 |
| pixabay / AlexAntropov86 |
Με τους αγρότες της να επαναστατούν, την οικονομία της να φθίνει και τα παραδοσιακά της κόμματα να παρακμάζουν, θα έλεγε κανείς ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αρκετά να ανησυχεί στο εσωτερικό της. Ωστόσο, οι πλήρως αποστασιοποιημένες ελίτ της αγαπούν να σκέφτονται μεγάλα πράγματα. Και τι είναι μεγαλύτερο από τα πυρηνικά όπλα; Κάπως έτσι κατέληξαν να την πατήσουν με μία από τις τυπικά ωμές προκλήσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρώην - και πιθανότατα μελλοντικός - Αμερικανός πρόεδρος προειδοποίησε πως τα μέλη του ΝΑΤΟ που δε δαπανούν αρκετά για την άμυνα δε θα μπορούν να υπολογίζουν στην προστασία των ΗΠΑ επί των ημερών του.
Του Tarik Cyril Amar, ιστορικού από τη Γερμανία που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης, για τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, την ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον πολιτισμικό Ψυχρό Πόλεμο και την πολιτική της μνήμης - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Εξαιρετικά λογικό - γιατί τα παρακμάζοντα, αλλά ακόμα συγκριτικά πλούσια κράτη της ΕΕ συνεχίζουν να συμπεριφέρονται σαν ζητιάνοι της άμυνας; - Η απειλή του Τραμπ έχει προκαλέσει διάφορες προβλέψιμες καταρρεύσεις. Ο Λευκός Οίκος καμαρώνει αψευδώς για την "τρομακτική και ανισόρροπη" ρητορική ενός ανθρώπου που δεν επιβλέπει, σε αντίθεση με τον σημερινό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, μια γενοκτονία μαζί με το Ισραήλ. Σκέψου το, όπως λένε στις ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι επέδειξαν επιδεικτική αδιαφορία, αν όχι απόλυτη συμφωνία. Και αυτό είναι βέβαιο ότι αντικατοπτρίζει το τι σκέφτονται και πολλοί απλοί Αμερικανοί- δηλαδή, αν σκέφτονται καθόλου για την Ευρώπη.
Και σαν να μην είχε κάνει ήδη αρκετή ζημιά ο Μεγάλος Τρομακτικός Πορτοκαλί Άνθρωπος, ήρθε το Πεντάγωνο, το οποίο (κατά κάποιο τρόπο) αποκάλυψε ότι η Ρωσία - εκείνο το περίφημο βενζινάδικο που στέλνει τους στρατιώτες του με τα φτυάρια για να αιχμαλωτίσουν γερμανικά πλυντήρια - κατασκευάζει, αν όχι ένα Άστρο του Θανάτου, τουλάχιστον κάτι εξίσου δυσοίωνο εκεί έξω στο διάστημα: Ο Σπούτνικ ντεζά βου ξανά, όπως θα μπορούσε να πει ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της Αμερικής.Όλα αυτά, φυσικά, σε ένα φόντο αδιάκοπης τρομολαγνείας του ΝΑΤΟ, η οποία, όπως φαίνεται, έχει καταφέρει να τρομάξει περισσότερο απ' όλους το ΝΑΤΟ.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι στο εσωτερικό της ΕΕ-Ευρώπης, οι αντιδράσεις στο χλευαστικό χτύπημα του Τραμπ χαρακτηρίστηκαν από σοβαρό άγχος εγκατάλειψης. Ένα από τα συμπτώματά του ήταν η έκκληση προς το μπλοκ -ή προς τα μέλη του ΝΑΤΟ της Ευρώπης- το ζήτημα είναι ασαφές- να αποκτήσει τη δική του πυρηνική δύναμη. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο Κρίστιαν Λίντνερ, υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, βρήκε χρόνο από το να ισοπεδώσει τον κρατικό προϋπολογισμό σε μια οικονομία που ο συνάδελφός του στο υπουργικό συμβούλιο, ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων και υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, μόλις χαρακτήρισε "δραματικά κακή", προκειμένου να γράψει ένα άρθρο που καλεί τη Γαλλία (που δεν υποτάσσει τα πυρηνικά της στο ΝΑΤΟ) και τη Βρετανία (που δεν είναι καν στην ΕΕ πια) -δύο μικρές πυρηνικές δυνάμεις- να μπουν στη θέση των νέων ζαχαροπλαστών ασφαλείας, επεκτείνοντας τις πυρηνικές τους ομπρέλες πάνω από όλους τους άλλους.
Η Καταρίνα Μπάρλεϊ, αιώνια φρέσκια αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κορυφαία υποψήφια για τις ευρωεκλογές των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών - ενός κόμματος που ηγείται μιας βαθιά αντιλαϊκής κυβέρνησης ενώ πλησιάζει προς εξαφάνιση στις δημοσκοπήσεις - και ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής της συντηρητικής παράταξης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κράτησαν τα πράγματα πιο γενικά: Προτείνουν απλώς ότι η ΕΕ θα πρέπει να αποκτήσει τα δικά της όπλα καταστροφής, με κάποιο τρόπο. Ο Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος μόλις αποκαταστάθηκε ως ο υποτακτικός αντιβασιλέας της Πολωνίας στην ΕΕ, έχει κάνει παρόμοιες δηλώσεις. Λοιπόν, ποιος νοιάζεται για τις λεπτομέρειες, σωστά; Αυτή η στάση του "on s'engage et puis on voit" έχει, άλλωστε, αποδειχθεί μια τεράστια επιτυχία στην Ουκρανία.
Στην πραγματικότητα, αυτό το πρόβλημα δεν οφείλεται στον Τραμπ: Το γεγονός πως, σε έναν κόσμο με περισσότερες από μία πυρηνικές δυνάμεις, η αμερικανική πυρηνική ομπρέλα πάνω από οποιοδήποτε μέρος εκτός από τις ίδιες τις ΗΠΑ είναι - και μπορεί να είναι μόνο - θεμελιωδώς αναξιόπιστη είναι, φυσικά, ένα πολυετές, δομικό πρόβλημα. Όσοι προτιμούν το ρεαλισμό από τους ευσεβείς πόθους το έχουν πάντα καταλάβει αυτό.
Ο Χένρι Κίσινγκερ, για παράδειγμα, ένας σκοτεινός αλλά μερικές φορές βάναυσα ειλικρινής επαγγελματίας της ρεαλιστικής πολιτικής, εξήγησε το ίδιο ήδη από τη δεκαετία του 1950 - ίσως πιο συνοπτικά σε μια τηλεοπτική συνέντευξη το 1958 - λίγο περισσότερο από μια δεκαετία μετά την αυγή της πυρηνικής εποχής. Αν οποιοσδήποτε πελάτης στο εξωτερικό δεχόταν τόσο σοβαρή ή επιτυχημένη επίθεση ώστε να του απομένει μόνο ένα πυρηνικό χτύπημα των ΗΠΑ για να απαντήσει, κάθε Αμερικανός πρόεδρος - όποιες συνθήκες και αν ισχύουν ή όποιες υποσχέσεις και αν έχουν δοθεί - θα βρισκόταν πάντα μπροστά σε μια αδύνατη επιλογή: Να εγκαταλείψει τον πελάτη ή να υποστεί αντίποινα στην ίδια την Αμερική. Είναι αλήθεια ότι έχουν επινοηθεί διάφορες πολιτικές για να αμβλύνουν αυτό το δίλημμα ("περιορισμένος" πυρηνικός πόλεμος, κοινή χρήση πυρηνικών ή οι πύραυλοι μεσαίου βεληνεκούς του ΝΑΤΟ της δεκαετίας του 1980), αλλά, στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να επιλυθεί.
Κι όμως, εδώ είμαστε. Μια ΕΕ που φαίνεται να πάσχει από ιστορική αμνησία παράγει φλυαρία για την αναζήτηση δικών της πυρηνικών όπλων. Όχι τα πυρηνικά όπλα που βρίσκονται ήδη στην Ευρώπη που είναι έτσι κι αλλιώς σύμμαχος των ΗΠΑ, στα εθνικά οπλοστάσια της Γαλλίας, της Βρετανίας και στις αμερικανικές βάσεις σε πέντε χώρες του ΝΑΤΟ, έτσι ώστε, τουλάχιστον, να τα έχουμε ήδη συνηθίσει, αλλά διαφορετικά πυρηνικά όπλα, νέα πυρηνικά όπλα. Πυρηνικά όπλα, των οποίων η απόκτηση, η πολιτική και οι κανόνες είναι όλα ακόμα υπό διαμόρφωση. Τι μπορεί να πάει στραβά; Τα πάντα, πραγματικά. Αλλά ας γίνουμε λίγο πιο λεπτομερείς.
Πρώτα απ' όλα, οι ελίτ της ΕΕ-Ευρώπης, όπως ήταν αναμενόμενο, επέδειξαν αμέσως ασυμφωνία και σύγχυση. Στην ουσία, ενώ κανείς δεν εννοούσε την έκκληση για πυρηνικά όπλα ως πρόκληση προς τις ΗΠΑ, ήταν ωστόσο υπερβολική για τους σκληροπυρηνικούς ατλαντιστές κομπραδόρους: Ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Μπόρις Πιστόριους, η φυσιογνωμία του στρατηγού-γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, και η επικεφαλής της επιτροπής άμυνας του γερμανικού κοινοβουλίου -και "αστειευόμενη" "Volkssturm"-nostalgic (χωρίς πλάκα)- υπερ-σκληροπυρηνική Marie-Agnes Strack-Zimmermann, όλοι αγωνίστηκαν να περιορίσουν την ακούσια ήπια ανατρεπτική ιδέα ότι η Ευρώπη θα μπορούσε ενδεχομένως να προσπαθήσει να κάνει κάτι σημαντικό από μόνη της. Να πάει χαμένη η σκέψη! Ένα σπίτι τόσο διχασμένο εναντίον του εαυτού του δεν είναι ασφαλές μέρος για να κατέχει πυρηνικά όπλα.
Δεύτερον, τα πυρηνικά όπλα προορίζονται, φυσικά, για ακραίες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, μέσα έσχατης ανάγκης είτε για να εξυπηρετήσουν την αποτροπή με την απειλή αντιποίνων "θα σας πάρουμε μαζί μας" όταν ούτως ή άλλως όλα έχουν χαθεί (ο σκοπός των οπλοστασίων της Βρετανίας και της Γαλλίας) είτε, στην καλύτερη περίπτωση, σε μια κατάσταση επικείμενης, καταστροφικής ήττας. Μια επίπτωση αυτού του γεγονότος είναι πως η απόφαση για τη χρήση τους θα κατέληγε είτε σε ένα άτομο είτε σε μια πολύ συμπαγή ομάδα που θα είχε ταμπουρωθεί σε ένα καταφύγιο. Ποιος θα ήταν αυτός στην περίπτωση της ΕΕ; Ο επικεφαλής της Επιτροπής, για παράδειγμα; Κάποια όπως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μια αυτοπροβαλλόμενη, κοντόφθαλμη και απερίσκεπτη αρπάχτρα εξουσίας, απαλλαγμένη από κάθε εκλογική νομιμοποίηση, η οποία υπηρετεί πραγματικά τις ΗΠΑ και όχι την Ευρώπη; Καλή τύχη!
Και πώς θα ξεπεράσει η ΕΕ το γεγονός ότι κάθε τέτοιος τελικός αποφασίζων θα έχει επίσης εθνικές δεσμεύσεις: Ένας Εσθονός ή ένας Πολωνός ίσως, από κράτη, δηλαδή, που έχουν τις δικές τους ριψοκίνδυνες ατζέντες και, για να είμαστε ειλικρινείς, εθνικά (είναι) κόμπλεξ; Ή κάποιος από την Ισπανία ή την Ελλάδα ίσως, από, δηλαδή, χώρες που μπορεί κάλλιστα να ξεφύγουν σε μεγάλο βαθμό από τις άμεσες επιπτώσεις μιας μεγάλης κλίμακας μάχης στην κεντρική Ευρώπη, και επομένως δεν θα είχαν κανένα λογικό κίνητρο να αποτεφρωθεί η Μαδρίτη ή η Αθήνα για να κάνουν μια τελευταία αναφορά στη Λετονία ή, πράγματι, στη Γερμανία; Συστήστε μια επιτροπή (κανόνες ομοφωνίας ή πλειοψηφίας για το πότε θα πατήσετε το τελευταίο κόκκινο κουμπί;), και το μόνο που θα έχετε είναι ένας πολλαπλασιασμός των συγκρουόμενων και διχασμένων πιστών.
Τρίτον, γενικότερα, μπορείτε να φανταστείτε τη σημερινή ΕΕ -ή οτιδήποτε άλλο που θα προκύψει από αυτήν- να κατέχει όπλα μαζικής καταστροφής; Δηλαδή, μια λέσχη κρατών, τα περισσότερα από τα οποία είναι πλέον πεισματικά συνένοχα (ας πάει στο διάολο το Διεθνές Δικαστήριο) σε μια συνεχιζόμενη γενοκτονία στη Μέση Ανατολή (που διαπράττει το Ισραήλ εναντίον των Παλαιστινίων), πολλά από τα οποία έχουν μια παθολογική εμμονή με τη σταυροφορία εναντίον της Ρωσίας, και κανένα από τα οποία δεν μπορεί καν να αντιληφθεί πως η μεγαλύτερη απειλή για την κυριαρχία τους προέρχεται από τους "συμμάχους" τους στην Ουάσιγκτον.
Και αυτό μας οδηγεί στο τελευταίο και πιο θεμελιώδες πρόβλημα: Όλη αυτή η συζήτηση για τα πυρηνικά όπλα για την Ευρώπη βασίζεται σε περίεργα αδιέξοδες παραδοχές που προδίδουν ότι η ΕΕ-Ευρώπη δεν είναι μακράν αρκετά ώριμη πολιτικά για να αποκτήσει τέτοια όπλα (αν κάποιο κράτος είναι ποτέ ώριμο). Διότι αν ήταν, τότε οι στρατηγοί και οι πολιτικοί της θα αναγνώριζαν και θα συζητούσαν με ειλικρίνεια ένα απλό γεγονός: Μια πυρηνική δύναμη θα έπρεπε να αποτρέψει κάθε πιθανό ζωτικά επικίνδυνο αντίπαλο, δηλαδή, φυσικά, και τις ΗΠΑ. Ωστόσο, πρόκειται για τους ίδιους ηγέτες που απλώς αγνόησαν πως η μεγαλύτερη πράξη πολέμου, οικοτρομοκρατίας και κατεδάφισης ζωτικών υποδομών εναντίον της ΕΕ -η καταστροφή των αγωγών Nord Stream- εξαπολύθηκε από την Ουάσινγκτον, είτε με τα χέρια είτε μέσω πληρεξουσίων.
Η ΕΕ είναι ένα μεγάλο μπλοκ χωρών σε έναν όλο και πιο ασταθή και άνομο κόσμο, όπου η ολοένα και μεγαλύτερη διάδοση των πυρηνικών όπλων θα είναι αναπόφευκτη. Υποθετικά, μια τέτοια οντότητα θα ήταν υποψήφια για την κατοχή τέτοιων όπλων. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η ΕΕ στερείται τριών βασικών χαρακτηριστικών για να σκεφτεί καν την απόκτησή τους: Είναι υπερβολικά διχασμένη, δεν έχει καμία σοβαρή αντίληψη των δικών της συμφερόντων, εκτός από τις ΗΠΑ και, μάλιστα, σε αντίθεση με αυτές, και δεν διαθέτει μια ελίτ που θα μπορούσε να της εμπιστευθεί κανείς όπλα ικανά να καταστρέψουν τον κόσμο. Εκεί, φυσικά, δεν είναι μόνη της. Αλλά δεν είναι ήδη αρκετά κακές οι ΗΠΑ στον πλανήτη Γη;