Andrew Korybko / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο Χίτλερ δήλωσε ειλικρινά στο διαβόητο μανιφέστο του το 1925 πως σχεδίαζε να αποκτήσει "Lebensraum" από τη Σοβιετική Ένωση, κάτι που φυσικά θα απαιτούσε από τη Γερμανία να περάσει πρώτα από την Πολωνία, αφού αυτή δε γειτνίαζε με την ΕΣΣΔ. Είχε επίσης ένα πυρετώδες μίσος για τον κομμουνισμό και θεωρούσε τους Ναζί ως τη μόνη δύναμη ικανή να αποτρέψει την κατάκτηση της ηπείρου από αυτή την ιδεολογία. Επομένως, προκύπτει ότι σχεδίαζε να εισβάλει στη Σοβιετική Ένωση όλο αυτό το διάστημα, αλλά ήθελε να το κάνει αφού είχε προετοιμαστεί πλήρως.
Η Πολωνία έβαλε εμπόδιο στα σχέδιά του αρνούμενη να κατευνάσει τις απαιτήσεις του για τον λεγόμενο "Διάδρομο του Ντάνζιγκ" που θα αποκαθιστούσε τα σύνορα της Γερμανίας πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που τον έπιασε απροετοίμαστο αφού αναμφισβήτητα συγχρόνισε την κατάληψη του Ζάολζι από την Τσεχοσλοβακία κατά τη διάρκεια της Κρίσης του Μονάχου. Αυτή η εξέλιξη, καθώς και η παρόμοια εκτίμηση της χώρας αυτής ως προς την απειλή της Σοβιετικής Ένωσης και του κομμουνισμού, τον έπεισαν πως θα συμφωνούσε να είναι ο κατώτερος εταίρος του, οπότε αργότερα θα εισέβαλαν από κοινού στην ΕΣΣΔ.
Σε αντάλλαγμα, η Πολωνία θα μπορούσε να λάβει το σοβιετικό μισό της Λευκορωσίας που οι δύο αυτοί διχοτόμησαν μετά τη Συνθήκη της Ρίγας το 1921, ενώ οι Ναζί θα μπορούσαν να αποκτήσουν τον προβλεπόμενο "Lebensraum" τους στο σοβιετικό μισό της Ουκρανίας. Είχε εμμονή με την τελευταία προαναφερθείσα γη, όπως αποδεικνύεται από τις ιδιωτικές συνομιλίες κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που κατέγραψε η γραμματέας του με την άδειά του και οι οποίες δημοσιεύθηκαν αργότερα υπό τον τίτλο "Η επιτραπέζια συζήτηση του Χίτλερ". Η συνθηκολόγηση της Πολωνίας στις απαιτήσεις του "Διαδρόμου του Ντάνζιγκ" ήταν η προϋπόθεση για τα σχέδια αυτά.
Ωστόσο, οι Βρετανοί παρενέβησαν διπλωματικά και έπεισαν την Πολωνία να κρατήσει τις θέσεις της και να αρνηθεί να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τους Ναζί για την επιστροφή των προπολεμικών εδαφών της Γερμανίας. Δεδομένου ότι δεν ήταν από εκείνους που δέχονταν ποτέ το όχι ως απάντηση και φοβούμενος μήπως υποχωρώντας ενισχύσει τον αρχόμενο (αλλά άδοντο τότε) συνασπισμό ανάσχεσης που σχηματιζόταν γύρω από τη χώρα του, αντί γι' αυτό αισθάνθηκε αναγκασμένος να προωθήσει τα μαχητικά του σχέδια και αποφάσισε να εισβάλει στην Πολωνία.
Αυτό εγκυμονούσε τον κίνδυνο να προκληθεί πόλεμος με την ΕΣΣΔ προτού οι Ναζί να είναι έτοιμοι, λόγω του φαινομενικά δυσεπίλυτου διλήμματος ασφαλείας αυτών των δύο μέχρι εκείνη την στιγμή, αφού ο Στάλιν θα μπορούσε να τρομάξει και να πιστέψει ότι ο Χίτλερ δε θα σταματούσε στα σοβιετικά σύνορα. Φοβόταν ήδη πως η Δύση έβαζε σε πειρασμό τον ιδεολογικό του εχθρό να επεκταθεί ανατολικά και ανησυχούσε πως θα τον υποστήριζαν να βασίσει στρατεύματα στις χώρες της Βαλτικής και τη Φινλανδία ως προοίμιο του σοβιετοναζιστικού πολέμου που ενθάρρυναν αν δεν εισέβαλε αμέσως.
Αν ξεσπούσε πριν προλάβει να ανασυγκροτήσει τις ένοπλες δυνάμεις του μετά την εκκαθάριση που μόλις είχε πραγματοποιήσει, και να θυμηθούμε πως ούτε οι Ναζί ήταν ακόμη προετοιμασμένοι γι' αυτό (εξ ου και ο Χίτλερ προτίμησε τη διπλωματία για την ανασυγκρότηση του Ράιχ από τον πόλεμο εκείνη την στιγμή), τότε και οι δύο θα καταστρέφονταν. Σε αυτό το σενάριο, το οποίο ήταν αρκετά αξιόπιστο ώστε να διαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο ο Στάλιν διαμόρφωνε την πολιτική του, όπως θα εξηγηθεί σύντομα, οι Βρετανοί θα μπορούσαν και πάλι να διαιρέσουν και να κυβερνήσουν την Ευρώπη προς τελικό τους όφελος.
Ο Χίτλερ είχε επίσης έντονη επίγνωση αυτού του σεναρίου και ήλπιζε ότι δεν θα συνέβαινε σοβιετοναζιστικός πόλεμος από λάθος υπολογισμό σχετικά με την εισβολή στην Πολωνία, την οποία αισθάνθηκε υποχρεωμένος να διατάξει αφού η Βαρσοβία ενθαρρύνθηκε από το Λονδίνο να απορρίψει τις απαιτήσεις του για τον "διάδρομο του Ντάνζιγκ". Ως εκ τούτου, έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών του στη Μόσχα για να καταλήξει σε μια μυστική συμφωνία για τη διανομή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης μεταξύ τους, προκειμένου να αποτρέψει τον πόλεμο προς το παρόν και να κερδίσει χρόνο για να προετοιμαστεί για την εισβολή στην ΕΣΣΔ σε μεταγενέστερη ημερομηνία, όταν θα ήταν πλήρως έτοιμος.
Εν τω μεταξύ, πίστευε ειλικρινά ότι οι Βρετανοί θα συμμαχούσαν με τους Ναζί ή τουλάχιστον δεν θα στέκονταν εμπόδιο στα σχέδιά τους, κάτι για το οποίο έγραψε στο λεπτομερές μανιφέστο εξωτερικής πολιτικής του, το οποίο παρέμεινε αδημοσίευτο κατά τη διάρκεια της ζωής του και κυκλοφόρησε μετά θάνατον με τον τίτλο "Το δεύτερο βιβλίο του Χίτλερ". Ήταν επίσης ένας ανοιχτός και απροκάλυπτος αγγλόφιλος που σεβόταν βαθιά το Ηνωμένο Βασίλειο και ήταν όνειρό του να συνεργαστεί μαζί του από κάποια άποψη. Στην πραγματικότητα, όλα τα σχέδιά του εξαρτιόνταν από το ότι δε θα επενέβαιναν ουσιαστικά για να τον σταματήσουν.
Με αυτές τις λανθασμένες προσδοκίες στο μυαλό του, ο Χίτλερ κινήθηκε ταχύτατα για να εκτονώσει το φαινομενικά δυσεπίλυτο σοβιετικό-ναζιστικό δίλημμα ασφαλείας ενόψει της εισβολής του στην Πολωνία, στην οποία συμφώνησε ο Στάλιν με κοινό σκοπό την αποτροπή του πολέμου προς το παρόν και την πλήρη προετοιμασία για τον αναπόφευκτο σε μεταγενέστερο χρόνο. Τα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης αντιμετωπίστηκαν ως πιόνια στη "Σκακιέρα των Μεγάλων Δυνάμεων" σύμφωνα με τις διπλωματικές παραδόσεις της εποχής, με τα επόμενα δύο χρόνια να χαρακτηρίζονται από την προσπάθεια του καθενός να αποκτήσει πλεονέκτημα έναντι του άλλου μέσω των χωρών αυτών.
Αυτό το αποτέλεσμα ήταν ψυχρά ρεαλιστικό, παρά τις όποιες αμφιβολίες μπορεί να είχαν ορισμένοι παρατηρητές, ιδίως εκείνοι στα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που ήταν χωρισμένα σε σοβιετικές και ναζιστικές σφαίρες επιρροής, σχετικά με την ηθική του. Ο Χίτλερ επρόκειτο να εισβάλει στην Πολωνία, αφού το Ηνωμένο Βασίλειο έπεισε τη χώρα αυτή με ψευδείς εγγυήσεις ασφαλείας να μην τον κατευνάσει, γεγονός που αύξησε δραστικά τον κίνδυνο ενός σοβιετοναζιστικού πολέμου από λάθος υπολογισμό, πριν κανένας από τους δύο είναι έτοιμος λόγω του φαινομενικά δυσεπίλυτου διλήμματος ασφαλείας που είχαν μέχρι τότε.
Ο Στάλιν δεν ήταν διατεθειμένος να πολεμήσει τον Χίτλερ εκείνη την εποχή, αφού είχε μόλις εκκαθαρίσει τις ένοπλες δυνάμεις του, ούτε ήθελε να διακινδυνεύσει να χάσει και να έχουν οι Βρετανοί να μοιράζουν και να κυβερνούν την ήπειρο, συμπεριλαμβανομένης της ΕΣΣΔ, αν αυτή "βαλκανοποιούνταν" ως αποτέλεσμα μέσω της "προμηθεϊστικής" πολιτικής που ακολουθούσε η Πολωνία του μεσοπολέμου. Τουλάχιστον, μια ηττημένη Σοβιετική Ένωση θα έχανε το ήμισυ της διχοτομημένης Λευκορωσίας και Ουκρανίας, με την πραγματική πιθανότητα να της αφαιρεθούν και άλλες μη εθνοτικές-ρωσικές περιοχές, ανάλογα με το πόσο άσχημα έχανε.
Αποδεχόμενος το κλαδί ελιάς του Χίτλερ, το οποίο και οι δύο γνώριζαν πως προσφερόταν για ψυχρά πραγματιστικούς λόγους που αποσκοπούσαν στην καθυστέρηση του αναπόφευκτου σοβιετοναζιστικού πολέμου έως ότου και οι δύο ήταν πλήρως προετοιμασμένοι να πολεμήσουν (και ελπίζοντας ότι οι Βρετανοί θα μπορούσαν στο μεταξύ να εξημερωθούν ή να μετακινηθούν προς το μέρος τους), ο Στάλιν έθεσε τα συμφέροντα της ΕΣΣΔ πάνω απ' όλα. Δεν ήταν απλώς ένα τέλειο παράδειγμα της νεορεαλιστικής σχολής σκέψης των Διεθνών Σχέσεων στην πράξη, αλλά ήταν υπερρεαλιστική, αφού και οι δύο δήλωναν ρητά τα συμφέροντά τους και διαπραγματεύονταν πώς θα τα σέβονταν καλύτερα.
Ενώ ο Στάλιν κατάφερε στη συνέχεια να ανοικοδομήσει τις ένοπλες δυνάμεις του, να δημιουργήσει μια ρυθμιστική ζώνη για να απομονώσει τον σοβιετικό πυρήνα από την πρώτη φάση του αιφνιδιαστικού πολέμου των Ναζί και να πείσει τους Βρετανούς να πάρουν το μέρος του, ο Χίτλερ απέτυχε να ξεπεράσει αυτά τα όρια και δεν μπόρεσε να πείσει το Ηνωμένο Βασίλειο να μείνει έξω από τη μάχη. Επιπλέον, ο Στάλιν εδραίωσε και επέκτεινε τη σφαίρα επιρροής του μετά τον πόλεμο, με εξαίρεση τη Φινλανδία, ενώ η Γερμανία έχασε το ένα τέταρτο της προ του Β' Παγκοσμίου Πολέμου επικράτειάς της.
Το συμπέρασμα είναι πως η MRP ήταν πολύ πιο επωφελής για τη Σοβιετική Ένωση από ό,τι για τους Ναζί, αλλά παρ' όλα αυτά εξυπηρετούσε τα άμεσα συμφέροντα και των δύο, καθώς εκτόνωσε το φαινομενικά δυσεπίλυτο μέχρι τότε δίλημμα ασφαλείας τους και καθυστέρησε τον αναπόφευκτο σοβιετικό-ναζιστικό πόλεμο κατά περίπου δύο χρόνια. Ό,τι κι αν πιστεύει κανείς για την έλλειψη ηθικής, ήταν ψυχρά ρεαλιστική και δεν ήταν υπεύθυνη για την πυροδότηση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, απλώς ανέβαλε προσωρινά αυτό που αποδείχθηκε η πιο θανατηφόρα φάση του στην Ευρώπη.