Tawfik Chouman - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Η προσωρινή εκεχειρία που επετεύχθη στις 24 Νοεμβρίου μεταξύ του κινήματος αντίστασης της Χαμάς και της ισραηλινής κυβέρνησης θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για διαδοχικές εκεχειρίες και ενδεχομένως για μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας.
Όμως η ευκαιρία σπαταλήθηκε από το Τελ Αβίβ, το οποίο θεώρησε τη συνέχιση του γενοκτονικού πολέμου του ως μέσο για την αναδιαμόρφωση του πολιτικού τοπίου και του τοπίου ασφαλείας της Γάζας με το πρόσχημα της "αποκατάστασης της αποτροπής" και της άμβλυνσης των εσωτερικών επιπτώσεων από την επιχείρηση της Χαμάς "Al-Aqsa Flood" της 7ης Οκτωβρίου.
Τώρα, σχεδόν έξι μήνες μετά την έναρξη αυτού που το Ισραήλ αποκαλεί "πόλεμο επιβίωσης και ύπαρξης" κατά της Γάζας, έχει καταστεί σαφές πως η στρατιωτική επιθετικότητα του κράτους κατοχής δεν μπορεί να εκτοπίσει τη Χαμάς ούτε από τη Λωρίδα της Γάζας ούτε από την ευρύτερη πολιτική σκηνή της Παλαιστίνης.
Ο πρόσφατος καταιγισμός έμμεσων διαπραγματεύσεων Χαμάς-Ισραήλ που διεξήχθησαν στο Παρίσι, το Κάιρο και τη Ντόχα αποκάλυψε μια σκληρή πολιτική πραγματικότητα: η Χαμάς είναι το κύριο παλαιστινιακό διαπραγματευτικό κόμμα όσον αφορά τη Γάζα. Αυτή η σιωπηρή αναγνώριση από το Τελ Αβίβ σηματοδοτεί τη στρατηγική αποτυχία ενός από τους διπλούς στόχους του Ισραήλ που τέθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, με στόχο την εξάλειψη της Χαμάς και των συμμαχικών της αντιστασιακών φατριών στη Λωρίδα της Γάζας.
Τα πολιτικά συμφέροντα του Μπίμπι κατά των εγχώριων αντιδράσεων
Αυτή η πραγματικότητα εγείρει ερωτήματα σχετικά με τους πιθανούς δρόμους που έχει στη διάθεσή του ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, καθώς παλεύει με την τεράστια διεθνή πίεση να σταματήσει το μακελειό. Θα επιμείνει στον πόλεμο κατά της Γάζας και θα διακινδυνεύσει το καθεστώς του παγκόσμιου παρία, ή θα αναγκαστεί να επιδιώξει μια πολιτικά δαπανηρή διευθέτηση; Η τελευταία επιλογή, θα πρέπει να σημειωθεί, δεν θα είναι μια εύκολη λύση. Θα μπορούσε ενδεχομένως να εξαπολύσει θύελλα εσωτερικών αντιδράσεων στο Ισραήλ, με διάφορες πολιτικές παρατάξεις να επιθυμούν να τον καταστήσουν υπόλογο από πολλές πλευρές.
Από τότε που ο Νετανιάχου εγκατέλειψε την εκεχειρία το Νοέμβριο, επιφανείς ισραηλινοί πολιτικοί σχολιαστές, ακόμη και πρώην πρωθυπουργοί, ήταν εκπληκτικά ομόφωνοι στην αξιολόγησή τους. Υποστηρίζουν πως η απόφαση του Νετανιάχου να παρατείνει τον πόλεμο εξυπηρετεί κυρίως τα προσωπικά του πολιτικά συμφέροντα, επιτρέποντάς του να προβάλλει την ψευδαίσθηση της νίκης, αποφεύγοντας τον πολιτικό, ασφαλιστικό και δικαστικό έλεγχο.
Κατά συνέπεια, η στάση του Νετανιάχου παραμένει σταθερά αντίθετη σε μια πολεμική διευθέτηση. Αντιθέτως, έχει επιμείνει ακόμη περισσότερο στην ανάγκη εξάλειψης των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χαμάς και των συμμάχων της και επιδιώκει φαινομενικά μια "απόλυτη νίκη" μέσω του ολοκληρωτικού πολέμου.
Ο οδικός χάρτης του πρωθυπουργού εξαρτάται από τη συνέχιση της εθνοκάθαρσης της Γάζας. Σε αυτό το σενάριο, οραματίζεται τη μάχη της Ράφα ως την αποφασιστική κορύφωση που θα καταστήσει οριστικά παρωχημένη την ήδη τερματική "λύση των δύο κρατών" και θα διακόψει οριστικά κάθε δεσμό μεταξύ της Γάζας και της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης.
Η μάχη της Ράφα αναδεικνύεται έτσι σε ένα κομβικό σημείο, το οποίο διαγράφει δύο ανταγωνιστικές πορείες: η μία καθοδηγείται από τις περιφερειακές και διεθνείς προσπάθειες για μια διευθέτηση με διαπραγμάτευση και η άλλη υπαγορεύεται αποκλειστικά από τις φιλοδοξίες του Νετανιάχου.
Περιφερειακές προεκτάσεις και το δίλημμα της Αιγύπτου
Αυτό εγείρει πολύπλοκα ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον ο Νετανιάχου μπορεί να παρατείνει τον πόλεμο και να επηρεάσει τους περιφερειακούς και διεθνείς παράγοντες -να κερδίσει χρόνο, αν θέλετε-, ενώ παράλληλα θα πρέπει να συνυπολογίσει την ευαίσθητη ισορροπία δυνάμεων που αφορά την Αίγυπτο και τον ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο εναντίον άλλων μελών του Άξονα Αντίστασης.
Πράγματι, η μάχη της Ράφα αποτελεί μια πολυεπίπεδη πρόκληση για την Αίγυπτο, που περιλαμβάνει πολιτικές, ασφαλιστικές και λαϊκές διαστάσεις. Εάν ο ισραηλινός στρατός εισβάλει στη Ράφα, αυτό θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις σχέσεις του Καΐρου με το Τελ Αβίβ, εκτός του ότι θα επηρεάσει σοβαρά το τοπίο της εσωτερικής ασφάλειας της Αιγύπτου.
Πρόσφατη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Μελετών Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον αποκάλυψε ότι τα τρία τέταρτα των Αιγυπτίων βλέπουν θετικά τη Χαμάς. Αυτό το λαϊκό αίσθημα επηρεάζει την αιγυπτιακή πολιτική όσον αφορά πιθανές ισραηλινές ενέργειες στη Ράφα.
Στις 10 Μαρτίου, οι New York Times και η Wall Street Journal ανέφεραν προειδοποιήσεις Αιγύπτιων αξιωματούχων σχετικά με την πιθανή αναστολή των συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ σε περίπτωση επίθεσης του Ισραήλ στη Ράφα.
Ο Diaa Rashwan, επικεφαλής της Αιγυπτιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών, τόνισε τη σοβαρότητα της κατοχής από το Ισραήλ του Διαδρόμου Φιλαδέλφειας - μιας νεκρής ζώνης στα σύνορα Σινά-Γάζας που ορίστηκε από τη συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ - δηλώνοντας ότι αποτελεί σοβαρή απειλή για τις σχέσεις Καΐρου-Τελ Αβίβ.
Η αντιμετώπιση των πιθανών μαζικών εισροών αμάχων από τη Γάζα που αναζητούν καταφύγιο και Παλαιστίνιων μαχητών που περνούν στο αιγυπτιακό έδαφος δημιουργεί επίσης σημαντικές προκλήσεις σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής και ασφάλειας. Το σενάριο αυτό εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με τις πιθανές εισβολές του ισραηλινού στρατού στο αιγυπτιακό έδαφος και τον τρόπο με τον οποίο θα αντιδρούσε ο αιγυπτιακός στρατός.
Επιπλέον, οποιαδήποτε εντατικοποίηση της πίεσης στη Ράφα ή μια πλήρους κλίμακας ισραηλινή εισβολή θα οδηγήσει σε εκτεταμένες περιφερειακές προεκτάσεις, ενδεχομένως συμπεριλαμβανομένης της διάλυσης των Συμφωνιών του Αβραάμ. Ο Άξονας της Αντίστασης έχει καταστήσει σαφές ότι η εξάλειψη της Χαμάς είναι απαράδεκτη και, εάν απειληθεί, μπορεί να προκαλέσει περιφερειακό πόλεμο.
Τα πράγματα περιπλέκει περαιτέρω η έλλειψη ουσιαστικής αμερικανικής πίεσης προς το Ισραήλ να σταματήσει τις ενέργειές του στη Γάζα. Ενώ ο Λευκός Οίκος του Μπάιντεν επιδιώκει ένα "αξιόπιστο επιχειρησιακό σχέδιο", δεν έχει αντιταχθεί απερίφραστα σε μια επίθεση στη Ράφα. Αυτή η αμφιθυμία επιτρέπει και μάλιστα ενθαρρύνει τον Νετανιάχου να συνεχίσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις.
Η Ράφα μπορεί να αναδιαμορφώσει την περιοχή
Ανεξάρτητα από την έκβαση της μάχης της Ράφα, τόσο η ισραηλινή όσο και η αμερικανική προοπτική την ερμηνεύουν ως μια εκστρατεία που στρέφεται κατά της Χαμάς, την οποία θεωρούν ως επέκταση της ιρανικής επιρροής στην περιοχή. Αυτή η αφήγηση ευθυγραμμίζεται με αυτό που ο Thomas Friedman, γράφοντας για τους New York Times, ανέφερε ως το νέο "Δόγμα Biden", το οποίο δίνει έμφαση στην αντιμετώπιση του Ιράν και των συμμάχων του στη Δυτική Ασία. Αυτό σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στην στρατηγική των ΗΠΑ από το 1979.
Η σύγκλιση των αμερικανικών και ισραηλινών συμφερόντων θέτει σε υποψία τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για την επίτευξη μιας μακροπρόθεσμης εκεχειρίας, με όλα τα βλέμματα στραμμένα στον τρέχοντα γύρο συνομιλιών στη Ντόχα. Ο Amos Harel, γράφοντας για την Haaretz, διαμορφώνει τις συζητήσεις ως έναν αγώνα δρόμου είτε προς μια διαπραγματευόμενη κατάπαυση του πυρός είτε προς μια δυνητικά εκτεταμένη περιφερειακή σύγκρουση που περιλαμβάνει πολλαπλά μέτωπα.
Το κίνημα Ansarallah της Υεμένης, το οποίο την περασμένη εβδομάδα επέκτεινε τις ναυτικές του επιχειρήσεις στον Ινδικό Ωκεανό, εξέδωσε αυστηρή προειδοποίηση κατά μιας εισβολής στη Ράφα, απειλώντας με απότομη κλιμάκωση τόσο των θαλάσσιων όσο και των αεροπορικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένου του κλεισίματος του στενού Bab al-Mandab.
Ομοίως, το μέτωπο του Λιβάνου παραμένει ευαίσθητο στις εξελίξεις στη Ράφα. Παρά την επέκταση του βόρειου μετώπου από την έναρξη του 2024, οι πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις με στόχο το Μπααλμπέκ, πάνω από 100 χιλιόμετρα από τα νότια σύνορα, υποδηλώνουν την εσφαλμένη προθυμία του Τελ Αβίβ για κλιμάκωση.
Αυτό το ενδεχόμενο θα μπορούσε να μεταφερθεί στην πραγματικότητα αν το Ισραήλ εισβάλει στη Ράφα, καθώς ο στρατός κατοχής μπορεί να καταφύγει σε προληπτικές ενέργειες για να μετριάσει τις αντιληπτές απειλές από τις λιβανέζικες δυνάμεις αντίστασης.
Συνολικά, η μάχη της Ράφα θα αναδιαμορφώσει πιθανότατα την περιφερειακή σύγκρουση, προσθέτοντας νέα στρώματα στα υπάρχοντα μέτωπα πίεσης. Είναι σημαντικό πως αμφισβητεί την αντίληψη ότι η Χαμάς στέκεται μόνη της, εγκαταλελειμμένη στη Ράφα, καθώς διάφοροι περιφερειακοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν και των συμμάχων του, παρακολουθούν στενά και είναι έτοιμοι να παρέμβουν.