Το συντηρητικό τσεχικό κόμμα προτείνει "τεστ γνώσεων" για την απόκτηση δικαιώματος ψήφου

okal wyborów regionalnych w Czechach / autor: Wikimedia Commons-Jiří Sedláček / CC Attribution-Share Alike 4.0

Ο όρος "ηλίθιος", προερχόμενος από την αρχαία Ελλάδα, αναφερόταν σε άτομα που επικεντρώνονταν αποκλειστικά στην ιδιωτική ζωή, δεν έδειχναν κανένα ενδιαφέρον για την πολιτική ή τα δημόσια θέματα και ως εκ τούτου θεωρούνταν αδαείς..

Grzegorz Górny - wpolityce.pl / Παρουσίαση Freepen.gr

Στις σύγχρονες δημοκρατικές χώρες, η παρουσία των "ηλιθίων" - όσων αδιαφορούν για τη δημόσια ζωή και την πολιτική, αλλά ενίοτε ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα στις εκλογές - αποτελεί μοναδική πρόκληση. Το φαινόμενο αυτό έχει προκαλέσει συζητήσεις σχετικά με τη σοφία του να αφήνουμε απληροφόρητα άτομα να επηρεάζουν μελλοντικές αποφάσεις μέσω της ψήφου.

Μια αξιοσημείωτη περίπτωση προσπάθειας αντιμετώπισης αυτού του ζητήματος σημειώθηκε στη Βουλγαρία το 2016, όπου με τροποποιήσεις του εκλογικού νόμου εισήχθη ένας κανόνας που στερεί το δικαίωμα ψήφου από τους πολίτες που δεν ψηφίζουν σε δύο διαδοχικές εκλογές του ίδιου τύπου. Τα άτομα αυτά διαγράφονται από τους εκλογικούς καταλόγους, αλλά μπορούν να ανακτήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα υποβάλλοντας αίτηση για επανεγγραφή, ένα μέτρο που αποσκοπεί στην ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών και, εμμέσως, στην απομάκρυνση των αδιάφορων ή ανενημέρωτων.

Ωστόσο, η λύση αυτή δεν αντιμετωπίζει το βασικό πρόβλημα της συμμετοχής των μη ενημερωμένων ψηφοφόρων στις εκλογές. Μια πρόταση του Jan Kubalcík, ηγέτη του Τσεχικού Συντηρητικού Κόμματος, προτείνει μια καινοτόμο προσέγγιση: να απαιτείται από τους πολίτες να περάσουν ένα τεστ βασικών γνώσεων πριν ψηφίσουν.

Το τεστ αυτό, που αποτελείται από δέκα ερωτήσεις που επιλέγονται τυχαία από έναν υπολογιστή από χίλιες, έχει ως στόχο να αποκλείσει από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων όσους δεν έχουν θεμελιώδη κατανόηση των πολιτικών και γενικών γνώσεων. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η μέθοδος αυτή εισάγει διακρίσεις εις βάρος των αδαών, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη δικαιοσύνη και την πρακτικότητα τέτοιων μέτρων.

Παρά τη μακρόχρονη παρουσία του Συντηρητικού Κόμματος στην τσεχική πολιτική, δεν έχει ακόμη επιτύχει σημαντική νομοθετική επιρροή και ο Kubalcík αναγνωρίζει τις μικρές πιθανότητες να υιοθετηθεί η πρότασή του.

Αυτό το συνεχιζόμενο δίλημμα αναδεικνύει τον αγώνα μεταξύ της διασφάλισης ενός ενημερωμένου εκλογικού σώματος και της διατήρησης των περιεκτικών δημοκρατικών αρχών, αφήνοντας τις κοινωνίες να αναρωτηθούν αν είναι πράγματι "καταδικασμένες σε ηλιθιότητες" στο πεδίο της εκλογικής συμμετοχής.