 |
| U.S. President George W. Bush applauded as he addresses a Joint Session of Congress at the Capitol Building in Washington, January 29, 2002. Bush's first official State of the Union speech is the biggest speech of the new year. His wartime popularity is more than 80 percent, a record high for a one-year president, but his future is clouded by an economy in recession and the possibility of Enron evolving into a political scandal. Vice President Dick Cheney and House Speaker Dennis Hastert (R) applaud the President. REUTERS/Luke Frazza/Pool HK/ME |
Ο επικεφαλής της Διοίκησης Ινδο-Ειρηνικού, ναύαρχος John Aquilino, προειδοποίησε πρόσφατα τα μέλη της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων για την αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας, της Κίνας, του Ιράν και της Βόρειας Κορέας και δήλωσε: "Είμαστε σχεδόν πίσω στον άξονα του κακού".
Daniel Larison - responsiblestatecraft.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Υπήρξε κάτι σαν αναβίωση αυτής της απαξιωμένης ιδέας της εποχής Μπους τα τελευταία χρόνια, και έχει γίνει όλο και πιο συνηθισμένο για τα μέλη του Κογκρέσου και τώρα υψηλόβαθμους στρατιωτικούς να περιγράφουν τις σχέσεις μεταξύ διαφόρων αυταρχικών κρατών χρησιμοποιώντας κάποια εκδοχή της γελοίας φράσης του Τζορτζ Μπους.
Αν και είναι αλήθεια ότι έχει υπάρξει κάποια αυξημένη συνεργασία μεταξύ αυτών των τεσσάρων κυβερνήσεων, είναι επικίνδυνο και παραπλανητικό να υποθέσουμε πως σχηματίζουν κάτι που μοιάζει με στενή συμμαχία ή συνασπισμό. Αν οι ΗΠΑ "ενεργούσαν αναλόγως", όπως συνέστησε ο Ναύαρχος Ακίλινο, θα κινδύνευαν να οδηγήσουν αυτά τα κράτη πολύ πιο κοντά και να δημιουργήσουν τον ίδιο τον άξονα που φοβούνται οι Αμερικανοί αξιωματούχοι.
Η διατύπωση του Aquilino είναι αποκαλυπτική. Όταν είπε, "είμαστε σχεδόν πίσω στον άξονα του κακού", αυτό φαίνεται να υποδηλώνει ότι πιστεύει πως υπήρχε ένας πραγματικός άξονας που χρησιμεύει ως μοντέλο για τη σημερινή ομάδα. Ο πρώτος "άξονας του κακού" που κατήγγειλε ο Τζορτζ Μπους το 2002 στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης αποτελούνταν από τρία κράτη - το Ιράν, το Ιράκ και τη Βόρεια Κορέα - τα οποία ένωνε μόνο η εχθρότητα της Ουάσινγκτον απέναντί τους. Το Ιράν και το Ιράκ ήταν εδώ και καιρό εχθροί και παρέμεναν έτσι εκείνη την εποχή, ενώ η Βόρεια Κορέα προστέθηκε στο μείγμα για να μην είναι εντελώς προσηλωμένη στις κυρίως μουσουλμανικές χώρες. Τα κράτη αυτά δεν συνεργάζονταν και δύο από αυτά ήταν αντίθετα μεταξύ τους.
Δεν υπήρχε άξονας τότε, και δεν υπάρχει ούτε τώρα.
Ο σκοπός της σύνδεσης άσχετων αντιπάλων ήταν πάντοτε να υπερτονιστεί το μέγεθος της απειλής για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να τρομάξουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και το κοινό και να υποστηρίξουν περισσότερες στρατιωτικές δαπάνες και περισσότερες υπερπόντιες συγκρούσεις. Εάν η διόγκωση της απειλής από έναν αντίπαλο δεν είναι αρκετή για να ενσταλάξει επαρκή φόβο, η εφεύρεση ενός άξονα που περιλαμβάνει ορισμένους ή όλους τους αντιπάλους σε όλο τον κόσμο μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη για τα γεράκια. Επειδή αυτόματα τους φέρνει στο μυαλό τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τον αγώνα κατά των Δυνάμεων του Άξονα, τους βοηθά επίσης να δαιμονοποιούν τα άλλα κράτη και να καταπνίγουν τις εγχώριες διαφωνίες. Οι υποστηρικτές των γερακιώτικων πολιτικών σε κάθε περιοχή θα έχουν τότε κίνητρο να υιοθετήσουν τη ρητορική του άξονα και να ενισχύσουν αυτές τις απόψεις μεταξύ των πολιτικών τους συμμάχων.
Αρκετοί νυν και πρώην εκλεγμένοι αξιωματούχοι έχουν αναφερθεί σε έναν νέο "άξονα του κακού" τους τελευταίους μήνες. Ο ηγέτης της μειοψηφίας της Γερουσίας Mitch McConnell (R-Ky.) χρησιμοποίησε τη φράση τον περασμένο Οκτώβριο και κατέδειξε τη δυνατότητα διόγκωσης των απειλών της: "Είναι επείγουσα ανάγκη να εντείνουμε τις προσπάθειές μας και να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον άξονα του κακού - Κίνα, Ρωσία, Ιράν - επειδή αποτελεί άμεση απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από πολλές απόψεις, ο κόσμος κινδυνεύει σήμερα περισσότερο από ό,τι έχει κινδυνεύσει στη διάρκεια της ζωής μου".
Η πρώην κυβερνήτης της Νότιας Καρολίνας Νίκι Χέιλι το χρησιμοποίησε για να γυαλίσει τα φιλοπόλεμα διαπιστευτήριά της όταν διεκδικούσε την προεδρία. Sens. Tim Scott (R-S.C.) και η Marsha Blackburn (R-Tenn.) έχουν επίσης επιδοθεί στην κινδυνολογία.
Τα τέσσερα κράτη τα οποία τα γεράκια θέλουν να βάλουν μαζί ως μέρος ενός άξονα σήμερα έχουν κάποιες συναλλαγές μεταξύ τους, αλλά οι σχέσεις τους σε θέματα ασφάλειας είναι αρκετά αδύναμες. Κανένα από αυτά δεν είναι επίσημα σύμμαχος της Ρωσίας, και η Ρωσία και η Κίνα δεν έχουν καμία υποχρέωση να έρθουν σε βοήθεια του Ιράν. Και οι τέσσερις κυβερνήσεις διοικούνται από έντονα εθνικιστές ηγέτες και τρέφουν παράπονα από ταπεινώσεις και συγκρούσεις του παρελθόντος που καθιστούν δύσκολη την εγκαθίδρυση στενότερων δεσμών.
Η Ρωσία στράφηκε προς το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα για προμήθειες όπλων για να διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά αυτό ήταν πραγματικά το μέγεθος των στενότερων δεσμών ασφαλείας τους. Από τις τέσσερις χώρες, μόνο η Κίνα και η Βόρεια Κορέα έχουν επίσημη αμυντική συνθήκη, αλλά παρά το γεγονός αυτό, η Κίνα και η Βόρεια Κορέα έχουν μια βεβαρημένη σχέση. Ειδικότερα, η Κίνα απέφυγε να προσφέρει στη Ρωσία θανατηφόρα βοήθεια στον πόλεμο της στην Ουκρανία. Η εταιρική σχέση "χωρίς όρια" που ανακοίνωσαν οι δύο χώρες λίγο πριν από τη ρωσική εισβολή του Φεβρουαρίου του 2022 διακρίνεται από το πόσο περιορισμένη ήταν η κινεζική υποστήριξη προς τη Ρωσία. Αυτό δεν είναι καθόλου μια παγκόσμια συμμαχία που βρίσκεται στα σκαριά.
Ο κίνδυνος του να βασίζουμε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ σε φανταστικά πράγματα θα πρέπει να είναι προφανής. Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ πιστεύουν ότι η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα σχηματίζουν έναν άξονα, ενώ δεν είναι έτσι, αυτό θα στρεβλώσει τις πολιτικές των ΗΠΑ έναντι και των τεσσάρων κρατών με καταστροφικούς τρόπους. Αντί να προσδιορίσουν τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης των διαφορών των ΗΠΑ με κάθε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης διπλωματικής δέσμευσης και της ανακούφισης από κυρώσεις, όπου χρειάζεται, θα υπάρξει ισχυρός πειρασμός να δουν κάθε πρόβλημα με κάθε κράτος ως μέρος μιας παγκόσμιας αντιπαλότητας, όπου δεν θα υπάρχει περιθώριο συμβιβασμού και μείωσης των εντάσεων.
Όσο περισσότερο οι αξιωματούχοι στην Ουάσινγκτον βλέπουν αυτά τα κράτη ως έναν εχθρικό συνασπισμό, τόσο λιγότερο διατεθειμένοι θα είναι να διαπραγματευτούν με οποιοδήποτε από αυτά, φοβούμενοι ότι θα δείξουν "αδυναμία" στα υπόλοιπα.
Μια άλλη παγίδα της πεποίθησης πως αυτά τα κράτη αποτελούν άξονα είναι ότι θα υπονομεύσει την ικανότητα της Ουάσινγκτον να θέσει προτεραιότητες και να σχεδιάσει μια ρεαλιστική στρατηγική για τη διασφάλιση των συμφερόντων των ΗΠΑ. Μόλις οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πεισθούν πως και τα τέσσερα κράτη συνδέονται μεταξύ τους ως μέρος ενός άξονα, θα αρνηθούν να κάνουν διάκριση μεταξύ ζωτικών και περιφερειακών συμφερόντων και θα επιμείνουν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να "αντιμετωπίσουν" τον φανταστικό άξονα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Αυτό θα επιδεινώσει τις κακές συνήθειες της Ουάσινγκτον για υπερβολική δέσμευση και υπερεπένδυση σε λιγότερο σημαντικές περιοχές.
Η σύνδεση της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν μαζί ως μέρος ενός άξονα έχει γίνει μια αγαπημένη ρητορική κίνηση για ορισμένα γεράκια του Ιράν στην Ουάσιγκτον. Ο Mike Doran του Ινστιτούτου Hudson, για παράδειγμα, προσπάθησε να το χρησιμοποιήσει αυτό για να διεκδικήσει μια πιο επιθετική πολιτική κατά του Ιράν μόλις πρόσφατα:
"Το Ιράν είναι ο αδύναμος κρίκος στον άξονα Ρωσίας-Ιράν-Κίνας. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να πιέσουν σκληρά αυτή την αδυναμία αντί να προσπαθούν να διατηρήσουν το status quo. Η Μόσχα και το Πεκίνο σίγουρα θα το προσέξουν. Ο γρηγορότερος τρόπος για να φέρουμε τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι να αποδυναμώσουμε τον σύμμαχό του, το Ιράν. Γιατί οι ελίτ της εξωτερικής μας πολιτικής αδυνατούν να αναγνωρίσουν μια τόσο προφανή στρατηγική επιλογή;".
Υπάρχουν μερικά ελαττώματα σε αυτό το σχέδιο: ο εν λόγω άξονας δεν υπάρχει- η Ρωσία και η Κίνα δεν θα είχαν κανένα πρόβλημα αν οι ΗΠΑ ήθελαν να σπαταλήσουν τους πόρους τους σε μια ακόμη δαπανηρή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή- η Ρωσία και το Ιράν δεν είναι πραγματικά σύμμαχοι- και η αποδυνάμωση του Ιράν δε θα είχε σημασία για τη ρωσική κυβέρνηση. Αν οι ΗΠΑ υποθέσουν λανθασμένα πως μπορούν να προκαλέσουν ζημιά σε ένα αυταρχικό κράτος υπονομεύοντας τα άλλα, θα σπαταλήσουν πόρους και ευκαιρίες για δέσμευση με αντάλλαγμα το τίποτα.
Στο βαθμό που τα τέσσερα αυτά κράτη συνεργάζονται στενότερα από ό,τι στο παρελθόν, οι επιθετικές πολιτικές των ΗΠΑ ενθάρρυναν αυτή τη συνεργασία. Η επιδίωξη των ΗΠΑ να κυριαρχήσουν σε κάθε περιοχή δημιουργεί κίνητρα για τις περιφερειακές δυνάμεις να αλληλοβοηθούνται, και η συχνή χρήση κυρώσεων από την Ουάσινγκτον για την τιμωρία όλων αυτών των κρατών τους δίνει έναν ακόμη λόγο να βοηθούν το ένα το άλλο να αποφεύγουν τις κυρώσεις.
Η σωστή προσέγγιση των ΗΠΑ για την αύξηση της συνεργασίας μεταξύ αυτών των κρατών είναι η εκμετάλλευση των υφιστάμενων διαιρέσεων και η επίτευξη ενός modus vivendi με όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτά για να μπει σφήνα μεταξύ τους.