Xavier Villar - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Έξι μήνες μετά τον αιφνιδιαστικό πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών του κράτους κατοχής αναγνώρισε απρόθυμα αυτό που πολλοί υποπτεύονταν: η επίτευξη μιας αποφασιστικής νίκης επί της Χαμάς είναι ανέφικτος στόχος. Παρά την αρχική ρητορική του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου για πλήρη εξόντωση, η πραγματικότητα στο έδαφος μιλάει διαφορετικά.
Ο Tzachi Hanegbi, επικεφαλής της εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ, είχε δηλώσει προηγουμένως πως τίποτα λιγότερο από μια "ολοκληρωτική νίκη" δε θα ήταν αρκετό. Ωστόσο, όπως παραδέχτηκε ο στρατιωτικός εκπρόσωπος Daniel Hagari στις 18 Μαρτίου, η Χαμάς συνεχίζει να επιμένει, ανασυγκροτούμενη - όπως ισχυρίζεται - γύρω από το νοσοκομείο της Al-Shifa στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας.
Όπως επεσήμανε την περασμένη εβδομάδα ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν: "Το Ισραήλ καθάρισε τη Shifa μία φορά. Η Χαμάς επέστρεψε στη Σίφα, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς θα διασφαλιστεί μια βιώσιμη εκστρατεία κατά της Χαμάς, ώστε να μην μπορεί να αναγεννηθεί, να μην μπορεί να ανακαταλάβει εδάφη".
Απίθανη αποστολή
Από πολιτική άποψη, αυτό υποδηλώνει ότι ο στρατός κατοχής δεν μπορεί ούτε να εξαλείψει το παλαιστινιακό κίνημα αντίστασης ούτε να επιβάλει τον έλεγχο της πολιορκημένης περιοχής.
Ο έφεδρος στρατηγός Ιτζάκ Μπρικ, ο οποίος στο παρελθόν έχει επικρίνει το "απόλυτο χάος" στις τάξεις των ισραηλινών στρατιωτών στη Γάζα, έχει προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι "η πλήρης καταστροφή της Χαμάς δεν είναι εφικτή και οι δηλώσεις του Μπενιαμίν Νετανιάχου σχετικά με το θέμα αυτό αποσκοπούν μόνο στην εξαπάτηση των άλλων".
Η αποτυχία του Τελ Αβίβ να εξαρθρώσει το εκτεταμένο δίκτυο σηράγγων της Χαμάς αναδεικνύει περαιτέρω την ανεπάρκεια των στρατιωτικών του προσπαθειών. Οι ισραηλινές αρχές έχουν επιβεβαιώσει πως περίπου το 80% του συστήματος σηράγγων της Χαμάς παραμένει άθικτο παρά τους μήνες των αεροπορικών επιδρομών και των χερσαίων επιχειρήσεων.
Το δίκτυο αυτό, σύμφωνα με αξιωματούχους του ιρανικού υπουργείου Άμυνας που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, εκτιμάται ότι εκτείνεται μεταξύ 350 και 450 μιλίων - ένα εκπληκτικό κατόρθωμα, δεδομένου πως το μακρύτερο σημείο της Γάζας είναι 25 μίλια. Οι δύο αξιωματούχοι εκτίμησαν επίσης ότι υπάρχουν σχεδόν 5.700 ξεχωριστά φρεάτια που οδηγούν σε αυτές τις σήραγγες.
Οι ισραηλινοί κομπασμοί για τον επανειλημμένο βομβαρδισμό των σηράγγων της Χαμάς είναι αναληθείς υπό το φως αυτών των ανακαλύψεων. Ακόμα και προηγμένα πυρομαχικά όπως οι βόμβες "βαθιάς διείσδυσης" GBU-28 αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά έναντι του βάθους και της πολυπλοκότητας των σηράγγων.
Οι αποδείξεις για την αδυναμία του Ισραήλ να διασπάσει τις άμυνες της Χαμάς συνεχίζουν να πληθαίνουν. Σε μια ομιλία του στις 12 Μαρτίου, ο Ιρανός ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ αποκάλυψε ότι είχε λάβει ένα μήνυμα από την παλαιστινιακή αντίσταση που έλεγε πως "το 90% των δυνατοτήτων μας είναι άθικτες".
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Πληροφοριών της αμερικανικής Γερουσίας Μαρκ Γουόρνερ, ο ισραηλινός στρατός κατάφερε το πολύ να καταστρέψει λιγότερο από το ένα τρίτο του δικτύου σηράγγων της Χαμάς, προσθέτοντας: "Η ιδέα ότι θα εξοντώσει κάθε μαχητή της Χαμάς, δεν νομίζω πως είναι ρεαλιστικός στόχος".
Είναι απολύτως σαφές ότι ο διακηρυγμένος στόχος του Ισραήλ να καταστρέψει τη Χαμάς δεν έχει επιτευχθεί, ούτε θα επιτευχθεί στο μέλλον. Ακόμα και η Wall Street Journal, σε άρθρο της στις 29 Φεβρουαρίου, στο οποίο επαινούσε τα επιτυχημένα πλήγματα του στρατού κατοχής κατά των δυνάμεων της Χαμάς, αναγνώριζε πως "το Ισραήλ απέχει ακόμα πολύ από το διακηρυγμένο πολεμικό του στόχο, την εξάλειψη της Χαμάς ως σημαντικής στρατιωτικής και πολιτικής οντότητας".
Οι αποτυχίες του Ισραήλ μπορούν να αναλυθούν από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες. Πρώτον, η μορφή στρατιωτικής αντίστασης της Χαμάς είναι ασύμμετρη, επιτρέποντάς της να προκαλεί ζημιές σε έναν πολύ μεγαλύτερο αντίπαλο χωρίς να φέρει σημαντικές απώλειες.
Κατανοώντας την ανάγκη να διασφαλίσει τη διπλή πολιτικοστρατιωτική δομή της, η Χαμάς οργανώνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε ανεξάρτητους πυρήνες υπό την εξουσία των Ταξιαρχιών Αλ Κάσαμ.
Δεύτερον, η Χαμάς δεν αποτελείται μόνο από μια πολεμική δύναμη αλλά και από μια ιδεολογία βαθιά ριζωμένη στον παλαιστινιακό αγώνα για εθνική απελευθέρωση στο πλαίσιο της ισλαμικής έννοιας του τζιχάντ - ή "άξιας προσπάθειας". Η ισχύς αυτού του αντιαποικιακού κινήματος, και ιδιαίτερα η ευρεία, εδραιωμένη δημοτικότητά του στο λαό, καθιστά την εξάλειψή του σχεδόν αδύνατο εγχείρημα.
Σε αντίθεση με την αποδοχή της αυτοδιοίκησης με πολλούς περιορισμούς από την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) υπό την ηγεσία της Φατάχ, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ - με παράδειγμα τις συμφωνίες του Όσλο - η απόρριψη τέτοιων συμφωνιών από τη Χαμάς αντανακλά την αταλάντευτη αντίθεσή της στο αποικιοκρατικό όραμα του Ισραήλ και προσφέρει μια ελκυστική εναλλακτική πολιτική στάση.
Αξιολογώντας τον πόλεμο ως εργαλείο πολιτικής
Εν ολίγοις, οι απειλές για την εξόντωση της Χαμάς και την καταστροφή της Γάζας είναι μάταιες. Από την ορθολογική προοπτική της παλαιστινιακής ομάδας αντίστασης, γίνεται κατανοητό ότι οι συνέπειες θα ήταν πολύ σοβαρότερες αν υποχωρούσαν στις απαιτήσεις του Ισραήλ.
Την ίδια λογική της αντίστασης, η οποία είναι θεμελιώδης, συμμερίζεται η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων των κοσμικών. Επιπλέον, η λογική της αντιαποικιακής αντίστασης μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, και η γενοκτονική δυναμική του σιωνισμού χρησιμεύει μόνο για να διαιωνίζει την ίδια λογική.
Η αναγνωρισμένη αποτυχία της επιδίωξης του Σιωνισμού για "ολοκληρωτική νίκη" επί της Χαμάς πρέπει να γίνει κατανοητή από πολιτική σκοπιά. Όσο η αποικιοκρατική κατοχή του Ισραήλ επιμένει στους στόχους του εκτοπισμού και της κατάκτησης στην Παλαιστίνη, η ιδεολογία της αντίστασης, την οποία ενσαρκώνει σήμερα η Χαμάς, θα διατηρεί την κυριαρχία της μεταξύ των αποικιοκρατούμενων.
Οι δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν μεταξύ των Παλαιστινίων επιβεβαιώνουν αυτή την ανάλυση. Μια έρευνα του Παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικής και Έρευνας Έρευνας τον Δεκέμβριο του 2023 δείχνει αυξανόμενη υποστήριξη για τη Χαμάς σε όλα τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, παράλληλα με εκπληκτικά μειωμένη υποστήριξη για την Π.Α [Παλαιστινιακή Αρχή].
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν επίσης ευρεία υποστήριξη των ενεργειών της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένης της αντιστασιακής επιχείρησης Al-Aqsa Flood της 7ης Οκτωβρίου, και σημαντική απαίτηση για την παραίτηση του Μαχμούντ Αμπάς, του προέδρου της ΠΑ.
Η δήλωση του πρώην αναπληρωτή προέδρου του Ισραηλινού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, που αναγνωρίζει πως "δεν υπάρχουν στρατιωτικές λύσεις στις συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκεται το Ισραήλ, ιδιαίτερα στη νότια περιοχή", επιβεβαιώνει την πολιτική τύφλωση του σημερινού ισραηλινού status quo.
Κατανόηση του άξονα της αντίστασης
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, κατά καιρούς, υποτίθεται πως μια ιδεολογία μπορεί να υποτάσσεται σε ένα σύνολο πολιτικών συμφερόντων, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει την ιδεολογία αυτή να τροποποιήσει τους πολιτικούς της στόχους σε κάποιο σημείο. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει με τη Χαμάς, ούτε όταν αναλύονται οι λόγοι για την αντίθεση της Χεζμπολάχ και του Ιράν στο Ισραήλ.
Ούτε η Χαμάς ούτε τα υπόλοιπα μέλη του Άξονα της Αντίστασης μπορούν να απειληθούν ή να βομβαρδιστούν για να υποταχθούν, καθώς αυτές οι αυτόνομες ομάδες έχουν τη δική τους πολιτική ατζέντα που θεωρούν αδιαπραγμάτευτη ακόμη και απέναντι στη γενοκτονική εκστρατεία του Ισραήλ. Όπως τόνισε επανειλημμένα ο Γενικός Γραμματέας της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα σε τηλεοπτική ομιλία του στις 16 Φεβρουαρίου:
Βρισκόμαστε μπροστά σε δύο επιλογές - αντίσταση ή παράδοση - και το τίμημα της παράδοσης ... σημαίνει υποταγή, ταπείνωση, σκλαβιά και περιφρόνηση των γερόντων μας, των παιδιών μας, της τιμής μας και του πλούτου μας ... Το τίμημα της παράδοσης στο Λίβανο σήμαινε την πολιτική και οικονομική ηγεμονία του Ισραήλ στη χώρα μας.
Για να καταδείξετε, σκεφτείτε την ακλόνητη δέσμευση του Ιράν στην Παλαιστίνη παρά τους εσωτερικούς κινδύνους που εγκυμονεί για την εθνική ασφάλεια του Ιράν η αντιπαράθεση τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με το Ισραήλ. Ωστόσο, αυτοί οι κίνδυνοι και οι απειλές δεν επηρεάζουν την περιφερειακή πολιτική στρατηγική της Τεχεράνης, η οποία είναι σταθερά ριζωμένη στο επαναστατικό της όραμα.
Αυτό σηματοδοτεί μια θεμελιώδη διαφορά με τους κλασικούς δυτικούς στρατιωτικούς συνασπισμούς που δημιουργήθηκαν ad hoc από ομοϊδεάτες για την καταπολέμηση μιας κοινής απειλής χωρίς μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις. Η "κατάρρευση" του ανούσιου συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ με στόχο την αντιμετώπιση των αντι-ισραηλινών ναυτικών επιχειρήσεων της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Αντίθετα, ο Άξονας της Αντίστασης είναι κάτι περισσότερο από μια απλή συμμαχία ομάδων- εδράζεται σε μια αντιαποικιακή ιδεολογία που μοιράζεται αδιαπραγμάτευτους στόχους, αλλά επιτρέπει διαφορετικές στρατηγικές για την επίτευξή τους.
Με άλλα λόγια, όλες οι ομάδες που απαρτίζουν τον Άξονα της Αντίστασης - είτε είναι σουνίτες, σιίτες, Άραβες, μη Άραβες, κοσμικοί ή ισλαμιστές - είναι ικανές να καταλήγουν σε περιστασιακές συμφωνίες και διαφωνίες χρησιμοποιώντας την ίδια γλώσσα της αντιαποικιακής ισλαμικής παράδοσης.
Καθώς ο πόλεμος στη Γάζα μαίνεται εδώ και μισό χρόνο, ο άνευ προηγουμένου φόρος σε ζωές και υποδομές Παλαιστινίων είναι καταστροφικός. Παρά κάποιες τακτικές προόδους των δυνάμεων κατοχής, γίνεται όλο και πιο σαφές πως το Ισραήλ οδεύει προς μια στρατηγική ήττα.
Η αποτυχία του να επιτύχει τους στόχους του έρχεται σε έντονη αντίθεση με την ακλόνητη αποφασιστικότητα της παλαιστινιακής αντίστασης, η οποία ενισχύεται από μια περιφερειακή συμμαχία που ενώνει την ασυμβίβαστη στάση της απέναντι στο κράτος κατοχής.