Andrey Kadomtsev, πολιτικός επιστήμονας, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Διαμεσολαβητή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ρωσικής Ομοσπονδίας - interaffairs.ru / Παρουσίαση Freepen.gr
Με την έναρξη του χειμώνα και την αυξημένη ζήτηση για φυσικό αέριο, οι ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές μπορεί να γίνουν και πάλι εξαιρετικά ευάλωτες. Ακόμη και μια μικρή αύξηση της ζήτησης ενέργειας οπουδήποτε στον κόσμο μπορεί να εκτοξεύσει τις τιμές και να κλείσει ολόκληρους τομείς της ευρωπαϊκής μεταποιητικής βιομηχανίας, προκαλώντας ανεργία. Μια παρόμοια κατάσταση συνέβη στις αρχές του φθινοπώρου του 2022, όταν οι τιμές του φυσικού αερίου χτύπησαν κόκκινο. Η όλη κατάσταση έχει γίνει τόσο άσχημη, ώστε οι κυβερνήσεις των χωρών που είχαν προηγουμένως εγκαταλείψει τα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια άνοιξαν απεγνωσμένα ξανά τα κλειστά εργοστάσια άνθρακα και πυρηνικής ενέργειας και εθνικοποίησαν τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας σε μια προσπάθεια να τις αποτρέψουν από το να χρεοκοπήσουν.
Μια από τις κύριες αιτίες ανησυχίας για τους ευρωπαίους εργαζόμενους και καταναλωτές στον τομέα της ενέργειας είναι τώρα η αβεβαιότητα σχετικά με τη συνέχιση της διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας μετά τη λήξη της τρέχουσας συμφωνίας στο τέλος του 2023. Ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου της Ουκρανίας δηλώνει ότι δεν θα συναφθεί νέα συμφωνία διαμετακόμισης. Ένας άλλος παράγοντας που απειλεί να προκαλέσει νέα προβλήματα στον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο τον ερχόμενο χειμώνα είναι ο ανταγωνισμός για τις μεταφορές υγροποιημένου φυσικού αερίου με τους καταναλωτές στην Ασία. Εάν ο επόμενος χειμώνας αποδειχθεί ψυχρότερος από τους δύο προηγούμενους, η ζήτηση για φυσικό αέριο θα αυξηθεί, όπως και οι τιμές του. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατανοήσουμε τη «λογική» εκείνων των Ευρωπαίων που προτείνουν να συμπεριληφθεί στο 14ο πακέτο κυρώσεων η πλήρης απαγόρευση των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Όσο για τους Αμερικανούς, η γεωπολιτική τους λογική εδώ είναι κρυστάλλινη, καθώς τα προβλήματα της διαμετακόμισης του ουκρανικού φυσικού αερίου και τα άλματα στις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη που προκλήθηκαν από τη μετάβαση στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από την παγκόσμια αγορά που λειτουργεί στη βάση συμβολαίων spot προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τις προσπάθειες που κατέβαλε η Ουάσιγκτον τις τελευταίες δεκαετίες.
Ένας άλλος παράγοντας που είναι ιδιαίτερα σημαντικός τα τελευταία χρόνια είναι οι κυρώσεις. Όπως σημείωσε πρόσφατα ο Ρώσος πρέσβης στις Ηνωμένες Πολιτείες, Ανατόλι Αντόνοφ, «οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν κυρώσεις κατά των ρωσικών ενεργειακών πόρων προκειμένου να κυριαρχήσουν στις αγορές και να σταματήσουν κάθε ανταγωνισμό. Αυτό είναι αυτό που η Ουάσιγκτον αποκαλεί ενεργειακή ασφάλεια». [i] Μόλις την προηγούμενη ημέρα, ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα ενέργειας Geoffrey Pyatt δήλωσε πως στόχος της αμερικανικής κυβέρνησης είναι να «περιορίσει την πρόσβαση της Ρωσίας στις ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές».
Η ενεργειακή συνεργασία μεταξύ της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης και της Σοβιετικής Ένωσης έγινε αιτία ακραίου εκνευρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες κυριολεκτικά από την πρώτη μέρα. Ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ εντάθηκε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, που δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, προωθήθηκε ανοιχτά ως εναλλακτική λύση στο δολάριο. Η κατάσταση αυτή έγινε σοβαρή ενόχληση για τις Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουάσινγκτον δεν έμεινε άπραγη.
Η «έκρηξη του σχιστόλιθου» - η σημαντική αύξηση της παραγωγής υδρογονανθράκων με τη χρήση τεχνολογίας ρωγμάτωσης που λαμβάνει χώρα στις ΗΠΑ από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 - θεωρήθηκε ως μέσο δραματικής μείωσης του ενεργειακού κόστους. Η Αμερική σχεδιάζει να επιστρέψει στην παγκόσμια αγορά ενέργειας όχι μόνο ως σημαντικός εξαγωγέας φυσικού αερίου, αλλά και ως ο κύριος διαιτητής των παγκόσμιων αγορών υδρογονανθράκων. Οι στρατηγικοί αναλυτές των ΗΠΑ θεωρούν τις εξαγωγές ενέργειας στην Ευρώπη ως έναν καλό τρόπο για να αντισταθμίσουν το κόστος διατήρησης της «ηγεσίας» της Αμερικής στον Παλαιό Κόσμο, να αυξήσουν την εξάρτηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ και το δολάριο και να υπονομεύσουν την ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαίων στον κόσμο, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις σχετικά φθηνές εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Με την έναρξη του χειμώνα και την αυξημένη ζήτηση για φυσικό αέριο, οι ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές μπορεί να γίνουν και πάλι εξαιρετικά ευάλωτες. Ακόμη και μια μικρή αύξηση της ζήτησης ενέργειας οπουδήποτε στον κόσμο μπορεί να εκτοξεύσει τις τιμές και να κλείσει ολόκληρους τομείς της ευρωπαϊκής μεταποιητικής βιομηχανίας, προκαλώντας ανεργία. Μια παρόμοια κατάσταση συνέβη στις αρχές του φθινοπώρου του 2022, όταν οι τιμές του φυσικού αερίου χτύπησαν κόκκινο. Η όλη κατάσταση έχει γίνει τόσο άσχημη, ώστε οι κυβερνήσεις των χωρών που είχαν προηγουμένως εγκαταλείψει τα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια άνοιξαν απεγνωσμένα ξανά τα κλειστά εργοστάσια άνθρακα και πυρηνικής ενέργειας και εθνικοποίησαν τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας σε μια προσπάθεια να τις αποτρέψουν από το να χρεοκοπήσουν.
Μια από τις κύριες αιτίες ανησυχίας για τους ευρωπαίους εργαζόμενους και καταναλωτές στον τομέα της ενέργειας είναι τώρα η αβεβαιότητα σχετικά με τη συνέχιση της διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας μετά τη λήξη της τρέχουσας συμφωνίας στο τέλος του 2023. Ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου της Ουκρανίας δηλώνει ότι δεν θα συναφθεί νέα συμφωνία διαμετακόμισης. Ένας άλλος παράγοντας που απειλεί να προκαλέσει νέα προβλήματα στον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο τον ερχόμενο χειμώνα είναι ο ανταγωνισμός για τις μεταφορές υγροποιημένου φυσικού αερίου με τους καταναλωτές στην Ασία. Εάν ο επόμενος χειμώνας αποδειχθεί ψυχρότερος από τους δύο προηγούμενους, η ζήτηση για φυσικό αέριο θα αυξηθεί, όπως και οι τιμές του. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατανοήσουμε τη «λογική» εκείνων των Ευρωπαίων που προτείνουν να συμπεριληφθεί στο 14ο πακέτο κυρώσεων η πλήρης απαγόρευση των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Όσο για τους Αμερικανούς, η γεωπολιτική τους λογική εδώ είναι κρυστάλλινη, καθώς τα προβλήματα της διαμετακόμισης του ουκρανικού φυσικού αερίου και τα άλματα στις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη που προκλήθηκαν από τη μετάβαση στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από την παγκόσμια αγορά που λειτουργεί στη βάση συμβολαίων spot προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τις προσπάθειες που κατέβαλε η Ουάσιγκτον τις τελευταίες δεκαετίες.
Ένας άλλος παράγοντας που είναι ιδιαίτερα σημαντικός τα τελευταία χρόνια είναι οι κυρώσεις. Όπως σημείωσε πρόσφατα ο Ρώσος πρέσβης στις Ηνωμένες Πολιτείες, Ανατόλι Αντόνοφ, «οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν κυρώσεις κατά των ρωσικών ενεργειακών πόρων προκειμένου να κυριαρχήσουν στις αγορές και να σταματήσουν κάθε ανταγωνισμό. Αυτό είναι αυτό που η Ουάσιγκτον αποκαλεί ενεργειακή ασφάλεια». [i] Μόλις την προηγούμενη ημέρα, ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα ενέργειας Geoffrey Pyatt δήλωσε πως στόχος της αμερικανικής κυβέρνησης είναι να «περιορίσει την πρόσβαση της Ρωσίας στις ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές».
Η ενεργειακή συνεργασία μεταξύ της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης και της Σοβιετικής Ένωσης έγινε αιτία ακραίου εκνευρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες κυριολεκτικά από την πρώτη μέρα. Ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ εντάθηκε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, που δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, προωθήθηκε ανοιχτά ως εναλλακτική λύση στο δολάριο. Η κατάσταση αυτή έγινε σοβαρή ενόχληση για τις Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουάσινγκτον δεν έμεινε άπραγη.
Η «έκρηξη του σχιστόλιθου» - η σημαντική αύξηση της παραγωγής υδρογονανθράκων με τη χρήση τεχνολογίας ρωγμάτωσης που λαμβάνει χώρα στις ΗΠΑ από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 - θεωρήθηκε ως μέσο δραματικής μείωσης του ενεργειακού κόστους. Η Αμερική σχεδιάζει να επιστρέψει στην παγκόσμια αγορά ενέργειας όχι μόνο ως σημαντικός εξαγωγέας φυσικού αερίου, αλλά και ως ο κύριος διαιτητής των παγκόσμιων αγορών υδρογονανθράκων. Οι στρατηγικοί αναλυτές των ΗΠΑ θεωρούν τις εξαγωγές ενέργειας στην Ευρώπη ως έναν καλό τρόπο για να αντισταθμίσουν το κόστος διατήρησης της «ηγεσίας» της Αμερικής στον Παλαιό Κόσμο, να αυξήσουν την εξάρτηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ και το δολάριο και να υπονομεύσουν την ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαίων στον κόσμο, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις σχετικά φθηνές εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Το πιο σημαντικό στοιχείο μιας τέτοιας πολιτικής είναι οι προειδοποιήσεις για την υποτιθέμενη αναζωπύρωση της "ρωσικής απειλής". Στη δεκαετία του 1990, οι παγκόσμιες τιμές του φυσικού αερίου ήταν χαμηλές και η Ρωσία ήταν εξαιρετικά αδύναμη μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Με την έλευση της δεκαετίας του 2000, η Μόσχα άρχισε να ενισχύει τη θέση της, γεγονός που προκάλεσε αυξανόμενο εκνευρισμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου αυξήθηκαν επίσης στα ύψη και η ρητορική της Ουάσινγκτον σχετικά με την ανάγκη "μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία" βρήκε απήχηση σε ορισμένους Ευρωπαίους πολιτικούς, οι οποίοι επέμειναν στον περιορισμό της ρωσικής παρουσίας στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου προκειμένου να αποφευχθεί η "πολιτική πίεση" από τη Μόσχα.
Ιστορικά, η μερίδα του λέοντος των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες διήλθε από το ουκρανικό έδαφος. Το 2001, περίπου το 80 τοις εκατό του συνόλου του ρωσικού φυσικού αερίου που εξήχθη στις χώρες της ΕΕ περνούσε από την Ουκρανία. [ii] Ως εκ τούτου, η Ουάσινγκτον βρίσκεται ξεκάθαρα πίσω από εκείνους στην Ουκρανία που υποστηρίζουν την ελαχιστοποίηση, αν όχι την πλήρη διακοπή, των ιστορικών δεσμών με τη Ρωσία και την επανεστίαση στη Δύση. Το 2004-2006, προέκυψε ακόμη μια διαμάχη μεταξύ της Μόσχας και του Κιέβου σχετικά με την τιμή του εισαγόμενου ρωσικού φυσικού αερίου. Η Ρωσία κατηγόρησε επίσης το Κίεβο για εκτροπή φυσικού αερίου από αγωγούς που διέρχονται από το έδαφός της. Αυτό οδήγησε σε προσωρινή διακοπή των παραδόσεων ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Οι αποφασιστικές ενέργειες της Ρωσίας στην ενεργειακή διαμάχη με την Ουκρανία και λίγο αργότερα στη Γεωργία, έδωσαν αφορμή για τραβηγμένες κατηγορίες περί "χρήσης ενεργειακών πόρων αντί για όπλα και βόμβες". Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης πλημμύρισαν με εκφράσεις όπως "πόλεμος αερίων" ή "νέος ψυχρός πόλεμος".
Σε αυτό το πλαίσιο, οι Βρυξέλλες εργάζονται σκληρά για τη "διαφοροποίηση και την απελευθέρωση" της αγοράς φυσικού αερίου. Το τρίτο ενεργειακό πακέτο της ΕΕ που εγκρίθηκε το 2009 είχε φαινομενικά ως στόχο να διευρύνει τον αριθμό των πηγών εισαγωγής φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τους συντάκτες του, αυτό θα επέτρεπε στους Ευρωπαίους να πάρουν μια πιο σταθερή θέση όταν συναλλάσσονται με τις χώρες-προμηθευτές. Τα επόμενα χρόνια, ελήφθησαν ολοκληρωμένα μέτρα για την ανάπτυξη υποδομών εισαγωγής και διακρατικών υποδομών φυσικού αερίου.
Ωστόσο, οι συνέπειες αυτής της απόφασης αποδείχθηκαν εξαιρετικά αντιφατικές για τους Ευρωπαίους, αλλά πολύ ευνοϊκές για τους Αμερικανούς. Το μερίδιο του φυσικού αερίου που αγοράζεται στην αγορά spot, όπου η τιμή αντανακλά την τρέχουσα σχέση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και οι πληρωμές γίνονται συνήθως σε δολάρια, άρχισε να αυξάνεται. Καθώς η ζήτηση αρχίζει να αυξάνεται, οι τιμές εκτοξεύονται αντίστοιχα. Η προσέγγιση αυτή έπαιξε ακριβώς στα χέρια των προμηθευτών των ΗΠΑ, των οποίων το κόστος παραγωγής ήταν σημαντικά υψηλότερο από ό,τι σε άλλες χώρες. Η spot αγορά καθιστά όλο και περισσότερο το ΥΦΑ την προτιμώμενη μορφή προμήθειας, αντί του φυσικού αερίου από αγωγούς. Αυτό ενίσχυσε επίσης τη θέση των Αμερικανών και υπονόμευσε τη θέση των Ρώσων. Ταυτόχρονα, ο όγκος του φυσικού αερίου που είναι φυσικά διαθέσιμος στους αγοραστές είναι μικρότερος λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων υγροποίησης. Η σημαντικότερη αλλαγή, ωστόσο, ήταν η μετάβαση των διαφωνιών μεταξύ καταναλωτών και προμηθευτών στη σφαίρα της πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ κρατών.
Ως αποτέλεσμα, η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου βρέθηκε στο έλεος γεωστρατηγικών παραγόντων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν ένα πλήρες φάσμα "εργαλείων" για να λειτουργήσουν σε τέτοιες συνθήκες. Η Ευρώπη δεν έχει κανένα. Για άλλη μια φορά, η Μόσχα κατηγορήθηκε ότι επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου ως μέσο άσκησης "πολιτικής πίεσης" στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την άνοιξη του 2014, εν μέσω της αυξανόμενης παραγωγής φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα απαίτησε ανοιχτά από τους Ευρωπαίους να περιορίσουν τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία. Η ιδέα του Ομπάμα υιοθετήθηκε αργότερα από τον διάδοχό του, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ανακοίνωσε σχέδια για την επίτευξη της κυρίαρχης θέσης της Αμερικής στην παγκόσμια και την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Το 2017, οι Ηνωμένες Πολιτείες ψήφισαν τον νόμο CAATSA (Countering America's Adversaries Through Sanctions), βάσει του οποίου η Ουάσινγκτον μπορεί να επιβάλει κυρώσεις σε εταιρείες που εμπλέκονται στην κατασκευή οποιουδήποτε νέου αγωγού φυσικού αερίου. Τον Οκτώβριο του 2018, το Κογκρέσο των ΗΠΑ παρουσίασε σχέδιο για τη μείωση των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου στην ΕΕ. Σύμφωνα με το TASS, το έγγραφο προέβλεπε τη διάθεση 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων για τη χρηματοδότηση έργων για τη χρήση νέων πηγών ενέργειας στην ΕΕ, καθώς και την παροχή διπλωματικής και τεχνικής υποστήριξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά την περίοδο από το 2019 έως το 2023. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ συμβουλεύτηκε να αυξήσει την πολιτική και διπλωματική υποστήριξη ορισμένων χωρών για την ανάπτυξη των εγχώριων ενεργειακών αγορών τους.
Τα έτη 2019-2020 αποτέλεσαν έτη ορόσημα για την αγορά φυσικού αερίου του Γηραιού Κόσμου. Η δεκαετής ρωσο-ουκρανική συμφωνία διαμετακόμισης φυσικού αερίου έληξε στα τέλη του 2019 και η ρωσική Gazprom ολοκλήρωνε την κατασκευή των αγωγών Nord Stream 2 και Turkish Stream. Η γεωενεργειακή διπλωματία της Ουάσινγκτον κέρδιζε έδαφος με τις ρωσικές διαδρομές προμήθειας φυσικού αερίου, παρακάμπτοντας την όλο και λιγότερο προβλέψιμη ουκρανική διαδρομή, να δέχονται σοβαρές πολιτικές πιέσεις και πιέσεις από τα μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ. Εν τω μεταξύ, οι νεόκτιστες αμερικανικές μονάδες υγροποιημένου φυσικού αερίου προβλεπόταν να φτάσουν σε πλήρη δυναμικότητα όχι νωρίτερα από το 2022. Αυτό οδήγησε σε εικασίες ότι η Ουάσινγκτον θα κήρυττε τώρα "πόλεμο" στη Ρωσία. Τότε όμως επρόκειτο μόνο για έναν πόλεμο τιμών.
Μετά την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη δυτική στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο στέλνοντας την κλιμάκωση σε νέο επίπεδο, οι ευρωπαϊκοί πολιτικοί κύκλοι, "υπό την πίεση των νέων συνθηκών", αποφάσισαν να σταματήσουν όλες τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και του μεγαλύτερου μέρους του φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Οι πιο σκληροπυρηνικοί αντίπαλοι της Μόσχας στην ΕΕ λένε τώρα πως "οι Ευρωπαίοι δε χρειάζονται τη διαμετακόμιση ουκρανικού φυσικού αερίου", ενώ ταυτόχρονα ζητούν την εγκατάλειψη του ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Ωστόσο, εάν η διαμετακόμιση του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας σταματήσει και εισαχθεί απαγόρευση της αγοράς ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, τότε, με τους αγωγούς Nord Stream να έχουν καταστραφεί φυσικά, η Ευρώπη θα πρέπει να αναζητήσει πρόσθετες ποσότητες και προμηθευτές. Παράλληλα, οι αυξημένες προμήθειες από το Κατάρ έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση λόγω μιας νέας κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή. Το στοίχημα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε συνθήκες απότομων διακυμάνσεων της τιμής του φυσικού αερίου, το οποίο λειτουργεί ως η πιο φιλική προς το περιβάλλον "ασφαλιστική" πηγή ενέργειας, είναι γεμάτο όχι μόνο με μια ανεξέλεγκτη αύξηση του κόστους, αλλά και με την αποτυχία των προγραμματισμένων όρων της "πράσινης ενεργειακής μετάβασης". Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες δε βιάζονται να εγκαταλείψουν τις παραδοσιακές πηγές ενέργειας. Αντιθέτως, οι Αμερικανοί απλώς αυξάνουν την παραγωγή τους.
Είναι αλήθεια ότι, ως "εναλλακτική λύση", προσφέρεται στην Ευρώπη αμερικανική "βοήθεια" με τη μορφή περαιτέρω αύξησης των προμηθειών υπερπόντιου υγροποιημένου φυσικού αερίου. Ωστόσο, τον περασμένο χειμώνα, η Ουάσινγκτον έδειξε ξεκάθαρα στους Ευρωπαίους "συμμάχους" της πόσο εύκολα η αμερικανική "βοήθεια" για το φυσικό αέριο μπορεί να μετατραπεί σε εργαλείο γεωοικονομικής χειραγώγησης. Στα τέλη Ιανουαρίου, ο πρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε πως θα αναστείλει τις άδειες εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου για έργα που δεν έχουν ακόμη προγραμματιστεί να κατασκευαστούν. Είναι γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται χαμηλές τιμές ενέργειας στο εσωτερικό και υψηλές τιμές στην παγκόσμια αγορά, εάν οι δυνητικοί ανταγωνιστές στο εξωτερικό έχουν προβλήματα στην παράδοση των καυσίμων τους στους καταναλωτές. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στον Γηραιό Κόσμο εδώ και τρία χρόνια.
Η υλοποίηση των συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της ενέργειας φέρνει την καταστροφή στις ευρωπαϊκές εταιρείες. Η τιμή της "αντικατάστασης" του ρωσικού φυσικού αερίου με αμερικανικό LNG έχει ήδη υποβαθμίσει την οικονομική ηγεσία της Γερμανίας. Αυτό, με τη σειρά του, θέτει εν αμφιβόλω τις προοπτικές περαιτέρω ενίσχυσης της ενότητας της ΕΕ. Και δεδομένου ότι το μερίδιο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στο ευρωπαϊκό ενεργειακό ισοζύγιο θα παραμείνει υψηλό για τις επόμενες δεκαετίες, το ίδιο θα συμβεί και με την κυριαρχία του αμερικανικού δολαρίου στην αγορά υδρογονανθράκων, η εξέλιξη της οποίας προς την αύξηση του μεριδίου των spot συναλλαγών συνεχίζεται. Εάν το πρόβλημα αυτό δεν επιλυθεί, τότε το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα θα αντιμετωπίσει και νέους κλυδωνισμούς.
Μέχρι στιγμής, η Ουάσινγκτον έχει καταφέρει να επιτύχει αξιοσημείωτη επιτυχία στη γεωοικονομική αποδυνάμωση της ΕΕ, διακόπτοντας τους ευρωπαϊκούς ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία. Για πόσο καιρό; Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η προσφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου στην παγκόσμια αγορά θα εκτοξευθεί πολύ σύντομα. Θεωρητικά, οι τιμές θα πρέπει να μειωθούν, όπως ακριβώς πίστευαν οι αρχιτέκτονες του τρίτου ενεργειακού πακέτου. Είναι οι Ευρωπαίοι έτοιμοι να συνεχίσουν να βασίζονται στην αμερικανική εκδοχή της "ελεύθερης αγοράς ενέργειας"; Ή θα μπορέσει ο Παλαιός Κόσμος να συνειδητοποιήσει ότι τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον αποκλίνουν όλο και περισσότερο από τα δικά του;
----------------------------------------------------------------------------
[i] https://www.vedomosti.ru/politics/news/2024/04/24/1033764-antonov-schel-litsemernoi-pozitsiyu-ssha
[ii] https://www.statista.com/statistics/1029089/russia-share-gas-transit-through-ukraine/