 |
| Marine Le Pen, President of the French far-right National Rally (Rassemblement National - RN) party parliamentary group, and Jordan Bardella, President of the French far-right National Rally (Rassemblement National - RN) party and head of the RN list for the European elections, attend a political rally during the party's campaign for the EU elections, in Paris, France, June 2, 2024. REUTERS/Christian Hartmann/File Photo |
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έφεραν κέρδη για τα κόμματα που ανήκουν και στις δύο λαϊκιστικές ακροδεξιές παρατάξεις του - τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) και την πιο ριζοσπαστική ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID). Τα κόμματα της λαϊκιστικής ή ακροδεξιάς (ECR, ID ή ανένταχτα) ήρθαν πρώτα σε πέντε χώρες: Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Ουγγαρία και Σλοβακία.
Molly O'Neal - responsiblestatecraft.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Στη Γερμανία, την Πολωνία και τις Κάτω Χώρες, τα κόμματα αυτά κατέλαβαν ισχυρή δεύτερη θέση. Οι εκλογές αυτές προκάλεσαν εξαιρετικά ανησυχητικές εξελίξεις στη Γαλλία και τη Γερμανία, τις δύο χώρες μέλη της ΕΕ με τη μεγαλύτερη επιρροή.
Στη Γαλλία, το κόμμα της Μαρίν Λεπέν, Εθνικός Συναγερμός (RN, μέλος της ομάδας ID) κέρδισε λίγο πάνω από το 30% των ψήφων, διπλάσια υποστήριξη από το φιλελεύθερο κόμμα Αναγέννηση του Μακρόν. Ως αποτέλεσμα, ο Μακρόν προκήρυξε πρόωρες εθνικές βουλευτικές εκλογές για τα τέλη του μήνα, ανοίγοντας την πιθανότητα "συγκατοίκησης" με έναν ακροδεξιό πρωθυπουργό για το υπόλοιπο της τελευταίας θητείας του Μακρόν.
Στη Γερμανία, η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έλαβε λίγο κάτω από το 16% των ψήφων, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση πίσω από τους Χριστιανοδημοκράτες με 30% και μπροστά από τους Σοσιαλδημοκράτες με 14%, τους Πράσινους με 12% και το FDP (Φιλελεύθεροι) με 5%. Αυτά τα τρία τελευταία κόμματα σχηματίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας και το συνδυασμένο ποσοστό τους (30%) αποκαλύπτει τη βαθιά λαϊκή δυσαρέσκεια με τους κυβερνώντες. Το νέο αντιπολεμικό αριστερό λαϊκιστικό κόμμα BSW (Alliance Sahra Wagenknecht) εισέρχεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 6%.
Τα κέρδη των λαϊκιστικών ακροδεξιών κομμάτων ήταν πιο μετριοπαθή από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις που έγιναν νωρίτερα φέτος. Συνολικά, η σχετική ισορροπία στο κοινοβούλιο δεν έχει αλλάξει ριζικά: οι κεντρώοι (ΕΛΚ, S&D και Renew) διατηρούν μια ελαφρώς μειωμένη πλειοψηφία (403 από τις 720 έδρες). Το ECR κέρδισε τέσσερις έδρες για να κερδίσει 73, και το ID κέρδισε εννέα έδρες για να καταλήξει με 58 έδρες στο νέο κοινοβούλιο. Το τελευταίο αποτέλεσμα αντανακλά τη μετακίνηση του AfD (το οποίο κέρδισε 15 έδρες) από το ID στην κατηγορία των ανένταχτων. Η συμμετοχή ανήλθε κατά μέσο όρο στο 51% στις 27 χώρες μέλη, μόνο οριακά υψηλότερη από ό,τι το 2019.
Μια σειρά παραγόντων φαίνεται να οδήγησαν στη σχετική επιτυχία της ακροδεξιάς: μεταναστευτικές ροές, οικονομική ανασφάλεια, ο υποτιθέμενος αντίκτυπος των πράσινων πολιτικών της Ευρώπης, ο ευρωσκεπτικισμός κατά της ελίτ και (σε ορισμένες περιπτώσεις) η αντίθεση στη χρηματοδότηση και τον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Η σχετικά ισχυρότερη ακροδεξιά στο νέο κοινοβούλιο αναμένεται να ασκήσει πίεση σε αυτά τα ζητήματα.
Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα παραμένει εύκολα η μεγαλύτερη αντιπροσωπεία στο κοινοβούλιο με 189 έδρες, περισσότερο από το ένα τέταρτο του συνόλου. Οι κεντροαριστεροί Σοσιαλδημοκράτες έχασαν μόνο τέσσερις έδρες για να κερδίσουν 135, με τους φιλοεπιχειρηματικούς κεντρώους φιλελεύθερους (Ανανέωση) να χάνουν 23 έδρες και να παραμένουν στην τρίτη θέση με 79 έδρες. Οι τρεις αυτές ομάδες αποτέλεσαν έναν de facto συνασπισμό για την υποστήριξη της νομοθετικής ατζέντας της προέδρου της Επιτροπής, της Γερμανίδας χριστιανοδημοκράτισσας Ursula von der Leyen. Ο συνασπισμός θα έχει μια ελαφρώς μειωμένη πλειοψηφία εδρών, έτσι ώστε η εκλογή της von der Leyen για δεύτερη θητεία στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσε να τεθεί σε κάποιο κίνδυνο. Η ψηφοφορία είναι μυστική και ένα ποσοστό αποστασίας της τάξης του 10% θεωρείται φυσιολογικό.
Το ΕΛΚ μπορεί να οφείλει την ισχυρή του επίδοση στο ότι έχει σκληρύνει τη στάση του στο μεταναστευτικό και στην πράσινη μετάβαση, εν μέρει για να επιβραδύνει τη δυναμική της ακροδεξιάς. Αυτό θα περιπλέξει τη συνεργασία του ΕΛΚ με το S&D. Είναι πιθανό πως το ΕΛΚ θα θεσπίσει νομοθεσία σε αυτούς τους δύο τομείς πολιτικής με τις ψήφους του ECR, γεγονός που θα αυξήσει το προφίλ και τη σημασία της λαϊκιστικής δεξιάς στο νέο κοινοβούλιο. Οι Πράσινοι έχασαν 18 έδρες και πέφτουν στις 53 στο νέο κοινοβούλιο.
Ελιγμοί της δεξιάς
Οι αντιπροσωπείες του ECR και του ID -αν συγχωνευθούν- θα καταστήσουν την ακροδεξιά την τρίτη μεγαλύτερη ομάδα. Εμπόδιο σε μια τέτοια συγχώνευση υπήρξε ο ρόλος του AfD της Γερμανίας, το οποίο αποβλήθηκε από το ID λίγο πριν από τις εκλογές, αφού ο επικεφαλής υποψήφιος του AfD Maximilian Krah δήλωσε σε συνέντευξη στον Τύπο ότι η συμμετοχή στα SS της ναζιστικής εποχής δεν συνεπάγεται από μόνη της προσωπική εγκληματικότητα. Σε απάντηση, η Μαρίν Λεπέν πίεσε με επιτυχία για την αποπομπή του AfD από τις τάξεις του ID.
Η Ursula von der Leyen φλέρταρε την Ιταλίδα πρωθυπουργό Georgia Meloni (Αδέλφια της Ιταλίας - ECR) για να υποστηρίξει την επανεκλογή της για δεύτερη θητεία στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αλλά η Meloni (ένας από τους λίγους Ευρωπαίους ηγέτες που απολαμβάνουν σήμερα ισχυρή λαϊκή υποστήριξη) προσπάθησε να πείσει το ΕΛΚ να κυβερνήσει με το ECR και το ID και όχι με το S&D και τους Φιλελεύθερους. Ως βήμα προς την επίτευξη αυτού του στόχου, ζήτησε τη συγχώνευση του ECR και του ID. Η Marine Le Pen, ο Viktor Orban και ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας Mateusz Morawiecki (του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη - ECR) έχουν υποστηρίξει μια τέτοια προσπάθεια. Η συνδυασμένη ισχύς του ECR και του ID θα μπορούσε να αυξήσει την ήδη σημαντική επιρροή του έναντι των θέσεων του κεντροδεξιού ΕΛΚ.
Παρόλο που η συνολική επίδοση του ID και του ECR υπολείπεται της παραγωγής ενός μεγάλου "κύματος" που θα αναδιαμορφώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα αποτελέσματα στη Γαλλία και τη Γερμανία ειδικότερα ήταν βαρυσήμαντα. Οι ευρωπαϊκές κοινοβουλευτικές εκλογές παραμένουν κατά βάση εθνικές αναμετρήσεις, δοκιμασίες δύναμης για τα κόμματα εξουσίας και αντιπολίτευσης. Τα αποτελέσματα στη Γερμανία και τη Γαλλία εγκυμονούν τον κίνδυνο εσωτερικού πολιτικού αδιεξόδου και υπονομεύουν το ήδη προβληματικό γαλλογερμανικό δίδυμο που είναι τόσο σημαντικό για τον καθορισμό της ατζέντας της ΕΕ. Το εκλογικό αποτέλεσμα υπογράμμισε επίσης τον ρόλο του Ιταλού Μελόνι στην αναζωογόνηση του ρόλου της ακροδεξιάς στην ευρωπαϊκή πολιτική.