Τι λέει η αποτυχία των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για το μέλλον;

Pic.: instaforex.com

Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχασε χρόνο για να συσπειρώσει τους συμμάχους των ΗΠΑ πίσω από το μεγαλύτερο και πιο φιλόδοξο καθεστώς κυρώσεων στην ιστορία. Αλλά! Πώς κατάφερε η Ρωσία, η οποία, όπως συχνά παρατηρείται στα δυτικά σχόλια, έχει μικρότερο ΑΕΠ από αρκετά μεμονωμένα κράτη της ΕΕ καθώς και από το Τέξας και την Καλιφόρνια, να νικήσει έναν οικονομικό αποκλεισμό που επιβλήθηκε από ένα συνασπισμό που αντιπροσωπεύει πάνω από το ένα τρίτο της παγκόσμιας οικονομίας; - αναρωτιέται το «The American Conservative».

interaffairs.ru / Παρουσίαση Freepen.gr

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η Μόσχα έχει επιδείξει την ικανότητα να τελειοποιεί και να προσαρμόζει αυτές τις μεθόδους ταχύτερα από ό,τι οι ΗΠΑ και η ΕΕ μπορούν να βρουν αντίμετρα εναντίον τους. Σε άλλες περιπτώσεις, απλώς δεν υπάρχουν λογικά αντίμετρα.

Οι αποτυχίες του καθεστώτος κυρώσεων έχουν αποκαλυφθεί με τρόπους που είναι όλο και πιο δύσκολο να αγνοηθούν. Ωστόσο, η βαθύτερη σημασία αυτής της στιγμής δεν έγκειται σε αυτό που λέει για τη ρωσική οικονομική ανθεκτικότητα, αλλά, μάλλον, στο κατηγορητήριο μιας κουρασμένης, κούφιας ορθοδοξίας της εξωτερικής πολιτικής που έχει κυριεύσει την Ουάσινγκτον από το 1991.
Η βασική πολιτική λογική πίσω από τις κυρώσεις είναι απολύτως λογική, ακόμη και ελκυστική. Έχει κάπως έτσι: Η επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε κράτη που δε συμπεριφέρονται σωστά είναι ένας τρόπος χαμηλού κινδύνου και χαμηλού κόστους για να πιεστούν τα κράτη αυτά να ευθυγραμμίσουν τις πολιτικές τους με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ απολαμβάνουν έναν απαράμιλλο βαθμό διεθνούς οικονομικής επιρροής από το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και είναι έτσι μία από τις λίγες χώρες στην παγκόσμια ιστορία που έχουν τη δυνατότητα να προβάλλουν την επιρροή τους με αυτόν τον τρόπο - σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, θα ήταν χαμένη ευκαιρία να μην το κάνουν.

Ακόμη και σε σχετικά ευνοϊκές συνθήκες, ωστόσο, οι κυρώσεις ήταν πάντοτε ένα βαθιά λανθασμένο εργαλείο για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων. Ο βασικός βρόχος ανατροφοδότησής τους - το να κάνουν τα κράτη να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους μέσω ποικίλων οικονομικών περιορισμών - είναι αξιόπιστο μόνο εάν ο στόχος πιστεύει ότι οι περιορισμοί μπορούν ρεαλιστικά να αρθούν και έχει αρκετά ισχυρό υποκείμενο κίνητρο για να κάνει αυτό που θέλει η Ουάσινγκτον.

Καμία από τις δύο προϋποθέσεις δεν ισχύει για τη Ρωσία τουλάχιστον από το 2014: δηλαδή, το Κρεμλίνο εργάζεται εδώ και καιρό με βάση την υπόθεση πως το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού καθεστώτος κυρώσεων είναι εδώ για να παραμείνει, ανεξάρτητα από το τι κάνει η Ρωσία, και η Μόσχα είναι θεμελιωδώς απρόθυμη να προσχωρήσει σε οποιαδήποτε δυτική απαίτηση.

Με απλά λόγια, το ρωσικό κράτος έχει αποδειχθεί πολύ μεγάλο, οι πόροι του υπερβολικά τεράστιοι και η διεθνής επιρροή του πολύ εδραιωμένη για να απομονωθεί αποτελεσματικά. Αυτό δε σηματοδοτεί απλώς μια οδυνηρή αποτυχία πολιτικής, αν και είναι και αυτό, αλλά μια απόρριψη των βασικών παραδοχών που καθοδηγούν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

Υπήρχε πληθώρα έμμεσων ενδείξεων που έδειχναν ότι το δυτικό καθεστώς κυρώσεων θα αποτύγχανε στο έργο του να τραυματίσει θανάσιμα τη ρωσική οικονομία- ίσως η πιο κραυγαλέα ένδειξη ήταν πως σχεδόν ολόκληρος ο μη δυτικός κόσμος αρνήθηκε να συμμετάσχει στο δυτικό αποκλεισμό, καθιστώντας εξαρχής άκυρες τις όποιες προσπάθειες οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας. Γιατί, μπροστά σε αυτές τις πραγματικότητες, η κυβέρνηση ήταν τόσο σίγουρη ότι θα μπορούσε να φέρει τη Ρωσία σε δύσκολη θέση; Η απάντηση βρίσκεται σε μια βαθύτερη και πιο χρόνια δυσλειτουργία. Η μονοπολική στιγμή της δεκαετίας του 1990, ή το σύντομο χρονικό διάστημα που ακολούθησε τη σοβιετική κατάρρευση, κατά το οποίο οι ΗΠΑ κατάφεραν να δράσουν σχεδόν αδιαμαρτύρητα στην παγκόσμια εποχή, γέννησε μια πεισματικά μαξιμαλιστική, αυστηρά δογματική και οιονεί θρησκευτική άποψη για τη θέση της Αμερικής στον κόσμο, η οποία δεν ανέχεται όρια σε ό,τι μπορούν και πρέπει να επιτύχουν οι ΗΠΑ.

Αυτή η αλαζονεία της εξουσίας είναι ανησυχητικά αποκομμένη από τις πραγματικότητες ενός αναδυόμενου πολυπολικού κόσμου, όπου η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να υποτάξει τους άλλους στη θέλησή της απλά και μόνο με το να τους αποκλείει από τα δυτικοκρατούμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Δεκαετίες παγκόσμιας αμερικανικής οικονομικής κυριαρχίας έχουν καλλιεργήσει μια αδηφάγα πολιτική όρεξη για κυρώσεις ως μια γενική λύση για την τιμωρία φίλων και αντιπάλων, αλλά αυτά τα εργαλεία υπονομεύουν σταθερά την πρωτοφανή ευημερία που τα κατέστησε δυνατά. Η επιμονή στην απομόνωση της πρόσβασης στις δυτικές αγορές, ακόμη και όταν το μερίδιο της Δύσης στον παγκόσμιο πλούτο μειώνεται σταθερά σε σχέση με τις μη δυτικές μεγάλες δυνάμεις, ισοδυναμεί με ένα είδος οικονομικού αυτοεγκλεισμού, για τον οποίο οι μελλοντικές γενιές θα επωμιστούν μεγάλο κόστος. Το δολάριο και άλλα βασικά δυτικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα, ενώ δεν κινδυνεύουν να εκτοπιστούν οριστικά από ανταγωνιστές συγκρίσιμης επιρροής, φθίνουν σιγά σιγά καθώς τα μη δυτικά κράτη προσπαθούν να ασφαλιστούν έναντι της δυτικής οικονομικής πίεσης διαφοροποιώντας τα οικονομικά τους. «Δε θα χρειάζεται να μιλάμε για κυρώσεις σε πέντε χρόνια, επειδή θα υπάρχουν τόσες πολλές χώρες που θα συναλλάσσονται σε άλλα νομίσματα εκτός του δολαρίου που δε θα έχουμε τη δυνατότητα να τους επιβάλλουμε κυρώσεις», προειδοποίησε πέρυσι ο γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο.  

Η καταστροφική αποτυχία των κυρώσεων κατά της Ρωσίας προσφέρει μια ματιά σε ένα μέλλον για το οποίο η αμερικανική πολιτική, κολλημένη σε μια στάσιμη νοοτροπία της δεκαετίας του 1990, ακόμη και όταν ο κόσμος την προσπερνάει γρήγορα, δεν είναι προετοιμασμένη. Η Ουάσινγκτον πρέπει επιτέλους να απεξαρτηθεί από τον επιδεινούμενο εθισμό της στις κυρώσεις και να επιδιώξει ένα πιο διαφοροποιημένο, ρεαλιστικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του υπόλοιπου κόσμου, όσο μπορεί ακόμη να το κάνει με τους δικούς της όρους.