 |
| Handout / Uzbek Presidential Press Service / AFR |
Αν υπάρχει ένα εντελώς ανορθόδοξο σκέλος σκέψης για την Κίνα στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης σήμερα, αυτό είναι η ιδέα ότι η οικονομία της Κίνας έχει καταστραφεί και πως φταίνε οι πολιτικές του Σι Τζινπίνγκ.
Του Τιμούρ Φομένκο, πολιτικού αναλυτή - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Τέτοια σχόλια, που προωθούνται από κάθε μεγάλο mainstream μέσο σε εβδομαδιαία βάση, προωθούν συχνά μια αφήγηση για το "τέλος" της ανόδου της Κίνας, μιλούν συχνά για "παρακμή" και επιρρίπτουν ευθέως την ευθύνη στον Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος υποτίθεται ότι έβαλε τέλος στη δυναμική μιας ανοιχτής και ευημερούσας Κίνας για μια ολοένα και πιο συγκεντρωτική, αυταρχική διακυβέρνηση και μια επιστροφή στις κομμουνιστικές θεμελιώδεις αρχές.
Ένα τέτοιο άρθρο προωθήθηκε αυτή την εβδομάδα από τη συντακτική επιτροπή της Washington Post, σε ένα άρθρο με τίτλο "Ο Xi βυθίζει την οικονομία της Κίνας. Αυτό είναι κακό για τις ΗΠΑ". Το άρθρο δεν ήταν καθόλου πρωτότυπο ως προς την παραδοχή του, διατυπώνοντας το παραπάνω επιχείρημα σχεδόν κατά λέξη. Όταν προωθείται αυτό το επιχείρημα, αγνοείται πάντα βολικά το ευρύτερο πλαίσιο πως η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε δεινή κατάσταση, και επιπλέον ο πιο πιεστικός ελέφαντας στο δωμάτιο, ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική ήταν σκόπιμα επιζήμια, αν όχι εντελώς ανταγωνιστική για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές στο σύνολό τους.
Η ιδέα αυτής της αφήγησης είναι να προωθηθεί η πτυχή του ψυχολογικού πολέμου ότι η Κίνα αποτυγχάνει, προκειμένου να μειωθεί η αισιοδοξία των επιχειρήσεων, να υπονομευθεί η κινεζική οικονομία και, ως εκ τούτου, να προωθηθούν οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Αυτό σκοπίμως ζωγραφίζει πάνω από τις γεωπολιτικές, οικονομικές και εγχώριες εκτιμήσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε αλλαγή της στρατηγικής και της θέσης της ίδιας της Κίνας. Είναι εύκολο να καταγγείλει κανείς με κλισέ την "τυραννική διακυβέρνηση του Σι Τζινπίνγκ" και να τον κατηγορήσει για όλα όσα προφανώς πήγαν στραβά, αλλά είναι πιο δύσκολο να ζωγραφίσει μια εκτίμηση ως προς το γιατί το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον της Κίνας σήμερα δεν είναι το ίδιο με αυτό που ήταν πριν από δέκα χρόνια.
Πρώτον, αυτό που πάντα, μα πάντα αγνοείται είναι πως ο Σι Τζινπίνγκ ξεκίνησε σκόπιμα να αλλάζει τη δομή της οικονομίας της Κίνας προκειμένου να τερματιστεί μια αναπτυξιακή έκρηξη που βασιζόταν αποκλειστικά στα ακίνητα και το χρέος. Οι εφημερίδες λατρεύουν να φλυαρούν για την "κρίση των ακινήτων" και την Evergrande, αλλά μπορείτε να φανταστείτε πόσο μεγάλο θα ήταν το πρόβλημα αν είχαν συνεχιστεί οι προηγούμενες πολιτικές και η Κίνα πίεζε για αισχρούς στόχους ανάπτυξης 10% που βασίζονταν σε μια έκρηξη χρέους; Ο Σι Τζινπίνγκ έδωσε τέλος σε αυτό και ξεκίνησε μια διαδικασία απομόχλευσης, η οποία επιβράδυνε σκόπιμα την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας σε περίπου 6% όταν ανέβηκε στην εξουσία. Γιατί; Επειδή το χρέος δεν είναι ένας βιώσιμος μηχανισμός και η πολιτική του ήταν κυριολεκτικά να ωθήσει τον κλάδο των ακινήτων σε μια ελεγχόμενη ύφεση, ακόμη και αν αυτό έχει βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις.
Δεύτερον, η πολιτική του Σι Τζινπίνγκ ήταν να επανεφεύρει την οικονομία της Κίνας για να ανταποκριθεί στις επερχόμενες προκλήσεις, μετατρέποντάς την από μια οικονομία χαμηλού κόστους, εξαγωγών και άνθησης των ακινήτων, σε μια τεχνολογική ατμομηχανή υψηλού επιπέδου. Αντί να επενδύει άσκοπα στην έκρηξη των ακινήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, η Κίνα ανακατεύθυνε τα κρατικά χρήματα στην ανάπτυξη βιομηχανιών υψηλής αξίας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η πληροφορική, οι ημιαγωγοί, τα αυτοκίνητα, η αεροπορία, μεταξύ άλλων. Είναι κυρίως αυτή η προσπάθεια να γίνει ο παγκόσμιος τεχνολογικός ηγέτης (εξ ορισμού του μεγέθους) που προκάλεσε την αντίδραση των ΗΠΑ σε οικονομικό επίπεδο και συνεπώς την προσπάθεια να παραλύσει την τεχνολογική πρόοδο της Κίνας μέσω των ελέγχων των εξαγωγών, οι οποίοι στην πραγματικότητα παρουσιάζουν ελάχιστες ενδείξεις ότι λειτουργούν.
Επιπλέον, το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται η Κίνα έχει αλλάξει. Οι ΗΠΑ έχουν τερματίσει τη μακρόχρονη πολιτική της ανοικτής οικονομικής ολοκλήρωσης υπέρ του προστατευτισμού, της ευθυγράμμισης των μπλοκ και της γεωπολιτικοποίησης των αλυσίδων εφοδιασμού. Με τη σειρά της, δημιούργησε γεωπολιτικές συγκρούσεις με τη Ρωσία και την Κίνα και απαίτησε από τους συμμάχους της να διακόψουν ή να μειώσουν τους οικονομικούς δεσμούς με τις χώρες-στόχους. Με τον τρόπο αυτό, οι ΗΠΑ επιτέθηκαν επίσης στο Πεκίνο σε διάφορα μέτωπα χρησιμοποιώντας θέματα όπως το Σιντζιάνγκ, το Θιβέτ, η Ταϊβάν και το Χονγκ Κονγκ ως όπλα για να σπιλώσουν την εικόνα της Κίνας, να εφαρμόσουν κυρώσεις και φυσικά μια ολοκληρωμένη εκστρατεία αρνητικής δημοσιότητας για να δημιουργήσουν αβεβαιότητα και να καταστρέψουν την αισιοδοξία για την άνοδο της Κίνας.
Αυτές οι πολιτικές έχουν αναπόφευκτα συνέπειες για το Πεκίνο, γεγονός που κάνει τη χώρα να αισθάνεται λιγότερο ασφαλής, περισσότερο καχύποπτη και, ως εκ τούτου, λιγότερο ανοιχτή στον έξω κόσμο. Αυτό δεν είναι τόσο μια πιθανή κατηγορία για τον Σι Τζινπίνγκ όσο μια δομική πραγματικότητα της πολιτικής. Η CIA, για παράδειγμα, προσπαθεί αμείλικτα να ενισχύσει την παρουσία της στην Κίνα, αλλά αν η Κίνα συλλάβει κάποιον ή τον συνδέσει με κατασκοπεία, τα μέσα ενημέρωσης θα απαντήσουν χαρακτηρίζοντας το Πεκίνο παρανοϊκό, ανασφαλές και καταναγκαστικό, δείχνοντας πώς η αφήγηση θα σουβλίζει τη χώρα ό,τι και να γίνει. Ωστόσο, το θέμα παραμένει πως είναι πιο δύσκολο για την Κίνα να αναπτυχθεί σε αυτό το περιβάλλον απ' ό,τι ήταν πριν. Οι νέες προκλήσεις δημιουργούν νέες πολιτικές, και όταν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης προσποιούνται ότι ο Σι είναι ο υποκινητής όλων των αλλαγών και "χαλάει" τις πιθανότητες της Κίνας, απλά λένε ψέματα σε πολλαπλά επίπεδα. Πρόκειται για μια πολύπλευρη εκστρατεία ψυχολογικού πολέμου που επιλέγει απλές εξηγήσεις αντί να σας πει τη μεγαλύτερη εικόνα του γιατί η Κίνα άλλαξε.