια του "πυρηνικού κινδύνου", είναι απαραίτητο να εξεταστούν οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν μετατρέψει την Ευρώπη σε αποθήκη πυρηνικών όπλων, και όχι η Ρωσία, η οποία δε διατηρεί πυρηνικές δυνάμεις εκτός των συνόρων της, εκτός από τη γειτονική Λευκορωσία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ δεν αποκαλύπτουν ακριβή στοιχεία σχετικά με τα αποθέματα που αναπτύσσονται στην Ευρώπη. Ωστόσο, εκτιμήσεις του Κέντρου για τον Έλεγχο των Όπλων και τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων με έδρα τις ΗΠΑ το 2021 δείχνουν ότι περίπου 100 αμερικανικά πυρηνικά όπλα είναι αποθηκευμένα σε έξι βάσεις σε πέντε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ:

Τα όπλα αυτά φυλάσσονται σε ανενεργή κατάσταση σε υπόγειες κρύπτες σε εθνικές αεροπορικές βάσεις. Ειδικότερα, οι κωδικοί "επιτρεπτού συνδέσμου δράσης" (PAL) που απαιτούνται για την ενεργοποίηση αυτών των όπλων βρίσκονται υπό αμερικανικό έλεγχο. Σε περίπτωση χρήσης τους, τα όπλα θα φορτώνονταν σε πολεμικά αεροσκάφη που θα όριζε το ΝΑΤΟ.

Η κατάσταση αυτή συνδέεται στενά με τις προσπάθειες "εκσυγχρονισμού" που αναλαμβάνουν τα έθνη που χρησιμοποιούν αεροσκάφη F-35A, F-18 Super Hornet ή Eurofighter Typhoon.

Τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα σταθμεύουν στην Ευρώπη από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, με την άδεια του προέδρου Dwight D. Eisenhower για αποθήκευση σε βάσεις του ΝΑΤΟ στην ήπειρο ως αποτρεπτικό μέσο κατά της Σοβιετικής Ένωσης.

Αποθηκευμένα σε αποθήκες στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία και άλλες χώρες, τα όπλα αυτά διατηρούνται για πιθανή ανάπτυξη όταν χρειαστεί. Επιπλέον, χώρες όπως η Τσεχία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Νορβηγία, η Πολωνία και η Ρουμανία συμμετέχουν στις επιχειρήσεις SNOWCAT, διευκολύνοντας τη συμμετοχή των εταίρων του ΝΑΤΟ σε πυρηνικές αποστολές.

Εν τω μεταξύ, η Φινλανδία, υπό την ηγεσία του Stubb, τοποθετείται ως σημαντικός παίκτης στα συνεχιζόμενα μέτρα "πυρηνικής ετοιμότητας" που αρχικά αποσκοπούσαν στην αντιμετώπιση της ΕΣΣΔ και συνεχίζουν να υφίστανται ως απάντηση στη Ρωσία.

Αυτή η δυναμική εξακολουθεί να υφίσταται παράλληλα με τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές δράσεις που δρομολογούνται από το ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας. Ειδικότερα, η έναρξη της Steadfast Defender-24, που χαιρετίστηκε ως η μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση του ΝΑΤΟ από τον Ψυχρό Πόλεμο, σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη. Η άσκηση αυτή έχει ως στόχο να δοκιμάσει τη μεταφορά στρατιωτικών δυνάμεων στην Ανατολική Ευρώπη και πέραν αυτής, περιλαμβάνοντας περιοχές όπου η επιρροή της Ρωσίας θεωρείται ότι εισβάλλει.

Η άσκηση αυτή αποτελεί μια σειρά από 15 ελιγμούς και όχι μια μοναδική μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση.

Η Steadfast Defender περιλαμβάνει διάφορες άλλες ασκήσεις που διεξάγονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των ασκήσεων Joint Warrior, Solid Approach, Arctic Dolphin, Northern Response, Immediate Response, Brilliant Jump, Movable Defender, Slovak Shield, Saber Strike, Trojan Trail-24 και Spring Storm.

Η Τουρκία συμμετέχει ενεργά σε αυτές τις ασκήσεις, με τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (TSK) να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις ασκήσεις Brilliant Jump, Nordic Response, Saber Strike και Immediate Response.

Η εμπλοκή της Τουρκίας εκτείνεται πέρα από τη στρατιωτική συμμετοχή- φιλοξενεί επίσης μία από τις πιο κρίσιμες διοικήσεις του ΝΑΤΟ. Η μόνιμη έδρα των χερσαίων δυνάμεων του ΝΑΤΟ, γνωστή ως Συμμαχική Διοίκηση Χερσαίων Δυνάμεων (LANDCOM), βρίσκεται στη Σμύρνη.

Οι αποφάσεις σχετικά με τους χερσαίους ελιγμούς του ΝΑΤΟ λαμβάνονται στο διοικητήριο εντός των στρατώνων του στρατηγού Vecihi Akın στην Buca της Σμύρνης. Δεδομένης της ιστορικής της σημασίας, η Σμύρνη, θα μπορούσε ενδεχομένως να μείνει στην ιστορία ως ο τόπος όπου ελήφθη η απόφαση για την έναρξη του πρώτου πυροβολισμού ενός παγκόσμιου καταστροφικού πολέμου, εάν μια νέα παγκόσμια σύγκρουση ξεσπούσε στα σύνορα της Ρωσίας.

Αυτό παρακινεί να εξεταστεί η ρητορική στάση της Τουρκίας ως προς την "εξισορρόπηση". Πρόκειται για μια γνήσια προσπάθεια στρατηγικής ισορροπίας ή απλώς για μια προσπάθεια κατοχής πολλαπλών θέσεων ταυτόχρονα;