Την Παρασκευή, ένοπλοι πραγματοποίησαν τη χειρότερη τρομοκρατική επίθεση επί ρωσικού εδάφους εδώ και δεκαετίες, σκοτώνοντας τουλάχιστον 137 άτομα και τραυματίζοντας πάνω από 180 στο Crocus City Hall στο Κρασνογκόρσκ, στην περιοχή της Μόσχας. Τέσσερις ύποπτοι δράστες, όλοι υπήκοοι Τατζικιστάν, έχουν συλληφθεί. Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε με τη σειρά του χθες τους τρομοκράτες "ριζοσπάστες ισλαμιστές", "την ιδεολογία των οποίων ο ισλαμικός κόσμος πολεμά". Πρόσθεσε πως δεν είναι ακόμη σαφές "γιατί οι τρομοκράτες αφού διέπραξαν το έγκλημά τους προσπάθησαν να διαφύγουν στην Ουκρανία και ποιος τους περίμενε εκεί". Ενώ το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Δύσης, θρήνησε τα θύματα και έδειξε αλληλεγγύη στη Ρωσία, οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες κατηγόρησαν τη Μόσχα ότι βρίσκεται πίσω από τους θανάτους.
Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Η τρομοκρατική ομάδα ISKP ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση. Το αφγανικό παρακλάδι του ISIL, γνωστό και ως Ισλαμικό Κράτος στην Επαρχία Χορασάν, ISKP (ISIS-K), δημιουργήθηκε στα τέλη του 2014, αποτελούμενο, όπως ήταν, από ντόπιους φονταμενταλιστές μαχητές. Στην πραγματικότητα αποτελούν σήμερα μια πρόκληση για τους Ταλιμπάν ακόμη και στο Αφγανιστάν. Το Σεπτέμβριο του 2022, το παρακλάδι ανέλαβε την ευθύνη για μια δολοφονική βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ - πέρυσι, το Ιράν τους κατηγόρησε για τρομοκρατικές επιθέσεις στο νότιο Σιράζ. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομίας και Ειρήνης, ήταν η τέταρτη πιο θανατηφόρα τρομοκρατική ομάδα στον κόσμο το 2019.
Σύμφωνα με την Amira Jadoon, συν-συγγραφέα του βιβλίου "Το Ισλαμικό Κράτος στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν: Strategic Alliances and Rivalries" και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Clemson της Νότιας Καρολίνας, η Ρωσία είναι "βασικός αντίπαλος για το ISIS/ISIS-K", λόγω της "εμπλοκής της στον παγκόσμιο αγώνα κατά του ISIS και των θυγατρικών του, ιδίως μέσω των στρατιωτικών της επιχειρήσεων στη Συρία".
Η δομή του ISIS θα μπορούσε να είναι πιο χαλαρά αρθρωμένη από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Με ποιους τρόπους συνδέεται το ISIS-K με το ISIS στο Λεβάντε (ή αν υπάρχει άμεση αλυσίδα διοίκησης) παραμένει ασαφές. Αυτό που αποκαλούμε ISIS και τα υποτιθέμενα "παρακλάδια" του είναι σε μεγάλο βαθμό ένα είδος τρομοκρατικού δικτύου που εξαπλώνεται παγκοσμίως. Η Δύση έπαιξε κυρίως ρόλο στη χρηματοδότηση και την ενίσχυση μέρους του, όπως φαίνεται στη Συρία - αλλά τέτοιες ομάδες είναι συχνά εξαιρετικά απρόβλεπτες και έχουν τις δικές τους ατζέντες.
Η Μόσχα έχει την ιστορία της στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, μεταξύ άλλων και φονταμενταλιστικής ισλαμικής πεποίθησης - η επίθεση σε σχολείο του Μπεσλάν το 2004 (που πραγματοποιήθηκε από τρομοκρατική ομάδα Τσετσένων) είναι ίσως η πιο διαβόητη. Υπάρχει όμως και ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Ρωσία μισείται σήμερα από πολλές τρομοκρατικές ομάδες. Είτε συμπαθεί είτε όχι κανείς τον Μπασάρ αλ Άσαντ, η αλήθεια είναι πως, μέσω της συνεργασίας της με τη Συρία του Άσαντ, η Μόσχα έχει παίξει, κατόπιν συριακής πρόσκλησης, μεγάλο ρόλο στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην περιοχή, ιδίως με την εξουδετέρωση των εκεί βάσεων του τρομοκρατικού ΙΚ - διαβόητου για τις φρικαλεότητές του. Με τον τρόπο αυτό, η Ρωσική Ομοσπονδία συνέβαλε στην προώθηση της σταθερότητας και της ειρήνης στην περιοχή.
Από το 2011, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου, η Συρία βασίζεται στην στρατιωτική βοήθεια των συμμάχων της, της Ρωσίας και του Ιράν. Στην πραγματικότητα, επί του πεδίου, το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του τελευταίου, καθώς και η (υποστηριζόμενη από την Τεχεράνη) λιβανέζικη Χεζμπολάχ συν τα ρωσικά στρατεύματα είναι εδώ και χρόνια οι κύριοι αντιτρομοκρατικοί παίκτες στο Λεβάντε. Αυτές ακριβώς οι δυνάμεις είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για την εξόντωση των περισσότερων τρομοκρατών του ISIS και έτσι εγγυώνται την ασφάλεια των τοπικών Χριστιανών και άλλων μειονοτήτων σε μια περιοχή όπου οι εξτρεμιστές ουαχαμπίτες τους αποκεφάλιζαν, τους απήγαγαν και πουλούσαν και κακοποιούσαν γυναίκες ως σεξουαλικές σκλάβες, όπως αναφέρει η Nina Shea, ανώτερη συνεργάτης και διευθύντρια του Κέντρου για τη Θρησκευτική Ελευθερία στο Ινστιτούτο Hudson.
Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Η τρομοκρατική ομάδα ISKP ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση. Το αφγανικό παρακλάδι του ISIL, γνωστό και ως Ισλαμικό Κράτος στην Επαρχία Χορασάν, ISKP (ISIS-K), δημιουργήθηκε στα τέλη του 2014, αποτελούμενο, όπως ήταν, από ντόπιους φονταμενταλιστές μαχητές. Στην πραγματικότητα αποτελούν σήμερα μια πρόκληση για τους Ταλιμπάν ακόμη και στο Αφγανιστάν. Το Σεπτέμβριο του 2022, το παρακλάδι ανέλαβε την ευθύνη για μια δολοφονική βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ - πέρυσι, το Ιράν τους κατηγόρησε για τρομοκρατικές επιθέσεις στο νότιο Σιράζ. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομίας και Ειρήνης, ήταν η τέταρτη πιο θανατηφόρα τρομοκρατική ομάδα στον κόσμο το 2019.
Σύμφωνα με την Amira Jadoon, συν-συγγραφέα του βιβλίου "Το Ισλαμικό Κράτος στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν: Strategic Alliances and Rivalries" και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Clemson της Νότιας Καρολίνας, η Ρωσία είναι "βασικός αντίπαλος για το ISIS/ISIS-K", λόγω της "εμπλοκής της στον παγκόσμιο αγώνα κατά του ISIS και των θυγατρικών του, ιδίως μέσω των στρατιωτικών της επιχειρήσεων στη Συρία".
Η δομή του ISIS θα μπορούσε να είναι πιο χαλαρά αρθρωμένη από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Με ποιους τρόπους συνδέεται το ISIS-K με το ISIS στο Λεβάντε (ή αν υπάρχει άμεση αλυσίδα διοίκησης) παραμένει ασαφές. Αυτό που αποκαλούμε ISIS και τα υποτιθέμενα "παρακλάδια" του είναι σε μεγάλο βαθμό ένα είδος τρομοκρατικού δικτύου που εξαπλώνεται παγκοσμίως. Η Δύση έπαιξε κυρίως ρόλο στη χρηματοδότηση και την ενίσχυση μέρους του, όπως φαίνεται στη Συρία - αλλά τέτοιες ομάδες είναι συχνά εξαιρετικά απρόβλεπτες και έχουν τις δικές τους ατζέντες.
Η Μόσχα έχει την ιστορία της στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, μεταξύ άλλων και φονταμενταλιστικής ισλαμικής πεποίθησης - η επίθεση σε σχολείο του Μπεσλάν το 2004 (που πραγματοποιήθηκε από τρομοκρατική ομάδα Τσετσένων) είναι ίσως η πιο διαβόητη. Υπάρχει όμως και ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Ρωσία μισείται σήμερα από πολλές τρομοκρατικές ομάδες. Είτε συμπαθεί είτε όχι κανείς τον Μπασάρ αλ Άσαντ, η αλήθεια είναι πως, μέσω της συνεργασίας της με τη Συρία του Άσαντ, η Μόσχα έχει παίξει, κατόπιν συριακής πρόσκλησης, μεγάλο ρόλο στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην περιοχή, ιδίως με την εξουδετέρωση των εκεί βάσεων του τρομοκρατικού ΙΚ - διαβόητου για τις φρικαλεότητές του. Με τον τρόπο αυτό, η Ρωσική Ομοσπονδία συνέβαλε στην προώθηση της σταθερότητας και της ειρήνης στην περιοχή.
Από το 2011, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου, η Συρία βασίζεται στην στρατιωτική βοήθεια των συμμάχων της, της Ρωσίας και του Ιράν. Στην πραγματικότητα, επί του πεδίου, το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του τελευταίου, καθώς και η (υποστηριζόμενη από την Τεχεράνη) λιβανέζικη Χεζμπολάχ συν τα ρωσικά στρατεύματα είναι εδώ και χρόνια οι κύριοι αντιτρομοκρατικοί παίκτες στο Λεβάντε. Αυτές ακριβώς οι δυνάμεις είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για την εξόντωση των περισσότερων τρομοκρατών του ISIS και έτσι εγγυώνται την ασφάλεια των τοπικών Χριστιανών και άλλων μειονοτήτων σε μια περιοχή όπου οι εξτρεμιστές ουαχαμπίτες τους αποκεφάλιζαν, τους απήγαγαν και πουλούσαν και κακοποιούσαν γυναίκες ως σεξουαλικές σκλάβες, όπως αναφέρει η Nina Shea, ανώτερη συνεργάτης και διευθύντρια του Κέντρου για τη Θρησκευτική Ελευθερία στο Ινστιτούτο Hudson.
Σύμφωνα με τον Michael Kugelman, διευθυντή του Ινστιτούτου Νότιας Ασίας του Κέντρου Ουίλσον με έδρα την Ουάσιγκτον, "η ρωσική εξωτερική πολιτική ήταν ένα μεγάλο κόκκινο πανί για το ISIS" για πολλούς λόγους: "η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, οι ρωσικές ενέργειες στην Τσετσενία, οι στενές σχέσεις της Μόσχας με τις κυβερνήσεις της Συρίας και του Ιράν, και κυρίως οι στρατιωτικές εκστρατείες που έχει διεξάγει η Ρωσία κατά των μαχητών του ISIS στη Συρία και -μέσω μισθοφόρων του Wagner Group- σε μέρη της Αφρικής".
Η τρομοκρατία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και είναι λογικό οι φονταμενταλιστές ισλαμιστές να στοχεύουν τη Ρωσία, όπως έχουν κάνει στο παρελθόν. Η ευθύνη για την επίθεση δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί και επιβεβαιωθεί πλήρως. Πραγματοποιώντας μια επιτυχημένη αιματηρή επίθεση σε ρωσικό έδαφος, μια ομάδα όπως το ISIS-K (ή παρόμοιες) θα μπορούσε να κερδίσει μεγάλη υποστήριξη μεταξύ των ριζοσπαστών, ενισχύοντας το ηθικό και τη φήμη της και εντείνοντας την προπαγάνδα της. Κάνοντας εξωφρενικούς ισχυρισμούς χωρίς αποδείξεις και κατηγορώντας την ίδια τη Μόσχα ότι βρίσκεται πίσω από το δολοφονικό κροίσο, οι ουκρανικές αρχές υπονομεύουν την αξιοπιστία της χώρας τους. Το Κίεβο έχει ήδη τη φήμη πως είναι επιρρεπές στο να κατηγορεί αμέσως τη Μόσχα για σχεδόν τα πάντα. Για παράδειγμα, νωρίτερα φέτος, το Διεθνές Δικαστήριο ("ICJ"), το οποίο είναι το ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών, απέρριψε την υπόθεση "χρηματοδότησης της τρομοκρατίας" της Ουκρανίας κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η Ουκρανία κατηγορεί τη Μόσχα ότι είναι "τρομοκρατικό κράτος" πίσω από το περιστατικό με την πτήση MH17 της Malaysia Airlines και απαιτεί αποζημίωση. Τέτοιες αξιώσεις έχουν απορριφθεί από τα δικαστήρια.
Διεξάγοντας τον αφηγηματικό της πόλεμο και κατηγορώντας τη Ρωσία, η Ουκρανία προσκαλεί σε περαιτέρω έλεγχο των δικών της διασυνδέσεων με την τρομοκρατία και τον εξτρεμισμό εν γένει - για να μην αναφέρουμε τις δυτικές. Ήδη από το 2014, το Newsweek, επικαλούμενο εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, περιέγραψε τους Ουκρανούς εθνικιστές εθελοντές να διαπράττουν "εγκλήματα πολέμου τύπου ISIS", συμπεριλαμβανομένων απαγωγών και αποκεφαλισμών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπερβαίνουν τις ομοιότητες: τον περασμένο Φεβρουάριο, το Associated Press (AP) δημοσίευσε πλάνα ενός διοικητή ουκρανικής μονάδας που φορούσε σήμα του ISIS, ενώ Ουκρανοί στρατιώτες στην πρώτη γραμμή του μετώπου έχουν επίσης εντοπιστεί να φορούν τέτοια διακριτικά (για να μην αναφέρουμε τα περιστασιακά ναζιστικά σύμβολα).
Ήδη από το 2015, ο Andrew E. Kramer, επικεφαλής του γραφείου των New York Times στο Κίεβο, ανέφερε την ύπαρξη ενός ισλαμικού εθελοντικού τάγματος, "εφοδιασμένου με Τσετσένους", που βοηθά την Ουκρανία στις διαφιλονικούμενες συνοριακές περιοχές και στη Μαριούπολη και συνεργάζεται με τις ουκρανικές ακροδεξιές πολιτοφυλακές: "οι Ουκρανοί καλωσορίζουν την υποστήριξη ακόμη και από ισλαμιστές μαχητές από την Τσετσενία", αναφέρει το δημοσίευμα. Προσθέτει πως "η πόλη [Μαριούπολη] έχει καταλήξει να βασίζεται σε ένα σύνολο δεξιών και ισλαμικών πολιτοφυλακών για την υπεράσπισή της... Ο Τσετσένος διοικεί την ομάδα Sheikh Mansur, η οποία πήρε το όνομά της από μια προσωπικότητα της τσετσενικής αντίστασης του 18ου αιώνα. Υποτάσσεται στον εθνικιστικό Δεξιό Τομέα, μια ουκρανική πολιτοφυλακή".
Η τρομοκρατία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και είναι λογικό οι φονταμενταλιστές ισλαμιστές να στοχεύουν τη Ρωσία, όπως έχουν κάνει στο παρελθόν. Η ευθύνη για την επίθεση δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί και επιβεβαιωθεί πλήρως. Πραγματοποιώντας μια επιτυχημένη αιματηρή επίθεση σε ρωσικό έδαφος, μια ομάδα όπως το ISIS-K (ή παρόμοιες) θα μπορούσε να κερδίσει μεγάλη υποστήριξη μεταξύ των ριζοσπαστών, ενισχύοντας το ηθικό και τη φήμη της και εντείνοντας την προπαγάνδα της. Κάνοντας εξωφρενικούς ισχυρισμούς χωρίς αποδείξεις και κατηγορώντας την ίδια τη Μόσχα ότι βρίσκεται πίσω από το δολοφονικό κροίσο, οι ουκρανικές αρχές υπονομεύουν την αξιοπιστία της χώρας τους. Το Κίεβο έχει ήδη τη φήμη πως είναι επιρρεπές στο να κατηγορεί αμέσως τη Μόσχα για σχεδόν τα πάντα. Για παράδειγμα, νωρίτερα φέτος, το Διεθνές Δικαστήριο ("ICJ"), το οποίο είναι το ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών, απέρριψε την υπόθεση "χρηματοδότησης της τρομοκρατίας" της Ουκρανίας κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η Ουκρανία κατηγορεί τη Μόσχα ότι είναι "τρομοκρατικό κράτος" πίσω από το περιστατικό με την πτήση MH17 της Malaysia Airlines και απαιτεί αποζημίωση. Τέτοιες αξιώσεις έχουν απορριφθεί από τα δικαστήρια.
Διεξάγοντας τον αφηγηματικό της πόλεμο και κατηγορώντας τη Ρωσία, η Ουκρανία προσκαλεί σε περαιτέρω έλεγχο των δικών της διασυνδέσεων με την τρομοκρατία και τον εξτρεμισμό εν γένει - για να μην αναφέρουμε τις δυτικές. Ήδη από το 2014, το Newsweek, επικαλούμενο εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, περιέγραψε τους Ουκρανούς εθνικιστές εθελοντές να διαπράττουν "εγκλήματα πολέμου τύπου ISIS", συμπεριλαμβανομένων απαγωγών και αποκεφαλισμών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπερβαίνουν τις ομοιότητες: τον περασμένο Φεβρουάριο, το Associated Press (AP) δημοσίευσε πλάνα ενός διοικητή ουκρανικής μονάδας που φορούσε σήμα του ISIS, ενώ Ουκρανοί στρατιώτες στην πρώτη γραμμή του μετώπου έχουν επίσης εντοπιστεί να φορούν τέτοια διακριτικά (για να μην αναφέρουμε τα περιστασιακά ναζιστικά σύμβολα).
Ήδη από το 2015, ο Andrew E. Kramer, επικεφαλής του γραφείου των New York Times στο Κίεβο, ανέφερε την ύπαρξη ενός ισλαμικού εθελοντικού τάγματος, "εφοδιασμένου με Τσετσένους", που βοηθά την Ουκρανία στις διαφιλονικούμενες συνοριακές περιοχές και στη Μαριούπολη και συνεργάζεται με τις ουκρανικές ακροδεξιές πολιτοφυλακές: "οι Ουκρανοί καλωσορίζουν την υποστήριξη ακόμη και από ισλαμιστές μαχητές από την Τσετσενία", αναφέρει το δημοσίευμα. Προσθέτει πως "η πόλη [Μαριούπολη] έχει καταλήξει να βασίζεται σε ένα σύνολο δεξιών και ισλαμικών πολιτοφυλακών για την υπεράσπισή της... Ο Τσετσένος διοικεί την ομάδα Sheikh Mansur, η οποία πήρε το όνομά της από μια προσωπικότητα της τσετσενικής αντίστασης του 18ου αιώνα. Υποτάσσεται στον εθνικιστικό Δεξιό Τομέα, μια ουκρανική πολιτοφυλακή".
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί, παρεμπιπτόντως, ότι οι New York Times ανέφεραν τότε πως "η ομάδα Azov είναι "ανοιχτά νεοναζιστική, χρησιμοποιώντας το σύμβολο του "Γάντζου του Λύκου" που συνδέεται με τα SS" και πρόσθεσε ότι "[ο Τσετσένος] είπε πως τα πήγαινε καλά με τους εθνικιστές επειδή, όπως και αυτός, αγαπούν την πατρίδα τους και μισούν τους Ρώσους". Σήμερα, μια τέτοια αναφορά θα καταγγελλόταν ως "ρωσική προπαγάνδα", ανεξάρτητα από την αλήθεια ή την ακρίβειά της, ενώ οποιαδήποτε κατηγορία κατά της Μόσχας θεωρείται αμέσως αξιόπιστη. Αυτό είναι ξεκάθαρα μια προκατάληψη.
Ο χρόνος θα δείξει ποιοι μπορεί να συνεργάστηκαν με τις φρικτές τρομοκρατικές πράξεις της Παρασκευής ή με δίκτυα που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με αυτές. Μπορεί κανείς μόνο να ελπίζει ότι ο πόλεμος των αφηγήσεων εν μέσω του πολέμου φθοράς των πληρεξουσίων της Δύσης κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν θα εμποδίσει την ισορροπημένη δημοσιογραφία και τις σωστές έρευνες.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr