Σε μια τέτοια μάχη, το κέντρο βάρους είναι ο άμαχος πληθυσμός. Και αν τους κάνεις να πέσουν στα χέρια του εχθρού, μετατρέπεις την τακτική νίκη σε στρατηγική ήττα.
Mohamad Hasan Sweidan - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν απηύθυνε αυτή την προειδοποίηση στο Ισραήλ τον Δεκέμβριο κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Εθνικό Αμυντικό Φόρουμ Ρήγκαν στην Καλιφόρνια. Αντλώντας σκληρά διδάγματα από τους πολέμους των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, ο Όστιν τόνισε ότι η νίκη σε μάχες στο έδαφος δεν εγγυάται μια στρατηγική νίκη και μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε μια στρατηγική ήττα - αν το Ισραήλ αρνηθεί να δει τη γενικότερη εικόνα.
Αυτή είναι μία από τις κύριες πηγές πίεσης της Ουάσινγκτον προς το Τελ Αβίβ, ιδίως υπό το φως των διαφορετικών πολιτικών οραμάτων των συμμάχων για τη Γάζα στη μεταπολεμική περίοδο και της ανθρωπογενούς ανθρωπιστικής κρίσης που έχει επιβάλει το Ισραήλ στη Λωρίδα. Πρόκειται για μια φιλοσοφία που έχει τις ρίζες της στην πρόβλεψη, απηχώντας τη σοφία του Robert Greene από το βιβλίο του "33 στρατηγικές πολέμου": "Η μεγάλη στρατηγική είναι η τέχνη του να βλέπεις πέρα από την παρούσα μάχη και να υπολογίζεις μπροστά".
Οι διακηρυγμένοι πολεμικοί στόχοι του Ισραήλ
Το υπουργικό συμβούλιο του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει περιγράψει δύο πρωταρχικούς στόχους για τον πόλεμο στη Γάζα: τη διάλυση της στρατιωτικής υποδομής της Χαμάς και την εξασφάλιση της απελευθέρωσης των κρατουμένων που κρατούνται από τις 7 Οκτωβρίου. Αργότερα ο Νετανιάχου επέκτεινε αυτούς τους στόχους, προσθέτοντας έναν κρίσιμο τρίτο στόχο: τη διασφάλιση της αδυναμίας της Γάζας να απειλήσει την ασφάλεια του κράτους κατοχής στο μέλλον. Κατά συνέπεια, η επιτυχία της βίαιης στρατιωτικής επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα εξαρτάται από την επίτευξη αυτών των κεντρικών στόχων.
Παρά τους κοινούς στόχους τους, έχουν προκύψει διαφορές μεταξύ της αμερικανικής και της ισραηλινής προσέγγισης. Ενώ και οι δύο υποστηρίζουν την εξουδετέρωση της Χαμάς, η κυβέρνηση Μπάιντεν υποστηρίζει μια πιο πολιτικά προσανατολισμένη στρατηγική, ενώ ο Νετανιάχου επιδιώκει μια σχεδόν εξ ολοκλήρου στρατιωτικοκεντρική προσέγγιση.
Η Χαμάς, από την άλλη πλευρά, ανακοίνωσε τρεις κύριους στόχους της επιχείρησης "Al-Aqsa Flood" αμέσως μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου. Πρώτον, την επιτυχία στη διεξαγωγή ανταλλαγής αιχμαλώτων με την εχθρική οντότητα. Δεύτερον, αντίποινα κατά της ισραηλινής επιθετικότητας στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και τη διαφύλαξη του τζαμιού Αλ Άκσα από τους εξτρεμιστές εποίκους. Τρίτον, η επαναφορά του Παλαιστινιακού ζητήματος στην παγκόσμια σκηνή.
Τακτική έναντι στρατηγικής
Η διαχρονική σοφία του Κινέζου στρατηγού Σουν Τζου στην Τέχνη του Πολέμου κάνει διάκριση μεταξύ τακτικών ελιγμών και στρατηγικής πρόβλεψης: "Όλοι μπορούν να δουν τις τακτικές που χρησιμοποιούνται για να νικηθεί ο εχθρός στον πόλεμο, αλλά αυτό που κανείς δεν μπορεί να δει είναι η στρατηγική από την οποία προκύπτει η μεγάλη νίκη".
Στον πόλεμο, οι τακτικοί στόχοι επικεντρώνονται σε βραχυπρόθεσμα κέρδη - συγκεκριμένες εμπλοκές ή εδαφικές προόδους. Αντίθετα, οι στρατηγικοί στόχοι απαιτούν μακροπρόθεσμο όραμα, ευθυγραμμίζοντας τις στρατιωτικές ενέργειες με τις πολιτικές προτεραιότητες. Στην ουσία, η τακτική αναζητά απάντηση στο "πώς", ενώ η στρατηγική απαντά στο "γιατί" της στρατιωτικής εμπλοκής, με τελικό στόχο ένα πολιτικό τελικό παιχνίδι.
Οποιοδήποτε κράτος ή μέρος σε μια σύγκρουση μπορεί να επιτύχει τακτικούς στόχους υπερέχοντας σε ελιγμούς στο πεδίο της μάχης, χρησιμοποιώντας ανώτερη τεχνολογία ή έχοντας καλύτερα εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες δυνάμεις. Αλλά το να κερδίζει κανείς μάχες -δηλαδή να επιτυγχάνει τακτικούς στόχους- δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κερδίζει τον πόλεμο.
Αυτή η ασυμφωνία προκύπτει επειδή το σωρευτικό αποτέλεσμα των τακτικών νικών μπορεί να μην ευθυγραμμίζεται ή να μην συμβάλλει επαρκώς στους ευρύτερους στρατηγικούς στόχους. Ενώ οι τακτικές είναι απαραίτητες για τη νίκη σε μάχες, πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέρος μιας στρατηγικής που αποσκοπεί στην επίτευξη των απώτερων στόχων του πολέμου.
Η ιστορία προσφέρει αρκετές απογοητευτικές υπενθυμίσεις για τους κινδύνους που εγκυμονεί η προτεραιότητα της τακτικής έναντι της στρατηγικής. Για παράδειγμα, στον πόλεμο του Βιετνάμ, οι ΗΠΑ πέτυχαν πολυάριθμες τακτικές νίκες αλλά απέτυχαν στρατηγικά. Παρά τις βαριές απώλειες, ο ευρύτερος στόχος της προώθησης ενός μη κομμουνιστικού Νοτίου Βιετνάμ παρέμεινε άπιαστος. Ο μακροβιότερος πόλεμος των ΗΠΑ, στο Αφγανιστάν κατά των Ταλιμπάν, έληξε με μια ακόμη ταπεινωτική απόσυρση, μόνο και μόνο για να επιστρέψουν οι Ταλιμπάν σε μια άνευ προηγουμένου πολιτική εξουσία σε ολόκληρη τη χώρα.
Ο έγκριτος ισραηλινός ιστορικός και επικριτής του σιωνισμού, Ilan Pappe, πιστεύει ότι οι αποτυχίες του γενοκτονικού πολέμου στη Γάζα θα οδηγήσουν τελικά στην πτώση της σιωνιστικής οντότητας, με τον πόλεμο να αποτελεί το πιο επικίνδυνο κεφάλαιο στην "ιστορία ενός σχεδίου που μάχεται για την ύπαρξή του".
Δεν είναι η πιο σκοτεινή στιγμή στην ιστορία της Παλαιστίνης- θα μπορούσε να γραφτεί ως η αρχή του τέλους του σιωνιστικού εγχειρήματος.
Τι έχει πετύχει το Ισραήλ μέχρι σήμερα;
Σήμερα, μετά από ένα ρεκόρ πέντε μηνών ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα, σκοτώνοντας πολύ περισσότερους από 30.000 αμάχους, τραυματίζοντας πολλαπλάσιους και κατεδαφίζοντας το μεγαλύτερο μέρος των κρίσιμων υποδομών της Γάζας, γίνεται φανερό πως η εστίαση του Νετανιάχου σε τακτικές νίκες οδήγησε σε αποσύνδεση με τους ευρύτερους στρατηγικούς στόχους του πολέμου.
Η "πρόοδος" που σημειώθηκε στη Λωρίδα της Γάζας, αν και σημαντική σε τακτικό επίπεδο, δεν προώθησε αποτελεσματικά τον στρατηγικό στόχο της εξάλειψης της Χαμάς, τον υπ' αριθμόν ένα δηλωμένο πολεμικό στόχο του Τελ Αβίβ. Αντιθέτως, αμερικανικές εκθέσεις υποστηρίζουν πως το 80% της βασικής στρατιωτικής υποδομής της παλαιστινιακής αντίστασης παραμένει άθικτη.
Αυτό έχει αφήσει τον Νετανιάχου να αντιμετωπίσει ένα κρίσιμο δίλημμα: η επιδίωξη τακτικών κερδών έχει έρθει με μεγάλο κόστος, θέτοντας σε κίνδυνο την επίτευξη των στρατηγικών του στόχων. Η επίθεσή του στη Γάζα είχε ως αποτέλεσμα τη μαζική σφαγή Παλαιστινίων αμάχων -κυρίως γυναικών και παιδιών- την ευρεία παγκόσμια καταδίκη και χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες Ισραηλινούς στρατιώτες και αξιωματικούς.
Αυτός ο τραγικός απολογισμός έχει αμαυρώσει μόνιμα τη διεθνή εικόνα του Ισραήλ, υπονομεύοντας τις παραμυθένιες αφηγήσεις του περί "δημοκρατίας" και "θυματοποίησης" και προβάλλοντας το Τελ Αβίβ ως τον κορυφαίο δράστη της κρατικά χρηματοδοτούμενης τρομοκρατίας στον κόσμο. Επιπλέον, οι ενέργειες του Ισραήλ έχουν οδηγήσει σε κατηγορίες για γενοκτονία και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη διεθνή σκηνή, με πιο χαρακτηριστική την πρόσφατη υπόθεση υψηλού προφίλ στο Διεθνές Δικαστήριο.
Ο Νετανιάχου και το πολεμικό του υπουργικό συμβούλιο έχουν πέσει σε μια κλασική παγίδα: επιτρέπουν σε πύρρειες νίκες να τους αποσπάσουν την προσοχή από μια συνολική νίκη.
Όπως λέει ο Edward Luttwak στο βιβλίο του The Grand Strategy of the Roman Empire, η στρατηγική "δεν έχει να κάνει με τη μετακίνηση στρατών στη γεωγραφία, όπως στο σκάκι. Περιλαμβάνει ολόκληρη την πάλη των εχθρικών δυνάμεων, η οποία δεν χρειάζεται να έχει καθόλου χωρική διάσταση".
Αυτό που συμβαίνει σήμερα στο Χαν Γιουνίς είναι μια επαρκής απόδειξη πως ο στρατός κατοχής απέχει ακόμη πολύ από το να επιτύχει τους στρατηγικούς του στόχους. Παρά τον κομπασμό του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας Yoav Galant ότι η Χαμάς έχει "διαλυθεί" στο Khan Yunis, οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην περιοχή μεταξύ των κατοχικών δυνάμεων και των μαχητών της αντίστασης ακυρώνουν αυτούς τους ισραηλινούς ισχυρισμούς.
Επιπλέον, η περιφρόνηση του Νετανιάχου στην οριακά πιο μετριοπαθή προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν έχει επιβαρύνει τις σχέσεις μεταξύ των δύο συμμάχων. Οι επικοινωνίες που διέρρευσαν και οι επίσημες δηλώσεις αναδεικνύουν τις βαθιές ανησυχίες της Ουάσινγκτον για τη συμπεριφορά του Ισραήλ.
Ενώ το Ισραήλ παραμένει βασικός στρατηγικός εταίρος για τις ΗΠΑ, η διχόνοια που απορρέει από τον 5μηνο πόλεμο στη Γάζα απειλεί να επηρεάσει τις μελλοντικές διμερείς σχέσεις, ιδίως με τη συνεχιζόμενη εξτρεμιστική διακυβέρνηση στο Τελ Αβίβ.
Η Αντίσταση κατανοεί τη στρατηγική
Στην άλλη πλευρά του πολέμου, η παλαιστινιακή αντίσταση διατηρεί τον στρατηγικό της στόχο να αντισταθεί στην κατοχή και να ανατρέψει τους στρατιωτικούς στόχους του Ισραήλ. Η προθυμία της Χαμάς να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με τους όρους της αποδεικνύει επίσης τη συνεχιζόμενη ανθεκτικότητα και δύναμή της.
Επιπλέον, η υποστήριξη από συμμαχικές παρατάξεις στον Άξονα της Αντίστασης της περιοχής έχει εντείνει την πίεση τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στο Τελ Αβίβ, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής αποαποικιοποίησης της βόρειας Παλαιστίνης από τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, του συνεχιζόμενου ναυτικού αποκλεισμού της Ερυθράς Θάλασσας που επιβάλλεται από τις δυνάμεις της Υεμένης υπό την ηγεσία της Ανσαράλα και των τακτικών επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον αμερικανικών και ισραηλινών στόχων από την Ισλαμική Αντίσταση στο Ιράκ.
Με το Τελ Αβίβ να αγωνίζεται να συμβιβάσει τους στόχους του με τις μεθόδους του, η Ουάσινγκτον παρενέβη για να αποτρέψει την στρατηγική ήττα του συμμάχου της. Η πρόταση των ΗΠΑ για την επίλυση του προβλήματος δίνει έμφαση σε μια μακροπρόθεσμη πολιτική στρατηγική που αποσκοπεί στην περαιτέρω ενσωμάτωση του Ισραήλ στην περιοχή μέσω συμφωνιών εξομάλυνσης, ενώ παραγκωνίζει την παλαιστινιακή αντίσταση μέσω διπλωματικών καναλιών και καναλιών ήπιας ισχύος.
Η ιστορία μας διδάσκει ότι τα τακτικά κέρδη, χωρίς ευθυγράμμιση με τους στρατηγικούς στόχους, είναι ανεπαρκή για μακροπρόθεσμη επιτυχία. Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι αν η αμερικανική παρέμβαση θα καταφέρει πράγματι να διατηρήσει τους στρατηγικούς στόχους του Ισραήλ.