Ο Όρμπαν μόλις έκανε πραγματική διπλωματία και η ΕΕ πανικοβλήθηκε

Η ειρηνευτική αποστολή του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν είναι μια επίδειξη του τι θα μπορούσε να κάνει το Κίεβο με την ιδιότυπη γεωπολιτική του θέση

Όταν το enfant terrible σας είναι επίσης (σχεδόν) ο μόνος ενήλικας στο δωμάτιο, τότε κάτι δεν πάει καλά με το δωμάτιό σας. Για "το δωμάτιο" διαβάστε την ΕΕ - και τη Δύση ευρύτερα - και, τόσο για το enfant terrible όσο και για τον ενήλικα στο δωμάτιο, τον Βίκτορ Όρμπαν, πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, και να 'το: η συντομότερη δυνατή περιγραφή του τι πραγματικά αφορά η μεγάλη φασαρία για τα πρόσφατα ταξίδια του πρώτα στο Κίεβο, μετά στη Μόσχα και το Πεκίνο.

Του Tarik Cyril Amar, ιστορικού από τη Γερμανία που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης, με αντικείμενο τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, την ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον πολιτισμικό Ψυχρό Πόλεμο και την πολιτική της μνήμης - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr

Η ΕΕ, στην πραγματικότητα, δεν έχει καμία πολιτική που να αξίζει το όνομά της για να αντιμετωπίσει το μοναδικό πιο επείγον ζήτημα στην Ευρώπη αυτή την στιγμή, δηλαδή το πώς θα τερματιστεί ο πόλεμος στην και πάνω από την Ουκρανία. Όπως σωστά επισήμανε ο ίδιος ο Όρμπαν σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Die Welt, το μόνο που κάνει η ΕΕ είναι να αντιγράφει την "πολιτική του πολέμου" της Αμερικής. Με άλλα λόγια, οι Βρυξέλλες, όπως και η Ουάσινγκτον, έχουν αποκλείσει τη διπλωματία και τον συμβιβασμό για τον τερματισμό του πολέμου. Πράγματι, αν οι ΗΠΑ και η ΕΕ είχαν εμπλακεί σε πραγματική διπλωματία, τότε ο πόλεμος θα μπορούσε να είχε αποτραπεί ή να είχε τερματιστεί γρήγορα, την άνοιξη του 2022. Μπορεί ο Όρμπαν να ρίχνει υπερβολικό βάρος -και υπερβολική εμπιστοσύνη- σε έναν μόνο δυτικό ηγέτη, αλλά αυτό είναι το μεγαλύτερο σημείο του όταν ισχυρίζεται ότι ο πόλεμος μεγάλης κλίμακας δεν θα είχε συμβεί αν η Άνγκελα Μέρκελ ήταν ακόμη καγκελάριος της Γερμανίας.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό μη- ή, στην πραγματικότητα, αντι-διπλωματίας της ΕΕ, ο Όρμπαν τόλμησε να ξεχωρίσει πηγαίνοντας σε αυτό που, χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με μεγάλη επιτυχία, ανακοίνωσε δυνατά ως "ειρηνευτική αποστολή" του. Αυτή η έκκληση στην κοινή γνώμη έχει, φυσικά, εξοργίσει ακόμη περισσότερο τους επικριτές του: Όχι μόνο τόλμησε να μιλήσει στους "απολυταρχικούς" εκεί έξω, αλλά απευθύνθηκε και στις μάζες στην πατρίδα του, στη Δύση. Να χαθεί ο "λαϊκισμός"! Ωστόσο, πρόκειται για μια παραδοσιακή και θεμιτή κίνηση μεταξύ των πολιτικών που αξίζουν το αλάτι τους: Πριν εξασκήσει την τέχνη της -τότε- ραδιοφωνικής προσέγγισης στην εντέλεια στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κανένας μικρότερος ηγέτης από τον νεαρό Σαρλ ντε Γκωλ, στην "Αιχμή του σπαθιού" του, αναγνώριζε την απόλυτη ανάγκη να "κυριαρχήσει στην κοινή γνώμη", αφού "τίποτα δεν είναι δυνατό" χωρίς αυτόν τον αληθινό "κυρίαρχο".

Ωστόσο, ο "λαϊκισμός" του Όρμπαν δεν είναι καν το κύριο πρόβλημα αυτή τη φορά. Αυτό μάλλον έχει να κάνει με το γεγονός ότι έχει μετατρέψει τη δική του πρωτοβουλία σε ένα φύλλο αλουμινίου, απέναντι στο οποίο η έλλειψη φαντασίας, η ακαμψία και, τέλος, η πλήρης υποταγή στις ΗΠΑ του κυρίαρχου ρεύματος της ΕΕ είναι εξόφθαλμα εμφανείς. Στην Ε.Ε. γίνεται τώρα "ρουσφέτι" για να κάνει αυτό που είναι όχι μόνο προφανές αλλά και λογικό και επειγόντως αναγκαίο: να επιδιώξει τουλάχιστον διάλογο αντί για κωλυσιεργία. Αυτό αντανακλά άσχημα την ΕΕ.

Το ίδιο και το γεγονός πως ο Ούγγρος ηγέτης έχει τη συνήθεια του ρεαλισμού, ενώ το κατεστημένο της ΕΕ προτιμά τις μυθοπλασίες που συντηρούνται από την - επιθετικά επιβαλλόμενη - ομαδική σκέψη. Ο Όρμπαν δεν έχει χρόνο για την ανόητη ιδέα ότι η Ρωσία αποτελεί απειλή για τα ευρωπαϊκά κράτη εντός του ΝΑΤΟ, παρατηρεί - σωστά - ότι η ρωσική πολιτική είναι ορθολογική και αναγνωρίζει το γεγονός ότι η Ρωσία δεν μπορεί να νικηθεί στην Ουκρανία. Όλα αυτά είναι αλήθεια και όλα αυτά αποτελούν ταμπού στις Βρυξέλλες.

Για να συμπληρώσει το μητρώο των αμαρτιών και των αιρέσεων, ο Ούγγρος πρωθυπουργός έχει επίσης το θράσος να καλλιεργεί μνήμη και αίσθηση της ιστορίας. Σε κύριο άρθρο του στο Newsweek, μόλις υπενθύμισε στο ΝΑΤΟ δύο ουσιώδη γεγονότα: πως η συμμαχία ιδρύθηκε για αμυντικούς σκοπούς (στους οποίους απέτυχε παταγωδώς να επιμείνει) και πως η πρόσφατη συνήθεια να αντιμετωπίζει έναν μελλοντικό πόλεμο με "τα άλλα γεωπολιτικά κέντρα ισχύος του κόσμου", δηλαδή τη Ρωσία και την Κίνα, ως εκ των πραγμάτων αναπόφευκτο, μπορεί να μετατραπεί σε "αυτοεκπληρούμενη προφητεία".

Όταν δεν έχετε αρκετή ουσία, στηριχθείτε στις τυπικότητες και, αν χρειαστεί, στη νομιμοφροσύνη. Μεγάλο μέρος της αντίδρασης των ελίτ της ΕΕ στις πρωτοβουλίες του Όρμπαν έχει πάρει αυτή την αυτοαποκαλυπτική μορφή. Μόλις ο Όρμπαν τόλμησε να πάει στη Μόσχα, κορυφαία στελέχη της ΕΕ, όπως ο Josep Borrell, η Ursula von der Leyen και ο Charles Michel, δύσκολα μπορούσαν να σταματήσουν τις καταγγελίες και υπενθυμίσεις ότι ο ηγέτης της Ουγγαρίας δεν μιλάει για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμη και αν η χώρα του κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, αδιάφορο. Αυτό που ενδιαφέρει αντιθέτως είναι η ψυχαναγκαστική ανάγκη να το λέμε συνέχεια.

Μέχρι τώρα, μετά την επίσκεψη του Όρμπαν στην Κίνα, αυτή η περίεργη, αγχώδης, ελαφρώς κωμική και σαν εξορκισμός τελετουργία εξορκισμού της αμυδρής υποψίας ότι η ΕΕ θα μπορούσε, σχεδόν τυχαία, να έχει εμπλακεί σε μια πράξη διπλωματίας φτάνει σε ένα υψηλότερο επίπεδο εκτοπισμένης συλλογικής επιθετικότητας. Ένα μπλοκ που δεν μπορεί καν να κατονομάσει το γεγονός ότι ο "σύμμαχός" του στην Ουάσινγκτον διέπραξε πράξη πολέμου και οικοτρομοκρατίας εναντίον του με την πυροδότηση του Nord Stream, παράγει τώρα φωνές -μερικές από αυτές θαρραλέα ανώνυμες- που ζητούν την τιμωρία της Ουγγαρίας, για παράδειγμα με τη διακοπή της προεδρίας της στο Συμβούλιο.

Βλέπουμε επίσης επίπονες αναλύσεις για το πώς τα ταξίδια του Όρμπαν θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ότι έρχονται σε αντίθεση με τις συνθήκες της ΕΕ. Εδώ, η βασική ιδέα είναι να τον κατηγορήσουν ότι παραβιάζει όχι απλώς τον σπουδαίο, αν και, στην πραγματικότητα, μάλλον αβάσιμο και αυτοσχέδιο κανόνα "μην παίζεις με τους Ρώσους", αλλά, βαθύτερα, τις υποχρεώσεις που έχουν όλα τα κράτη μέλη έναντι της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας της ΕΕ και, πέραν αυτού, έναντι μιας "γενικής αρχής ειλικρινούς συνεργασίας".

Και εδώ είναι που έχουμε εισέλθει οριστικά στη σφαίρα της αυτοκαταστροφικής ειρωνείας. Η ουσία αυτής της προσπάθειας να κυνηγήσει τον Όρμπαν -και την Ουγγαρία- θα ήταν να υπενθυμίσει σε όλους ότι η ΕΕ έχει στοιβαγμένες παραγράφους στις συνθήκες της, οι οποίες, αν διαβαστούν με τον σωστό (λάθος) τρόπο, περιορίζουν μαζικά την εθνική κυριαρχία, βαθιά μέσα στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Όποιος είναι αρκετά ανόητος για να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει αυτό το ρόπαλο εναντίον ενός παλαιού μάστορα του πολιτικού τζούντο και πεπεισμένου πιστού στην κυριαρχία, όπως ο Όρμπαν, μπορεί κάλλιστα να αυτοκτονήσει αμέσως.

Αλλά υπάρχουν και πιο θλιβερές ειρωνείες εδώ. Αυτό στο οποίο ο Όρμπαν εκπαιδεύει μια οργισμένη ελίτ της ΕΕ είναι η χρήση της μόχλευσης που προέρχεται από τη διατήρηση της αποτελεσματικής ελευθερίας δράσης- και αυτή η ελευθερία δράσης δεν προέρχεται από τη μεγάλη στρατιωτική ισχύ ή τον τεράστιο πληθυσμό. Ενώ οι δυνάμεις της Ουγγαρίας είναι σύγχρονες, παραμένει μια χώρα όχι ακριβώς 10 εκατομμυρίων κατοίκων. Μάλλον το μυστικό του χώρου ελιγμών του Όρμπαν είναι ένα κλασικό εργαλείο των συγκριτικά αδύναμων - η εξισορρόπηση μεταξύ μεγαλύτερων δυνάμεων με τη συνεργασία με όλες αλλά το ξεπούλημα σε καμία από αυτές.

Είναι μια δύσκολη πράξη, αλλά είναι - και εδώ είναι η θλιβερή ειρωνεία - ακριβώς αυτό που θα έπρεπε να είχε κάνει ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βλαντιμίρ Ζελένσκι. Η διατήρηση της ουδετερότητας, επίσημα αλλά και de facto, θα ήταν η καλύτερη ευκαιρία της Ουκρανίας όχι μόνο να αποφύγει τον πόλεμο αλλά και να επωφεληθεί - αντί να καταστραφεί - από την προκλητική, αλλά όχι μοναδική, γεωπολιτική της θέση.

Είναι αλήθεια ότι η Ουγγαρία και η Ουκρανία δεν ταιριάζουν απόλυτα: Για την Ουγγαρία υπήρχε η δυνατότητα αξιοποίησης της ανεξαρτησίας της μέσα από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, την οποία δεν έχει η Ουκρανία. Αλλά το Κίεβο θα μπορούσε να έχει χαράξει μια θέση θεμελιωδώς παρόμοια, αν, όπως ήταν, από την άλλη πλευρά: ως πιο κοντά στη Μόσχα παρά στις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον, αλλά εξακολουθώντας να είναι ένας παίκτης με το δικό του βάρος, συμφέροντα και απόψεις, που διευκολύνεται από τη διατήρηση επίσης επαφών με τη Δύση, όπως ακριβώς κάνει η Ουγγαρία με τη Ρωσία και την Κίνα.

Αν κάποιος, εξάλλου, είχε την εντολή να δοκιμάσει μια τέτοια στρατηγική, αυτός ήταν ο Ζελένσκι. Η τήρηση του Μινσκ ΙΙ -που ήταν ήδη σε ισχύ όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του- και ο τερματισμός της σύγκρουσης πριν από τη μαζική κλιμάκωση θα ήταν το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, ο Ουκρανός ηγέτης επέλεξε μια πολύ πιο πρωτόγονη και, όπως ήταν αναμενόμενο, εξαιρετικά ριψοκίνδυνη προσέγγιση: να ταχθεί υπέρ της μίας πλευράς με πλήρη αποκλεισμό της άλλης. Ο Ζελένσκι είναι, φυσικά, ενοχλημένος με τον Όρμπαν. Αλλά για τους λάθος λόγους: Εκεί που ο Ουκρανός πρόεδρος μπορεί να βλέπει έναν σύμμαχο του Πούτιν, θα έπρεπε να αναγνωρίζει έναν ανώτερο εφαρμοστή μιας ρεαλιστικής εξωτερικής πολιτικής για το εθνικό συμφέρον, από τον οποίο θα μπορούσε να είχε διδαχθεί.

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail