 |
| FILE PHOTO - FLORΙΑΝ ΡLAUCΗΕUR/ΑFΡ |
Οι σχέσεις με την ήπειρο ήταν μεταξύ των κύριων θεμάτων της ημερήσιας διάταξης στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής της G7 στην Ιταλία
Η ιστορία των σχέσεων μεταξύ των δυτικών χωρών και της Αφρικής καταδεικνύει ότι η δυτική ενότητα δεν είναι τόσο προφανής όταν πρόκειται για την ήπειρο. Η ΕΕ δεν έχει ενιαία πολιτική όσον αφορά την Αφρική, πόσο μάλλον μια συντονισμένη πολιτική ΕΕ-ΗΠΑ στην περιοχή ή μια κοινή στρατηγική στο πλαίσιο της G7. Μετά το Brexit, η ΕΕ έχασε το Ηνωμένο Βασίλειο ως σημαντικό κέντρο ισχύος που καθόριζε σε μεγάλο βαθμό την πολιτική των Βρυξελλών για την Αφρική.
Από τον Vsevolod Sviridov, εμπειρογνώμονα στο Κέντρο Αφρικανικών Σπουδών της Ανώτατης Σχολής Οικονομικών Επιστημών της Μόσχας - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Η Γαλλία, η οποία ελλείψει του Ηνωμένου Βασιλείου προσπάθησε να γίνει η "κύρια αρχή της ΕΕ για την Αφρική", υπέστη μια σειρά οδυνηρών ηττών στο Σαχέλ και η πολιτική της για την Αφρική αντιμετώπισε μια συστημική κρίση. Η Γερμανία, η οποία είχε δείξει ενδιαφέρον για την ανάπτυξη επαφών με την Αφρική στα τέλη της δεκαετίας του 2010, μείωσε τη διπλωματική της δραστηριότητα στην περιοχή λόγω εσωτερικών προβλημάτων και της οικονομικής κρίσης.
Σε αυτή την κατάσταση, η Ιταλία - το νότιο σύνορο της ΕΕ που συνδέεται ιστορικά και οικονομικά με τη Βόρεια Αφρική - προσπάθησε να ενεργοποιήσει την πολιτική της και να επιδιώξει έναν πιο σημαντικό ρόλο στην ήπειρο, υπό το πρίσμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εταίροι της στην G7 και την ΕΕ. Το γεγονός πως η Ιταλία δεν εμπλέκεται στην κρίση της Ουκρανίας όσο άλλες χώρες της ΕΕ λειτουργεί υπέρ της και της επιτρέπει να κατευθύνει πρόσθετους πόρους προς την Αφρική.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ιταλία, η οποία φιλοξένησε την 50ή σύνοδο κορυφής της G7 τον Ιούνιο, συμπεριέλαβε την Αφρική μεταξύ των κύριων θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Παρόλο που το σχήμα της G7 περνάει κρίση, παραμένει μια σημαντική πλατφόρμα επικοινωνίας. Η Αφρική έχει συχνά εμφανιστεί στην ημερήσια διάταξη της G7 και στις συνόδους κορυφής της συμμετέχουν συνήθως ο πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης, ο πρόεδρος της Νέας Εταιρικής Σχέσης για την Ανάπτυξη της Αφρικής (NEPAD) και οι επικεφαλής σημαίνοντων περιφερειακών ή παναφρικανικών θεσμών ή οργανισμών. Τη δεκαετία του '00, όταν υπήρχε ακόμη το σχήμα της G8, η Αφρική κατείχε σημαντική θέση στην ημερήσια διάταξη της συνόδου κορυφής, ιδίως όσον αφορά το ζήτημα της διευθέτησης του χρέους και τις δραστηριότητες της Λέσχης των Παρισίων. Το 2024, η "επιστροφή της Αφρικής" στην ατζέντα της συνόδου κορυφής σηματοδοτεί μια σημαντική τάση. Ενώ οι προηγούμενες σύνοδοι κορυφής ήταν σχεδόν αποκλειστικά αφιερωμένες στις παγκόσμιες κρίσεις - πρώτα η πανδημία του Κόβιντ-19 και στη συνέχεια η σύγκρουση στην Ουκρανία - φέτος, για πρώτη φορά από το 2020, η G7 εγκατέλειψε το "όραμα του τούνελ".
Δεν είναι ασυνήθιστο για μια χώρα υποδοχής να εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για να εμβαθύνει τις δικές της σχέσεις με την Αφρική και να ανακηρύσσει την ήπειρο ως ένα από τα βασικά θέματα. Αυτό συμβαίνει σε πολλούς διεθνείς οργανισμούς. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της γαλλικής προεδρίας της ΕΕ το 2022, η Γαλλία δήλωσε ότι η Αφρική θα είναι ένα από τα κύρια θέματα της ημερήσιας διάταξης. Και η εμπειρία της Γερμανίας είναι ακόμη πιο σχετική. Το 2017, κατά τη διάρκεια της προεδρίας της G20, το Βερολίνο καθιέρωσε το σχήμα διαλόγου "G20 Compact with Africa", το οποίο αργότερα μετατράπηκε σε πλατφόρμα συναντήσεων μεταξύ της Γερμανίας και των αφρικανικών χωρών, η οποία υφίσταται μέχρι σήμερα.
Το 2017, η Γερμανία βρισκόταν μόλις στην αρχή της "επιστροφής της στην Αφρική" και το καθεστώς της στην περιοχή ήταν παρόμοιο με τη σημερινή κατάσταση της Ιταλίας - ήταν μια παγκόσμια δύναμη και ένας οικονομικός εταίρος που δεν είχε συγκεκριμένη στρατηγική για την Αφρική.
Η Ιταλία (έστω και σε μικρότερο βαθμό από την Πορτογαλία) είχε μειώσει σημαντικά την παρουσία της στην Αφρική μετά την απώλεια του ελέγχου των αφρικανικών αποικιών της (Ερυθραία, Σομαλία, Λιβύη και κατεχόμενες περιοχές της Αιθιοπίας) μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η συνεργασία της Ιταλίας με την Αφρική περιοριζόταν στην ασφάλεια και την ενέργεια - δύο αγωγοί φυσικού αερίου εκτείνονται από την Αλγερία και τη Λιβύη μέσω της Μεσογείου στην Ιταλία, και η ιταλική κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου Eni είναι ένας από τους μεγαλύτερους πετρελαϊκούς ομίλους στην Αφρική. Η Ιταλία μπόρεσε να οικοδομήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους μεσογειακούς γείτονές της, την Αλγερία και την Τυνησία, και έγινε συστημικός παίκτης στη διευθέτηση της σύγκρουσης στη Λιβύη, στην οποία υποστηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης (σε αντίθεση με τη Γαλλία, η οποία τάσσεται στο πλευρό των πολιτικών δυνάμεων της Ανατολικής Λιβύης), αλλά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2010 δεν υπήρχε καμία συζήτηση για την εφαρμογή μιας παναφρικανικής στρατηγικής.
Η Ιταλία ήταν η τελευταία χώρα που διοργάνωσε σύνοδο κορυφής για την Αφρική, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2024 και στην οποία συμμετείχαν οι πρόεδροι και οι αρχηγοί κυβερνήσεων 21 αφρικανικών χωρών. Στις 10 Ιανουαρίου, πριν από τη σύνοδο κορυφής Ιταλίας-Αφρικής, το ιταλικό κοινοβούλιο ενέκρινε το νομοσχέδιο που πρότεινε η κυβέρνηση, το οποίο ονομάζεται "Piano Mattei" (το σχέδιο Mattei) - η στρατηγική της Ιταλίας για την Αφρική για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Το σχέδιο πήρε το όνομά του από τον Ενρίκο Ματέι, Ιταλό επιχειρηματικό στέλεχος και ιδρυτή της ενεργειακής εταιρείας Eni. Ο Ματέι είναι ευρέως γνωστός ως μαχητής κατά του ολιγοπωλίου των λεγόμενων "επτά αδελφών" - επτά από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο (όλες από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο), οι οποίες εγκαθίδρυσαν τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στις δεκαετίες 1940-1960. Ο Mattei πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1962 υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Οι προσπάθειές του να αναπτύξει τις σχέσεις της Ιταλίας με την Αφρική (κυρίως τη Βόρεια Αφρική), καθώς και με την ΕΣΣΔ είναι λιγότερο γνωστές. Ο Mattei έθεσε τα θεμέλια της ενεργειακής πολιτικής της σύγχρονης Ιταλίας και της εταιρείας Eni ειδικότερα, και δεν είναι τυχαίο ότι ο Διαμεσογειακός αγωγός φυσικού αερίου, ο οποίος εκτείνεται από την Αλγερία μέσω της Τυνησίας και της Μεσογείου έως τη Σικελία, φέρει το όνομά του.
Το σχέδιο Mattei ενθαρρύνει τη συνεργασία με τις αφρικανικές χώρες σε πολλούς τυπικούς τομείς, όπως η προώθηση των εξαγωγών και των επενδύσεων, η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία, η υγεία, η γεωργία και η επισιτιστική ασφάλεια, η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των υδάτων, η προστασία του περιβάλλοντος και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη των υποδομών, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιοποίησης, η ενέργεια, η στήριξη της επιχειρηματικότητας, ο τουρισμός, ο πολιτισμός και η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Για την υλοποίηση του σχεδίου συστάθηκε μια διευθύνουσα επιτροπή, της οποίας ηγείται ο Ιταλός πρωθυπουργός και στην οποία συμμετέχουν μέλη της ιταλικής κυβέρνησης και εκπρόσωποι του δημόσιου τομέα, των επιχειρήσεων και των ακαδημαϊκών κύκλων. Μία από τις καινοτομίες ήταν ο δημοσίως ανακοινωθείς προϋπολογισμός ύψους 5,5 δισεκατομμυρίων ευρώ (με τη μορφή επιχορηγήσεων, δανείων και εγγυήσεων). Μέχρι στιγμής, εννέα πιλοτικά έργα στους τομείς της ενέργειας, της εκπαίδευσης, της γεωργίας και των υδάτινων πόρων έχουν ανακοινωθεί υπό την αιγίδα του Σχεδίου Mattei στην Αλγερία, την Αίγυπτο, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Κένυα, την Ακτή Ελεφαντοστού, το Μαρόκο, τη Μοζαμβίκη, την Τυνησία και την Αιθιοπία. Μέσω τέτοιων έργων μικρής κλίμακας και μικρού προϋπολογισμού, η ιταλική κυβέρνηση προσδοκά να δημιουργήσει τα θεμέλια για επενδύσεις ιταλικών επιχειρήσεων στην Αφρική, και στο μέλλον, τα διατιθέμενα κονδύλια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συγχρηματοδότηση μεγαλύτερων ιταλικών επιχειρηματικών έργων.
Η Ιταλία είναι η τελευταία από τις ευρωπαϊκές χώρες που άρχισε να αναπτύσσει δεσμούς με την Αφρική, αλλά αυτό μπορεί να λειτουργήσει προς όφελός της. Ενώ οι μεγάλοι παίκτες είναι απασχολημένοι με την Ουκρανία, τη Νοτιοανατολική Ασία ή τη Μέση Ανατολή, ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για τη Ρώμη να αναπτύξει σχέσεις με την Αφρική. Δεν είναι ακόμη σαφές αν η Ιταλία θα μπορέσει να οικοδομήσει πιο σταθερές σχέσεις με την ήπειρο και να προχωρήσει πέρα από την ενεργειακή συνεργασία, τα έργα της Eni και τις προσωπικές φιλοδοξίες της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, καθώς το σχέδιο Mattei είναι αρκετά σύντομο και ασαφές. Η επένδυση περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως στην Αφρική δεν είναι αρκετή για να μετατρέψει την Ιταλία σε παίκτη-κλειδί στην ήπειρο, αλλά μπορεί να είναι αρκετή για την επίτευξη τακτικής επιτυχίας σε ορισμένους τομείς. Υπάρχει επίσης κάποια ίντριγκα ως προς το γιατί το σχέδιο φέρει το όνομα του Ματέι, ενός γνωστού αγωνιστή κατά των αποικιοκρατικών πρακτικών και της κυριαρχίας του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ - κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά αν πρόκειται για έναν απλό φόρο τιμής στην ιστορία ή για έναν υπαινιγμό για τη στρατηγική προσέγγιση της Ιταλίας στην Αφρική.
Η ιστορία των σχέσεων μεταξύ των δυτικών χωρών και της Αφρικής καταδεικνύει ότι η δυτική ενότητα δεν είναι τόσο προφανής όταν πρόκειται για την ήπειρο. Η ΕΕ δεν έχει ενιαία πολιτική όσον αφορά την Αφρική, πόσο μάλλον μια συντονισμένη πολιτική ΕΕ-ΗΠΑ στην περιοχή ή μια κοινή στρατηγική στο πλαίσιο της G7. Μετά το Brexit, η ΕΕ έχασε το Ηνωμένο Βασίλειο ως σημαντικό κέντρο ισχύος που καθόριζε σε μεγάλο βαθμό την πολιτική των Βρυξελλών για την Αφρική.
Από τον Vsevolod Sviridov, εμπειρογνώμονα στο Κέντρο Αφρικανικών Σπουδών της Ανώτατης Σχολής Οικονομικών Επιστημών της Μόσχας - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Η Γαλλία, η οποία ελλείψει του Ηνωμένου Βασιλείου προσπάθησε να γίνει η "κύρια αρχή της ΕΕ για την Αφρική", υπέστη μια σειρά οδυνηρών ηττών στο Σαχέλ και η πολιτική της για την Αφρική αντιμετώπισε μια συστημική κρίση. Η Γερμανία, η οποία είχε δείξει ενδιαφέρον για την ανάπτυξη επαφών με την Αφρική στα τέλη της δεκαετίας του 2010, μείωσε τη διπλωματική της δραστηριότητα στην περιοχή λόγω εσωτερικών προβλημάτων και της οικονομικής κρίσης.
Σε αυτή την κατάσταση, η Ιταλία - το νότιο σύνορο της ΕΕ που συνδέεται ιστορικά και οικονομικά με τη Βόρεια Αφρική - προσπάθησε να ενεργοποιήσει την πολιτική της και να επιδιώξει έναν πιο σημαντικό ρόλο στην ήπειρο, υπό το πρίσμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εταίροι της στην G7 και την ΕΕ. Το γεγονός πως η Ιταλία δεν εμπλέκεται στην κρίση της Ουκρανίας όσο άλλες χώρες της ΕΕ λειτουργεί υπέρ της και της επιτρέπει να κατευθύνει πρόσθετους πόρους προς την Αφρική.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ιταλία, η οποία φιλοξένησε την 50ή σύνοδο κορυφής της G7 τον Ιούνιο, συμπεριέλαβε την Αφρική μεταξύ των κύριων θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Παρόλο που το σχήμα της G7 περνάει κρίση, παραμένει μια σημαντική πλατφόρμα επικοινωνίας. Η Αφρική έχει συχνά εμφανιστεί στην ημερήσια διάταξη της G7 και στις συνόδους κορυφής της συμμετέχουν συνήθως ο πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης, ο πρόεδρος της Νέας Εταιρικής Σχέσης για την Ανάπτυξη της Αφρικής (NEPAD) και οι επικεφαλής σημαίνοντων περιφερειακών ή παναφρικανικών θεσμών ή οργανισμών. Τη δεκαετία του '00, όταν υπήρχε ακόμη το σχήμα της G8, η Αφρική κατείχε σημαντική θέση στην ημερήσια διάταξη της συνόδου κορυφής, ιδίως όσον αφορά το ζήτημα της διευθέτησης του χρέους και τις δραστηριότητες της Λέσχης των Παρισίων. Το 2024, η "επιστροφή της Αφρικής" στην ατζέντα της συνόδου κορυφής σηματοδοτεί μια σημαντική τάση. Ενώ οι προηγούμενες σύνοδοι κορυφής ήταν σχεδόν αποκλειστικά αφιερωμένες στις παγκόσμιες κρίσεις - πρώτα η πανδημία του Κόβιντ-19 και στη συνέχεια η σύγκρουση στην Ουκρανία - φέτος, για πρώτη φορά από το 2020, η G7 εγκατέλειψε το "όραμα του τούνελ".
Δεν είναι ασυνήθιστο για μια χώρα υποδοχής να εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για να εμβαθύνει τις δικές της σχέσεις με την Αφρική και να ανακηρύσσει την ήπειρο ως ένα από τα βασικά θέματα. Αυτό συμβαίνει σε πολλούς διεθνείς οργανισμούς. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της γαλλικής προεδρίας της ΕΕ το 2022, η Γαλλία δήλωσε ότι η Αφρική θα είναι ένα από τα κύρια θέματα της ημερήσιας διάταξης. Και η εμπειρία της Γερμανίας είναι ακόμη πιο σχετική. Το 2017, κατά τη διάρκεια της προεδρίας της G20, το Βερολίνο καθιέρωσε το σχήμα διαλόγου "G20 Compact with Africa", το οποίο αργότερα μετατράπηκε σε πλατφόρμα συναντήσεων μεταξύ της Γερμανίας και των αφρικανικών χωρών, η οποία υφίσταται μέχρι σήμερα.
Το 2017, η Γερμανία βρισκόταν μόλις στην αρχή της "επιστροφής της στην Αφρική" και το καθεστώς της στην περιοχή ήταν παρόμοιο με τη σημερινή κατάσταση της Ιταλίας - ήταν μια παγκόσμια δύναμη και ένας οικονομικός εταίρος που δεν είχε συγκεκριμένη στρατηγική για την Αφρική.
Η Ιταλία (έστω και σε μικρότερο βαθμό από την Πορτογαλία) είχε μειώσει σημαντικά την παρουσία της στην Αφρική μετά την απώλεια του ελέγχου των αφρικανικών αποικιών της (Ερυθραία, Σομαλία, Λιβύη και κατεχόμενες περιοχές της Αιθιοπίας) μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η συνεργασία της Ιταλίας με την Αφρική περιοριζόταν στην ασφάλεια και την ενέργεια - δύο αγωγοί φυσικού αερίου εκτείνονται από την Αλγερία και τη Λιβύη μέσω της Μεσογείου στην Ιταλία, και η ιταλική κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου Eni είναι ένας από τους μεγαλύτερους πετρελαϊκούς ομίλους στην Αφρική. Η Ιταλία μπόρεσε να οικοδομήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους μεσογειακούς γείτονές της, την Αλγερία και την Τυνησία, και έγινε συστημικός παίκτης στη διευθέτηση της σύγκρουσης στη Λιβύη, στην οποία υποστηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης (σε αντίθεση με τη Γαλλία, η οποία τάσσεται στο πλευρό των πολιτικών δυνάμεων της Ανατολικής Λιβύης), αλλά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2010 δεν υπήρχε καμία συζήτηση για την εφαρμογή μιας παναφρικανικής στρατηγικής.
Η Ιταλία ήταν η τελευταία χώρα που διοργάνωσε σύνοδο κορυφής για την Αφρική, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2024 και στην οποία συμμετείχαν οι πρόεδροι και οι αρχηγοί κυβερνήσεων 21 αφρικανικών χωρών. Στις 10 Ιανουαρίου, πριν από τη σύνοδο κορυφής Ιταλίας-Αφρικής, το ιταλικό κοινοβούλιο ενέκρινε το νομοσχέδιο που πρότεινε η κυβέρνηση, το οποίο ονομάζεται "Piano Mattei" (το σχέδιο Mattei) - η στρατηγική της Ιταλίας για την Αφρική για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Το σχέδιο πήρε το όνομά του από τον Ενρίκο Ματέι, Ιταλό επιχειρηματικό στέλεχος και ιδρυτή της ενεργειακής εταιρείας Eni. Ο Ματέι είναι ευρέως γνωστός ως μαχητής κατά του ολιγοπωλίου των λεγόμενων "επτά αδελφών" - επτά από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο (όλες από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο), οι οποίες εγκαθίδρυσαν τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στις δεκαετίες 1940-1960. Ο Mattei πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1962 υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Οι προσπάθειές του να αναπτύξει τις σχέσεις της Ιταλίας με την Αφρική (κυρίως τη Βόρεια Αφρική), καθώς και με την ΕΣΣΔ είναι λιγότερο γνωστές. Ο Mattei έθεσε τα θεμέλια της ενεργειακής πολιτικής της σύγχρονης Ιταλίας και της εταιρείας Eni ειδικότερα, και δεν είναι τυχαίο ότι ο Διαμεσογειακός αγωγός φυσικού αερίου, ο οποίος εκτείνεται από την Αλγερία μέσω της Τυνησίας και της Μεσογείου έως τη Σικελία, φέρει το όνομά του.
Το σχέδιο Mattei ενθαρρύνει τη συνεργασία με τις αφρικανικές χώρες σε πολλούς τυπικούς τομείς, όπως η προώθηση των εξαγωγών και των επενδύσεων, η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία, η υγεία, η γεωργία και η επισιτιστική ασφάλεια, η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των υδάτων, η προστασία του περιβάλλοντος και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη των υποδομών, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιοποίησης, η ενέργεια, η στήριξη της επιχειρηματικότητας, ο τουρισμός, ο πολιτισμός και η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Για την υλοποίηση του σχεδίου συστάθηκε μια διευθύνουσα επιτροπή, της οποίας ηγείται ο Ιταλός πρωθυπουργός και στην οποία συμμετέχουν μέλη της ιταλικής κυβέρνησης και εκπρόσωποι του δημόσιου τομέα, των επιχειρήσεων και των ακαδημαϊκών κύκλων. Μία από τις καινοτομίες ήταν ο δημοσίως ανακοινωθείς προϋπολογισμός ύψους 5,5 δισεκατομμυρίων ευρώ (με τη μορφή επιχορηγήσεων, δανείων και εγγυήσεων). Μέχρι στιγμής, εννέα πιλοτικά έργα στους τομείς της ενέργειας, της εκπαίδευσης, της γεωργίας και των υδάτινων πόρων έχουν ανακοινωθεί υπό την αιγίδα του Σχεδίου Mattei στην Αλγερία, την Αίγυπτο, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Κένυα, την Ακτή Ελεφαντοστού, το Μαρόκο, τη Μοζαμβίκη, την Τυνησία και την Αιθιοπία. Μέσω τέτοιων έργων μικρής κλίμακας και μικρού προϋπολογισμού, η ιταλική κυβέρνηση προσδοκά να δημιουργήσει τα θεμέλια για επενδύσεις ιταλικών επιχειρήσεων στην Αφρική, και στο μέλλον, τα διατιθέμενα κονδύλια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συγχρηματοδότηση μεγαλύτερων ιταλικών επιχειρηματικών έργων.
Η Ιταλία είναι η τελευταία από τις ευρωπαϊκές χώρες που άρχισε να αναπτύσσει δεσμούς με την Αφρική, αλλά αυτό μπορεί να λειτουργήσει προς όφελός της. Ενώ οι μεγάλοι παίκτες είναι απασχολημένοι με την Ουκρανία, τη Νοτιοανατολική Ασία ή τη Μέση Ανατολή, ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για τη Ρώμη να αναπτύξει σχέσεις με την Αφρική. Δεν είναι ακόμη σαφές αν η Ιταλία θα μπορέσει να οικοδομήσει πιο σταθερές σχέσεις με την ήπειρο και να προχωρήσει πέρα από την ενεργειακή συνεργασία, τα έργα της Eni και τις προσωπικές φιλοδοξίες της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, καθώς το σχέδιο Mattei είναι αρκετά σύντομο και ασαφές. Η επένδυση περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως στην Αφρική δεν είναι αρκετή για να μετατρέψει την Ιταλία σε παίκτη-κλειδί στην ήπειρο, αλλά μπορεί να είναι αρκετή για την επίτευξη τακτικής επιτυχίας σε ορισμένους τομείς. Υπάρχει επίσης κάποια ίντριγκα ως προς το γιατί το σχέδιο φέρει το όνομα του Ματέι, ενός γνωστού αγωνιστή κατά των αποικιοκρατικών πρακτικών και της κυριαρχίας του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ - κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά αν πρόκειται για έναν απλό φόρο τιμής στην ιστορία ή για έναν υπαινιγμό για τη στρατηγική προσέγγιση της Ιταλίας στην Αφρική.