Στην ιρλανδική πρωτεύουσα, το Δουβλίνο, ένα προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα, που επιδεινώθηκε από τη σύγκρουση στην Ουκρανία, έχει τροφοδοτήσει τις εντάσεις. Η Ιρλανδία αντιμετωπίζει ήδη στεγαστική κρίση, με τους καταυλισμούς σκηνών (που επανειλημμένα έχουν εκκαθαριστεί από την αστυνομία) να έχουν γίνει όλο και περισσότερο μέρος του τοπίου του Δουβλίνου, όπως περιγράφεται λεπτομερώς σε ειδησεογραφικό ρεπορτάζ της DW που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Μια συμφωνία της ΕΕ επιτρέπει στους Ουκρανούς να εισέρχονται στην ήπειρο χωρίς να χρειάζεται πρώτα να υποβάλουν αίτηση ασύλου, ενώ ένας πρόσφατος νόμος στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit (που επιτρέπει στο Λονδίνο να απελαύνει παράνομους μετανάστες) έχει επίσης οδηγήσει σε αύξηση των αιτήσεων ασύλου στη γειτονική Ιρλανδία. Το πολιτικό κλίμα είναι τόσο άσχημο που, από τα τέλη του 2023, έχουν σημειωθεί εμπρηστικές επιθέσεις εναντίον κτιρίων που θα μετατρέπονταν σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων, καθώς και ταραχές. Επιπλέον, πρόσφατη δημοσκόπηση των Irish Times αποκαλύπτει πως το 63% του πληθυσμού επιθυμεί αυστηρότερες μεταναστευτικές πολιτικές. Συνθήματα όπως "Η Ιρλανδία είναι γεμάτη", και "Η Ιρλανδία για τους Ιρλανδούς", που αναγράφονται σε πανό παντού, είναι ένα όλο και πιο συνηθισμένο θέαμα.
Το ζήτημα υπερβαίνει το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Η Μάγχη βρίσκεται εδώ και καιρό στο επίκεντρο μιας μεταναστευτικής κρίσης, με ανθρώπους να τη διασχίζουν με μικρές βάρκες. Τον Δεκέμβριο του 2021 έγραψα για το πώς έγινε επίκεντρο των εντάσεων μεταξύ της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, κάτι που εξακολουθεί να ισχύει.
Τον Ιούνιο του 2022 η βρετανική κυβέρνηση συνήψε συμφωνία με τη Ρουάντα και ανακοίνωσε τα σχέδιά της να απελάσει χιλιάδες αιτούντες άσυλο στην εν λόγω χώρα της Ανατολικής Αφρικής, ώστε να εξεταστούν εκεί οι αιτήσεις ασύλου τους, χωρίς τη δυνατότητα επιστροφής στη Βρετανία. Ο πρώην πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον υπερασπίστηκε αυτή τη συμφωνία με τη Ρουάντα, υποστηρίζοντας πως είναι ένας από τους ασφαλέστερους προορισμούς στον κόσμο για τους μετανάστες, και ο νυν πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ σχεδιάζει να προχωρήσει με αυτό το σχέδιο.
Ωστόσο, οι Βρετανοί δικαστές έχουν αμφισβητήσει αυτή την άποψη. Σε κάθε περίπτωση, η βρετανική κυβέρνηση ξεκίνησε την κράτηση μεταναστών την 1η Μαΐου και αναμένεται να τους στείλει στη Ρουάντα, αφού το βρετανικό κοινοβούλιο ακύρωσε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου και, τον περασμένο μήνα, κήρυξε τη χώρα της Ανατολικής Αφρικής ως ασφαλή προορισμό. Νομικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι αυτό παραβιάζει τόσο την εγχώρια όσο και τη διεθνή νομοθεσία, αλλά το Λονδίνο προχωρά έτσι κι αλλιώς.
Η Ρουάντα έχει ιστορικό φιλοξενίας μεταναστών: το 2013, για παράδειγμα, το Ισραήλ υπέγραψε μια αμφιλεγόμενη μυστική συμφωνία με τη χώρα για τη μεταφορά Σουδανών και Ερυθραίων μεταναστών εκεί, μια συμφωνία που πραγματοποιήθηκε μέχρι το 2018. Σύμφωνα με αναφορές, τα ανθρώπινα δικαιώματα αυτών των μεταναστών δεν τηρούνταν, ενώ η όλη εμπειρία παρομοιάζεται με την παραμονή σε φυλακή.
Το ζήτημα περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι, στις 13 Μαΐου, ένα ανώτατο δικαστήριο του Μπέλφαστ (Βόρεια Ιρλανδία) ανέστειλε τον λεγόμενο νόμο της Ρουάντα στη Βόρεια Ιρλανδία, δηλώνοντας πως παραβιάζει το πλαίσιο του Ουίνδσορ, το οποίο ρυθμίζει τις σχέσεις μετά το Brexit με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με τον καθηγητή νομικής Κόλιν Μάρεϊ, τον οποίο επικαλείται η DW, "στο πλαίσιο της συμφωνίας για το Brexit, το δίκαιο της ΕΕ που προστατεύει τους αιτούντες άσυλο διατηρείται στο χώρο της Βόρειας Ιρλανδίας, σύμφωνα με το σύνολο του δικαίου της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα που συνεχίζει να ισχύει μετά το Brexit για τη Βόρεια Ιρλανδία, εφόσον σχετίζεται με τη συμφωνία του 1998 [της Μεγάλης Παρασκευής]".
Όπως έγραψα το 2021, οι διευθετήσεις για το Brexit κατέληξαν σε αδιέξοδο για το ζήτημα του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας που αφορά το λεγόμενο Τρίλημμα του Brexit - δηλαδή το αδύνατο έργο να διασφαλιστεί ταυτόχρονα ότι δεν θα υπάρχουν "σκληρά σύνορα" μεταξύ της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και της (βρετανικής) Βόρειας Ιρλανδίας στο νησί της Ιρλανδίας- και να διασφαλιστεί πως δε θα υπάρχουν τελωνειακά σύνορα στη Θάλασσα της Ιρλανδίας- ενώ η Βρετανία, με τη σειρά της, θα αποχωρήσει τόσο από την Τελωνειακή Ένωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Το Λονδίνο επέλεξε ουσιαστικά να θυσιάσει το δεύτερο στοιχείο, δημιουργώντας έτσι ένα de facto θαλάσσιο σύνορο, το οποίο έχει προκαλέσει πολλά προβλήματα στον βορειοϊρλανδικό πληθυσμό και έχει επανενεργοποιήσει ανεπούλωτες παλιές εθνοθρησκευτικές διαμάχες μεταξύ των κυρίως προτεσταντών "πιστών" (που θεωρούν τους εαυτούς τους Βρετανοϊρλανδούς) και των καθολικών Ρεπουμπλικανών. Ο κίνδυνος να επανέλθει μια τέτοια σύγκρουση έχει στοιχειώσει την περιοχή - και τώρα η μεταναστευτική κρίση που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τεράστιο αριθμό των εκτοπισμένων Ουκρανών μπορεί μόνο να ρίξει λάδι στη φωτιά, με επιπτώσεις σε ολόκληρη τη δυτικοευρωπαϊκή ήπειρο πέρα από την Ιρλανδία και τη Βρετανία. Εύκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ένα σενάριο όπου η κατάσταση αυτή (με βίαιες διαμαρτυρίες και ξενοφοβία) θα επαναληφθεί στην Πολωνία και αλλού, με οικονομικές, πολιτικές συνέπειες και συνέπειες για την ασφάλεια.
Μέχρι το τέλος του 2022, υπήρχαν ήδη 15 εκατομμύρια Ουκρανοί που διέφευγαν προς τη (Δυτική) Ευρώπη, εν μέσω της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής προσφυγικής κρίσης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Πρωτοβουλία κατά του Διακρατικού Οργανωμένου Εγκλήματος, μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών με έδρα την Ελβετία, η λαθραία διακίνηση μεταναστών επανεμφανίστηκε στην Ανατολική Ευρώπη.
Η Ρωσική Ομοσπονδία διεξάγει επιτυχείς επιχειρήσεις προς τις περιοχές Avdeevsky και Kharkov, και αυτό μπορεί μόνο να αυξήσει τη ροή των Ουκρανών προσφύγων. Κάθε είδους νομοταγείς πολίτες από την Ουκρανία εντάσσονται στις τάξεις των μεταναστών, αλλά δεν θα ήταν απροσδόκητο να βρεθεί ανάμεσά τους ένας αριθμός ριζοσπαστικοποιημένων στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη το ακροδεξιό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα - είναι άλλωστε παγκόσμιος κόμβος για τους λευκούς εθνικιστές και τους νεοναζί, όπως ανέφερε το περιοδικό TIME ήδη από το 2022.
Αυτή η είσοδος ριζοσπαστικοποιημένων ανθρώπων με στρατιωτική εμπειρία σε μια ήδη νατοποιημένη και φασιστικοποιημένη Ευρώπη είναι συνταγή καταστροφής. Και, φυσικά, η παρουσία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία θα επιδεινώσει την κρίση, κάνοντας μια τόσο αναγκαία ειρηνευτική συμφωνία να γίνει ένα πιο μακρινό σενάριο και έτσι να διαιωνιστεί η σύγκρουση.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr
Μια συμφωνία της ΕΕ επιτρέπει στους Ουκρανούς να εισέρχονται στην ήπειρο χωρίς να χρειάζεται πρώτα να υποβάλουν αίτηση ασύλου, ενώ ένας πρόσφατος νόμος στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit (που επιτρέπει στο Λονδίνο να απελαύνει παράνομους μετανάστες) έχει επίσης οδηγήσει σε αύξηση των αιτήσεων ασύλου στη γειτονική Ιρλανδία. Το πολιτικό κλίμα είναι τόσο άσχημο που, από τα τέλη του 2023, έχουν σημειωθεί εμπρηστικές επιθέσεις εναντίον κτιρίων που θα μετατρέπονταν σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων, καθώς και ταραχές. Επιπλέον, πρόσφατη δημοσκόπηση των Irish Times αποκαλύπτει πως το 63% του πληθυσμού επιθυμεί αυστηρότερες μεταναστευτικές πολιτικές. Συνθήματα όπως "Η Ιρλανδία είναι γεμάτη", και "Η Ιρλανδία για τους Ιρλανδούς", που αναγράφονται σε πανό παντού, είναι ένα όλο και πιο συνηθισμένο θέαμα.
Το ζήτημα υπερβαίνει το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Η Μάγχη βρίσκεται εδώ και καιρό στο επίκεντρο μιας μεταναστευτικής κρίσης, με ανθρώπους να τη διασχίζουν με μικρές βάρκες. Τον Δεκέμβριο του 2021 έγραψα για το πώς έγινε επίκεντρο των εντάσεων μεταξύ της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, κάτι που εξακολουθεί να ισχύει.
Τον Ιούνιο του 2022 η βρετανική κυβέρνηση συνήψε συμφωνία με τη Ρουάντα και ανακοίνωσε τα σχέδιά της να απελάσει χιλιάδες αιτούντες άσυλο στην εν λόγω χώρα της Ανατολικής Αφρικής, ώστε να εξεταστούν εκεί οι αιτήσεις ασύλου τους, χωρίς τη δυνατότητα επιστροφής στη Βρετανία. Ο πρώην πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον υπερασπίστηκε αυτή τη συμφωνία με τη Ρουάντα, υποστηρίζοντας πως είναι ένας από τους ασφαλέστερους προορισμούς στον κόσμο για τους μετανάστες, και ο νυν πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ σχεδιάζει να προχωρήσει με αυτό το σχέδιο.
Ωστόσο, οι Βρετανοί δικαστές έχουν αμφισβητήσει αυτή την άποψη. Σε κάθε περίπτωση, η βρετανική κυβέρνηση ξεκίνησε την κράτηση μεταναστών την 1η Μαΐου και αναμένεται να τους στείλει στη Ρουάντα, αφού το βρετανικό κοινοβούλιο ακύρωσε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου και, τον περασμένο μήνα, κήρυξε τη χώρα της Ανατολικής Αφρικής ως ασφαλή προορισμό. Νομικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι αυτό παραβιάζει τόσο την εγχώρια όσο και τη διεθνή νομοθεσία, αλλά το Λονδίνο προχωρά έτσι κι αλλιώς.
Η Ρουάντα έχει ιστορικό φιλοξενίας μεταναστών: το 2013, για παράδειγμα, το Ισραήλ υπέγραψε μια αμφιλεγόμενη μυστική συμφωνία με τη χώρα για τη μεταφορά Σουδανών και Ερυθραίων μεταναστών εκεί, μια συμφωνία που πραγματοποιήθηκε μέχρι το 2018. Σύμφωνα με αναφορές, τα ανθρώπινα δικαιώματα αυτών των μεταναστών δεν τηρούνταν, ενώ η όλη εμπειρία παρομοιάζεται με την παραμονή σε φυλακή.
Το ζήτημα περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι, στις 13 Μαΐου, ένα ανώτατο δικαστήριο του Μπέλφαστ (Βόρεια Ιρλανδία) ανέστειλε τον λεγόμενο νόμο της Ρουάντα στη Βόρεια Ιρλανδία, δηλώνοντας πως παραβιάζει το πλαίσιο του Ουίνδσορ, το οποίο ρυθμίζει τις σχέσεις μετά το Brexit με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με τον καθηγητή νομικής Κόλιν Μάρεϊ, τον οποίο επικαλείται η DW, "στο πλαίσιο της συμφωνίας για το Brexit, το δίκαιο της ΕΕ που προστατεύει τους αιτούντες άσυλο διατηρείται στο χώρο της Βόρειας Ιρλανδίας, σύμφωνα με το σύνολο του δικαίου της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα που συνεχίζει να ισχύει μετά το Brexit για τη Βόρεια Ιρλανδία, εφόσον σχετίζεται με τη συμφωνία του 1998 [της Μεγάλης Παρασκευής]".
Όπως έγραψα το 2021, οι διευθετήσεις για το Brexit κατέληξαν σε αδιέξοδο για το ζήτημα του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας που αφορά το λεγόμενο Τρίλημμα του Brexit - δηλαδή το αδύνατο έργο να διασφαλιστεί ταυτόχρονα ότι δεν θα υπάρχουν "σκληρά σύνορα" μεταξύ της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και της (βρετανικής) Βόρειας Ιρλανδίας στο νησί της Ιρλανδίας- και να διασφαλιστεί πως δε θα υπάρχουν τελωνειακά σύνορα στη Θάλασσα της Ιρλανδίας- ενώ η Βρετανία, με τη σειρά της, θα αποχωρήσει τόσο από την Τελωνειακή Ένωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Το Λονδίνο επέλεξε ουσιαστικά να θυσιάσει το δεύτερο στοιχείο, δημιουργώντας έτσι ένα de facto θαλάσσιο σύνορο, το οποίο έχει προκαλέσει πολλά προβλήματα στον βορειοϊρλανδικό πληθυσμό και έχει επανενεργοποιήσει ανεπούλωτες παλιές εθνοθρησκευτικές διαμάχες μεταξύ των κυρίως προτεσταντών "πιστών" (που θεωρούν τους εαυτούς τους Βρετανοϊρλανδούς) και των καθολικών Ρεπουμπλικανών. Ο κίνδυνος να επανέλθει μια τέτοια σύγκρουση έχει στοιχειώσει την περιοχή - και τώρα η μεταναστευτική κρίση που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τεράστιο αριθμό των εκτοπισμένων Ουκρανών μπορεί μόνο να ρίξει λάδι στη φωτιά, με επιπτώσεις σε ολόκληρη τη δυτικοευρωπαϊκή ήπειρο πέρα από την Ιρλανδία και τη Βρετανία. Εύκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ένα σενάριο όπου η κατάσταση αυτή (με βίαιες διαμαρτυρίες και ξενοφοβία) θα επαναληφθεί στην Πολωνία και αλλού, με οικονομικές, πολιτικές συνέπειες και συνέπειες για την ασφάλεια.
Μέχρι το τέλος του 2022, υπήρχαν ήδη 15 εκατομμύρια Ουκρανοί που διέφευγαν προς τη (Δυτική) Ευρώπη, εν μέσω της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής προσφυγικής κρίσης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Πρωτοβουλία κατά του Διακρατικού Οργανωμένου Εγκλήματος, μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών με έδρα την Ελβετία, η λαθραία διακίνηση μεταναστών επανεμφανίστηκε στην Ανατολική Ευρώπη.
Η Ρωσική Ομοσπονδία διεξάγει επιτυχείς επιχειρήσεις προς τις περιοχές Avdeevsky και Kharkov, και αυτό μπορεί μόνο να αυξήσει τη ροή των Ουκρανών προσφύγων. Κάθε είδους νομοταγείς πολίτες από την Ουκρανία εντάσσονται στις τάξεις των μεταναστών, αλλά δεν θα ήταν απροσδόκητο να βρεθεί ανάμεσά τους ένας αριθμός ριζοσπαστικοποιημένων στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη το ακροδεξιό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα - είναι άλλωστε παγκόσμιος κόμβος για τους λευκούς εθνικιστές και τους νεοναζί, όπως ανέφερε το περιοδικό TIME ήδη από το 2022.
Αυτή η είσοδος ριζοσπαστικοποιημένων ανθρώπων με στρατιωτική εμπειρία σε μια ήδη νατοποιημένη και φασιστικοποιημένη Ευρώπη είναι συνταγή καταστροφής. Και, φυσικά, η παρουσία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία θα επιδεινώσει την κρίση, κάνοντας μια τόσο αναγκαία ειρηνευτική συμφωνία να γίνει ένα πιο μακρινό σενάριο και έτσι να διαιωνιστεί η σύγκρουση.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr