 |
| tccb.gov.tr |
Στον απόηχο των δημοτικών εκλογών της 31ης Μαρτίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προέβη σε μια σημαντική ανακοίνωση, δηλώνοντας ότι πρόκειται για την τελευταία πολιτική του αναμέτρηση εντός των ορίων της ισχύουσας νομοθεσίας. Δήλωσε χαρακτηριστικά: "Για μένα, αυτό είναι το τέλος. Αυτές οι εκλογές είναι οι τελευταίες μου εκλογές στο πλαίσιο των εξουσιών που μου παρέχει ο νόμος. Μετά από αυτές, θα υπάρξει μια μετάβαση στους αδελφούς μου που θα έρθουν μετά από μένα". Αυτό σηματοδότησε μια κομβική στιγμή, όχι μόνο για την καριέρα του, αλλά ενδεχομένως και για το κοινωνικοπολιτικό τοπίο της Τουρκίας.
Του Murad Sadygzade, Προέδρου του Κέντρου Μελετών Μέσης Ανατολής, Επισκέπτη Λέκτορα, Πανεπιστήμιο HSE (Μόσχα) - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Η θητεία του Ερντογάν ως πρωθυπουργού και μετέπειτα προέδρου, η οποία ξεκίνησε το 2003, χαρακτηρίστηκε από μια σειρά μετασχηματιστικών πολιτικών που επηρέασαν σημαντικά την εσωτερική και διεθνή θέση της Τουρκίας. Ωστόσο, οι περιορισμοί που θέτει η τουρκική νομοθεσία, οι οποίοι απαιτούν από τον Ερντογάν να αποχωρήσει, υποδηλώνουν μια ευρύτερη αλλαγή που βρίσκεται σε εξέλιξη, σηματοδοτώντας ίσως το τέλος της εποχής Ερντογάν.
Οι προεδρικές εκλογές του 2023 υπογράμμισαν αυτό το συναίσθημα. Ο Ερντογάν εξασφάλισε τη νίκη σε έναν στενά αμφισβητούμενο δεύτερο γύρο, συγκεντρώνοντας το 52,18% των ψήφων έναντι του 47,82% του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Αυτή η μικρή διαφορά, πρωτοφανής στη θητεία του Ερντογάν, υποδηλώνει μια αλλαγή του πολιτικού ρεύματος, η οποία τεκμηριώθηκε περαιτέρω από τα αποτελέσματα των πρόσφατων δημοτικών εκλογών.
Οι δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου αποκάλυψαν έναν έντονο μετασχηματισμό στην εσωτερική κοινωνικοπολιτική δυναμική της Τουρκίας. Το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της αντιπολίτευσης (CHP) κέρδισε σε 36 από τους 81 δήμους, ένα σημαντικό άλμα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει την άνοδο του ρεύματος της αλλαγής. Με εθνικό ποσοστό 37,7% των ψήφων έναντι 35,4% του κυβερνώντος κόμματος και συμμετοχή 77,3%, οι εκλογές αυτές αποτέλεσαν την πιο ουσιαστική νίκη της αντιπολίτευσης από την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία.
Κομβικό σημείο της ίντριγκας ήταν η Κωνσταντινούπολη, η γενέτειρα του Ερντογάν, όπου ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία. Ο Ekrem İmamoğlu του CHP κέρδισε τον δημαρχιακό θώκο με σημαντική διαφορά, παγιώνοντας τον έλεγχο της αντιπολίτευσης στην πολυπληθέστερη πόλη της Τουρκίας. Ομοίως, στην Άγκυρα σημειώθηκε μια σαρωτική νίκη του Mansur Yavaş του CHP, καταδεικνύοντας περαιτέρω την αλλαγή του πολιτικού τοπίου.
Οι εκλογές αυτές ανέδειξαν επίσης σημαντικές περιφερειακές διαφορές στην πολιτική πίστη. Ενώ το κόμμα του Ερντογάν διατήρησε την κυριαρχία του στην κεντρική Τουρκία, σημείωσε επίσης αξιοσημείωτα κέρδη στο νότο, περιοχές που καταστράφηκαν πρόσφατα από έναν καταστροφικό σεισμό. Αντίθετα, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) πήρε τον έλεγχο 10 επαρχιών στο κυρίως κουρδικό νοτιοανατολικό τμήμα, υποδεικνύοντας μια διαφοροποίηση στην πολιτική εκπροσώπηση και τις προτεραιότητες.
Ίσως το πιο εντυπωσιακό ήταν η νίκη του μετριοπαθούς ισλαμιστικού Κόμματος Νέας Ευημερίας στην επαρχία Şanlıurfa, μια απομάκρυνση από τη συμμαχική βάση του Ερντογάν, που σηματοδοτεί μια αναδιάταξη των πολιτικών παρατάξεων της Τουρκίας ως απάντηση στις εγχώριες και διεθνείς πιέσεις, συμπεριλαμβανομένων των συνεπειών του πολέμου στη Γάζα.
Οι εξελίξεις αυτές υποδηλώνουν μια κρίσιμη καμπή στην τουρκική πολιτική. Η αναγνώριση από τον Ερντογάν της τελευταίας θητείας του εντός του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, σε συνδυασμό με τα εκλογικά κέρδη της αντιπολίτευσης, παραπέμπει σε έναν πιθανό μετασχηματισμό του κοινωνικοπολιτικού τοπίου της Τουρκίας. Καθώς η εποχή του Ερντογάν ενδεχομένως πλησιάζει προς το τέλος της, η άνοδος νέων πολιτικών δυνάμεων και ευθυγραμμίσεων προμηνύει μια περίοδο ενδοσκόπησης και δυνητικού αναπροσανατολισμού για την Τουρκική Δημοκρατία, η οποία κινείται μεταξύ των βαθιά ριζωμένων ιστορικών ταυτοτήτων της και των πιέσεων της σύγχρονης διακυβέρνησης. Οι επιπτώσεις αυτής της μετάβασης εκτείνονται πέρα από την Τουρκία, επηρεάζοντας ενδεχομένως το ρόλο της στην παγκόσμια σκηνή, ιδίως σε σχέση με τη Δύση και τη Μέση Ανατολή. Καθώς η Τουρκική Δημοκρατία βρίσκεται σε αυτό το σταυροδρόμι, η εξελισσόμενη πολιτική αφήγηση θα είναι κρίσιμη για τη διαμόρφωση όχι μόνο του μέλλοντός της αλλά και της κληρονομιάς της υπό την ηγεσία του Ερντογάν.
Η οικονομική κρίση της Τουρκίας: No money, no honey
Καθώς η Τουρκική Δημοκρατία παλεύει με μια βαθιά οικονομική κρίση, οι επιπτώσεις της έχουν αντηχήσει δυνατά στην πολιτική της αρένα, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα. Η προβληματική οικονομία της χώρας, που χαρακτηρίζεται από έναν πληθωρισμό που ξεπερνά το 65% και ένα εθνικό νόμισμα, τη λίρα, που έχει χάσει το 80% της αξίας της τα τελευταία πέντε χρόνια, αποτελεί απόδειξη των δύσκολων καιρών που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός της. Αυτή η οικονομική ύφεση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ήττα του κυβερνώντος κόμματος, με επικεφαλής τον Ερντογάν, στις δημοτικές εκλογές.
Οι επικριτές κατηγορούν συχνά την κυβέρνηση Ερντογάν πω; δεν αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα των δυσκολιών του απλού λαού εν μέσω αυτής της οικονομικής αναταραχής. Καθ' όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, η αντιπολίτευση αξιοποίησε τις αυξανόμενες ανησυχίες για την κλιμάκωση του κόστους ζωής, διαμορφώνοντάς το ως βασικό εκλογικό ζήτημα. Ο İmamoğlu, ο δημοφιλής νεοεκλεγείς δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και στέλεχος της αντιπολίτευσης, έκανε προεκλογική εκστρατεία με το σύνθημα "Η χώρα μας δεν αξίζει τη φτώχεια". Η κριτική του στην οικονομική πολιτική του Ερντογάν, η οποία, όπως υποστήριξε, "ανέτρεψε τους νόμους της οικονομίας", βρήκε απήχηση στο εκλογικό σώμα, οδηγώντας στην πειστική νίκη του και στην επανεκλογή του για άλλη μια θητεία.
Η υπόσχεση του Ερντογάν να αναζωογονήσει την οικονομία αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο της εκστρατείας του για μια τρίτη συνεχή προεδρική θητεία το 2023. Παρά τις διαβεβαιώσεις αυτές, το οικονομικό τοπίο παρέμεινε ζοφερό. Μετά τις εκλογές, ο Ερντογάν αναγνώρισε την ήττα του κόμματός του σε μια ομιλία προς τους υποστηρικτές του από το μπαλκόνι του προεδρικού μεγάρου. Ερμήνευσε το εκλογικό αποτέλεσμα ως εκδήλωση της βούλησης του λαού και ως "σημείο καμπής" και όχι ως τέλος, διαβεβαιώνοντας ότι η δημοκρατία και το έθνος θα βγουν νικητές. Ο Ερντογάν δεσμεύτηκε να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις που ανέδειξαν τα εκλογικά αποτελέσματα και να συνεχίσει να εφαρμόζει το οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, με στόχο την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Η βαθιά οικονομική κρίση στην Τουρκία και η επίδρασή της στην πολιτική αλλαγή υπογραμμίζουν τη σύνθετη σχέση μεταξύ οικονομικής υγείας και πολιτικής σταθερότητας. Η αντίδραση του εκλογικού σώματος, που ευνοεί την αντιπολίτευση λόγω της οικονομικής δυσαρέσκειας, σηματοδοτεί την απαίτηση για αλλαγή και λογοδοσία από τους ηγέτες τους. Καθώς η Τουρκία διανύει αυτή τη δύσκολη περίοδο, η ικανότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει αποτελεσματικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα παρακολουθείται στενά. Η υπόσχεση της αντιμετώπισης του πληθωρισμού και της αναζωογόνησης της οικονομίας όχι μόνο αποτελεί τον πυρήνα της μελλοντικής πολιτικής ατζέντας του Ερντογάν, αλλά και μια κρίσιμη δοκιμασία της ικανότητας της κυβέρνησής του να ανταποκριθεί στις πιεστικές ανάγκες των πολιτών της.
Αυτή η πολιτική αναπροσαρμογή στην Τουρκία, εν μέσω οικονομικών αντιξοοτήτων, αναδεικνύει την ανθεκτικότητα των δημοκρατικών διαδικασιών και τη σημασία της οικονομικής διακυβέρνησης στη διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου. Η στροφή του εκλογικού σώματος προς την αντιπολίτευση, με γνώμονα τα οικονομικά παράπονα, υποδηλώνει μια ευρύτερη έκκληση για διαφάνεια, μεταρρυθμίσεις και μια πιο δίκαιη κατανομή των πόρων. Καθώς η Τουρκία προσπαθεί να ξεπεράσει τις οικονομικές της προκλήσεις, ο κόσμος παρακολουθεί στενά, αναγνωρίζοντας τις ευρύτερες επιπτώσεις για την περιφερειακή σταθερότητα και την παγκόσμια οικονομική τάξη.
Πλοήγηση προς μια νέα εποχή
Ο απόηχος των δημοτικών εκλογών της Τουρκίας υπογράμμισε μια σαφή απαίτηση για μετασχηματισμό στη χώρα, προαναγγέλλοντας αυτό που πολλοί θεωρούν ως την αυγή μιας νέας εποχής. Η νίκη της αντιπολίτευσης, ιδίως του CHP, δεν ερμηνεύτηκε μόνο ως εντολή για αλλαγή, αλλά και ως μια σημαντική συγκυρία στο πολιτικό κλίμα της Τουρκίας. Ο Özgür Özel, ηγέτης του CHP, υπογράμμισε αυτό το συναίσθημα, δηλώνοντας ότι η απόφαση του εκλογικού σώματος "ανοίγει την πόρτα σε ένα νέο πολιτικό κλίμα στη χώρα μας, εξισορροπώντας τη δυσανάλογη δύναμη της κυβέρνησης σε δημοτικό επίπεδο".
Τα εκλογικά αποτελέσματα χρησιμεύουν ως μομφή προς το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν για την οικονομική κακοδιαχείρισή του και σηματοδοτούν την απροθυμία του αστικού κοσμικού πληθυσμού να υποστηρίξει περαιτέρω εξισλαμισμό. Παρά τις προσωπικές επικρίσεις, ο Ερντογάν παραμένει μια σεβαστή και αγαπητή φιγούρα στην τουρκική πολιτική, αμφισβητώντας τις αφηγήσεις περί αυταρχισμού που προέρχονται από τη Δύση. Πράγματι, ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας της εκλογικής διαδικασίας στην Τουρκία επιβεβαιώθηκε, ενισχύοντας το κύρος του Ερντογάν στη διεθνή σκηνή και παρέχοντας μια ευκαιρία στην κυβέρνησή του να ανακτήσει την εύνοια του κοινού.
Προβλέποντας τη μελλοντική πορεία, η Τουρκική Δημοκρατία είναι πιθανό να γίνει μάρτυρας μιας φάσης φιλελευθεροποίησης της εσωτερικής της πολιτικής. Η σημερινή ηγεσία αναμένεται να εντείνει τις προσπάθειες κατά της διαφθοράς, να ενισχύσει την κοινωνική στήριξη του πληθυσμού και ενδεχομένως να εφαρμόσει αλλαγές στο προσωπικό του ΑΚΡ, ιδίως σε περιφερειακό επίπεδο. Αυτή η αναβαθμολόγηση μπορεί επίσης να επεκταθεί στην επανεκτίμηση των συμμαχιών και των συνεργασιών.
Στο διεθνές μέτωπο, η Άγκυρα είναι έτοιμη να συνεχίσει την προσέγγισή της με τη Δύση, ιδίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αξιοποιώντας αυτή την ευθυγράμμιση για να εξισορροπήσει τα αφηγήματα της αντιπολίτευσης, διατηρώντας παράλληλα προσεκτικά τις σχέσεις με μη δυτικούς εταίρους. Αυτή η λεπτή πράξη εξισορρόπησης στις εξωτερικές σχέσεις αντανακλά μια στρατηγική προσπάθεια να πλοηγηθεί στις πολυπλοκότητες της παγκόσμιας γεωπολιτικής, διασφαλίζοντας τη διασφάλιση των συμφερόντων της Τουρκίας εν μέσω μεταβαλλόμενων συμμαχιών.
Οι δημοτικές εκλογές σηματοδότησαν πράγματι μια κομβική στιγμή για την Τουρκία, προκαλώντας μια αναστοχαστική αξιολόγηση των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της. Το κάλεσμα του εκλογικού σώματος για αλλαγή είναι σαφές και οι απαντήσεις τόσο του κυβερνώντος κόμματος όσο και της αντιπολίτευσης θα διαμορφώσουν την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια. Καθώς η Τουρκική Δημοκρατία βρίσκεται σε αυτό το σταυροδρόμι, οι ενέργειες που θα αναλάβουν οι ηγέτες της θα καθορίσουν όχι μόνο το πολιτικό τοπίο της χώρας αλλά και τον ρόλο της στην παγκόσμια σκηνή.
Η πορεία προς την απελευθέρωση, τη διαφάνεια και τις ενισχυμένες δημοκρατικές διαδικασίες προσφέρει έναν οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση των άμεσων προκλήσεων, ενώ παράλληλα θέτει τις βάσεις για βιώσιμη ανάπτυξη και σταθερότητα. Καθώς η Τουρκική Δημοκρατία πλοηγείται μέσα σε αυτούς τους μετασχηματισμούς, η ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών της και το στρατηγικό όραμα της ηγεσίας της θα είναι ζωτικής σημασίας για την καθοδήγηση της χώρας προς ένα ευημερούν και χωρίς αποκλεισμούς μέλλον.
Προσαρμογή στη μεταβαλλόμενη παγκόσμια τάξη
Η γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας ήταν συχνά ο άσσος της στις διεθνείς σχέσεις. Καθώς η παγκόσμια τάξη αλλάζει, η Τουρκική Δημοκρατία επανατοποθετεί τις συμμαχίες της. Οι ιστορικοί δεσμοί της με τη Δύση μέσω του ΝΑΤΟ και οι φιλοδοξίες της για ένταξη στην ΕΕ επαναξιολογούνται υπό το πρίσμα της αμφιθυμίας της ΕΕ και της μετατόπισης των προτεραιοτήτων της Αμερικής. Εν τω μεταξύ, οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία και την Κίνα αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία, τόσο σε οικονομικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Η εξισορρόπηση αυτών των σχέσεων με ταυτόχρονη διατήρηση της στρατηγικής της αυτονομίας θα είναι ζωτικής σημασίας.
Σε έναν πολυπολικό κόσμο, η οικονομική αλληλεξάρτηση μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι. Η οικονομία της Τουρκίας, η οποία έχει αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις, πρέπει να προσαρμοστεί προκειμένου να ευδοκιμήσει εν μέσω παγκόσμιων οικονομικών μεταβολών. Η διαφοροποίηση των εμπορικών εταίρων, η προσέλκυση ξένων επενδύσεων και η ενίσχυση της τεχνολογικής καινοτομίας αποτελούν βήματα προς την εξασφάλιση της οικονομικής ανθεκτικότητας.
Ο ρόλος της Τουρκίας στην περιφερειακή σταθερότητα, ιδίως στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, έχει γίνει πιο έντονος. Οι ενέργειές της στη Συρία, τη Λιβύη και τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, μεταξύ άλλων, αντικατοπτρίζουν τις ευρύτερες περιφερειακές φιλοδοξίες της. Η εξισορρόπηση αυτών των παρεμβάσεων με την ανάγκη για περιφερειακή σταθερότητα θα είναι μια λεπτή προσπάθεια.
Το εσωτερικό πολιτικό τοπίο θα επηρεάσει επίσης την παγκόσμια τοποθέτηση της Τουρκίας. Η διακυβέρνηση του προέδρου Ερντογάν και του ΑΚΡ έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη διακυβέρνηση και τη χάραξη πολιτικής. Το αποτέλεσμα των πρόσφατων δημοτικών εκλογών και η οικονομική κατάσταση υποδηλώνουν πως οι ψηφοφόροι αναζητούν αλλαγή. Το πώς αυτό μεταφράζεται στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας μένει να φανεί.
Εν κατακλείδι, καθώς η παγκόσμια τάξη πραγμάτων διέρχεται μια περίοδο μετάβασης, η Τουρκική Δημοκρατία βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Η στρατηγική της θέση και η ιστορική της κληρονομιά της δίνουν τη δυνατότητα να αποτελέσει κεντρικό παράγοντα στη νέα παγκόσμια τάξη. Ωστόσο, αυτό θα απαιτήσει μια επιδέξια ισορροπία μεταξύ διπλωματίας, οικονομικής διορατικότητας, περιφερειακής συνεργασίας και εσωτερικής σταθερότητας. Οι επιλογές της ηγεσίας και των πολιτών της Τουρκίας τα επόμενα χρόνια δε θα διαμορφώσουν μόνο το μέλλον του έθνους αλλά θα επηρεάσουν και το αναδυόμενο παγκόσμιο τοπίο, όπου η αλληλεπίδραση των δυνάμεων είναι πιο δυναμική από ποτέ.
Στο εξελισσόμενο μωσαϊκό των διεθνών σχέσεων, η παλαιά παγκόσμια τάξη αναδιαμορφώνεται, προαναγγέλλοντας νέους κανόνες εμπλοκής στην παγκόσμια σκηνή. Ο μετασχηματισμός αυτός απαιτεί στρατηγικές προσαρμογές από όλα τα έθνη, με την Τουρκία να αντιμετωπίζει το δικό της μοναδικό σύνολο προκλήσεων και ευκαιριών.
Η παρακμή του μονοπολικού κόσμου, στον οποίο κυριαρχούσαν οι ΗΠΑ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, έχει δώσει τη θέση της σε μια πιο πολυπολική τάξη. Οι αναδυόμενες δυνάμεις διεκδικούν την επιρροή τους και οι παραδοσιακές συμμαχίες επαναξιολογούνται. Για την Τουρκική Δημοκρατία, μια χώρα που εκτείνεται σε δύο ηπείρους και σε πολλαπλά ρήγματα -γεωπολιτικά, πολιτιστικά και οικονομικά- το μεταβαλλόμενο τοπίο προσφέρει έναν καμβά για να επαναπροσδιορίσει το ρόλο της.