Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
«Δεν μπορούμε να καθόμαστε άπραγοι ενώ η Γαλλία, η Ινδία και η Ελλάδα εξοπλίζουν την Αρμενία εναντίον μας. Το κάνουν αυτό ανοιχτά και επιδεικτικά, προσπαθώντας προφανώς να μας αποδείξουν κάτι με αυτόν τον τρόπο. Δεν μπορούμε απλά να καθόμαστε με τα χέρια σταυρωμένα", δήλωσε σε συνέδριο στο Πανεπιστήμιο ADA.
Σύμφωνα με τον Αλίγιεφ, το Μπακού το έκανε αυτό απολύτως σαφές στο Ερεβάν και «στις πλευρές που προσπαθούν να φροντίσουν την Αρμενία».
«Εάν δούμε μια σοβαρή απειλή για εμάς, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά μέτρα», προειδοποίησε.
Η Αρμενία διαφοροποιεί τους προμηθευτές όπλων, ιδίως με την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού από τη Γαλλία, την Ινδία και την Ελλάδα, αφού οι αρχές της χώρας κατηγόρησαν τη Μόσχα ότι δεν παρείχε τα όπλα που είχε παραγγείλει, αξίας περίπου 400 εκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, υποκριτικά, το Αζερμπαϊτζάν διαφοροποιεί επίσης τους προμηθευτές όπλων του μακριά από τη Ρωσία, στρεφόμενο ιδιαίτερα προς την Τουρκία και το Πακιστάν, εχθρικούς γείτονες της Ελλάδας και της Ινδίας αντίστοιχα, καθώς και το Ισραήλ.
Μετά την ήττα της Αρμενίας από το Αζερμπαϊτζάν το 2020 και το 2023, η χώρα σχεδόν διπλασίασε τις αμυντικές επενδύσεις της κατά το τελευταίο έτος. Το 2022, η Αρμενία δαπάνησε 700 έως 800 εκατομμύρια δολάρια. Οι δαπάνες αναμένεται να φθάσουν τα 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024. Εν τω μεταξύ, ο στρατιωτικός προϋπολογισμός του Αζερμπαϊτζάν για το 2021 ήταν 2,70 δισεκατομμύρια δολάρια, μια αύξηση 20,8% από το 2020, ενώ ο προϋπολογισμός για το 2024 είναι 3,77 δισεκατομμύρια δολάρια, αποδεικνύοντας πως τα παράπονα του Αλίγιεφ κατά της Αρμενίας είναι σαφώς μια παράνομη δικαιολογία για πόλεμο.
Όπως δήλωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικολ Πασινιάν, οι προοπτικές στρατιωτικής ανακατάληψης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν ήταν «ρεαλιστικές», αποκαλύπτοντας έτσι την απελπισία του Αλίεφ για ένα νέο πόλεμο στο Νότιο Καύκασο.
«Με πλησίασε μια γυναίκα που εκτοπίστηκε βίαια από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και με ρώτησε πόσο ρεαλιστικό είναι να έχουμε τη δυνατότητα να επιστρέψουμε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και μου είπε: παρακαλώ δώστε μου μια άμεση και ειλικρινή απάντηση. Της είπα ότι με δεδομένες τις αντιλήψεις που επικρατούν, δεν το θεωρώ ρεαλιστικό. Δεν μπορώ να σας πω ψέματα, διότι αν ήταν ρεαλιστικό, τότε δε θα είχε συμβεί η εκτόπιση από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ", δήλωσε ο Pashinyan.
Μετά την κατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν, οι λόγοι για πόλεμο με την Αρμενία εξαντλήθηκαν. Παρ' όλα αυτά, ο Αλίγιεφ αναζητά περαιτέρω αιτιολόγηση για πόλεμο προκειμένου να επιτύχει τον απώτερο στόχο του να συνδέσει το ίδιο το Αζερμπαϊτζάν με τον αποκλεισμό της Αυτόνομης Δημοκρατίας του Ναχτσιβάν, η οποία χωρίζεται από τη νότια επαρχία Syunik της Αρμενίας.
Καθώς το ενδιαφέρον της Μόσχας για την περιοχή έχει μειωθεί, έχει δημιουργηθεί ένα κενό που μπορούν να εκμεταλλευτούν άλλες ξένες δυνάμεις, όπως η Γαλλία και η Τουρκία. Αυτό έχει επίσης ενθαρρύνει τον Αλίγιεφ να συνεχίσει την εκστρατεία πίεσης για να κερδίσει περισσότερες παραχωρήσεις και εδάφη από την Αρμενία.
Στις 17 Απριλίου ανακοινώθηκε ότι το άγημα των 2.000 Ρώσων ειρηνευτικών δυνάμεων θα αποσυρθεί αμέσως από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ένα χρόνο νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, αφού το Αζερμπαϊτζάν κατέλαβε την ιστορικά και εθνικά αρμενική περιοχή το Σεπτέμβριο του 2023 σε μια εκστρατεία φωτισμού που έδιωξε πάνω από 100.000 Αρμένιους κατοίκους. Σε συνδυασμό με το γεγονός πως η Αρμενία πάγωσε επίσης τη συμμετοχή της στον Οργανισμό Συλλογικής Συνθήκης Ασφαλείας τον Ιανουάριο, η επιρροή της Μόσχας στον Νότιο Καύκασο αποδυναμώνεται σε μια εποχή που η περιοχή μετατρέπεται σε εστία ανταγωνιστικών συμφερόντων, με την Αρμενία, τη Γαλλία, την Ελλάδα και την Ινδία από τη μια πλευρά και το Αζερμπαϊτζάν, την Τουρκία και το Πακιστάν από την άλλη.
Ο Αλίγιεφ τόνισε στον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη συνάντησή τους στις 22 Απριλίου ότι «η Ρωσία είναι μια χώρα-κλειδί όσον αφορά την περιφερειακή ασφάλεια στον Καύκασο και μια ευρύτερη γεωγραφία», επιβεβαιώνοντας προφανώς τη σημασία της Μόσχας για το Μπακού. Ωστόσο, μακριά από τη ρητορική και στην πράξη, ο Αλίγιεφ έχει μειώσει την εξάρτηση του Αζερμπαϊτζάν από τη Ρωσία.
Πέρα από το ότι ανάγκασε τους Ρώσους ειρηνευτές να αποχωρήσουν ένα χρόνο νωρίτερα από το προβλεπόμενο, ο Αλίγιεφ σνομπάρισε τη Ρωσία ως παραδοσιακό προμηθευτή όπλων και στράφηκε προς την Τουρκία και το Πακιστάν. Παράλληλα, δεν ξεχνάμε πως το Αζερμπαϊτζάν εκμεταλλεύτηκε τον πόλεμο στην Ουκρανία για να αυξήσει τις εξαγωγές ενέργειας προς την Ευρώπη, αποτελώντας έτσι βασικό προμηθευτή.
Σε αντίθεση με το Ερεβάν, το Μπακού εξακολουθεί να έχει εργασιακή σχέση με τη Μόσχα. Ενώ ο Pashinyan ακολούθησε εχθρική πολιτική κατά της Μόσχας και στράφηκε προς τη Δύση, ο Aliyev δημιούργησε μια ισορροπία, συνεργαζόμενος με τη Μόσχα, αλλά έχοντας μοχλό πίεσης προς την Ευρώπη, παρέχοντας εναλλακτική ενέργεια σε σχέση με τις ρωσικές πηγές.
Παρά την ισορροπία αυτή, η Γαλλία, λόγω της επιρροής της αρμενικής διασποράς, και η Ελλάδα, για λόγους ιστορικών και παραδοσιακών δεσμών, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προμηθεύουν την Αρμενία με όπλα και διεξάγουν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Όσον αφορά την Ινδία, η επέκταση των δεσμών με την Αρμενία είναι φυσική, δεδομένης της συμμαχίας των «τριών αδελφών» του Αζερμπαϊτζάν με την Τουρκία και το Πακιστάν. Υπενθυμίζεται ότι το Πακιστάν είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν αναγνωρίζει την Αρμενία.
Οι δηλώσεις του Αλίγιεφ εναντίον της Γαλλίας, της Ινδίας και της Ελλάδας θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν πως προετοιμάζεται για έναν ακόμη πόλεμο, ενώ το Αζερμπαϊτζάν έχει ακόμη το πλεονέκτημα και πριν η Αρμενία αποκτήσει ενδεχομένως ισοτιμία. Ένας πόλεμος δε θα έφερνε μόνο περισσότερο θάνατο και καταστροφή, αλλά θα αναδιαμόρφωνε τη γεωπολιτική του Νότιου Καυκάσου, όπου κάποτε κυριαρχούσε η Ρωσία, καθώς η Γαλλία, η Ινδία, η Τουρκία, το Πακιστάν, ακόμη και το Ιράν και το Ισραήλ θα προσπαθούσαν να επιβάλουν τα συμφέροντα και την επιρροή τους, με το τελικό αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να προβλεφθεί.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr