Στις επερχόμενες ευρωεκλογές, ο Όρμπαν ελπίζει ότι ένα δεξιό-λαϊκιστικό κύμα θα επιτρέψει στον ίδιο και στους ιδεολογικούς του συγγενείς να καταλάβουν κορυφαίες θέσεις και θεσμούς. Με την Ουγγαρία να αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούλιο, η επιρροή του Όρμπαν θα μπορούσε να είναι απαράμιλλη.
Atul Kumar Mishra - tfiglobalnews.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Αλλά αυτή η σύγκρουση δεν αφορά απλώς την εξουσία- είναι βαθιά ιδεολογική. Οι φιλελεύθεροι επικριτές του Όρμπαν τον παρουσιάζουν ως απειλή για τις θεμελιώδεις «ευρωπαϊκές αξίες», αλλά αυτές οι «αξίες» παραμένουν ασαφείς. Τυπικά, περιλαμβάνουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία, τις ελεύθερες αγορές και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές ταυτότητας, με μια δόση κοσμικού ευαγγελισμού. Αυτό συχνά εμφανίζεται ως ιμπεριαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο.
Ο Όρμπαν, ωστόσο, θεωρεί τον εαυτό του ως τον πραγματικό θεματοφύλακα των ευρωπαϊκών αξιών, κατηγορώντας τους επικριτές του πως τις θέτουν σε κίνδυνο. Έτσι, η μάχη αφορά τις βασικές αρχές της ΕΕ και τις αδιαφανείς εναλλακτικές λύσεις που προτείνει ο Όρμπαν.
Ρητορικά, το όραμα του Όρμπαν για μια «Ευρώπη των εθνών» που εδράζεται στη χριστιανική παράδοση συγκρούεται με την προοδευτική, κοσμική Ευρώπη που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα. Ωστόσο, οι ίδιες οι παθογένειες που του αποδίδουν οι αντίπαλοι του Όρμπαν -εθνικισμός, πελατειακές σχέσεις, αυταρχισμός- είναι τόσο ευρωπαϊκές όσο και η Eurovision. Η ευπάθεια των «αξιών της ΕΕ» σε τέτοιες επιθέσεις αποκαλύπτει μια κάποια κενότητα στην καρδιά του ευρωπαϊκού σχεδίου, καθιστώντας το ένα άδειο δοχείο ώριμο για πειρατεία - μια μυστική άλωση που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Το 2022, το ευρωπαϊκό τηλεοπτικό δίκτυο Euronews αγοράστηκε από ένα ασαφές πορτογαλικό επενδυτικό ταμείο που συνδέεται με την κυβέρνηση Όρμπαν. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Ουγγαρίας, Széchenyi Funds, επένδυσε 45 εκατομμύρια ευρώ στην αγορά, ενώ μια εταιρεία επικοινωνιών που ανήκει σε συνεργάτη του Όρμπαν πρόσθεσε 12,5 εκατομμύρια ευρώ. Ο στόχος ήταν σαφής: εσωτερικά έγγραφα του Széchenyi Funds περιέγραφαν το Euronews ως «το έβδομο εμπορικό σήμα με την μεγαλύτερη επιρροή στην πολιτική της ΕΕ», το οποίο αγοράστηκε για να μετριάσει την αριστερή προκατάληψη στη δημοσιογραφία.
Το Euronews έχει έκτοτε μεταφέρει την έδρα του από τη Λυών στις Βρυξέλλες, ενισχύοντας την παρουσία του ως «ήπια δύναμη». Το 2021, η ουγγρική κυβέρνηση απέκτησε ένα αρχοντικό του 18ου αιώνα στις Βρυξέλλες, το οποίο ονομάστηκε «Σπίτι της Ουγγαρίας». Επιπλέον, το Mathias Corvinus Collegium (MCC), μια συντηρητική δεξαμενή σκέψης, άνοιξε ένα παράρτημα στις Βρυξέλλες το 2022 για να προωθήσει την Ορμπανιστική σκέψη. Η ουγγρική κυβέρνηση χρηματοδοτεί επίσης το European Conservative, μια αγγλόφωνη έκδοση που παρέχει συντηρητικά σχόλια για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Μαζί, αυτά τα ιδρύματα που υποστηρίζονται από τον Όρμπαν υπογραμμίζουν την έκταση των φιλοδοξιών του στις Βρυξέλλες.
Ο Όρμπαν βλέπει την ευρωπαϊκή σύγκρουση ως μια μάχη μεταξύ των κυρίαρχων (ή εθνικιστών) και των ομοσπονδιακών. Οι φεντεραλιστές στοχεύουν στη δημιουργία συγκεντρωτικών «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», υπονομεύοντας τα έθνη-κράτη. Οι κυρίαρχοι, όπως ο Όρμπαν, υποστηρίζουν μια χαλαρά συνδεδεμένη ΕΕ, που θα ενώνει τα ευρωπαϊκά έθνη υπό κοινό χριστιανισμό. Οι φεντεραλιστές βλέπουν τους κυριαρχιστές ως οπισθοδρομικούς εθνικιστές, συγγενείς με τους φασίστες του 20ού αιώνα.
Το χάσμα μεταξύ κυριαρχικών και φεντεραλιστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διευρυνθεί σημαντικά, αλλά ο Βίκτορ Όρμπαν υποστηρίζει ότι αυτή η ένταση ήταν κάποτε ζωτικής σημασίας για τη λειτουργικότητα της ΕΕ. Ιστορικά, υποστηρίζει, η ισορροπία αυτή απέτρεψε τόσο την κατάρρευση της συνοχής όσο και την άνοδο μιας καταπιεστικής αυτοκρατορίας. Ο Όρμπαν υποστηρίζει πως οι φεντεραλιστές έχουν μετατραπεί από «καθολικούς οικουμενιστές», οι οποίοι υποστήριζαν τα εθνικά κράτη στο πλαίσιο μιας ενωμένης Χριστιανοσύνης, σε «προοδευτικούς φιλελεύθερους» που μοιάζουν με κομμουνιστές, αποτελώντας πραγματική απειλή για την ελευθερία. Αυτή η ειρωνική συγχώνευση των φιλελεύθερων ευρωπαϊκών αξιών με τον κομμουνισμό παραβλέπει τη μεταπολεμική ευρωπαϊκή προσπάθεια να καταπολεμηθεί ο σοσιαλισμός με την υπεράσπιση αυτών ακριβώς των αξιών.
Οι τριβές της Ουγγαρίας με τους ομοσπονδιακούς της ΕΕ εντάθηκαν μετά την άνοδο του Fidesz στην εξουσία το 2010. Πριν από αυτό, οι σοσιαλιστές τεχνοκράτες της Ουγγαρίας συνεργάστηκαν καλά με τις Βρυξέλλες, ιδίως όταν η ΕΕ βοήθησε την Ουγγαρία να αποφύγει τη χρεοκοπία το 2008 με ένα πακέτο διάσωσης ύψους 25 δισεκατομμυρίων ευρώ και αυστηρά μέτρα λιτότητας. Το Fidesz κεφαλαιοποίησε τη δυσαρέσκεια, κάνοντας εκστρατεία κατά της παγκοσμιοποίησης, των υπερεθνικών θεσμών και της ιδέας μιας «ολοένα και στενότερης ένωσης». Η ψηφοφορία για το Brexit όξυνε αυτές τις γραμμές μάχης, με τον Όρμπαν να σημειώνει ότι οι Βρετανοί πάντα ευνοούσαν τα εθνικά κράτη, αφήνοντας τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης να υποστηρίξουν την κυρίαρχη στάση.
Η μεταναστευτική κρίση του 2015 εμβάθυνε περαιτέρω το ρήγμα της ΕΕ, ιδίως μεταξύ της ομάδας Βίζεγκραντ (Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία και Πολωνία) και της υπόλοιπης ΕΕ. Ο συνοριακός φράχτης της Ουγγαρίας έγινε σύμβολο του χάσματος στις «ευρωπαϊκές αξίες»: οι προοδευτικοί φιλελεύθεροι τον είδαν ως αποτυχία των ευρωπαϊκών ιδεωδών, ενώ ο Όρμπαν και οι σύμμαχοί του τον είδαν ως υπεράσπιση της κυριαρχίας και του χριστιανικού πολιτισμού.
Ο Όρμπαν σκοπεύει να εκμεταλλευτεί αυτή τη διαφωνία ενόψει των ευρωεκλογών. Ωστόσο, το Fidesz αποχώρησε από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα το 2021 λόγω ανησυχιών για το κράτος δικαίου και δεν έχει ενταχθεί στις δύο δεξιές εθνικιστικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτές οι ομάδες, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) και η Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), διαφέρουν κυρίως ως προς την υποστήριξη προς την Ουκρανία, με την ECR να υποστηρίζει τη στρατιωτική βοήθεια και την ID να αντιτίθεται σε αυτήν. Παρά την περιστασιακή συνεργασία, μια συγχώνευση φαίνεται απίθανη λόγω της αντίθεσης ορισμένων μελών του ECR που επικρίνουν τους δεσμούς της Ουγγαρίας με τη Ρωσία.
Η στάση του Όρμπαν υπέρ της διεύρυνσης περιπλέκει τη θέση του μέσα σε αυτό το αναδυόμενο δεξιό μπλοκ. Η Ουγγαρία υποστηρίζει εδώ και καιρό την ένταξη της Σερβίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην ΕΕ, εν μέρει λόγω των σχέσεων του Όρμπαν με τους ηγέτες τους. Το αίτημά του για διεύρυνση είναι στρατηγικό, στοχεύοντας σε μια μεγαλύτερη, λιγότερο ολοκληρωμένη ΕΕ που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον ομοσπονδιακό συγκεντρωτισμό.
Atul Kumar Mishra - tfiglobalnews.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Αλλά αυτή η σύγκρουση δεν αφορά απλώς την εξουσία- είναι βαθιά ιδεολογική. Οι φιλελεύθεροι επικριτές του Όρμπαν τον παρουσιάζουν ως απειλή για τις θεμελιώδεις «ευρωπαϊκές αξίες», αλλά αυτές οι «αξίες» παραμένουν ασαφείς. Τυπικά, περιλαμβάνουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία, τις ελεύθερες αγορές και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές ταυτότητας, με μια δόση κοσμικού ευαγγελισμού. Αυτό συχνά εμφανίζεται ως ιμπεριαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο.
Ο Όρμπαν, ωστόσο, θεωρεί τον εαυτό του ως τον πραγματικό θεματοφύλακα των ευρωπαϊκών αξιών, κατηγορώντας τους επικριτές του πως τις θέτουν σε κίνδυνο. Έτσι, η μάχη αφορά τις βασικές αρχές της ΕΕ και τις αδιαφανείς εναλλακτικές λύσεις που προτείνει ο Όρμπαν.
Ρητορικά, το όραμα του Όρμπαν για μια «Ευρώπη των εθνών» που εδράζεται στη χριστιανική παράδοση συγκρούεται με την προοδευτική, κοσμική Ευρώπη που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα. Ωστόσο, οι ίδιες οι παθογένειες που του αποδίδουν οι αντίπαλοι του Όρμπαν -εθνικισμός, πελατειακές σχέσεις, αυταρχισμός- είναι τόσο ευρωπαϊκές όσο και η Eurovision. Η ευπάθεια των «αξιών της ΕΕ» σε τέτοιες επιθέσεις αποκαλύπτει μια κάποια κενότητα στην καρδιά του ευρωπαϊκού σχεδίου, καθιστώντας το ένα άδειο δοχείο ώριμο για πειρατεία - μια μυστική άλωση που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Το 2022, το ευρωπαϊκό τηλεοπτικό δίκτυο Euronews αγοράστηκε από ένα ασαφές πορτογαλικό επενδυτικό ταμείο που συνδέεται με την κυβέρνηση Όρμπαν. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Ουγγαρίας, Széchenyi Funds, επένδυσε 45 εκατομμύρια ευρώ στην αγορά, ενώ μια εταιρεία επικοινωνιών που ανήκει σε συνεργάτη του Όρμπαν πρόσθεσε 12,5 εκατομμύρια ευρώ. Ο στόχος ήταν σαφής: εσωτερικά έγγραφα του Széchenyi Funds περιέγραφαν το Euronews ως «το έβδομο εμπορικό σήμα με την μεγαλύτερη επιρροή στην πολιτική της ΕΕ», το οποίο αγοράστηκε για να μετριάσει την αριστερή προκατάληψη στη δημοσιογραφία.
Το Euronews έχει έκτοτε μεταφέρει την έδρα του από τη Λυών στις Βρυξέλλες, ενισχύοντας την παρουσία του ως «ήπια δύναμη». Το 2021, η ουγγρική κυβέρνηση απέκτησε ένα αρχοντικό του 18ου αιώνα στις Βρυξέλλες, το οποίο ονομάστηκε «Σπίτι της Ουγγαρίας». Επιπλέον, το Mathias Corvinus Collegium (MCC), μια συντηρητική δεξαμενή σκέψης, άνοιξε ένα παράρτημα στις Βρυξέλλες το 2022 για να προωθήσει την Ορμπανιστική σκέψη. Η ουγγρική κυβέρνηση χρηματοδοτεί επίσης το European Conservative, μια αγγλόφωνη έκδοση που παρέχει συντηρητικά σχόλια για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Μαζί, αυτά τα ιδρύματα που υποστηρίζονται από τον Όρμπαν υπογραμμίζουν την έκταση των φιλοδοξιών του στις Βρυξέλλες.
Ο Όρμπαν βλέπει την ευρωπαϊκή σύγκρουση ως μια μάχη μεταξύ των κυρίαρχων (ή εθνικιστών) και των ομοσπονδιακών. Οι φεντεραλιστές στοχεύουν στη δημιουργία συγκεντρωτικών «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», υπονομεύοντας τα έθνη-κράτη. Οι κυρίαρχοι, όπως ο Όρμπαν, υποστηρίζουν μια χαλαρά συνδεδεμένη ΕΕ, που θα ενώνει τα ευρωπαϊκά έθνη υπό κοινό χριστιανισμό. Οι φεντεραλιστές βλέπουν τους κυριαρχιστές ως οπισθοδρομικούς εθνικιστές, συγγενείς με τους φασίστες του 20ού αιώνα.
Το χάσμα μεταξύ κυριαρχικών και φεντεραλιστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διευρυνθεί σημαντικά, αλλά ο Βίκτορ Όρμπαν υποστηρίζει ότι αυτή η ένταση ήταν κάποτε ζωτικής σημασίας για τη λειτουργικότητα της ΕΕ. Ιστορικά, υποστηρίζει, η ισορροπία αυτή απέτρεψε τόσο την κατάρρευση της συνοχής όσο και την άνοδο μιας καταπιεστικής αυτοκρατορίας. Ο Όρμπαν υποστηρίζει πως οι φεντεραλιστές έχουν μετατραπεί από «καθολικούς οικουμενιστές», οι οποίοι υποστήριζαν τα εθνικά κράτη στο πλαίσιο μιας ενωμένης Χριστιανοσύνης, σε «προοδευτικούς φιλελεύθερους» που μοιάζουν με κομμουνιστές, αποτελώντας πραγματική απειλή για την ελευθερία. Αυτή η ειρωνική συγχώνευση των φιλελεύθερων ευρωπαϊκών αξιών με τον κομμουνισμό παραβλέπει τη μεταπολεμική ευρωπαϊκή προσπάθεια να καταπολεμηθεί ο σοσιαλισμός με την υπεράσπιση αυτών ακριβώς των αξιών.
Οι τριβές της Ουγγαρίας με τους ομοσπονδιακούς της ΕΕ εντάθηκαν μετά την άνοδο του Fidesz στην εξουσία το 2010. Πριν από αυτό, οι σοσιαλιστές τεχνοκράτες της Ουγγαρίας συνεργάστηκαν καλά με τις Βρυξέλλες, ιδίως όταν η ΕΕ βοήθησε την Ουγγαρία να αποφύγει τη χρεοκοπία το 2008 με ένα πακέτο διάσωσης ύψους 25 δισεκατομμυρίων ευρώ και αυστηρά μέτρα λιτότητας. Το Fidesz κεφαλαιοποίησε τη δυσαρέσκεια, κάνοντας εκστρατεία κατά της παγκοσμιοποίησης, των υπερεθνικών θεσμών και της ιδέας μιας «ολοένα και στενότερης ένωσης». Η ψηφοφορία για το Brexit όξυνε αυτές τις γραμμές μάχης, με τον Όρμπαν να σημειώνει ότι οι Βρετανοί πάντα ευνοούσαν τα εθνικά κράτη, αφήνοντας τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης να υποστηρίξουν την κυρίαρχη στάση.
Η μεταναστευτική κρίση του 2015 εμβάθυνε περαιτέρω το ρήγμα της ΕΕ, ιδίως μεταξύ της ομάδας Βίζεγκραντ (Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία και Πολωνία) και της υπόλοιπης ΕΕ. Ο συνοριακός φράχτης της Ουγγαρίας έγινε σύμβολο του χάσματος στις «ευρωπαϊκές αξίες»: οι προοδευτικοί φιλελεύθεροι τον είδαν ως αποτυχία των ευρωπαϊκών ιδεωδών, ενώ ο Όρμπαν και οι σύμμαχοί του τον είδαν ως υπεράσπιση της κυριαρχίας και του χριστιανικού πολιτισμού.
Ο Όρμπαν σκοπεύει να εκμεταλλευτεί αυτή τη διαφωνία ενόψει των ευρωεκλογών. Ωστόσο, το Fidesz αποχώρησε από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα το 2021 λόγω ανησυχιών για το κράτος δικαίου και δεν έχει ενταχθεί στις δύο δεξιές εθνικιστικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτές οι ομάδες, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) και η Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), διαφέρουν κυρίως ως προς την υποστήριξη προς την Ουκρανία, με την ECR να υποστηρίζει τη στρατιωτική βοήθεια και την ID να αντιτίθεται σε αυτήν. Παρά την περιστασιακή συνεργασία, μια συγχώνευση φαίνεται απίθανη λόγω της αντίθεσης ορισμένων μελών του ECR που επικρίνουν τους δεσμούς της Ουγγαρίας με τη Ρωσία.
Η στάση του Όρμπαν υπέρ της διεύρυνσης περιπλέκει τη θέση του μέσα σε αυτό το αναδυόμενο δεξιό μπλοκ. Η Ουγγαρία υποστηρίζει εδώ και καιρό την ένταξη της Σερβίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην ΕΕ, εν μέρει λόγω των σχέσεων του Όρμπαν με τους ηγέτες τους. Το αίτημά του για διεύρυνση είναι στρατηγικό, στοχεύοντας σε μια μεγαλύτερη, λιγότερο ολοκληρωμένη ΕΕ που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον ομοσπονδιακό συγκεντρωτισμό.
Το όραμα του Όρμπαν είναι να δημιουργήσει μια πιο ισχυρή αλλά κατακερματισμένη ΕΕ, ενώνοντας τους κυρίαρχους χριστιανούς για να αντιμετωπίσει τις ομοσπονδιακές φιλοδοξίες. Αυτή η προσέγγιση υπογραμμίζει τη βαθιά ιδεολογική μάχη για το μέλλον της ΕΕ, καθώς ο Όρμπαν επιδιώκει να την αναδιαμορφώσει εκ των έσω.