 |
| pixabay / ELG21 |
Eldar Mamedov - responsiblestatecraft.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, αφού υπέστη ταπεινωτική ήττα στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, διέλυσε το εθνικό κοινοβούλιο και προκήρυξε πρόωρες εκλογές στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου. Το βήμα αυτό θα έχει ενδεχομένως τεράστιες επιπτώσεις στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Γαλλίας, ιδίως όσον αφορά την υποστήριξή της στην Ουκρανία.
Στις ευρωεκλογές συμμετείχε το 50% των Γάλλων ψηφοφόρων, οι οποίοι έδωσαν μια συγκλονιστική επίπληξη στο κατεστημένο: Το 37% των ψήφων πήγε στα ακροδεξιά λαϊκιστικά κόμματα, το Εθνικό Συναγερμό και την Επανάκτηση, με επικεφαλής τη Μαρίν Λεπέν και τον Ερίκ Ζεμούρ, αντίστοιχα. Άλλο ένα 10% κατέληξε στο ακροαριστερό λαϊκιστικό La France Insoumise.
Αντίθετα, η κεντρώα φιλελεύθερη λίστα του Μακρόν συγκέντρωσε μόνο το 14,6% των ψήφων, λιγότερο από το μισό των ψήφων του Εθνικού Συναγερμού.
Υπάρχουν διάφορες πιθανές εξηγήσεις για την κίνηση του Μακρόν. Μία είναι ότι σκοπεύει να μιμηθεί τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος, αντιμέτωπος με την ήττα των Σοσιαλιστών του στις περσινές τοπικές εκλογές, προκήρυξε πρόωρες βουλευτικές εκλογές δύο μήνες αργότερα και κατάφερε να κρατηθεί στην εξουσία χάρη σε έναν απίθανο συνασπισμό που κυμαίνεται από την άκρα αριστερά έως τους δεξιούς περιφερειακούς εθνικιστές της Καταλονίας.
Όπως και ο Σάντσεζ, ο Μακρόν μπορεί να υπολογίζει ότι το φάντασμα του "φασισμού" θα κινητοποιήσει τους φιλελεύθερους, κεντρώους και αριστερούς ψηφοφόρους εναντίον της Λεπέν και θα του χαρίσει τη νίκη. Μένει να δούμε αν μπορεί να τα καταφέρει, αλλά η Ισπανία, με την ταραγμένη ιστορία του εμφυλίου πολέμου και της φρανκικής δικτατορίας, μπορεί να μην χρησιμεύσει ως αξιόπιστο πρότυπο για τη Γαλλία, και κανένα δεξιό λαϊκιστικό κόμμα στην Ισπανία δεν πλησίασε ποτέ τα επίπεδα δημοτικότητας που έχει ο Εθνικός Συναγερμός στη Γαλλία.
Εναλλακτικά, ο Μακρόν μπορεί να προετοιμάζει τον Εθνικό Συναγερμό για τη νομοθετική νίκη και τη θέση του πρωθυπουργού, η οποία, σύμφωνα με τον πιθανό υπολογισμό του, θα εξέθετε την απειρία και την ανικανότητα των λαϊκιστών στη διακυβέρνηση και θα τους εξάντλησε πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2027.
Η σύγχρονη γαλλική ιστορία παρέχει προηγούμενα για αυτό που είναι γνωστό ως "συγκατοίκηση" - όταν ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός ανήκουν σε διαφορετικά κόμματα. Βάσει του γαλλικού Συντάγματος, ο πρόεδρος έχει άφθονες εξουσίες να σαμποτάρει τον πρωθυπουργό και ο Μακρόν θα είχε σίγουρα μεγάλο κίνητρο να το πράξει σε περίπτωση που ο Τζόρνταν Μπαρντελά, ο 28χρονος υποψήφιος του Εθνικού Συναγερμού, γινόταν αυτός.
Ωστόσο, η προκήρυξη εκλογών είναι ένα τεράστιο στοίχημα που μπορεί να γυρίσει θεαματικά μπούμερανγκ. Το τεράστιο μέγεθος της νίκης του κόμματος της Λεπέν στις ευρωεκλογές - κέρδισε στο εντυπωσιακό 93% των γαλλικών δήμων - το τοποθετεί σε ισχυρή θέση για να κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων στην Εθνοσυνέλευση.
Πάνω απ' όλα, το αποτέλεσμα δείχνει την παραμονή του κόμματος στη γαλλική πολιτική: η μόνιμη υποψήφια πρόεδρός του, Marine Le Pen, αύξησε το ποσοστό της από περίπου 34% το 2017 σε 41% το 2022. Εάν οι τρέχουσες τάσεις δεν αντιστραφούν δραστικά, θα μπορούσε να έχει μια αξιοπρεπή ευκαιρία για νίκη το 2027.
Αυτό έχει σημαντικές συνέπειες για την εξωτερική πολιτική της Γαλλίας, ιδίως για την Ουκρανία. Ο Μακρόν είναι ένας από τους ισχυρότερους Ευρωπαίους υποστηρικτές του Κιέβου, εκφράζοντας, για παράδειγμα, την ετοιμότητα να στείλει δυτικούς στρατιωτικούς εκπαιδευτές, στην Ουκρανία και, σε μια δραματική αλλαγή πολιτικής, ζητώντας να επιτραπεί στην Ουκρανία να πλήξει στόχους εντός της Ρωσίας με δυτικά όπλα.
Οι επικείμενες εκλογές, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμά τους, δεν θα επηρεάσουν απαραίτητα αυτές τις πολιτικές, επειδή η εξωτερική πολιτική στη Γαλλία αποτελεί προνόμιο του προέδρου, αλλά η απόλυτη πολυπλοκότητα και σοβαρότητα των πολεμικών πολιτικών που προωθεί ο Μακρόν και οι επιπτώσεις τους θα απαιτήσουν κατά πάσα πιθανότητα την πλήρη προσοχή του. Αντ' αυτού, ο Μακρόν πιθανότατα θα αποσπαστεί από τις εκλογές που προκήρυξε.
Μακροπρόθεσμα, μια ισχυρή παρουσία δεξιών λαϊκιστών στο κοινοβούλιο και την κυβέρνηση μπορεί να εμποδίσει τα σχέδια για την ενίσχυση μιας κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ, που αποτελεί εδώ και καιρό σημαντική προτεραιότητα για τον Μακρόν και για την απερχόμενη πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ελπίζει να διοριστεί εκ νέου στη θέση της για μια δεύτερη πενταετή θητεία.
Καθώς η Γαλλία είναι η κύρια στρατιωτική δύναμη της ΕΕ, η συνεργασία του Παρισιού είναι απαραίτητη για την ευόδωση της προσπάθειας. Για να γίνει αυτό, ωστόσο, θα απαιτηθεί όχι μόνο διπλωματική υποστήριξη, αλλά και, κυρίως, οικονομική δύναμη. Ο Μακρόν είναι ένας από τους κύριους υποστηρικτές του προγράμματος κοινού δανεισμού της ΕΕ για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι δαπάνες αυτές της Γαλλίας θα πρέπει να υπόκεινται σε κοινοβουλευτική έγκριση.
Ενώ η Λεπέν έχει μαλακώσει τη φιλική προς τη Ρωσία εικόνα της δεκαετίας του 2010 και προσέφερε σαφή υποστήριξη στην Ουκρανία, το τεράστιο μέγεθος και η κλίμακα των στρατιωτικών αναγκών και των αναγκών ανοικοδόμησης της Ουκρανίας θα απαιτούσε μια ισχυρή εθνική συναίνεση για να συνεχίσει να παρέχει στο Κίεβο τη βοήθεια που χρειάζεται για αόριστο χρονικό διάστημα. Δεδομένου ότι μόνο οι ανάγκες ανασυγκρότησης της Ουκρανίας ανέρχονται σε περίπου 500 δισεκατομμύρια δολάρια, τα κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ θα έχουν αναπόφευκτα λόγο στην εκταμίευση της βοήθειας.
Το γαλλικό κοινοβούλιο και η κυβέρνηση της Γαλλίας, όπου κυριαρχούν οι δεξιοί λαϊκιστές, ενδέχεται να μην είναι πλήρως πρόθυμοι.
Ακόμη και αν η Ουκρανία απολαμβάνει σταθερή υποστήριξη προς το παρόν, το πόσο μπορεί να διαρκέσει και αν θα επεκταθεί σε ένα μεταπολεμικό στάδιο παραμένει αβέβαιο, ιδίως δεδομένης της απροθυμίας της Λεπέν στο παρελθόν να υποστηρίξει το Κίεβο. Επιπλέον, δεδομένης της ιδιότητας της Γαλλίας ως πυρηνικής δύναμης και της αυτάρκειας όσον αφορά τη δική της άμυνα, η ρητορική του Μακρόν για τα υπαρξιακά διακυβεύματα που εμπλέκονται στην Ουκρανία μπορεί να ακούγεται κούφια για μεγάλο μέρος του γαλλικού εκλογικού σώματος, και σίγουρα για το πιο εθνικιστικό μέρος του.
Μια άλλη μακροπρόθεσμη επίπτωση της ανόδου της Λεπέν για την Ουκρανία είναι η πρόσθετη αβεβαιότητα που θα επιφέρει στις φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στην ΕΕ. Το ίδιο το γαλλικό σύνταγμα αποτελεί εμπόδιο - κάθε νέα διεύρυνση της ΕΕ πρέπει να εγκριθεί με δημοψήφισμα ή από τα τρία πέμπτα των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου.
Αν και ο σκεπτικισμός για τη διεύρυνση της ΕΕ στη Γαλλία δεν περιορίζεται σε καμία περίπτωση στη λαϊκιστική δεξιά, η Δεξιά ήταν σίγουρα εχθρική προς την επέκταση της ομάδας. Ο εθνικισμός είναι μέρος του λόγου, αλλά και το χρήμα: σύμφωνα με το Bruegel, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα το Βέλγιο, η πιθανή ένταξη του Κιέβου θα μπορούσε να κοστίσει στην ΕΕ μεταξύ 119 και 146 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων 92 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την κοινή γεωργική πολιτική (τις επιδοτήσεις της ΕΕ προς τους αγρότες), από την οποία η Γαλλία είναι βασικός δικαιούχος. Και σε όλα αυτά δεν περιλαμβάνεται ο λογαριασμός ανοικοδόμησης της Ουκρανίας ύψους 500 δισ. δολαρίων.
Μένει να δούμε αν το στοίχημα του Μακρόν με τις πρόωρες εκλογές θα αποδώσει, αλλά σίγουρα κινδυνεύει να αποδυναμώσει την υπόθεση της Ουκρανίας - ιδιαίτερα αν η λαϊκιστική δεξιά καταφέρει να διατηρήσει τη δυναμική που απέκτησε συντρίβοντας το κόμμα του Μακρόν στις ευρωεκλογές της περασμένης εβδομάδας.