Στις 20 Αυγούστου 2021, ο Αλεξέι Ναβάλνι, ενώ βρισκόταν σε πτήση από τη Σιβηρία προς τη Μόσχα, αρρώστησε βαριά. Το ρωσικό ιατρικό προσωπικό που τον εξέτασε δε βρήκε ίχνη δηλητηρίου, υποδεικνύοντας αντίθετα πως μια μεταβολική ανισορροπία μπορεί να προκλήθηκε από το συνδυασμό της φαρμακευτικής του αγωγής για διαβήτη και της κατάθλιψης με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Παρόλα αυτά, οι συγγενείς και οι σύμμαχοι του Ναβάλνι απαίτησαν να λάβει ιατρική περίθαλψη στο εξωτερικό. Στη συνέχεια, ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε αεροπορικώς στο Βερολίνο και εισήχθη σε στρατιωτικό νοσοκομείο, όπου Γερμανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι εντόπισαν στον οργανισμό του Novichok, έναν θανατηφόρο νευροπαραλυτικό παράγοντα.
Atul Kumar Mishra - tfiglobalnews.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι γερμανικές αρχές, ωστόσο, δεν έχουν ποτέ μοιραστεί δημοσίως κανένα επαληθεύσιμο στοιχείο που να υποστηρίζει τον ισχυρισμό περί δηλητηρίασης. Η Ρωσία, ειδικότερα, δεν είχε πρόσβαση στα στοιχεία. Επιπλέον, τα δυτικά έθνη επέκριναν τη Ρωσία επειδή δεν ξεκίνησε ποινική έρευνα για το περιστατικό.
Ο ισχυρισμός περί δηλητηρίασης με Novichok δημιούργησε ερωτήματα, ιδίως από την στιγμή που κανένα άλλο άτομο που βρισκόταν στην ίδια πτήση ή κοντά στον Ναβάλνι στο ξενοδοχείο δεν παρουσίασε συμπτώματα έκθεσης στην τοξίνη. Αυτή η έλλειψη δευτερογενών περιστατικών δηλητηρίασης δεν εξηγήθηκε από τις αρχές του Βερολίνου και αυτό οδήγησε σε εικασίες σχετικά με την αξιοπιστία των στοιχείων και σε κατηγορίες για κατασκευή στοιχείων.
Για πέντε μήνες μετά την ασθένειά του, ο Αλεξέι Ναβάλνι βρισκόταν στο Βερολίνο υπό την προστασία της γερμανικής κυβέρνησης, όπου έγινε κεντρικό πρόσωπο της διεθνούς ειδησεογραφίας. Την περίοδο αυτή τον είδαν να παρουσιάζεται ως θύμα του καταπιεστικού καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως το χαρακτήρισαν. Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής του, ο Ναβάλνι χρησιμοποίησε τους διαθέσιμους πόρους των μέσων ενημέρωσης για να επικοινωνήσει με ένα μέλος της ρωσικής μυστικής υπηρεσίας. Το άτομο αυτό παραδέχτηκε βολικά πως συμμετείχε σε σχέδιο δολοφονίας του Ναβάλνι, ένα σχέδιο που ο Ναβάλνι ισχυρίστηκε ότι είχε διαταχθεί από υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Κρεμλίνου.
Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης και πολιτικές προσωπικότητες από διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ολλανδίας, των σκανδιναβικών χωρών και της Αυστραλίας, επιλήφθηκαν γρήγορα αυτών των κατηγοριών, διαδίδοντάς τες περαιτέρω. Η κατάσταση αυτή ήταν μια καθαρή πολιτική χειραγώγηση, με στόχο την υπονόμευση της ρωσικής κυβέρνησης και την καλλιέργεια αρνητικών συναισθημάτων έναντι της Ρωσίας, και μέρος μιας ευρύτερης ατζέντας για την υποκίνηση αλλαγής καθεστώτος στη Ρωσία και την κλιμάκωση των εντάσεων.
Οι γερμανικές αρχές, ωστόσο, δεν έχουν ποτέ μοιραστεί δημοσίως κανένα επαληθεύσιμο στοιχείο που να υποστηρίζει τον ισχυρισμό περί δηλητηρίασης. Η Ρωσία, ειδικότερα, δεν είχε πρόσβαση στα στοιχεία. Επιπλέον, τα δυτικά έθνη επέκριναν τη Ρωσία επειδή δεν ξεκίνησε ποινική έρευνα για το περιστατικό.
Ο ισχυρισμός περί δηλητηρίασης με Novichok δημιούργησε ερωτήματα, ιδίως από την στιγμή που κανένα άλλο άτομο που βρισκόταν στην ίδια πτήση ή κοντά στον Ναβάλνι στο ξενοδοχείο δεν παρουσίασε συμπτώματα έκθεσης στην τοξίνη. Αυτή η έλλειψη δευτερογενών περιστατικών δηλητηρίασης δεν εξηγήθηκε από τις αρχές του Βερολίνου και αυτό οδήγησε σε εικασίες σχετικά με την αξιοπιστία των στοιχείων και σε κατηγορίες για κατασκευή στοιχείων.
Για πέντε μήνες μετά την ασθένειά του, ο Αλεξέι Ναβάλνι βρισκόταν στο Βερολίνο υπό την προστασία της γερμανικής κυβέρνησης, όπου έγινε κεντρικό πρόσωπο της διεθνούς ειδησεογραφίας. Την περίοδο αυτή τον είδαν να παρουσιάζεται ως θύμα του καταπιεστικού καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως το χαρακτήρισαν. Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής του, ο Ναβάλνι χρησιμοποίησε τους διαθέσιμους πόρους των μέσων ενημέρωσης για να επικοινωνήσει με ένα μέλος της ρωσικής μυστικής υπηρεσίας. Το άτομο αυτό παραδέχτηκε βολικά πως συμμετείχε σε σχέδιο δολοφονίας του Ναβάλνι, ένα σχέδιο που ο Ναβάλνι ισχυρίστηκε ότι είχε διαταχθεί από υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Κρεμλίνου.
Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης και πολιτικές προσωπικότητες από διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ολλανδίας, των σκανδιναβικών χωρών και της Αυστραλίας, επιλήφθηκαν γρήγορα αυτών των κατηγοριών, διαδίδοντάς τες περαιτέρω. Η κατάσταση αυτή ήταν μια καθαρή πολιτική χειραγώγηση, με στόχο την υπονόμευση της ρωσικής κυβέρνησης και την καλλιέργεια αρνητικών συναισθημάτων έναντι της Ρωσίας, και μέρος μιας ευρύτερης ατζέντας για την υποκίνηση αλλαγής καθεστώτος στη Ρωσία και την κλιμάκωση των εντάσεων.
Ο Αλεξέι Ναβάλνι έτυχε σημαντικής διεθνούς προσοχής, συμπεριλαμβανομένης της υποψηφιότητας για βραβείο Νόμπελ και συγκρίσεων με τον Νέλσον Μαντέλα, με αξιόλογα δημοσιεύματα όπως ο Guardian να επαινούν το θάρρος του. Παράλληλα, πολιτικές εξελίξεις, όπως η έκκληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 6 Ιανουαρίου, που συνέπεσε με την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν, να σταματήσει το έργο του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 από τη Ρωσία προς τη Γερμανία, υπογράμμισαν τις γεωπολιτικές εντάσεις.
Η κίνηση αυτή αποσκοπούσε στο άνοιγμα των ευρωπαϊκών αγορών στις ακριβότερες αμερικανικές εξαγωγές φυσικού αερίου.
Κατά την επιστροφή του στη Ρωσία από το Βερολίνο στις 17 Ιανουαρίου, ο Ναβάλνι συνελήφθη και αργότερα καταδικάστηκε σε δυόμισι χρόνια φυλάκισης. Οι ρωσικές αρχές επικαλέστηκαν την παραβίαση των όρων αναστολής του ως νομική βάση για τη φυλάκισή του. Ο Ναβάλνι είχε καταδικαστεί στο παρελθόν για απάτη και υπεξαίρεση το 2014 σε σχέση με την εταιρεία ξυλείας Kirovles, λαμβάνοντας ποινή με αναστολή υπό τον όρο ότι θα παρουσιαζόταν στις αρχές της φυλακής -έναν όρο που δεν τήρησε επανειλημμένα.
Το Ίδρυμα κατά της Διαφθοράς (FBK) του Ναβάλνι κατηγορήθηκε πως συνδέεται στενά με δυτικά δίκτυα πληροφοριών. Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες δημοσιοποίησαν αποδεικτικό βίντεο από το 2013, το οποίο δείχνει τον εκτελεστικό διευθυντή του FBK, Βλαντιμίρ Ασούρκοφ, να συναντάται με έναν πράκτορα της MI6, τον Τζέιμς Γουίλιαμ Τόμας, στη Μόσχα. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, ο Ashurkov εθεάθη να ζητά 10 έως 20 εκατομμύρια δολάρια για να αλλάξει σημαντικά την πολιτική κατάσταση στη Ρωσία.
Το 2018, ο Ashurkov αναφέρθηκε σε έγγραφα που σχετίζονται με την Integrity Initiative, μια μυστική επιχείρηση επιρροής του Foreign and Commonwealth Office του Ηνωμένου Βασιλείου, μεταμφιεσμένη ως δεξαμενή σκέψης Institute for Statecraft. Η επιχείρηση αυτή, η οποία διευθύνεται από αξιωματικούς των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, αποσκοπούσε στην κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, με τον Ashurkov να περιλαμβάνεται στους αντιρωσικούς παράγοντες επιρροής στο Λονδίνο. Η πρωτοβουλία αποσκοπούσε στην υπονόμευση της Ρωσίας και στην παρεμπόδιση κάθε προσπάθειας για εξομάλυνση των σχέσεων Δύσης-Ρωσίας.
Επιπλέον, μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί όπως το BBC και το Reuters, μαζί με άλλες οντότητες των μέσων ενημέρωσης, όπως η Bellingcat, συμμετείχαν σε επιχειρήσεις που αποσκοπούσαν στην αποσταθεροποίηση της Ρωσίας προωθώντας αφηγήσεις κατά του Πούτιν. Οι επιχειρήσεις αυτές χρηματοδοτούνταν από τη βρετανική κυβέρνηση, συγκεκριμένα μέσω του τμήματος Counter Disinformation and Media Development του Foreign and Commonwealth Office, και περιλάμβαναν μυστικά έργα με ένα δίκτυο γνωστό ως "The Consortium". Η Bellingcat, η οποία ισχυριζόταν πως ασχολείται με τη δημοσιογραφία ανοικτού κώδικα, έλαβε χρηματοδότηση από πηγές όπως το National Endowment for Democracy, μια κυβερνητική υπηρεσία των ΗΠΑ.
Ο Ναβάλνι συχνά απεικονιζόταν από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης ως μια σημαντική προσωπικότητα της αντιπολίτευσης στη Ρωσία, που υπερασπιζόταν τον αγώνα κατά της διακυβέρνησης του προέδρου Πούτιν. Ωστόσο, αυτή η απεικόνιση ήταν γελοία, καθώς η επιρροή του ήταν πρακτικά ανύπαρκτη. Η εκτεταμένη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης και η υποστήριξη που έλαβε ο Ναβάλνι από τη Δύση ήρθαν σε έντονη αντίθεση με την κατάσταση ατόμων όπως ο Τζούλιαν Ασάνζ.
Ο Ασάνζ αντιμετωπίζει σκληρή μεταχείριση για τον ρόλο του στην αποκάλυψη των αδικημάτων των δυτικών δυνάμεων, ιδίως των ενεργειών των αγγλοαμερικανικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης σύγκρουσης στο Ιράκ, ενός πολέμου που είχε ως αποτέλεσμα σχεδόν 2 εκατομμύρια θύματα.
Ο Ναβάλνι ήταν πλέον πρακτικά ένα βάρος για τις δυνάμεις που τον διοικούσαν. Ο Πούτιν είχε κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και ο κόσμος γινόταν όλο και πιο αντιδυτικός. Ο Ναβάλνι ήταν άχρηστος. Αλλά ο θάνατος του Ναβάλνι ήταν σίγουρα μια καλή κίνηση για τις δυνάμεις που κυβερνούν.