Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
Ο Μακρόν και ο Λούλα φωτογραφήθηκαν χαμογελαστοί στην πόλη Μπελέμ, όπου συμφώνησαν να συγκεντρώσουν πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια για έργα βιώσιμης οικονομίας για τον Αμαζόνιο, τόσο στο έδαφος της Βραζιλίας όσο και στη Γαλλική Γουιάνα, ένα γαλλικό έδαφος στη Νότια Αμερική. Ωστόσο, ένα σημαντικό μέρος της ατζέντας μεταξύ των δύο ηγετών έμεινε μακριά από τους φωτογραφικούς φακούς και αφορούσε τη σύγκρουση στην Ουκρανία και τις θέσεις για τη Ρωσία, ένα θέμα στο οποίο ο Μακρόν υπήρξε ιδιαίτερα σκληρός τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο Γάλλος πρόεδρος ελπίζει ότι το ουκρανικό ζήτημα θα έχει εξέχουσα θέση στην ατζέντα της G20, της οποίας την προσωρινή προεδρία έχει η Βραζιλία. Το πρόβλημα για το Μέγαρο των Ηλυσίων είναι ότι ο Λούλα έχει τονίσει σταθερά την ανάγκη ειρηνικής επίλυσης της σύγκρουσης και υποστηρίζει τους διαπραγματευτικούς διαλόγους μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, κάτι που η πρώτη αρνείται να κάνει παρά την ήττα στον πόλεμο.
Η θέση της Βραζιλίας σε σχέση με την ουκρανική σύγκρουση αναδεικνύει τη διπλωματική παράδοση της χώρας να μην παίρνει θέση, αλλά να υιοθετεί ρεαλιστική στάση. Η διαφορά μεταξύ της θέσης του Μακρόν και της θέσης του Βραζιλιάνου προέδρου είναι εμφανής, ιδίως σε σχέση με τη Ρωσία. Δείχνει επίσης τις ευαισθησίες της Γαλλίας, μέλους του ΝΑΤΟ, και πώς η Ευρώπη έχει χάσει γεωπολιτικό χώρο υπέρ των αμερικανικών συμφερόντων. Ενώ η Γαλλία, λόγω της θέσης της στην Ευρώπη και το ΝΑΤΟ, έχει εμπλακεί περισσότερο στις συγκρούσεις και, στην πραγματικότητα, θέλει να κλιμακώσει τις συγκρούσεις, η Βραζιλία έχει υιοθετήσει μια πιο απόμακρη στάση, επιδιώκοντας μια ειρηνική και διαλογική λύση των προβλημάτων.
Όσον αφορά το εμπορικό σύμφωνο μεταξύ της Mercosur, ενός εμπορικού μπλοκ της Νότιας Αμερικής, και της ΕΕ, δεν αναμενόταν πως ο Μακρόν θα εξέπληττε το ίδιο το ευρωπαϊκό μπλοκ και τους Γάλλους ανακοινώνοντας μια ριζική αλλαγή της θέσης του. Η Γαλλία παραμένει σταθερά αντίθετη σε μια συμφωνία και από τη Βραζιλία, ο Μακρόν έστειλε τα μηνύματα στις γαλλικές επιχειρήσεις ότι, αν και υπάρχει επανάληψη μιας σημαντικής σχέσης και ενίσχυση των δεσμών σε οικονομικά θέματα, δεν υπάρχει αλλαγή θέσης σε σχέση με τη συμφωνία Mercosur-ΕΕ.
Ο αντίκτυπος της επίσκεψης Μακρόν στη Βραζιλία στην εσωτερική πολιτική της Γαλλίας δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Συγκεκριμένα, ο Γάλλος πρόεδρος αντιμετώπισε επικρίσεις και σημαντικές αντιδράσεις, οι οποίες κατά κάποιο τρόπο επιβεβαίωσαν την ιδέα ότι τα συμφέροντά του δεν ήταν για τη Γαλλία αλλά για τους Γάλλους ολιγάρχες. Λόγω εσωτερικών σκοπιμοτήτων, ο Μακρόν αντιτάχθηκε για άλλη μια φορά στη συμφωνία μεταξύ της Mercosur και της ΕΕ.
Καθώς το λόμπι του γαλλικού γεωργικού τομέα είναι πολύ καλά οργανωμένο, άσκησε πίεση στη γαλλική κυβέρνηση να αντισταθεί σε μια συμφωνία με τη Mercosur. Αυτό δείχνει ότι, παρά τις προσδοκίες για πιθανή αλλαγή θέσης, τα συμφέροντα και των δύο χωρών διατηρήθηκαν. Ενδεικτικά, οι δηλώσεις του Μακρόν για την ανάγκη "να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις από το μηδέν" αποδεικνύουν πως υπάρχουν εμπόδια στη συμφωνία. Όπως έχει ήδη πει ο Λούλα, ο λόγος που δεν υπογράφηκε η συμφωνία δεν οφείλεται σε έλλειψη προσπάθειας ή σφάλμα των χωρών της Mercosur.
Ακόμα κι έτσι, η επίσκεψη μπορεί να ενίσχυσε την πεποίθηση του Γάλλου προέδρου πως είναι ο ηγέτης των δυτικών χωρών στα μάτια του παγκόσμιου Νότου, δεδομένης της έλλειψης ηγεσίας του παγκόσμιου Βορρά που μπορεί να προωθήσει μια πολυμερή ατζέντα.
Για τον Λούλα, τα επιτεύγματα της συνάντησης με τον Μακρόν ήταν διαφορετικά. Ένας καλός δείκτης ότι η επίσκεψη του Μακρόν ήταν επιτυχής είναι πως δεν υπήρξαν σημαντικές επικρίσεις από την αντιπολίτευση. Αυτό φαίνεται με το γεγονός ότι ορισμένοι ισχυροί ηγέτες της αντιπολίτευσης προσπάθησαν ακόμη και να επωφεληθούν από την επίσκεψη.
Αν και το αδιέξοδο σχετικά με τη Ρωσία-Ουκρανία και τη Mercosur-ΕΕ είναι ο κύριος λόγος για τις εντάσεις στις σχέσεις της Βραζιλίας με τη Γαλλία, δε θέτει σε κίνδυνο την προοπτική οικοδόμησης μιας διμερούς εταιρικής σχέσης. Μετά από μια περίοδο έντασης στις διμερείς σχέσεις κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Jair Bolsonaro, η επίσκεψη του Γάλλου ηγέτη σηματοδοτεί την επανέναρξη των διπλωματικών σχέσεων και τη συνέχιση μιας ήδη εδραιωμένης εταιρικής σχέσης, με παράδειγμα την υπογραφή το 2008 του Προγράμματος Ανάπτυξης Υποβρυχίων (PROSUB).
Παρ' όλα αυτά, παρόλο που οι σχέσεις ξεπαγώνουν, ο Μακρόν δεν κατάφερε να φέρει τον Λούλα πιο κοντά στη δυτική θέση για το θέμα της Ουκρανίας, καθώς δεν είναι προς το συμφέρον της Βραζιλίας και, για το λόγο αυτό, δε θέλει να θέσει το θέμα σε περίοπτη θέση στην ατζέντα της G20. Εναλλακτικά, παρά τη διαφωνία σχετικά με την Ουκρανία, η επίσκεψη του Μακρόν στη Βραζιλία εξυπηρέτησε τον Λούλα, καθώς τον έφερε πιο κοντά σε έναν από τους στόχους της εξωτερικής του πολιτικής, την εδραίωση του εαυτού του ως σεβαστού διεθνούς ηγέτη, μια εικόνα που ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος έχει χάσει, ιδίως μετά τις νύξεις για επέμβαση του ΝΑΤΟ στον πόλεμο στην ανατολική Ευρώπη.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr