Ali Choukeir - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Επιστράτευσε την αγγλική γλώσσα και την έστειλε στο πεδίο της μάχης.
Έτσι δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Λόρδος Χάλιφαξ για την ομιλία του Βρετανού πρωθυπουργού Ουίνστον Τσόρτσιλ στη Βουλή των Κοινοτήτων την εποχή εκείνη, αφού κατάφερε να πείσει την αντιπολίτευση του Συντηρητικού Κόμματος να μπει στον πόλεμο κατά του Χίτλερ.
Σε έναν πολυπολικό κόσμο, όπου οι μεγάλες δυνάμεις ανταγωνίζονται για να επηρεάσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη, η γλώσσα είναι υψίστης σημασίας. "Οι λέξεις, άλλωστε, είναι τα δομικά στοιχεία της ψυχολογίας μας" και διαμορφώνουν την αντίληψή μας για το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος.
Ο πληροφοριακός πόλεμος που παίζεται, ο οποίος εδώ και δεκαετίες κυριαρχείται από τον δυτικό άξονα και την τεράστια, παγκόσμια εμβέλεια των μέσων ενημέρωσης, επιδιώκει να διαμορφώσει τις απόψεις μας για τη γεωπολιτική σκακιέρα. Είναι ένας αγώνας που έγινε ορατός σε όλους στα πεδία μάχης της Συρίας, στη συνέχεια εντάθηκε για την Ουκρανία και τώρα καταρρέει για την εκπληκτικά βίαιη στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα και τα 2,4 εκατομμύρια αμάχους της.
Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του
Αυτή η πανταχού παρούσα φράση που χρησιμοποιείται από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια των 75 και πλέον ετών καταπίεσης και κατοχής της Παλαιστίνης χρησιμεύει συχνά ως ελάχιστα καλυμμένη δικαιολογία για τις αδικαιολόγητες ενέργειές του. Αυτή η ασπίδα κατά της λογοδοσίας για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν έχει χρησιμοποιηθεί μόνο από την ισραηλινή κυβέρνηση, αλλά έχει βρει απήχηση και στους δυτικούς ηγέτες.
Η ρητορική αυτή απέκτησε νέα ώθηση μετά την επιχείρηση αντίστασης υπό την ηγεσία της Χαμάς, "Κατακλυσμός του Αλ Άκσα", στις 7 Οκτωβρίου 2023. Αμέσως μετά, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν υποσχέθηκε να διασφαλίσει πως το Ισραήλ θα έχει "ό,τι χρειάζεται για να υπερασπιστεί τον εαυτό του", δηλώνοντας από τον ιδιαίτερα ορατό άμβωνα του Λευκού Οίκου ότι διαβεβαίωσε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου: "Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του και το λαό του, τελεία και παύλα".
Παρόμοια συναισθήματα αναπαρήγαγε και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ μετά τις 7 Οκτωβρίου, ο οποίος ανήρτησε στο Χ ότι το Ισραήλ έχει "απόλυτο δικαίωμα" να υπερασπιστεί τον εαυτό του, ενώ ακολούθησε σωρεία ηγετών της ΕΕ που έτρεξαν να διαβεβαιώσουν πως "υποστηρίζουν το δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του, σύμφωνα με το ανθρωπιστικό και το διεθνές δίκαιο".
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο κράτος κατοχής το Νοέμβριο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν όχι μόνο επανέλαβε την υποστήριξη της Ουάσινγκτον στο "δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα", αλλά έφτασε στο σημείο να πει: "Είναι υποχρεωμένο να το κάνει".
Το δικαίωμα στη διάπραξη γενοκτονίας
Αυτή η διαβεβαίωση του "δικαιώματος αυτοάμυνας" χρησιμεύει ως βασικό συστατικό του γλωσσικού και εννοιολογικού οπλοστασίου που χρησιμοποιεί η υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ ισραηλινή κυβέρνηση εντός της κατεχόμενης Παλαιστίνης και της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Ασίας.
Σε έναν κόσμο όπου οι αφηγήσεις διεκδικούν την κυριαρχία στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, η σημασία της ορολογίας δεν μπορεί να υπερτιμηθεί. Το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει επιδέξια τις γλωσσικές αποχρώσεις και την στρατηγική ασάφεια για να προωθήσει την αφήγησή του για το παλαιστινιακό ζήτημα, είτε μέσω του ιστορικού αναθεωρητισμού, είτε μέσω συγκρούσεων του παρελθόντος, είτε μέσω σύγχρονων γεγονότων όπως η πλημμύρα του Αλ Ακσά.
Η αρθρογράφος του Cradle Sharmine Narwani έγραψε σχετικά το 2012, τονίζοντας τη σημασία της "δημόσιας διπλωματίας" ως κρίσιμου εργαλείου στη γεωπολιτική. "Οτιδήποτε επικαλείται το Ολοκαύτωμα, τον αντισημιτισμό και τους μύθους σχετικά με τα ιστορικά δικαιώματα των Εβραίων στη γη που τους κληροδότησε ο Παντοδύναμος", όλα αυτά εξυπηρετούν τη διατήρηση του δικαιώματος του Ισραήλ να υπάρχει και να υπερασπίζεται τον εαυτό του.
Ωστόσο, αυτές οι αφηγήσεις συσκοτίζουν την πραγματικότητα της κατάστασης: μια ισχυρή κατοχική δύναμη που υποστηρίζεται από μια υπερδύναμη αντιμέτωπη με έναν ντόπιο πληθυσμό χωρίς συμβατικό στρατό για να τον υπερασπιστεί.
Ένας πόλεμος λέξεων
Ο Gustave Le Bon, ο ιδρυτής της ψυχολογίας των μαζών, ξεκινά στο βιβλίο του Η ψυχολογία των μαζών, αυτό που αποκαλεί "εικόνες, λέξεις και φράσεις" ως έναν από τους άμεσους παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση των απόψεων των μαζών:
Οι μάζες γοητεύουν τη φαντασία τους και διεγείρονται από την έξυπνη και σωστή χρήση των κατάλληλων λέξεων και φράσεων, και αν τις χρησιμοποιήσουμε καλλιτεχνικά και διακριτικά, τότε μπορούν να αποκτήσουν μυστική δύναμη. Προκαλεί στην ψυχή πολλών μαζών τον πιο ισχυρό τυφώνα, αλλά ξέρει επίσης να τις ηρεμεί. Οι λέξεις των οποίων το νόημα είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια είναι αυτές που μερικές φορές έχουν τη μεγαλύτερη ικανότητα να επηρεάζουν και να δρουν.
Μετά την ισραηλινή επίθεση του 2008 στη Γάζα, ο Ρεπουμπλικανός δημοσκόπος και πολιτικός στρατηγιστής Dr Frank Luntz συνέταξε μια μελέτη με τίτλο "The Israel Project's 2009 Global Language Dictionary", η οποία ανατέθηκε από μια ομάδα που ονομάζεται The Israel Project για χρήση από εκείνους "που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης του πολέμου των μέσων ενημέρωσης υπέρ του Ισραήλ".
Στο δεύτερο κεφάλαιο, με τίτλο "Γλωσσάριο λέξεων που λειτουργούν", ο Luntz παρουσιάζει "Για πρώτη φορά στην επικοινωνιακή μας προσπάθεια ... ένα γλωσσολόγιο Α-Ζ συγκεκριμένων λέξεων, φράσεων και εννοιών που θα πρέπει να αποτελούν τον πυρήνα κάθε φιλοϊσραηλινής επικοινωνιακής προσπάθειας". Ακολουθούν μερικά μόνο παραδείγματα από το γλωσσάρι των όρων του:
Εξανθρωπίστε τους πυραύλους: Ζωγραφίστε μια ζωντανή εικόνα της ζωής στις ισραηλινές κοινότητες που είναι ευάλωτες σε επιθέσεις. Ναι, αναφέρετε τον αριθμό των επιθέσεων με ρουκέτες που έχουν σημειωθεί. Αλλά αμέσως μετά αναφέρετε πώς είναι να κάνεις τη νυχτερινή σου διαδρομή προς το καταφύγιο για βόμβες.
"Ειρήνη πριν από τα πολιτικά σύνορα": Αυτή είναι η καλύτερη φράση για να μιλήσουμε για το γιατί η λύση των δύο κρατών δεν είναι ρεαλιστική αυτή τη στιγμή. Πρώτα πρέπει να σταματήσουν οι ρουκέτες και ο πόλεμος. Τότε οι δύο λαοί μπορούν να μιλήσουν για πολιτικά σύνορα.
"Το ΔΙΚΑΙΩΜΑ να": Αυτή είναι μια πιο ισχυρή φράση από το "αξίζει". Χρησιμοποιήστε τη φράση συχνά, όπως: τα δικαιώματα που απολαμβάνουν τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Άραβες στο Ισραήλ, το δικαίωμα στην ειρήνη που δικαιούνται οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι και το δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπίζεται τους πολίτες του από τις επιθέσεις με ρουκέτες.
Αφηγηματικός χειρισμός και γλωσσικές τακτικές
Η κατανόηση των ιστορικών προσπαθειών για τον έλεγχο της αφήγησης γύρω από την "αραβοϊσραηλινή σύγκρουση" αρχίζει με την απουσία σαφούς ορισμού ή προσδιορισμού των μερών της. Αυτή η ασάφεια επιτρέπει τη χειραγώγηση και την ευελιξία στον ορισμό του ζητήματος. Κατά συνέπεια, έχει εντοπιστεί μια επιλογή λεξιλογίου και όρων που διαμορφώνουν το λόγο γύρω από την παλαιστινιακή υπόθεση.
Σημαντικά διεθνή μέσα ενημέρωσης και πολιτικοί ηγέτες έχουν προοδευτικά διαμορφώσει την αντίσταση κατά της κατοχής από την ιστορική της απεικόνιση ως αραβοϊσραηλινή σύγκρουση σε παλαιστινιακή-ισραηλινή, και στη συνέχεια την έχουν περιορίσει περαιτέρω σε μια αντιπαράθεση μεταξύ της Χαμάς/Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ και του Ισραήλ. Ο δυτικός Τύπος και τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης ευνοούν επίσης τη χρήση όρων όπως "σύγκρουση" αντί για "ισραηλινή επίθεση" και προσπαθούν να πλαισιώσουν τη δολοφονία των Παλαιστινίων ως ανθρώπους που "πέθαναν" αντί για "σκοτώθηκαν" από το Ισραήλ.
Αυτή η αναγωγική προσέγγιση μειώνει την πολυπλοκότητα της σύγκρουσης και δίνει έμφαση στο ρόλο του Ισραήλ, ενώ ελαχιστοποιεί τη δράση της αντίπαλης πλευράς. Επιπλέον, η υπερβολικά χρησιμοποιούμενη ορολογία, όπως η "σύγκρουση", αντικαθιστά πιο διαφοροποιημένους όρους, απλοποιώντας περαιτέρω την αφήγηση.
Σύμφωνα με τη διαρκή απεικόνιση του Ισραήλ ως θύματος, το Ισραήλ κερδίζει τη συμπάθεια με την οπλοποίηση του Ολοκαυτώματος και κερδίζει υποστήριξη σε παγκόσμιο επίπεδο με την τοποθέτησή του ως τέτοιο και τη διεκδίκηση του "νόμιμου δικαιώματός του στην αυτοάμυνα".
Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ έχουν επίσης συγχέει τον αντισιωνισμό με τον αντισημιτισμό, εξισώνοντας την κριτική στις πολιτικές του με τον φανατισμό κατά των Εβραίων. Αυτός ο συγκερασμός έχει οδηγήσει σε κατηγορίες για αντισημιτισμό εναντίον ατόμων που ασκούν κριτική στο Ισραήλ, όπως οι πρόεδροι πανεπιστημίων, διαιωνίζοντας μια αφήγηση που καταπνίγει τη διανοητική διαφωνία.
Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης χρησιμοποιούν "συγκλονιστικούς" όρους όπως "εξουδετέρωση" για να περιγράψουν τη δολοφονία μαχητών της αντίστασης στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, χρησιμοποιώντας μια γλώσσα που ελαχιστοποιεί τον συναισθηματικό αντίκτυπο στους Παλαιστίνιους και παρουσιάζει μια εξυγιαντική εκδοχή των γεγονότων, ενώ παράλληλα τους αποανθρωποποιεί.
Γράφοντας και αντιδρώντας
Είναι ζωτικής σημασίας να αναγνωρίσουμε πως το λεξιλόγιο γύρω από το παλαιστινιακό ζήτημα και την ευρύτερη αντίσταση στην περιοχή της Δυτικής Ασίας κατά του Ισραήλ παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των αφηγήσεων και της συλλογικής συνείδησης. Αυτό το γλωσσικό πεδίο μάχης, που συχνά παραβλέπεται, είναι αναπόσπαστο στοιχείο για την κατανόηση της δυναμικής του τρέχοντος πολέμου και της διαμόρφωσης των γεγονότων.
Για παράδειγμα, στον απόηχο της πλημμύρας του Αλ Άκσα, το Ισραήλ χρησιμοποίησε στρατηγικά το μηχανισμό Hasbara για να προπαγανδίσει μια συγκεκριμένη αφήγηση. Αυτή η αφήγηση περιελάμβανε τη διεκδίκηση του "δικαιώματος αυτοάμυνας" του Ισραήλ, η οποία πλαισίωσε το Ισραήλ ως θύμα που δικαιολογεί τις ενέργειές του.
Επιπλέον, το Ισραήλ αναφερόταν σε άτομα που κρατούνταν από τη Χαμάς ως "όμηροι" και όχι ως "κρατούμενοι" ή "φυλακισμένοι", υπονοώντας την πιθανή χρήση τους ως ανθρώπινες ασπίδες και δικαιολογώντας τις θανατηφόρες αντιδράσεις. Ο αναγκαστικός εκτοπισμός των Παλαιστινίων στη Γάζα χαρακτηρίστηκε ως "επανατοποθέτηση" ή "μεταφορά", ένας ευφημισμός που αποσκοπεί στην υποβάθμιση της σοβαρότητας της κατάστασης.
Ενώ το Ισραήλ αρχικά αναφερόταν στις στρατιωτικές του ενέργειες ως "χερσαίους ελιγμούς" για να μετριάσει τις επιπτώσεις στα μέσα ενημέρωσης και τις νομικές συνέπειες, αργότερα διατύπωσε την αδιάκριτη επιθετικότητά του ως "πόλεμο κατά της τρομοκρατίας" για να συγκεντρώσει διεθνή υποστήριξη. Αυτή η διαμόρφωση στόχευε στο να παρουσιάσει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οντότητα συγγενή με το ISIS, απευθυνόμενη στα δυτικά αισθήματα και επιδιώκοντας να εξαλείψει την ιδέα πως υπήρχαν αθώοι στη Γάζα.
Όπως έχει επαναλάβει συχνά ο Άξονας της Αντίστασης, αυτός ο πόλεμος διεξάγεται σε πολλαπλά μέτωπα - όχι μόνο στο φυσικό πεδίο, αλλά σε περίοπτη θέση στο διαδικτυακό πεδίο της προπαγάνδας. Η αποκατάσταση της ανισορροπίας δυνάμεων στον πόλεμο της πληροφόρησης, ωστόσο, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η μάχη των λέξεων και των ιδεών είναι μια ουσιαστική μάχη που πρέπει να δώσουν τα παλαιστινιακά κινήματα αντίστασης και οι φιλοπαλαιστινιακές φωνές. Η ευκαιρία να αντιστραφεί πλήρως η αφήγηση - τώρα που το Ισραήλ αποκάλυψε το πιο άσχημο πρόσωπο του σιωνισμού στη Γάζα - έχει φτάσει πλήρως, και ο μύθος της ισραηλινής θυματοποίησης πρέπει να αναπαυθεί για πάντα.