Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
Αυτή ήταν η πρώτη συνάντηση μεταξύ των ηγετών των τριών χωρών σε τριμερή μορφή και είχε "ιστορική σημασία", σύμφωνα με την Azertaj, με υποσχέσεις ότι τέτοιες συναντήσεις θα πραγματοποιούνται τακτικά. Προηγούμενες τριμερείς συναντήσεις γίνονταν μόνο σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, κοινοβουλευτικών ομιλητών και προσωπικού άμυνας.
Σύμφωνα με το αζέρικο πρακτορείο, "εκφράστηκε ανησυχία για την πολιτική στρατιωτικοποίησης στο Νότιο Καύκασο από εξωπεριφερειακά κράτη", δηλαδή την παράδοση γαλλικών και ινδικών όπλων στην Αρμενία.
Μόλις λίγες εβδομάδες νωρίτερα, η Αρμενία παρήγγειλε αυτοκινούμενα οβιδοβόλα Caesar από τη Γαλλία, κάτι που ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Sebastien Lecornu χαρακτήρισε ως "νέο σημαντικό ορόσημο" στην "αμυντική σχέση" της χώρας του με το Ερεβάν, αλλά το οποίο το Μπακού κατήγγειλε ως "περαιτέρω απόδειξη των προκλητικών δραστηριοτήτων της Γαλλίας" στην περιοχή.
"Το καθεστώς Μακρόν, το οποίο ακολουθεί πολιτική στρατιωτικοποίησης και γεωπολιτικής ίντριγκας στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου, αποτελεί εμπόδιο στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν και στη διασφάλιση διαρκούς ειρήνης στην περιοχή", προσθέτει στην ανακοίνωση το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν.
Αυτό είναι υποκριτικό από το Αζερμπαϊτζάν, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι στρατιωτικές του δαπάνες το 2022 ήταν περίπου 3,8 φορές μεγαλύτερες από αυτές της Αρμενίας. Παράλληλα, το Αζερμπαϊτζάν έλαβε όπλα από το Ισραήλ μόλις στις 2 Ιουλίου 2024.
Η Azertaj, αναφερόμενη στον δεύτερο πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020, ανέφερε: "Στην τριμερή συνάντηση τονίστηκε η πολιτική και ηθική υποστήριξη της αδελφικής Τουρκίας και του Πακιστάν προς το Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια του 44ήμερου Πατριωτικού Πολέμου".
Η συμμαχία Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν-Πακιστάν, γνωστή ως "Τρία Αδέλφια", εκδηλώνεται εδώ και χρόνια ως πνευματικό παιδί του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την επέκταση της επιρροής της χώρας του στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία και εδραιώθηκε κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Η Τουρκία βοήθησε το Αζερμπαϊτζάν να καταλάβει την ιστορικά αρμενική περιοχή παρέχοντας όπλα και πληροφορίες και αναπτύσσοντας χειριστές μη επανδρωμένων αεροσκαφών, στρατιώτες των ειδικών δυνάμεων και Σύρους τζιχαντιστές. Το Πακιστάν, η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν αναγνωρίζει την Αρμενία, παρείχε σημαντικές ποσότητες πυρομαχικών, μισθοφόρους και Αφγανούς και Πακιστανούς τρομοκράτες.
Μετά την εθνοκάθαρση των Αρμενίων από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2023, η διευρυμένη επιρροή της Τουρκίας από το 2020 ήταν εμφανής, καθώς διαθέτει πλέον μόνιμες βάσεις στο Αζερμπαϊτζάν που δεν είχε πριν από τον πόλεμο, ενώ όλα τα ρωσικά στρατεύματα εγκατέλειψαν τη χώρα τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Αυτό αποτελεί μέρος του οράματος του Ερντογάν να γίνει η Τουρκία η κυρίαρχη δύναμη όχι μόνο στον Καύκασο αλλά και στην Κεντρική Ασία - και οι δύο αυτές περιοχές αποτελούν παραδοσιακά τη ζώνη επιρροής της Ρωσίας - απευθυνόμενη στον ισλαμικό και τουρκικό συναισθηματισμό.
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν δήλωσε κατά τη διάρκεια της τριμερούς συνάντησης πως "η περιοχή μαστίζεται από πολέμους, συγκρούσεις και εντάσεις" και αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη Γάζα, την Κύπρο και το Κασμίρ". Ο Ερντογάν δεν εξήγησε γιατί η περιοχή "μαστίζεται από πολέμους" και αντ' αυτού υποστήριξε ότι η τριμερής συνεργασία "όχι μόνο θα συμβάλει στην ευημερία των λαών των τριών χωρών, αλλά θα χρησιμεύσει επίσης στην προώθηση της περιφερειακής και παγκόσμιας ειρήνης και σταθερότητας".
Ωστόσο, ήταν το υποστηριζόμενο από την Τουρκία Αζερμπαϊτζάν που υποκίνησε τον πόλεμο στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και συνεχίζει να απειλεί να εισβάλει στη Δημοκρατία της Αρμενίας, ενώ το Πακιστάν έχει ξεκινήσει κάθε πόλεμο με την Ινδία από τότε που ιδρύθηκαν οι δύο χώρες το 1947, εκτός από την εκπαίδευση, τη χρηματοδότηση και τον εξοπλισμό ομάδων τζιχαντιστών στο Κασμίρ και το Αφγανιστάν.
Παρόλο που η Τουρκία εισχωρεί στις τουρκόφωνες χώρες της Κεντρικής Ασίας με μέσα ήπιας ισχύος, μόνο μέσω πολέμων και αστάθειας μπορεί να εξαπλωθεί και να ενισχυθεί η τουρκική επιρροή εκτός αυτής της πολιτισμικής ζώνης, όπως η υποστήριξη των τζιχαντιστικών δυνάμεων στη Συρία και η κατοχή στη συνέχεια μεγάλων περιοχών στο βόρειο τμήμα της χώρας, η κατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν και η θέση του Πακιστάν στο Κασμίρ - η πλήρης παράδοση της περιοχής από την Ινδία.
Η Τουρκία επιδιώκει να γίνει το επίκεντρο μιας τουρκοκεντρικής τάξης, η οποία φυσικά αμφισβητεί τα συμφέροντα της Ρωσίας στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, ακόμη και την κυριαρχία της, καθώς το τουρκικό όραμα φαντάζεται τον Βόρειο Καύκασο ανεξάρτητο από τη Μόσχα.
Η αυξανόμενη αντιπαλότητα στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, όπου η Κίνα εισχωρεί επίσης, δημιουργεί κοινό έδαφος μεταξύ της Άγκυρας και της Ουάσινγκτον, κάτι που η τελευταία αναμφίβολα θα εκμεταλλευτεί.
Αλλά για να επιτύχει αυτό το όραμα, ο Ερντογάν συνεργάζεται άμεσα με τους ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν και του Πακιστάν για την επίτευξη των επιμέρους στόχων τους, δηλαδή την εδαφική επέκταση του Αζερμπαϊτζάν εις βάρος της Αρμενίας, την κατάκτηση από το Πακιστάν του υπό ινδική διοίκηση Τζαμού και Κασμίρ και της Βόρειας Ινδίας, η οποία επί αιώνες κυβερνιόταν από ισλαμοτουρκικές αυτοκρατορίες, και τη δημιουργία μιας παντουρκικής ένωσης υπό την ηγεσία της Τουρκίας.
Αν και η Τουρκία απέχει πολύ από τον στόχο της, είναι προφανές πως γίνονται βήματα για την επίτευξή του. Αυτό θα καταλήξει σε προβλήματα με τη Μόσχα, πολύ χειρότερα από εκείνα που προκλήθηκαν από τις διαφορές για τη Συρία, και θα οδηγήσει αναπόφευκτα στο να λάβει η Άγκυρα πολύ μεγαλύτερη υποστήριξη από τις ΗΠΑ.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr