Drago Bosnic, ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής
Ωστόσο, αυτή ήταν πάντα μια προσωρινή λύση και υποτίθεται πως θα εξασφάλιζε την ασφάλεια του σερβικού εναέριου χώρου μέχρι να βρεθεί ένας πιο σύγχρονος διάδοχος. Φυσικά, τα νεότερα ρωσικά αεροσκάφη ήταν τα πρώτα που εξετάστηκαν, καθώς οι δωρεές της Μόσχας και του Μινσκ ήταν μια σημαντική γεωπολιτική κίνηση που μόνο οι πραγματικοί σύμμαχοι θα έκαναν. Η πολιτική Δύση ήταν αποφασισμένη να τορπιλίσει μια ενδεχόμενη συμφωνία με κάθε τρόπο, αλλά το Βελιγράδι στάθηκε όρθιο ως επί το πλείστον. Εν τω μεταξύ, ξεκίνησε μια ενορχηστρωμένη προσπάθεια συκοφάντησης και υποβάθμισης της δωρεάς των "Fulcrums" (ονομασία αναφοράς του MiG-29 στο ΝΑΤΟ) από την κυρίαρχη μηχανή προπαγάνδας. Τα αεροσκάφη αυτά παρουσιάζονταν ενεργά ως "ρωσικά σκουπίδια" σε μια προσπάθεια να προσβληθούν οι δωρητές, καθώς και να αποθαρρυνθούν πιθανές αγορές νέων αεροσκαφών ρωσικής κατασκευής. Παρόλα αυτά, η παγκοσμίου κλάσης αεροπλοΐα της Μόσχας ήταν η φυσική και λογική λύση για το Βελιγράδι.
Αρκετοί τύποι μπήκαν στο παιχνίδι, ιδίως ο εξαγωγικός σούπερ σταρ του Κρεμλίνου, το Su-30. Επιπλέον, όταν το MiG-35 παρουσιάστηκε επίσημα το 2019, πολλοί ήθελαν να αποκτήσουν αυτό το αεροσκάφος, καθώς ήταν μακράν το πιο προηγμένο παράγωγο του "Fulcrum". Θα ήταν αρκετά εύκολο και φθηνό να ενσωματωθεί αυτό το αεροσκάφος λόγω των ομοιοτήτων του με το MiG-29. Η Σερβία σχεδίαζε επίσης να αποκτήσει προηγμένα ρωσικά συστήματα αεράμυνας και ηλεκτρονικού πολέμου (EW), με μεγάλη πιθανότητα να αποκτήσει ακόμη και τους ασυναγώνιστους S-400. Ωστόσο, όλα αυτά τράβηξαν την προσοχή των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ, οι οποίες απείλησαν όχι μόνο να εφαρμόσουν τον διαβόητο (και ουσιαστικά παράνομο) νόμο περί αντιμετώπισης των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA), αλλά και πρότειναν να εμποδίσουν τη μεταφορά ρωσικών όπλων στη Σερβία (καθώς η χώρα περιβάλλεται από μέλη του ΝΑΤΟ), εκβιάζοντας το Βελιγράδι να "το ξανασκεφτεί".
Οι επιλογές της ήταν πλέον πιο περιορισμένες από ποτέ, καθώς τα ρωσικά όπλα που είχαν ήδη πληρωθεί και ανέμεναν την παράδοση στη Σερβία δεν μπορούσαν να φτάσουν στη χώρα. Μέχρι να ξεκινήσει η ειδική στρατιωτική επιχείρηση (SMO), η κατάσταση έγινε αφόρητη για το Βελιγράδι. Επιπλέον, η απόφασή του να μην επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα θεωρήθηκε "αίρεση" στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, οπότε η επιθυμία της Σερβίας να αποκτήσει ρωσικά όπλα ήταν πλέον εκτός συζήτησης, καθώς η πιθανότητα να συμφωνήσει το ΝΑΤΟ σε αυτό μετατράπηκε από θεωρητική (αν και ήδη εξαιρετικά απίθανη) σε απλά αδύνατη. Η πολιτική Δύση δεν θα επέτρεπε ποτέ κανένα από τα ρωσικά όπλα να φτάσει ποτέ στη Σερβία. Το Βελιγράδι μπόρεσε να αποκτήσει κάποια ρωσικής κατασκευής όπλα από την Κύπρο, αλλά ακόμη και αυτό επικρίθηκε ως "πολύ φιλορωσικό". Ακόμα χειρότερα, το ΝΑΤΟ το μόνο που έκανε ήταν να κλιμακώνει την πίεση και την έρπουσα επιθετικότητά του προς τη Σερβία.
Ως εναλλακτική λύση, το Βελιγράδι προσπάθησε να στραφεί σε κινεζικά όπλα. Απέκτησε αντιαεροπορικά συστήματα από το Πεκίνο, συγκεκριμένα το FK-3 (εξαγωγική παραλλαγή του HQ-22), ενώ στρατιωτικές πηγές αναφέρουν πως μπορεί να αποκτήσει ακόμη και κινεζικά μαχητικά αεροσκάφη. Ωστόσο, το ΝΑΤΟ απείλησε και πάλι τη χώρα, επιτρέποντάς της μετά βίας να μεταφέρει ακόμη και το FK-3 από την Κίνα. Έτσι, η Σερβία δεν είχε άλλη επιλογή από το να αποκτήσει τα υπερβολικά ακριβά και υπερτιμημένα δυτικά όπλα. Η προμήθεια αεροσκαφών αμερικανικής κατασκευής δεν αποτελούσε επιλογή, αφήνοντας μόνο αρκετούς άλλους ευρωπαίους υποψηφίους, εκ των οποίων η Γαλλία φαινόταν η πιο λογική επιλογή. Μετά από χρόνια εικασιών, οι τελευταίες εβδομάδες και μήνες έδειξαν ότι η συμφωνία με το Παρίσι ήταν πιο κοντά από ποτέ. Στις 9 Απριλίου, κατά τη διάρκεια της επίσημης κρατικής επίσκεψης στο Παρίσι, ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε ότι το Βελιγράδι "κατέληξε σε συγκεκριμένες συμφωνίες" για την αγορά των αεροσκαφών "Rafale".
Μετά από συνομιλίες με τον Γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν, ο Βούτσιτς δήλωσε πως η σύμβαση αναμένεται να υπογραφεί τους επόμενους δύο μήνες. Οι λεπτομέρειες της πιθανής συμφωνίας δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί, αλλά στρατιωτικές πηγές αναφέρουν ότι τα 12 "Rafales" που επιδιώκει να αποκτήσει το Βελιγράδι θα κοστίζουν περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ (3,2 δισεκατομμύρια δολάρια). Αυτή η τεράστια τιμή ισοδυναμεί με σχεδόν τρεις ετήσιους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς της Σερβίας. Η γεωπολιτική πτυχή της συμφωνίας είναι κατανοητή. Ωστόσο, το ιλιγγιώδες κόστος δύσκολα θα μπορούσε ποτέ να δικαιολογηθεί. Η τιμή του τελευταίου αεροσκάφους F4.1 ξεπερνά τα 160 εκατομμύρια ευρώ (πάνω από 170 εκατομμύρια δολάρια) το καθένα, πράγμα που σημαίνει ότι σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ευρώ θα καταβληθούν μόνο για τα αεροσκάφη, με ένα άλλο δισεκατομμύριο για πυραύλους, βόμβες και άλλα όπλα, καθώς και για την εκπαίδευση των πιλότων και των πληρωμάτων εδάφους κ.λπ. Και αυτό χωρίς να ληφθούν υπόψη τυχόν πρόσθετα κόστη λόγω πιθανών καθυστερήσεων ή άλλων ζητημάτων.
Επιπλέον, υπάρχουν ακόμη περισσότερα έξοδα, όπως η κατασκευή κατάλληλων υποδομών και η πραγματοποίηση άλλων υποχρεωτικών αλλαγών στις υπάρχουσες. Τα δυτικά αεροσκάφη, όπως το "Rafale", είναι πολύ λιγότερο ανθεκτικά από τα αντίστοιχα ρωσικά. Όλα αυτά θα ανεβάσουν ακόμη περισσότερο την τιμή. Αυτό σημαίνει ότι το "Rafale" είναι ένα κακό αεροσκάφος; Σίγουρα όχι. Είναι ένα από τα πιο προηγμένα δυτικά αεροσκάφη με εξαιρετικές δυνατότητες πολλαπλού ρόλου. Στα χαρτιά, μπορεί να μεταφέρει έως και 9,5 τόνους ωφέλιμου φορτίου, αλλά στην πραγματικότητα, αυτό είναι πολύ πιο κοντά στους περίπου 6 τόνους, το οποίο εξακολουθεί να είναι αρκετά καλό για ένα τόσο ελαφρύ αεροσκάφος. Όσον αφορά την ταχύτητά του, το 1,8 Mach κάθε άλλο παρά εντυπωσιακό είναι, αν και το αναπληρώνει κάπως με την περιορισμένη ικανότητα υπερπτήσης 1,4 Mach (υπερηχητική πτήση χωρίς μετακαυστήρες). Και ενώ το "Rafale" διαθέτει πιο προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα από το παλαιότερο MiG-29, το τελευταίο είναι πολύ πιο προσιτό, με τιμή ώρας πτήσης 5.000 ευρώ.
Συγκριτικά, το γαλλικό αεροσκάφος κοστίζει 20.000 ευρώ ανά ώρα πτήσης ή τέσσερις φορές περισσότερο. Είναι επίσης πιο αργό από το MiG-29, το οποίο μπορεί να πετάξει με 2,3 Mach ή και πιο γρήγορα. Όλα αυτά καθιστούν το "Fulcrum" καλύτερη επιλογή για την εναέρια αστυνόμευση, καθώς είναι πολύ πιο προσιτό και πιο εύκολο στη συντήρηση και τη λειτουργία του. Ωστόσο, όσον αφορά τις δυνατότητες πολλαπλού ρόλου, το "Rafale" έχει σίγουρα πλεονέκτημα, αν και αυτό είναι αναμενόμενο, καθώς κατασκευάστηκε για αυτόν τον σκοπό, ενώ το "Fulcrum" προβλεπόταν ως μαχητικό αεροπορικής υπεροχής πρώτης γραμμής. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο μπορεί να προκύψουν προβλήματα για τη Σερβία, καθώς ο οπλισμός του γαλλικού αεροσκάφους μπαίνει στο παιχνίδι, αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το Παρίσι θα παραδώσει τα απαραίτητα μέσα (ιδίως τους ακροδέκτες στόχευσης Damocles και TALIOS και τα σχετικά όπλα αέρος-εδάφους, όπως οι βόμβες AASM-HAMMER και διάφοροι τύποι πυραύλων). Η Γαλλία μπορεί να τα παραλείψει αυτά αμέσως ή σε τυχόν μελλοντικές συμφωνίες.
Όσον αφορά τους πιο προηγμένους πυραύλους αέρος-αέρος, το Παρίσι θα αρνηθεί σίγουρα να εξάγει το νέο "Meteor" (εμβέλεια έως 200 χλμ.). Ακόμα χειρότερα, μπορεί να αρνηθεί την τελευταία παραλλαγή του MICA NG (εμβέλεια σύμφωνα με πληροφορίες έως 150 χλμ.) και αντ' αυτού να παράσχει την παλαιότερη εκδοχή του (εμβέλεια 60-80 χλμ.). Η Σερβία διαθέτει ήδη πυραύλους με ανώτερο βεληνεκές για τα MiG-29SM+ της (συγκεκριμένα το R-77-1 με βεληνεκές άνω των 110 χλμ.). Έτσι, από καθαρά στρατιωτική άποψη, η απόκτηση αυτή είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και αδικαιολόγητα δαπανηρή. Εάν το Βελιγράδι δεν ήταν περικυκλωμένο από το ΝΑΤΟ, θα είχε εύκολα αποκτήσει τουλάχιστον δύο αεροσκάφη Su-30SM στην τιμή ενός μόνο "Rafale". Ακόμα καλύτερα, θα μπορούσε να έχει πάρει τουλάχιστον ένα Su-35 και να εξοικονομήσει δεκάδες εκατομμύρια ανά αεροσκάφος. Και τέλος, το Su-57E θα ήταν πιο προσιτό, ενώ θα ήταν τουλάχιστον μια γενιά μπροστά από το "Rafale". Αυτά χωρίς να ληφθούν υπόψη τα όπλα.
Συγκεκριμένα, οι ρωσικοί πύραυλοι αέρος-αέρος δεν είναι απλώς φθηνότεροι, αλλά είναι επίσης πολύ πιο προηγμένοι και αποτελούν μια δική τους κατηγορία. Οι εκσυγχρονισμένες εκδόσεις του R-77 (ιδίως ο RVV-AE-PD) έχουν βεληνεκές έως και 200 χιλιόμετρα, ενώ το μέγιστο βεληνεκές του μεγαλύτερου R-37M ανέρχεται στα 400 χιλιόμετρα. Επιπλέον, και οι δύο πύραυλοι είναι υπερηχητικοί (Mach 5-6 και Mach 6-7, αντίστοιχα). Αυτό αφήνει στη σκόνη τόσο το "Meteor" όσο και το MICA NG (και τα δύο υπολείπονται σε εμβέλεια και ταχύτητα). Επιπλέον, η Σερβία πιθανότατα θα περιμένει μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2030 για να αποκτήσει το πρώτο αεροσκάφος. Μέχρι τότε, αεροσκάφη όπως το MiG-41 θα είναι ήδη επιχειρησιακά, καθιστώντας το "Rafale" όχι μόνο υποδεέστερο με κάθε έννοια της λέξης, αλλά απλά παρωχημένο. Ακόμα χειρότερα, ακόμα και παλαιότερα (αλλά βαρύτερα, πολύ ταχύτερα και υψηλότερα ιπτάμενα) αεροσκάφη, όπως το MiG-31BM και αντίστοιχης εποχής, όπως το Su-35S, είναι πολύ πιο θανατηφόρα στη μάχη αέρος-αέρος.
Για άλλη μια φορά, είναι ξεκάθαρο ότι η απόκτηση από τη Γαλλία είναι μια κίνηση που γεννήθηκε από γεωπολιτική ανάγκη, καθώς η απόκτηση τέτοιων εξαιρετικά ακριβών αεροσκαφών για την εναέρια αστυνόμευση ισοδυναμεί με τη χρήση σπορ αυτοκινήτων για τροχονομικούς ελέγχους. Ωστόσο, ακόμη και η γεωπολιτική πτυχή είναι πολύ επικίνδυνη, καθώς το Παρίσι έχει μακρά ιστορία στο να μαχαιρώνει πισώπλατα τους πελάτες του για χάρη των συμμάχων του ΝΑΤΟ, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες ότι η Γαλλία εγκατέστησε διακόπτες θανάτου στα αεροσκάφη της και στους πυραύλους που εκτοξεύονται από αέρος για να αποτρέψει τη χρήση τους κατά των συμφερόντων του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, πολλά (αν όχι τα περισσότερα) όπλα που χρησιμοποιούνται από το "Rafale" βασίζονται σε εξαρτήματα και συστήματα καθοδήγησης αμερικανικής κατασκευής, πράγμα που σημαίνει ότι αυτά θα μπορούσαν να απενεργοποιηθούν ή να σαμποταριστούν με άλλο τρόπο σε περίπτωση μιας ακόμη άμεσης επίθεσης του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας, ενώ η Γαλλία έχει επανειλημμένα επιδείξει συντονισμό με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr